سوره انسان: تفاوت میان نسخه‌ها

۳۶۹ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۵ دسامبر ۲۰۲۳
جز (جایگزینی متن - '[[حسن بن علی (مجتبی) (مجتبی)' به '[[حسن بن علی (مجتبی)')
برچسب: واگردانی دستی
 
(۱۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
<div class="wikiInfo">[[پرونده:سوره انسان.jpg |جایگزین=سوره انسان]]</div>
[[پرونده:سوره انسان.jpg|بی‌قاب|چپ]]
'''سوره انسان''' یا '''هَلْ أَتَیٰ''' یا '''دَهْر''' هفتاد و ششمین سوره و از [[سوره‌های مدنی]] [[قرآن]] است که در جزء ۲۹ جای دارد و دارای ۳۱ آیه است. سوره انسان درباره خلقت و هدایت انسان، اوصاف ابرار (نیکوکاران) و نعمت‌هایی که [[خداوند]] به آنان می‌دهد و همچنین اهمیت قرآن و مشیت پروردگار سخن می‌گوید.  
'''سوره انسان''' یا '''هَلْ أَتَیٰ''' یا '''دَهْر'''، هفتاد و ششمین سوره و از [[سوره‌های مدنی]] [[قرآن]] است که در جزء ۲۹ جای دارد و دارای ۳۱ آیه است. سوره انسان درباره خلقت و هدایت انسان، اوصاف ابرار (نیکوکاران) و نعمت‌هایی که [[خدا|خداوند]] به آنان می‌دهد و همچنین اهمیت قرآن و مشیت پروردگار سخن می‌گوید.  
برخی از مفسرین [[شیعه]] از جمله [[سید محمد حسین طباطبایی|علامه طباطبایی]] بر اساس روایات متعدد معتقدند این سوره در شأن [[اهل بیت|اهل‌بیت]] نازل شده‌است.
برخی از مفسرین [[مذهب شیعه|شیعه]] از جمله [[سید محمد حسین طباطبایی|علامه طباطبایی]] بر اساس روایات متعدد معتقدند این سوره در شأن [[اهل بیت|اهل‌بیت]] نازل شده‌است.
بنابر نظر برخی از مفسرین [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] از جمله [[جلال الدین سیوطی|جلال‌الدین سیوطی]] در کتاب الاتقان فی علوم القرآن نقل می‌کند که آیه و یطعمون الطعام علی حبه… در شأن [[علی بن ابی طالب]] و [[فاطمه بنت محمد (زهرا)|فاطمه]] دختر [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|رسول‌الله]] نازل شده‌است.
بنابر نظر برخی از مفسرین [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] از جمله [[جلال الدین سیوطی|جلال‌الدین سیوطی]] در کتاب الاتقان فی علوم القرآن نقل می‌کند که آیه {{متن قرآن |و یطعمون الطعام علی حبه… |سوره = انسان |آیه = 8 }} در شأن [[علی بن ابی طالب]] و [[فاطمه بنت محمد (زهرا)|فاطمه]] دختر [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|رسول‌الله]] نازل شده‌است.


== انسان ==
== انسان ==
کلمه انسان شصت‌وپنج بار در [[قرآن مجيد|قرآن مجید]] به کار رفته است، با مراجعه به موارد آن معلوم می‌شود که از آن جسد ظاهری و صورت ظاهری مراد نیست چنان‌که در بشر مراد است، بلکه باطن و نهاد و استعداد و انسانیت و عواطف او در نظر است<ref>قاموس قرآن، ج 1، ص 131.</ref>.
کلمه [[انسان]] شصت‌وپنج بار در [[قرآن|قرآن مجید]] به‌کار رفته است، با مراجعه به موارد آن معلوم می‌شود که از آن جسد ظاهری و صورت ظاهری مراد نیست چنان‌که در بشر مراد است، بلکه باطن و نهاد و استعداد و انسانیت و عواطف او در نظر است<ref>قاموس قرآن، ج 1، ص 131.</ref>.


== مفهوم کلی سوره ==
== مفهوم کلی سوره ==
* یادآوری [[قیامت|رستاخیز]]؛
* یادآوری [[قیامت|رستاخیز]]؛
* بهشت و نعمت‌های آن؛
* [[بهشت]] و نعمت‌های آن؛
* سرمشق ایثار ([[نذر]] [[علی بن ابی طالب|امام علی(علیه‌السلام)]] و خانواده‌اش)<ref>تفسير قرآن مهر، ج 21، ص: 361.</ref>.
* سرمشق ایثار ([[نذر]] [[علی بن ابی طالب|امام علی(علیه‌السلام)]] و خانواده‌اش)<ref>تفسير قرآن مهر، ج 21، ص: 361.</ref>.


=اسامی سوره=
== اسامی سوره ==
 
* سوره انسان،  
سوره انسان، سوره دهر، سوره هل أتی، سوره ابرار<ref>همان، ص 363.</ref>، سوره امشاج<ref>دايرةالمعارف قرآن كريم، ج 4، ص 500.</ref>.
* سوره دهر،  
* سوره هل أتی،  
* سوره ابرار<ref>همان، ص 363.</ref>، سوره امشاج<ref>دايرةالمعارف قرآن كريم، ج 4، ص 500.</ref>.
*


== علت نام‌گذاری ==
== علت نام‌گذاری ==
# «سوره انسان»؛ به جهت ذکر نام [[انسان]] در آیۀ اول و بیان اینکه خداوند متعال انسان را از عدم خلق نموده است.
# «سوره انسان»؛ به جهت ذکر نام [[انسان]] در آیۀ اول و بیان اینکه خداوند متعال انسان را از عدم خلق نموده است.
# «سوره دهر»؛ به خاطر وجود واژه دهر در آیه اول سوره به این نام مشهور شده است.
# «سوره دهر»؛ به خاطر وجود واژه دهر در آیه اول سوره به این نام مشهور شده است.
# «سوره هل أتی»؛ به سبب شروع سوره با این عبارت به این نام مشهور گشته است. [[روایات]] هم بیشتر از نام هل اتی برای این سوره استفاده نموده‌اند<ref>همانند روایتی در مجمع‌البيان في تفسيرالقرآن، ج 10، ص 608.</ref>.
# «سوره هل أتی»؛ به سبب شروع سوره با این عبارت به این نام مشهور گشته است. [[حدیث|روایات]] هم بیشتر از نام هل اتی برای این سوره استفاده نموده‌اند<ref>همانند روایتی در مجمع‌البيان في تفسيرالقرآن، ج 10، ص 608.</ref>.
# «سوره ابرار»؛ به جهت آنکه خداوند در این سوره صحبت از ابرار و نعمت‌های خداوند بر آنان نموده است به این اسم مشهور شده است.
# «سوره ابرار»؛ به جهت آنکه خداوند در این سوره صحبت از ابرار و نعمت‌های خداوند بر آنان نموده است به این اسم مشهور شده است.
# «سوره امشاج»؛ به خاطر وجود این لفظ در آیۀ دوم این سوره می‌باشد. این لفظ در هیچ جای دیگر قرآن وجود ندارد<ref>التحرير و التنوير، ج 29، ص 343.</ref>.
# «سوره امشاج»؛ به خاطر وجود این لفظ در آیۀ دوم این سوره می‌باشد. این لفظ در هیچ جای دیگر قرآن وجود ندارد<ref>التحرير و التنوير، ج 29، ص 343.</ref>.
خط ۳۱: خط ۳۴:
اساسی‌ترین هدف‌های سوره انسان عبارت‌اند از:
اساسی‌ترین هدف‌های سوره انسان عبارت‌اند از:


# یادآوری [[رستاخيز|رستاخیز]] و عذاب‌ها و نعمت‌های فراوان آن؛
# یادآوری [[قیامت|رستاخیز]] و عذاب‌ها و نعمت‌های فراوان آن؛
# ارائۀ یک برنامۀ خودسازی همراه با ایثار و عبادت<ref>تفسير قرآن مهر، ج 21، ص 364.</ref>.
# ارائۀ یک برنامۀ خودسازی همراه با ایثار و [[عبادت]]<ref>تفسير قرآن مهر، ج 21، ص 364.</ref>.


== فضائل، خواص و ثواب قرائت ==
== فضائل، خواص و ثواب قرائت ==
خط ۴۰: خط ۴۳:


== محل نزول ==
== محل نزول ==
سوره انسان در [[مكه|مکه]] نازل شده مفسّرین اختلاف کرده‌اند بعضی گفته‌اند تمام آن مکّی و مجاهد و [[قتاده]] گفته‌اند. تمام آن مدنی حسن و عکرمه و کلبی گفته‌اند مدنی است مگر آیه (وَ لا تُطِعْ مِنْهُمْ آثِماً أَوْ کَفُوراً) که آن مکیّست.
سوره انسان در [[مكه|مکه]] نازل شده مفسرین اختلاف کرده‌اند بعضی گفته‌اند تمام آن مکّی و [[مجاهد]] و [[قتاده]] گفته‌اند. تمام آن مدنی حسن و [[عکرمه]] و [[کلبی]] گفته‌اند مدنی است مگر آیه {{متن قرآن |وَ لا تُطِعْ مِنْهُمْ آثِماً أَوْ کَفُوراً |سوره = انسان  |آیه 24=  }}که آن مکیّست.


و برخی گفته‌اند: که از آیه (إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنا عَلَیْکَ الْقُرْآنَ تَنْزِیلًا) تا آخر سوره مکّی که 8- آیه است و از اوّل سوره تا آیه مذکور که بیست و دو آیه است مدنی است<ref>همان، ص 135.</ref>.
و برخی گفته‌اند: که از آیه {{متن قرآن |إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنا عَلَیْکَ الْقُرْآنَ تَنْزِیلًا |سوره = انسان |آیه = 23 }}تا آخر سوره مکّی که 8- آیه است و از اوّل سوره تا آیه مذکور که بیست و دو آیه است مدنی است<ref>همان، ص 135.</ref>.


== زمان نزول ==
== زمان نزول ==
خط ۵۵: خط ۵۸:
روایتی است که از رسول خدا(صلی الله علیه) نقل شده که فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جای [[تورات]] و سوره‌های مئین را به جای [[انجيل|انجیل]] و سوره‌های مثانی را به جای [[زبور]] به من داد، و پروردگارم مرا با دادن سوره‌های مفصّل فزونی بخشید<ref>همان.</ref>.
روایتی است که از رسول خدا(صلی الله علیه) نقل شده که فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جای [[تورات]] و سوره‌های مئین را به جای [[انجيل|انجیل]] و سوره‌های مثانی را به جای [[زبور]] به من داد، و پروردگارم مرا با دادن سوره‌های مفصّل فزونی بخشید<ref>همان.</ref>.


سوره انسان نذر امام علی و فاطمه علیهم‌االسلام و ایثار آنان را می‌ستاید و برخی مفسران نوشته‌اند که این سوره با آن که مطالب زیادی در مورد [[بهشت]] دارد، از آنجا که در آن ذکری از فاطمه علیهاالسلام شده، از حوری‌های [[بهشت|بهشتی]] سخنی به میان نیامده است<ref>تفسير قرآن مهر، ج 21، ص 363.</ref>.
سوره انسان [[نذر]] [[علی بن ابی طالب|امام علی]] و [[فاطمه بنت محمد (زهرا)|فاطمه]] (علیهم‌االسلام) و ایثار آنان را می‌ستاید و برخی مفسران نوشته‌اند که این سوره با آن که مطالب زیادی در مورد [[بهشت]] دارد، از آنجا که در آن ذکری از فاطمه (علیهاالسلام) شده، از حوری‌های [[بهشت|بهشتی]] سخنی به میان نیامده است<ref>تفسير قرآن مهر، ج 21، ص 363.</ref>.
 
== جستارهای وابسته ==
* [[قیامت|رستاخیز]]
* [[انسان]]
* [[بهشت]]


== پانویس ==
== پانویس ==
confirmed، مدیران
۳۳٬۱۲۹

ویرایش