میرزا هاشم آملی: تفاوت میان نسخه‌ها

| تاریخ تولد = ۱۲۷۸ ق

| تاریخ درگذشت = 1413 ق

| استادان = {{فهرست جعبه عمودی |[[محمد حسین نائینی]] |[[سید ابوالحسن اصفهانی|سید ابوالحسن اصفهانی آقا ضیاء عراقی]] |[[عبدالکریم حائری یزدی]] |محمد علی شاه‌آبادی }}

| فعالیت‌ها = [[مرجع تقلید]]

'''حضرت آیت‌الله‌العظمی حاج میرزا هاشم آملی''' یکی از ستارگان درخشان آسمان علم و دانش و از مفاخر فقهای [[مذهب شیعه|شیعه]] به شمار می‌رفت.  

استاد [[فقه]] و [[اصول]] در [[حوزه علمیه قم]] و [[نجف]] و از [[مرجع تقلید|مراجع تقلید]] [[مذهب شیعه|شیعه]] در قرن ۱۴ هجری بود. او از شاگردان و ادامه دهنده روش اصولی [[ضیاءالدین علی بن ملا محمد عراقی|آقا ضیاء عراقی]] است که آراء استادش را در [[بدایع الافکار (کتاب)|کتاب بدایع الافکار]] جمع‌آوری کرده است. از مهم‌ترین اساتید وی می‌توان به [[محمد حسین نائینی]]، [[سید ابوالحسن اصفهانی]]، آقا ضیاء عراقی، [[عبدالکریم حائری یزدی|حائری یزدی]]، [[کوه کمره‌ای]] و [[شاه آبادی]] اشاره کرد.  

دوران کودکی را در دامان پاک پدر و مادر با تقوایش پشت نهاد و پس از فراگیری [[قرآن]] و تحصیلات ابتدایی، با استعداد سرشاری که داشت و عشق به تحصیل علوم دینی که او را از خود بیخود کرده بود به فراگیری ادبیات عرب و مقدمات علوم نزد مرحوم آقا سید تاج و آقا شیخ احمد آملی پرداخت و تا مرحله سطوح را در همان شهر فراگرفت<ref>همان کتاب.</ref>.

او سیزده ساله بود (1334 ق) که برای ادامه تحصیل به حوزه پر رونق [[تهران]] عزیمت کرد و به [[مدرسه علمیه سپه‌سالار]] که زیر نظر مرحوم آیت‌الله [[شهید]] [[سید حسن مدرس|سیدحسن مدرس]] اداره می‌شد شتافت و مورد توجه و عنایت ویژه آن بزرگوار قرار گرفت و این همه 12 سال به طول انجامید.

آیت‌الله آملی پس از پشت سر نهادن سطوح عالیه، در سال 1345 ق. (1305 ش.) برای بهره وری از خرمن فیض آیت‌الله‌العظمی حایری به [[قم]] آمد و در درس‌های [[فقه]] و اصول [[آیت‌الله مؤسس]] و در کنار آن به درس آیات عظام: حجت کوه‌کمری، شاه آبادی و حاج شیخ [[محمدعلی حایری قمی]] حاضر شد و در مدت شش سال از محضر آنان بهره‌ها برد و مبانی علمی خویش را استوار ساخت. او در این مدت [[فقه]]، [[اصول فقه|اصول]]، [[رجال]]، [[حدیث]]، [[فلسفه]] و [[عرفان]] را نیک آموخت و این درس‌ها را با حضرات آیات: [[سید محمد محقق داماد|سیدمحمد محقق داماد]]، [[سید یحیی یزدی]] و [[حاج میرزا حسن یزدی]] به مباحثه نشست.

مرجع فقید در سال 1351 ق، پس از اخذ اجازه [[اجتهاد]] از دو استاد بزرگوارش آیت‌الله حایری و [[آیت‌الله حجت]]، برای بهره وری از محفل پررونق درسی بزرگان [[حوزه علمیه نجف|حوزه نجف]] و جستجو از آراء و مبانی اصول ره‌سپار آن دیار شد و پس از زیارت مرقد مطهر باب علم نبوی علی بن ابی طالب (علیه‌السلام} و طلب توفیق از آن حضرت، در مدرسه بزرگ آخوند سکنی گزید و در درس فقه و اصول آیت‌الله [[سید ابوالحسن اصفهانی|سیدابوالحسن اصفهانی]] حاضر شد و ابواب [[طهارت]]، [[حج]] و [[بیع]] را از ایشان فراگرفت. و هم‌زمان در درس‌های آیات عظام: نائینی و آقاضیاء عراقی نیز شرکت جست و علاوه بر درس اصول، ابواب فقهی صلاة، اجاره، غصب، بیع و قضا را از آقاضیاء عراقی و معاملات را از میرزای نائینی فراگرفت.

ایشان پس از مدتی مورد توجه بسیار مرحوم آیت‌الله آقاضیاء عراقی قرار گرفت تا بدان‌جا که از نزدیکان و اصحاب استفتاء ایشان گردید و در تدوین حاشیه دوم محقق عراقی بر «[[عروةالوثقی]]» نقش به سزایی داشت.

«...ارتباط مرحوم آقاضیاء عراقی با من بیش از ارتباط استاد با شاگردش بود. بسیاری از اوقات پس از درس همراه ایشان بودم و اشکالات خود را تصحیح می‌کردم. حتی برخی از شب‌ها در منزل آقاضیاء می‌خوابیدم، ایشان نیمه شبی مرا بیدار کردند و فرمودند: فکری به ذهنم رسیده است، آنرا بنویسید...»

مرحوم آیت‌الله‌العظمی آملی در طول 31 سال تلاش پیگیر و خستگی ناپذیر خویش (1330 1361ق) توانست علوم رایج حوزه‌های علمیه را مانند: ادبیات، فقه، اصول، فلسفه، هیئت، رجال و [[درایه]]، [[اخلاق]] و [[عرفان و تصوف اسلامی|عرفان]]، [[منطق]] و حکمت نظری از محضر اساتید نام آور [[قم]] و [[تهران]] و [[نجف]] کسب نماید و قله‌های علم و ایمان را فتح کند. برخی از آن مردان بزرگ عبارتند از آیات عظام و حجج اسلام:

# حاج شیخ عبدالکریم حایری یزدی (1276 1355ق) صاحب «دررالاصول» و «کتاب الصلاة»؛

# حاج میرزا حسین نائینی (1273 1355ق) صاحب «قاعده لاضرر» و «تنبیه الامة»؛

# آقاضیاءالدین عراقی (1278 1361ق) صاحب «شرح تبصرةالمتعلمین» و «کتاب القضاء»؛

# آقا سیدابوالحسن اصفهانی (1248 1365ق) صاحب «وسیلةالنجاة» و «ذخیرةالعباد»؛

# میرزا محمدعلی شاه آبادی (1292 1363ق) صاحب «رشحات البحار» و «شذرات المعارف»؛

# آقا سیدمحمد حجت کوهکمری (1310 1373ق) صاحب «مستدرک المستدرک» و «جامع الاحادیث و الاصول»؛

# میرزا ابوالحسن شعرانی (1320 1393ق) نویسنده «ترجمه شرح تجرید» و «نثر طوبی»؛

# حاج سیدمحمد تنکابنی (1277 1359ق) صاحب «ایضاح الفوائد»؛

# حاج شیخ محمد علی حایری قمی (1299 1358ق) صاحب «حاشیه برکفایه» و «رد [[وهابیت]]»؛

# میرزا مهدی آشتیانی فیلسوف شرق (1306 1372ق) صاحب «رساله در وحدت وجود» و «قاعده الواحد»؛

# میرزا یدالله نظرپاک کجوری تهرانی (1296 1363ق)؛

# میرزا طاهر تنکابنی (1280 1360ق) نویسنده «حاشیه بر قانون».

مرحوم آیت‌الله آملی از پس تدریس سالیان دراز در [[حوزه علمیه نجف|حوزه‌های علمیه نجف اشرف]] و [[قم]]، تلامیذ بسیاری را در محفل درس خود پرورش داد و آنان را به سرمنزل مقصود رسانید. شاگردانی که هم اینک از اساتید و علمای بزرگ حوزه‌های علمیه به شمار می‌روند و مدار تدریس و تالیف و تحقیق در حوزه‌ها بر وجود آنان می‌گردد.

# محمد علی اسماعیل پورقمشه ای؛

# [[میرزا جوادآقا تبریزی]]؛

# هاشم تقدیری؛

# صابر جباری؛

# عبدالله جوادی آملی؛

# [[سیداحمد حق شناس]]؛

# محمدباقر دار ابکلائی؛

# [[محسن دوزدوزانی]]؛

# محمدهادی روحانی؛

# سیدحسن شجاعی؛

# اسماعیل صالحی مازندرانی؛

# سیدحبیب الله طاهری گرگانی؛

# سیدرضا علوی تهرانی؛

# علی غیاثی؛

# سیدعلی فرحی قمی؛

# محمدعلی فیض لاهیجی؛

# سیدجعفر کریمی؛

# [[محمد تقی مجلسی|محمدتقی مجلسی]]؛

# [[عباس محفوظی]]؛

# سیدعلی محقق داماد؛

# سیدمصطفی محقق داماد؛

# [[محمد محمدی گیلانی]]؛

# حسین محمدی لائینی؛

# سیدمحمدحسن مرتضوی لنگرودی؛

# سیدمحمدمهدی مرتضوی لنگرودی؛

# محمدحسین مسجد جامعی؛

# [[محمد هادی معرفت|محمدهادی معرفت]]؛

# [[محمد مفتح|شهید محمد مفتح]]؛

# [[ناصر مکارم شیرازی]]؛

# [[سیدابوالفضل موسوی تبریزی]]؛

# ضیاءالدین نجفی تهرانی؛

# عبدالله نظری؛

# [[محمد یزدی]].

آیت‌الله آملی در راه نشر و گسترش دانش [[اهل بیت|آل محمد (علیهم‌السلام)]] از هیچ کوششی فروگذار نکرد، بیش از پنجاه سال به تدریس علوم [[اهل بیت|اهل‌بیت]] همت گماشت و در کنار تدریس، به تالیف و تحقیق نیز دست یازید و هماره پیش از تدریس، مباحث طرح شده را به زیبایی نگاشته و پس از آن به القاء درس می‌پرداخت، که برخی از تألیفات ایشان از رهگذر همین خصیصه اکنون بر جای مانده عبارتند از:

# کتاب الطهارة؛

# کتاب الصلاة؛

# کتاب الصوم؛

# کتاب الرهن والاجارة؛

# کتاب البیع؛

# خیارات؛

# رسالة فی النیة؛

# تقریرات درس صلاة مرحوم آیت‌الله‌العظمی حایری؛

# تقریرات درس فقه آیت‌الله آقاضیاء عراقی (صلاة، اجاره، غصب، بیع و قضا)؛

# توضیح المسائل؛

# مناسک حج؛

# حاشیه بر عروةالوثقی؛

# بدایع الافکار. تقریرات درس اصول مرحوم محقق عراقی(4 ج)؛

# تقریرات درس اصول مرحوم آیت‌الله‌العظمی سیدابوالحسن اصفهانی؛

# حاشیه بر شرح چغمینی در هیئت؛

سرانجام آیت‌الله آملی پس از 91 سال تلاش و کوشش در جهت احیاء و بزرگداشت شعائر دینی و پشت سر نهادن سکته ناقص و یک دوره بیماری، در عصر روز [[جمعه]] چهارم [[رمضان|ماه رمضان]] 1413 ق. (7 [[اسفند]] 1371 ش.) بدرود حیات گفت و جهان علم و [[تقوا]] و فضیلت را در سوگ خویش عزادار ساخت.

در آن روز قلب پرطپش مردی از حرکت باز ایستاد که نزدیک به یک قرن با یاد [[خدا]] طپید و لحظه ای از ذکر حق باز نایستاد<ref> مجله نور علم، ش 53 54، ص 217 219.</ref>.

[[رده:عالمان شیعه]]

[[رده:محدثان شیعه]]