۸۶٬۱۷۵
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - '[[حسین بن علی' به '[[حسین بن علی (سید الشهدا) ') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (یک نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱۲۹: | خط ۱۲۹: | ||
=== سده هفتم هجری === | === سده هفتم هجری === | ||
سدۀ ۷ق/ ۱۳م مصادف با دورۀ حکمرانی دولت‌های مرینی و بنی‌حماد بر بخش‌هایی از مغرب و اندلس بود و توجه ویژۀ این دولت‌ها به تصوف موجب تداوم فعالیت‌های صوفیان و شکل‌گیری طریقه‌ها گردید. در این دوره [[ابوالحسن شاذلی]] (د ۶۵۶ق) و مریدانش طریقۀ [[شاذلیه]] را در نزدیکی [[قیروان]] به وجود آوردند که تا زمان حاضر مهم‌‌ترین سلسلۀ تصوف مغرب به شمار می‌رود. نسب شاذلی به [[امام حسن]] و [[حسین بن علی | سدۀ ۷ق/ ۱۳م مصادف با دورۀ حکمرانی دولت‌های مرینی و بنی‌حماد بر بخش‌هایی از مغرب و اندلس بود و توجه ویژۀ این دولت‌ها به تصوف موجب تداوم فعالیت‌های صوفیان و شکل‌گیری طریقه‌ها گردید. در این دوره [[ابوالحسن شاذلی]] (د ۶۵۶ق) و مریدانش طریقۀ [[شاذلیه]] را در نزدیکی [[قیروان]] به وجود آوردند که تا زمان حاضر مهم‌‌ترین سلسلۀ تصوف مغرب به شمار می‌رود. نسب شاذلی به [[امام حسن]] و [[حسین بن علی (سید الشهدا)]](ع) می‌رسید و او خود از شاگردان [[عبدالسلام ابن مشیش]] (د ۶۲۲ق) بود و سفرهایی نیز به مشرق داشت و تصوفی متعادل و به دور از زهد مفرط را ترویج می‌نمود <ref>همو، «شاذلیه...[۱]»، ۴۸۰-۴۸۴؛ بن عربی، ۱۸؛ عویس، ۲۵۷؛ عمار، ۱/ ۳۰، ۸۰-۸۱؛ خلیفه، ۱/ ۳۰۸</ref>. | ||
[[ابوالعباس مرسی]] (د ۶۸۶ق) و [[ابن عطاءالله اسکندری]] (د ۷۰۹ق) دو جانشینی بودند که بعد از شاذلی میراث مکتوب او را جمع‌آوری و تدوین کردند و طریقۀ شاذلیه را در مغرب و مصر گسترش دادند. [[یحیی بن عمربن حاحی]] و [[عبدالرحمان حزمیری]] نیز به ترتیب در جنوب غربی مراکش و اغمات طریقه‌های [[حیحیه]] و [[حزمیریه]] (اغماتی) را بنا نهادند <ref>غنیمی، ۵۹-۶۰؛ طعمی، ۱۱۴؛ ابن عطاءالله، ۹۹؛ فاسی، ۸۲؛ یوهانسن، ۳۷</ref>. | [[ابوالعباس مرسی]] (د ۶۸۶ق) و [[ابن عطاءالله اسکندری]] (د ۷۰۹ق) دو جانشینی بودند که بعد از شاذلی میراث مکتوب او را جمع‌آوری و تدوین کردند و طریقۀ شاذلیه را در مغرب و مصر گسترش دادند. [[یحیی بن عمربن حاحی]] و [[عبدالرحمان حزمیری]] نیز به ترتیب در جنوب غربی مراکش و اغمات طریقه‌های [[حیحیه]] و [[حزمیریه]] (اغماتی) را بنا نهادند <ref>غنیمی، ۵۹-۶۰؛ طعمی، ۱۱۴؛ ابن عطاءالله، ۹۹؛ فاسی، ۸۲؛ یوهانسن، ۳۷</ref>. | ||
| خط ۱۸۲: | خط ۱۸۱: | ||
تسلط بیگانگان موجب افزایش نفوذ تصوف در میان عامۀ مردم و احیای طریقه‌های کهن گردید. از جمله طریقه‌های فعال این سده، [[بقالیه]]، [[دغوغیه]] و [[کناوه]] بودند. برخی طریقه‌ها همچون کتانیه نیز در حرکت‌های ضداستعماری گسترده‌ای درگیر شدند و در استقلال نهایی مغرب نقش مهمی‌داشتند <ref>جیلانی، ۳/ ۲۵۹؛ حقی، ۲۵۳؛ لوتورنو، ۸۶۸؛ خلیفه، ۱/ ۳۰۶؛ حرکات، ۲۷۳</ref>. | تسلط بیگانگان موجب افزایش نفوذ تصوف در میان عامۀ مردم و احیای طریقه‌های کهن گردید. از جمله طریقه‌های فعال این سده، [[بقالیه]]، [[دغوغیه]] و [[کناوه]] بودند. برخی طریقه‌ها همچون کتانیه نیز در حرکت‌های ضداستعماری گسترده‌ای درگیر شدند و در استقلال نهایی مغرب نقش مهمی‌داشتند <ref>جیلانی، ۳/ ۲۵۹؛ حقی، ۲۵۳؛ لوتورنو، ۸۶۸؛ خلیفه، ۱/ ۳۰۶؛ حرکات، ۲۷۳</ref>. | ||
در سدۀ ۲۰م تحولات جدید، مرزهای جغرافیایی تازه‌ای را در شمال آفریقا به وجود آورد و مغرب بزرگ به چند کشور مستقل تبدیل گردید که تصوف به عنوان میراث اسلامی مشترک، نقش مهمی را در ارتباط فرهنگی آنها ایفا می‌کند. اما آنچه آیندۀ جریان تصوف را در این مناطق رقم می‌زند، تعامل آن با احزاب متجدد و اصلاح‌طلب در حوزۀ سیاسی، و تقابل آن با نهضت‌های سلفی و بنیادگرا در حوزۀ دینی است <ref>گرونباوم، ۳۷۴؛ ژوف، ۶۸؛ خلیفه، ۱/ ۳۳۱</ref>. | در سدۀ ۲۰م تحولات جدید، مرزهای جغرافیایی تازه‌ای را در شمال آفریقا به وجود آورد و مغرب بزرگ به چند کشور مستقل تبدیل گردید که تصوف به عنوان میراث اسلامی مشترک، نقش مهمی را در ارتباط فرهنگی آنها ایفا می‌کند. اما آنچه آیندۀ جریان تصوف را در این مناطق رقم می‌زند، تعامل آن با احزاب متجدد و اصلاح‌طلب در حوزۀ سیاسی، و تقابل آن با نهضت‌های سلفی و بنیادگرا در حوزۀ دینی است <ref>گرونباوم، ۳۷۴؛ ژوف، ۶۸؛ خلیفه، ۱/ ۳۳۱</ref>. | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
== منابع == | == منابع == | ||
# [[ابن ابی دینار]]، محمد، المؤنس، به کوشش محمد شمام، تونس، ۱۳۸۷ق/ ۱۹۶۷م. | # [[ابن ابی دینار]]، محمد، المؤنس، به کوشش محمد شمام، تونس، ۱۳۸۷ق/ ۱۹۶۷م. | ||
| خط ۱۹۰: | خط ۱۹۱: | ||
# [[ابن خلدون]]، [[شفاء السائل]]، بیروت، ۱۹۵۹م. | # [[ابن خلدون]]، [[شفاء السائل]]، بیروت، ۱۹۵۹م. | ||
# ابن خلدون، شفاء السائل، مقدمه، ترجمۀ محمدپروین گنابادی، تهران، ۱۳۳۶ش. | # ابن خلدون، شفاء السائل، مقدمه، ترجمۀ محمدپروین گنابادی، تهران، ۱۳۳۶ش. | ||
# | # ابن زیات، یوسف، [[التشوف الی رجال التصوف]]، به کوشش آدلف فور، رباط، ۱۹۵۸م. | ||
# | # ابن عسکر، محمد، [[دوحة الناشر]]، به کوشش محمد حجی، رباط، ۱۹۷۷م. | ||
# [[ابن عطاءالله اسکندری]]، [[لطائف المنن فی مناقب ابی‌العباس المرسی و شیخه ابی‌الحسن]]، همراه لطائف المنن والاخلاق، به کوشش عبدالحمید احمد حنفی، قاهره، ۱۹۷۴م. | # [[ابن عطاءالله اسکندری]]، [[لطائف المنن فی مناقب ابی‌العباس المرسی و شیخه ابی‌الحسن]]، همراه لطائف المنن والاخلاق، به کوشش عبدالحمید احمد حنفی، قاهره، ۱۹۷۴م. | ||
# [[ابن عیشون]]، محمد، [[الروض العطر الانفاس]]، به کوشش زهرا نظام، رباط، ۱۹۹۷م. | # [[ابن عیشون]]، محمد، [[الروض العطر الانفاس]]، به کوشش زهرا نظام، رباط، ۱۹۹۷م. | ||
| خط ۲۵۱: | خط ۲۵۲: | ||
#Vikor, K. , «Sufi Brotherhoods in Africa» The History of Islam in Africa, Ohio, ۲۰۰۰. | #Vikor, K. , «Sufi Brotherhoods in Africa» The History of Islam in Africa, Ohio, ۲۰۰۰. | ||
[[رده:مقاله‌ها]] | |||
[[رده:تصوف]] | [[رده:تصوف]] | ||