جبائیه: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
(۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۵: خط ۵:
| نام =  
| نام =  
| نام رایج =  
| نام رایج =  
| تاریخ شکل گیری =  
| تاریخ شکل گیری = 3  ق
| قرن شکل گیری =
| قرن شکل گیری =
| مبدأ شکل گیری =
| مبدأ شکل گیری =
| موسس = ابوعلی محمد بن عبدالوهاب بن سلام بن خالد بن عمران بن ابان جبائی
| موسس = ابوعلی محمد بن عبدالوهاب جبائی
| عقیده =   
| عقیده = 1. ذات الهی قدیم، معرفتش واجب و ترک آن قبیح است. 2.  صفات خداوند  بر سه دسته تقسیم می‌شود.الف: صفات مربوط به ذات، چون صمد، قیوم و قائم . ب: صفات مربوط به نفس، مانند عزیز، سبوح و قدوس. ج: صفات مربوط به فعل، مثل جواد و شدید.
}}
}}
'''جبائیه‏''' از فرق «[[معتزله]]» و پیرو ابوعلی محمد بن عبدالوهاب بن سلام بن خالد بن عمران بن ابان جبائی بودند که منسوب به شهر جبا به ضم جیم از شهرهای خوزستان و بین [[بصره]] و [[اهواز]] واقع شده است.  
'''جبائیه‏''' شاخه‌ای از فرقه «[[معتزله]]» و پیرو ابوعلی محمد بن عبدالوهاب بن سلام بن خالد بن عمران بن ابان جبائی بودند که منسوب به شهر جبا به ضم جیم از شهرهای خوزستان و بین [[بصره]] و [[اهواز]] واقع شده است.  


== پیشینه ==
== پیشینه ==
جبایی از متکلمان مشهور «[[معتزله]]» بصره بود و در زمان خویش شیخ این مذهب به شمار می‌رفت. او مردی زاهد و [[فقیه]] بود و بعد از «[[ابوالهذیل علّاف|ابوالهذیل علّاف]]» از بزرگ‌ترین علمای کلام «معتزله» به شمار می‌رفت. ابن‌المرتضی وی را در طبقه هشتم «معتزله» ذکر کرده می‌گوید جبایی کسی است که [[علم کلام]] را بر طالبان آن آسان کرد. شیخ او «[[ابواسحاق شحّام]]» بود. ابوعلی در سال 303 درگذشت. وی به پسرش ابوهاشم [[وصیت]] کرد که او را در عسکر مکرم به خاک سپارد ولی «ابوهاشم» جسد وی را در ناحیه بستان در مقبره خانوادگی‌اش که مادر «ابوعلی» و مادر «ابوهاشم» در آنجا مدفون بودند به خاک سپرد<ref>محمد جواد مشکور، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، ص 136</ref>.
جبایی از متکلمان مشهور «[[معتزله]]» بصره بود و در زمان خویش شیخ این مذهب به شمار می‌رفت. او مردی زاهد و [[فقیه]] بود و بعد از «[[ابوالهذیل علاف|ابوالهذیل علّاف]]» از بزرگ‌ترین علمای کلام «معتزله» به شمار می‌رفت. ابن‌المرتضی وی را در طبقه هشتم «معتزله» ذکر کرده می‌گوید جبایی کسی است که [[علم کلام]] را بر طالبان آن آسان کرد. شیخ او «[[ابواسحاق شحام|ابواسحاق شحّام]]» بود. ابوعلی در سال 303 درگذشت. وی به پسرش ابوهاشم [[وصیت]] کرد که او را در عسکر مکرم به خاک سپارد، ولی «ابوهاشم» جسد وی را در ناحیه بستان در مقبره خانوادگی‌اش که مادر «ابوعلی» و مادر «ابوهاشم» در آنجا مدفون بودند به خاک سپرد<ref>محمد جواد مشکور، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، ص 136</ref>.


== اعتقادات کلامی ابوعلی ==
== اعتقادات کلامی ابوعلی ==
خط ۲۵: خط ۲۵:


او بر خلاف عقیده دیگر معتزلیان می‌گفت که اگر علم خداوند بر این باشد که شیئی به وجود نیاید و خبر آنرا نیز بیان کرده باشد، آن شی هرگز به وجود نخواهد آمد، ولی اگر خبر آنرا بیان نکرده باشد، امکان دارد آن شی به وجود بیاید<ref>اشعری ابوالحسن، مقالات الاسلامیین، ج۲، ص۲۸۶.</ref>. ابوعلی معتقد بود که خداوند از ازل سمیع و بصیر (شنوا و بینا) بوده ولی محال است که سامع و مبصر (شنونده و بیننده) باشد<ref>اشعری، ابوالحسن، مقالات الاسلامیین، ج۲، ص۲۸۶</ref>. همچنین معتقد بود که مفهوم عالم بودن خداوند در واقع اثبات وجود اوست و «عالم» بودن خداوند نشان از معلومات اوست. ابوعلی جبایی باور داشت که اگر عالم بودن [[خدا]] از نظر عقل اثبات شود بر همین اساس [[واجب]] است که خدا با این نام خوانده شود هر چند او خود را متصف به این نام نکرده باشد. این نوع تفکر نشان می‌دهد که ابوعلی جبایی به توقیفی بودن و نیز محدود کردن اسامی خداوند اعتقادی نداشت.<ref>بغدادی عبدالقاهر بن طاهر، الفرق بین الفرق، بیروت، دارالافاق الجدیده، ۱۹۷۸م، ص۱۶۸.</ref>.
او بر خلاف عقیده دیگر معتزلیان می‌گفت که اگر علم خداوند بر این باشد که شیئی به وجود نیاید و خبر آنرا نیز بیان کرده باشد، آن شی هرگز به وجود نخواهد آمد، ولی اگر خبر آنرا بیان نکرده باشد، امکان دارد آن شی به وجود بیاید<ref>اشعری ابوالحسن، مقالات الاسلامیین، ج۲، ص۲۸۶.</ref>. ابوعلی معتقد بود که خداوند از ازل سمیع و بصیر (شنوا و بینا) بوده ولی محال است که سامع و مبصر (شنونده و بیننده) باشد<ref>اشعری، ابوالحسن، مقالات الاسلامیین، ج۲، ص۲۸۶</ref>. همچنین معتقد بود که مفهوم عالم بودن خداوند در واقع اثبات وجود اوست و «عالم» بودن خداوند نشان از معلومات اوست. ابوعلی جبایی باور داشت که اگر عالم بودن [[خدا]] از نظر عقل اثبات شود بر همین اساس [[واجب]] است که خدا با این نام خوانده شود هر چند او خود را متصف به این نام نکرده باشد. این نوع تفکر نشان می‌دهد که ابوعلی جبایی به توقیفی بودن و نیز محدود کردن اسامی خداوند اعتقادی نداشت.<ref>بغدادی عبدالقاهر بن طاهر، الفرق بین الفرق، بیروت، دارالافاق الجدیده، ۱۹۷۸م، ص۱۶۸.</ref>.
== جستارهای وابسته ==
* [[ابوالهذیل علاف|ابوالهذیل علّاف]]
* [[وصیت]]
* [[خدا]]


== پانویس ==  
== پانویس ==  
{{پانویس}}
{{پانویس}}
{{فرق و مذاهب}}


[[رده:فرق و مذاهب]]
[[رده:فرق و مذاهب]]
Writers، confirmed، مدیران
۸۶٬۱۰۷

ویرایش