حکایت ملک خداداد (کتاب)

حکایت ملک خداداد در سیری تاریخی به عوامل استقلال پاکستان، سختی های مسیر استقلال، چهره های تاثیر گذار تشکیل پاکستان و بررسی مشکلات و دخالت های انگلیس می پردازد. در این کتاب به ظرفیت های فرهنگی، ادبی، تاریخی، اعتقادی کشور پاکستان نیز اشاره شده است و مخاطب فارسی زبان می تواند با همراه مستندات موجود نسبت به همسایه شرقی خود اطلاعات جامعی به دست آورد. پرداختن به ظرفیت های مشترک ایران و پاکستان از لحاظ فرهنگی، اعتقادی، تاریخی و علمی یکی دیگر از بخش های کتاب حکایت ملک خداداد است. همچنین نیمی از این کتاب به معرفی ظرفیت های گردشگری پاکستان می پردازد و مخاطب در سفری خیالی از شمالی ترین نقطه این کشور تا جنوبی ترین قسمت آن را سیر خواهد کرد.

پرونده:كتاب حكایت ملک خداداد.jpg

حكایت ملک خداداد

نام کتاب	حکایت ملک خداداد
نویسنده	محمد رضا کمیلی
سال نشر	1399
ناشر	مهکامه
نوبت چاپ	اول
قطع	رقعی
تعداد صفحات	384 صفحه

پیشینه‌ی چاپ و نشر کتب در مورد پاکستان

در طول 73 سالی که از عمر روابط ایران و پاکستان می گذرد کتابهای مختلفی با توجه به احساس نیاز و ضرورت از سوی مولفین شخصی و حقیقی تالیف شده است که البته تعداد آنها به هیچ وجه با سطح روابط ایران و پاکستان و اهمیت فراوان آن همخوانی ندارد. از سوی دیگر تالیفاتی که ما در دست داریم نگاهی عمیق به پاکستان ندارند و نتوانسته اند برای آشنا شدن مخاطب فارسی زبان با ظرفیت های فراوان فرهنگی، اعتقادی، تجاری و طبیعی پاکستان نقش موثری ایفا کنند.
برخی از کتاب ها در اصل پایان نامه طلاب و دانشجویانی هستند که غالب آن ها به جریان شناسی سیاسی و مذهبی در پاکستان پرداخته اند ولی این کتاب ها نیز به مساله نگاه محدود و منفی به مبتلا هستند. در این بین کتاب «حدیث سرو و نیلوفر» تالیف استاد حداد عادل اثری ارزنده برای معرفی ظرفیت زبان فارسی در شبه قاره و به خصوص کشور پاکستان است. جناب آقای دکتر بیات و دکتر کیومرثی کتاب آموزش زبان اردو برای فارسی زبانان را تالیف کرده اند که کتاب خوبی است. کتاب «روزنامه پاکستان» توسط انتشارات سوره مهر به چاپ رسیده که یک سفرنامه مختصر به پاکستان است ولی به شخصه قلم و نوع نگاه نویسنده را چندان نمی پسندم. کتاب هایی چون جریان شناسی مذهبی در پاکستان و گسترش وهابیت در پاکستان و سند نیز تالیف شده اند که به جریان شناسی در پاکستان می پردازند.

منبع شناخت مردم ایران از پاکستان و بالعکس

به طور کلی منبع شناخت مردم ایران از پاکستان را می توان دو چیز دانست. ابتدا رسانه هایی چون صدا و سیما و خبرگزاری ها که متاسفانه طی سالیان دراز به پوشش اخبار منفی پرداخته و دید نادرستی را در ذهن مخاطب ایرانی ایجاد کرده است.
و پس از آن رویت زائرین پاکستانی که سالانه ده ها هزار نفر از آنها به عزم زیارت عتبات عالیات راهی ایران می شوند و از آنجا که بخش قابل توجهی از آنها جزو قشر ضعیف جامعه هستند و وضعیت زیارت آنها نیز از سوی نهاد خاصی کنترل نمی شود، همواره باعث ایجاد چالش و مشکلات است.
نتیجه گیری کلی نیز این است که مردم ایران شناخت درست و صحیحی از کشور پاکستان و زیبایی های فراوان آن ندارند که اصلاح آن یکی از ضرورت های جدی به حساب می آید.
یکی از منابع مهم شناخت از ایران در پاکستان طلاب علوم دینی هستند که برای تبلیغ به کشورشان باز میگردند و از پیشرفت های انقلاب و ایران مردم را آگاه می کنند.
منبع مهم و دیگر همان زواری هستند که به وطن خود بر میگردند و خاطرات سفر خود چه مثبت و چه منفی برای اطرافیانشان روایت می کنند.
در پاکستان نیز رسانه ها در معرفی ایران چندان موفق عمل نکرده اند و دید عمومی نسبت به ایران اگرچه به نسبت بهتر است ولی جای کار دارد.
نباید فراموش کرد که بیشترین درصد نمایندگی های فرهنگی خارج از کشور ایران در خاک پاکستان مستقر شده و این مراکز نیز در معرفی ایران به مردم پاکستان نقش مهمی بر عهده دارند.
با این حال به شخصه به میزان آشنایی مردم پاکستان به خصوص اهل سنت این کشور که اکثریت جمعیت را تشکیل می دهند نمره قبولی نمی دهم.

انگیزه نویسنده برای نوشتن این کتاب

با شروع فعالیت در حوزه پاکستان و به خصوص آغاز فعالیت مجازی برای معرفی ظرفیت های کشور پاکستان نبود یک منبع جامع و کامل با نگاهی مثبت و واقع گرایانه به پاکستان را حس کردم. سپس با مشورت تعدادی از دوستان دلسوز تالیف کتاب حکایت ملک خداداد را آغاز کردم.
آنگونه که استاد ارجمند آقای دکتر بیات استاد دانشگاه تهران در تقریظ خود عنوان کرده اند این کتاب نقطه آغاز فعالیت های مکتوبی است که برای معرفی درست کشور پاکستان به مردم فارسی زبان صورت گرفته است. تالیف این کتاب بیش از 3 سال زمان برد ولی نتیجه کار برای ما رضایت بخش بوده است.

بخش ها و فصل‌های کتاب

در کتاب حکایت ملک خداداد سعی شده است معرفی کشور پاکستان از تاریخ پر افتخار جریان بیداری اسلامی مسلمانان شبه قاره که با هدایت اقبال لاهوری و محمد علی جناح به استقلال کشور پاکستان منجر شد آغاز شود. در ادامه نگاهی به آرایش سیاسی پاکستان و ارتش این کشور آورده شده است. معرفی رسانه های مهم و جریان ساز پاکستان فصل بعدی کتاب است.
در فصل پنجم به زندگی برخی بزرگان پاکستان پرداخته شده است. فصل ششم به معرفی سمبل های ملی پاکستان می پردازد. فصل هفتم به سیری در تاریخ و فرهنگ ایالت ها و اقوام مختلف پاکستان می پردازد.
دست آورد های علمی و صنعتی و همچنین دست آوردهای نظامی پاکستان فصل های هشتم و نهم کتاب را شکل می دهند. معرفی مراکز علمی پاکستان و بررسی سیر روابط ایران و پاکستان عنوان دو فصل دیگر کتاب است و سرانجام به مهم ترین بخش کتاب یعنی سیر خیالی از شمال تا جنوب پاکستان می رسیم که حدود نیمی از کتاب را به خود اختصاص داده است.
پاکستان اولین بیداری اسلامی موفق جهان است که منجر به تشکیل یک کشور شده است. در این مسیر هزاران انسان جان خود را از دست دادند و مسلمانان شبه قاره ده ها سال به تلاش پرداختند تا بتوانند مرزهای این کشور پرافتخار را ترسیم کنند. فشارهای انگلیس و همدستان منطقه ای آنها و سختی های مسیر استقلال مهم ترین چالش هایی است که در فصل اول کتاب به آنها اشاره شده است.
از آنجا که مخاطب این کتاب مردم ایران زمین هستند مهم ترین مساله فرهنگی که در تمام واژگان کتاب تلاش شده به آن پرداخته شده و گره های کور آن باز شود حل مساله عدم شناخت درستی است که نسبت به پاکستان وجود دارد. استفاده از تصاویر و تمام رنگی منتشر شدن کتاب نیز از دیگر ابزارهای کمکی برای حل این مساله بود.

مهمترین بخش کتاب از نظر نویسنده

بدون شک آخرین فصل کتاب یعنی معرفی ظرفیت های گردشگری طبیعی، تاریخی و اقتصادی پاکستان انگیزه اصلی تالیف کتاب و مهم ترین بخش آن است که باعث تغییر نگاه مخاطب نسبت به پاکستانی می شود که رسانه ها آن را معرفی کرده اند. این بخش را مهم ترین قسمت کتاب می دانم و امیدوارم مخاطبان نیز با مطالعه آن با ما هم نظر شوند.

زمان نگارش کتاب

نگارش کتاب به دلیل عدم وجود منابع موثق و خوب با سختی های بسیاری همراه بود و باعث شد برای جمع آوری مستندات لازم دو بار به پاکستان سفر کنم. ادب حکم می کند از جناب آقای «چوهدری علی اکبر» معاون سازمان گردشگری پاکستان که زحمات زیادی را برای آماده کردن منابع کتاب متحمل شدند قدردانی به عمل آورم. نگارش متن کتاب حدود 2 سال زمان برد. ابتدا کتاب شکلی داستان گونه داشت که پس از پایان نگارش با مشورت اساتیدی چون آقای انوری بخش داستانی آن را حذف کردیم.
صفحه آرایی و نهایی شدن طرح جلد کتاب نیز به دلیل وسواس شدیدی که نسبت به کیفیت کار داشتیم حدود یک سال تمام زمان برد و کتاب پس از 3 سال از آغاز زمان تالیف آن به چاپ رسید.