۶٬۵۷۸
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'می رسد' به 'میرسد') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
(۷۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات شخصیت | |||
| عنوان = ابن جوزی | |||
| تصویر = عالمان اهل سنت.jpg | |||
| نام = عبدالرحمن بن علی بغدادی | |||
| نامهای دیگر = {{فهرست جعبه افقی |ابوالفرج |ابن جوزی }} | |||
| سال تولد = 510 ق | |||
| تاریخ تولد = | |||
| محل تولد = [[بغداد]] | |||
| سال درگذشت = 597 ق | |||
| تاریخ درگذشت = | |||
| محل درگذشت = | |||
| استادان = {{فهرست جعبه عمودی |[[ابن عساکر|ابن عساکر دمشقی]] |ابوالفضل محمد بن ناصر بغدادی |ابوالقاسم علی بن یعلی علوی هروی |ابوالسعادات احمد بن احمد }} | |||
| شاگردان = | |||
| دین = [[اسلام]] | |||
| مذهب = [[اهل سنت و جماعت|اهلسنت]] | |||
| آثار = {{فهرست جعبه افقی |فضائل القدس |آفة أصحاب الحدیث |کتاب الموضوعات }} | |||
| فعالیتها = واعظ و مورخ بزرگ [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] | |||
| وبگاه = | |||
}} | |||
'''عبدالرحمن بن علی بغدادی''' معروف به '''ابن جوزی''' ، واعظ و مورخ بزرگ [[اهل سنت و جماعت|اهلسنت]] در قرن هفتم هجری و از شاگردان [[ابن عساکر|ابن عساکر دمشقی]] است. مجالس وعظ و ارشاد او مقبول عام و خاص بوده است. دو کتاب «تذکرة الخواص» و «مرآة الزمان فی تاریخ الاعیان» از مهمترین آثار ابن جوزی به شمار میرود. [[فقیه]]، [[محدّث|محدث]]، [[متکلم]] و تاریخنگار [[حنبلی]] مذهب بغدادی بود. نسب خانوادگی وی به [[ابوبکر بن ابی قحافه|ابوبکر]] اولین [[خلیفه]] [[مسلمان|مسلمانان]] میرسد. | |||
== زندگینامه == | |||
شمسالدین ابوالمظفر یوسف بن حسامالدین قزاوغلی بن عبدالله ترکی عونی هبیری بغدادی، به گفته محییالدین یوسف ابن جوزی در [[رجب|رجب]] ۵۸۱ قمری (۱۱۸۵ م)، یا چنانکه خود از مادرش نقل کرده در ۵۸۲ [[سال قمری|قمری]] به دنیا آمد<ref>ابن خلکان، ۳/۱۴۲؛ یونینی، ۱/۴۲؛ جرجی زیدان،.۳/۸۹</ref>. مادرش رابعه دختر ابوالفرج عبدالرحمان بن جوزی بود<ref> ابن جوزی، ۸(۲)/۵۰۳</ref>. و به همین سبب به '''سبط ابن جوزی''' معروف شد. | |||
</ | |||
== اختلاف در مذهب == | |||
برخی معتقدند که وی [[حنبلی]] نبوده است و بنابر حفظ ظواهر [[مذهب]] خود را حنبلی اظهار میکرده است. بلکه وی را قائل به مذهب [[تشیع]] میدانستهاند. وی صاحب قول معروفی است دراینباره که از وی پرسیده شد که [[علی بن ابی طالب|علی]] افضل است یا [[ابوبکر بن ابی قحافه|ابوبکر]] و ایشان پاسخ داده است: من کان بنته فی بیته..یعنی کسی که دخترش در خانه اوست. مثلا خوانساری نقل میکند که ابن جوزی کرامت [[رد الشمس]] را به [[علی بن ابی طالب]] نسبت میدهد. در حالیکه هادی عالمزاده این قول را با سخن ابن جوزی در کتاب تلبیس ابلیس همخوان نمیبیند. به هر حال نمیتوان ارادت و معرفت وی به [[علی بن ابیطالب|امام علی (علیه السلام)]] را انکار کرد. وی در مورد امام علی (علیه السلام)، منزلت و مقام والای وی را نزد [[محمد بن عبدالله (خاتم الانبیا)|پیامبر]] متذکر شده است<ref>ابن جوزی کیست - علوم قرآن و حدیث | |||
http://drmostafavi.blogfa.com › tag</ref>. | |||
= | == اساتید == | ||
ابن جوزی تحت توجه جدش عبدالرحمان بن جوزی پرورش یافت. ابن تغری بردی، ۷/۳۹ در [[بغداد]] از جد خویش و از عبدالمنعم بن کلیب، ابن قبیطی، عبدالله بن ابیبکر معروف به ابن سدان حربی، موفقالدین عبدالله مقدسی، ابوحفص بن طبرزد، ابوالیمن کندی و برخی دیگر حدیث شنید<ref>ابن جوزی، ۸(۱)/۱۹۳، ۸(۲)/۵۲۷، ۵۶۴، ۵۷۸، ۶۲۷</ref>. ادب را نزد ابوالبقا و [[فقه|فقه]] را نزد حصیری خواند و همچون دایی اش محییالدین ابن جوزی از دست شیخ ضیاءالدین عبدالوهاب ابن سکینه خرقه پوشید<ref> ابن شاکر، ۴/۳۵۶</ref>. | |||
خود مینویسد که الجامع الصغیر و قدوری را نزد جمالالدین محمود حصیری و صحاح جوهری را نزد تاجالدین کندی خوانده است<ref> ابن شاکر، (۲)/۵۷۶، ۷۲۰-۷۲۱</ref>. ابن جوزی در ۵۹۰ق، شهاب الدین عمر بن محمد سهروردی را در [[رباط]] درب المقبره بغداد در حال وعظ دیده است. او در ذیل وقایع ۵۹۶ق، مینویسد که این سال ابتدای جلوس وی بر تربت امام [[حنبلی|احمد حنبل]] بود. از آن جلسات نیز به نیکی یاد میکند<ref>ابن شاکر، (۲)/۴۶۸</ref>. | |||
شمسالدین در ۶۰۰ق از [[بغداد]] به [[شام]] سفر کرد و این اولین سفر او بود؛ ابتدا به دقوتا رفت و با خطیب و واعظ آنجا که حجت نامیده میشد، دیدار کرد و از او [[حدیث|حدیث]] شنید. پس به اربل رفت و شیخ محییالدین ساقانی را ملاقات کرد. آنگاه به موصل رفت و در آنجا ضمن برپایی جلسه وعظ که قبول تمام یافت، جماعتی از علما و محدثان از جمله خطیب ابوطاهر احمد بن عبدالله طوسی را درک کرد. از آنجا به حران رفت و از فخرالدین محمد ابن تیمیه، ابن طباخ، عبدالقادر رهاوی و جز آنان حدیث شنید. | |||
پس به حلب رفت و شمائل النبی را از افتخارالدین و اسباب النزول را از عبدالرحمان بن استاد شنید. از آنجا به [[دمشق]] رفت و در قاسیون نزدیک فارسیه فرود آمد. در جامع دمشق جلسه داشت و خود این جلسات را به غرفههای [[بهشت]] تشبیه کرده است. | |||
پس به زیارت [[بیت المقدس|بیتالمقدس]] و قبر [[حضرت ابراهیم|ابراهیم خلیل (علیه السلام)]] رفت که در آنجا هم جلسه داشت. سپس به قاسیون بازگشت و تا ۶۰۳ق در آنجا بود. آنگاه به حلب رفت و در شام تاجالدین کندی، قاضی جمالالدین بن حرستانی، شمسالدین بن شیرازی، شرفالدین بن موصلی و بنی عساکر را ملاقات کرد و از موفقالدین حنبلی، داوود بن ملاعب، ابن صصری و دیگران استفاده برد و با ابوعمر شیخ فارسیه مصاحبت داشت. | |||
ابن جوزی | ابن جوزی میگوید: همنشینی با اینان خانواده و وطن را از یاد او برده بوده است<ref>ابن شاکر، ۸(۲)/۵۱۶-۵۱۷</ref>. آنچه نقل شد مفصلترین سخنی است که شمس الدین یوسف درباره خویش گفته است، ولی او در مواضع دیگر نیز از مشایخ و اساتید خود از جمله [[ابن عساکر|ابن عساکر]]، شرفالدین اسماعیل موصلی فقیه و دیگران<ref>ابن شاکر ۸(۲)/۵۸۱،۶۶۳،۶۷۴</ref> یاد کرده است. | ||
== زمینههای علمی == | |||
ابن جوزی از سیزده سالگی به تألیف پرداخت و تا پایان عمر از نوشتن بازنایستاد. ابوالفرج بن جوزی بیش از ۱۰۰ کتاب در رشتههای گوناگون و در کل بیش از ۳۸۰ کتاب و رساله نوشت. وی با علوم عقلی و کلام و [[فلسفه]] مخالفت داشتهاست و معتقد بودهاست که نباید مردم عادی را با علم کلام آشنا کرد<ref>صادق علاماتی، ابن جوزی، کتاب ماه تاریخ و جغرافیا،1389ش، شماره 146</ref>. | |||
[[غلامحسین ابراهیمی دینانی]] نقد ابن جوزی در فیلسوفان اسلامی را صادق نمیداند. دینانی بیان میکند که عقائدی که ابن جوزی به فلاسفه منسوب کردهاست وجود ندارد و در واقع چنین نیست. مثلاً ابن جوزی میگوید که فلاسفه میگویند [[خدا|خداوند]] به خوداش علم دارد و به غیر خوداش علم ندارد؛ و نیز بیان میکند که خداوند در نظر [[ابوعلی سینا|ابن سینا]] علم به جزئیات ندارد. در حالیکه از نظر ابن سینا علم به کلیات مستلزم علم به جزئیات است<ref>غلامحسین ابراهیمی دینانی، عقل و استدلال در تفکر ابن جوزی، مقالات وبررسیها،1376ش، ش 61</ref>. | |||
از کارهای بیسابقه ابن جوزی، بیان یک دوره [[تفسیر|تفسیر قرآن]] بر روی منبر است. تدریس بخش مهمی از زندگی اجتماعی ابن جوزی را دربرمیگرفت. وی در پنج مدرسه تدریس میکردهاست. | |||
== آثار == | |||
{{فهرست ستونی|3}} | |||
# اسبابُ النُّزول؛ | |||
# روحُ الارواح؛ | |||
# مولدُ النَّبی؛ | |||
# النُطقُ المَفهوم؛ | |||
# کتاب اخبارالبرامکه (تاریخچه برمکیان)؛ | |||
# تلقیح فهوم الاثر فی التاریخ و السیر؛ | |||
# تنویر الغبش فی فضل السودان و الحبش؛ | |||
# حسن السلوک الی مواعظ الملوک؛ | |||
# الذهب المسبوک فی سیر الملوک؛ | |||
# سیرةالعمرین؛ | |||
# عجائب النساء (شگفتیهای زنان)؛ | |||
# کتاب الالقاب؛ | |||
# اللباب فی قصص الانبیاء؛ | |||
# کتاب ما یلحن فیه العامة؛ | |||
# المدهش؛ | |||
# فنون الأفنان؛ | |||
# مناقب معروف الکرخی؛ | |||
# مناقب الامام احمد بن حنبل؛ | |||
# کتاب الفروسیة؛ | |||
# صفةالصفوة (ویژگی صوفیگری)؛ | |||
# زاد المسیر فی علم التفسیر در چهار بخش؛ | |||
# نواسخ القرآن؛ | |||
# الموضوعات من الأحادیث المرفوعات؛ | |||
# الناسخ والمنسوخ فی الحدیث؛ | |||
# تلبیس ابلیس (ترفندهای [[شیطان]])؛ | |||
# التذکرة فی الوعظ؛ | |||
# ذم الهوی؛ | |||
# صید الخاطر؛ | |||
# لفتة الکبد الی نصیحة الولد؛ | |||
# المنتظم فی تاریخ الملوک والامم؛ | |||
# تاریخ بیتالمقدس؛ | |||
# أخبار الحمقی والمغفلین؛ | |||
# ولقط المنافع، فی الطب؛ | |||
# تنبیه النائم الغمر علی مواسم العمر؛ | |||
# لفتة الکبد الی نصیحة الولد؛ | |||
# أعمار الاعیان<ref> http://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/1527</ref>. | |||
{{پایان}} | |||
ابن جوزی | == درگذشت == | ||
ابن جوزی پس از آخرین وعظ خود در ۱۷ [[رمضان|رمضان]] ۵۹۷ بیمار شد و پس از ۵ روز در شب [[جمعه]] میان نماز مغرب و عشا در خانه خود در قطفتا (محلهای در شرق [[بغداد]]) درگذشت. | |||
گزارشهایی که در باب تشییع جنازه او در دست است، شخصیت اجتماعی و نفوذ وی در مردم را نشان میدهد: در سوگ او بازارها بسته شد و مردم [[بغداد]] برای تشییع جنازه گرد آمدند. انبوه جمعیت تا بدانجا بود که جنازه او تا وقت [[نماز جمعه]] به گوری که در مقبره احمد بن حنبل برای وی آماده شده بود، نرسید و بزرگان مذهب نتوانستند بر او [[نماز میت|نماز]] بگزارند و از کفن او جز اندکی باقی نماند<ref> ابن رجب، عبدالرحمان، ذیل طبقات الحنابلة، ج۲، ص۵۰۷. </ref>. | |||
گفتهاند که [[وصیت|وصیت]] کرد شعری را که بدین مضمون سروده بود، بر قبرش بنویسند: | |||
{{شعر}}{{ب|ای بسیار بخشاینده |ای که از گناهکاران در میگذری}}{{پایان شعر}} | |||
{{شعر}}{{ب|گناهکاری به امید بخشایش گناهانش نزد تو آمده است |من مهمانم و سزای مهمان جز احسان نیست }}{{پایان شعر}}<ref> ابن جوزی، یوسف، مرآة الزمان، ج۸، ص۵۰۲، حیدرآباد دکن، ۱۳۷۱ق/۱۹۵۲م</ref>. | |||
== جستارهای وابسته == | |||
* [[اهل سنت و جماعت|اهلسنت]] | |||
* [[خلیفه]] | |||
* [[ابوبکر بن ابی قحافه|ابوبکر]] | |||
* [[فقه]] | |||
== پانویس == | |||
{{پانویس}} | |||
{{علمای اسلام}} | |||
[[رده:شخصیتها]] | |||
[[رده:عالمان]] | |||
[[رده:عالمان اهل سنت]] | |||
[[رده:محدثان اهل سنت]] | |||
[[رده:عراق]] | |||
[[رده: | |||
[[رده:محدثان | |||
[[رده: |