مواضع مصر در قبال غزه بعد از طوفان الاقصی

موضع مصر در قبال غزه در دوره‌های مختلف

1- ابتدای تشکیل رژیم صهیونیستی

اولین دوره با جنگ سال 1948 آغاز شد؛ جنگی که طی آن مصر، سوریه و اردن به دنبال تسلط بر سرزمینی بودند که تحت سلطه بریتانیا بود و بخش‌های زیادی از آن در همان سال تحت نام اسرائیل قرار گرفته بود، البته اعراب در این جنگ شکست خوردند، اما مصر کنترل نوار غزه را به دست آورد. پس از کودتای سال 1952 در مصر که رژیم نظامی که تا به امروز بر مصر حکومت می‌کند را ایجاد کرد، قاهره به پیشبرد دستور کار شکست اسرائیل و آزادی فلسطین (هرچند نه لزوماً به‌عنوان یک کشور مستقل) ادامه داد. این رویکرد، پای مصر، سوریه و اردن را به جنگی دیگر با اسرائیل در سال 1967 کشاند و این سه کشور در این جنگ نیز شکست خوردند. در نتیجه پیامدهای شکست این جنگ، قاهره کنترل غزه و همچنین شبه‌جزیره سینا که یک سرزمینی بسیار بزرگ‌تر و استراتژیک‌تر بود را از دست داد؛ بنابراین، جنگ نهایی بین مصر و اسرائیل در سال 1973 دیگر به فلسطین مربوط نمی‌شد، بلکه در مورد بازپس‌گیری شبه‌جزیره سینا بود. در نهایت مصری‌ها بر اساس معاهده صلح 1978 با اسرائیل شبه‌جزیره سینا را پس گرفتند. به‌عبارت‌دیگر، یک وضعیت عادی جدید برقرار شد که در چارچوب آن، قاهره دیگر فلسطین را یک موضوع استراتژیک به‌حساب نمی‌آورد.

2- دوره گرایش سازمان آزادی‌بخش فلسطین به روش دیپلماتیک

دوره دوم 10 سال بعد آغاز شد؛ زمانی که سازمان آزادی‌بخش فلسطین تصمیم گرفت از مبارزه مسلحانه دست بکشد تا اهداف خود را از طریق دیپلماتیک دنبال کند. در این دوره، موضوع فلسطین اساساً از دایره توجه قاهره خارج شده و به آن به‌عنوان نگرانی اسرائیل نگریسته می‌شد.

3- دوره تشکیل حماس

بااین‌حال، ظهور حماس به یک مشکل بزرگ برای قاهره تبدیل شد، زیرا حماس شاخه‌ای مسلح از شاخه فلسطینی اخوان‌المسلمین بود که بزرگ‌ترین جنبش اپوزیسیون در مصر محسوب می‌شد. بااین‌حال، مصر با این تصور که در تعاملات بین اسرائیل و تشکیلات خودگردان فلسطین، حماس مهار خواهد شد، احساس آرامش می‌کرد. اما واقعیت طور دیگری بود؛ چراکه تسلط حماس بر غزه، قاهره را مجبور کرد که نقش فعال‌تری در مدیریت غزه داشته باشد.

4- راهبرد جدید مصر در مورد غزه:

• نخست هماهنگی با اسرائیل در مورد محاصره غزه؛
• دوم ایجاد رابطه کاری با حماس به‌طوری که قاهره بتواند به‌عنوان میانجی بین حماس و اسرائیل عمل کند. این کاری بود که مصر در طول جنگ‌های 2008، 2012، 2014 و 2021 انجام داد.

در پی بیداری اسلامی در مصر زمانی که اخوان‌المسلمین برای مدت کوتاهی در سال 2012 به قدرت رسید، به محک آزمایش گذاشته شد. ارتش مصر بیش از حد نگران دورنمای تشکیل دولت اخوان‌المسلمین در قاهره، فعالیت ستیزه‌جویان اسلام‌گرا در سینا و حکومت تحت رهبری حماس در غزه بود. از نظر قاهره، حکومت اخوانی در مصر نه‌تنها ثبات مصر را به خطر می‌انداخت، بلکه پیمان صلح با اسرائیل را نیز در معرض تهدید قرار می‌داد. بدین ترتیب کودتای سال 2013 نظامیان مصر رخ داد و اخوان‌المسلمین از قدرت کنار زده شد و عبدالفتاح السیسی، فرمانده ارتش به‌عنوان رئیس‌جمهور این کشور به قدرت رسید. دولت جدید مصر هم‌زمان با سرکوب‌کردن اخوان‌المسلمین در داخل، به تعامل محدود و عمل‌گرایانه خود با حماس ادامه داد تا راهی برای محافظت از خود در برابر اسلام‌گرایی اخوانی در غزه بجوید. در همین حال، السیسی مسائل مهم دیگری نیز بر روی میز داشت؛ از جمله اقتصاد فلاکت‌باری که با کمک میلیاردها دلاری کشورهای عربی خلیج‌فارس سرپا نگه داشته شده بود. ثبات رژیم مصر، آن‌هم زمانی که السیسی تأیید کرد که به دنبال دور سوم ریاست‌جمهوری خواهد بود، اولویت مصر اعلام شد. این اعلامیه‌ تنها چهار روز قبل از حملات 7 اکتبر حماس به اسرائیل منتشر شد؛ حمله‌ای که محیط استراتژیک مصر را به‌شدت تغییر داد. اکنون قاهره باید بسیاری از کارهای دشوار را انجام دهد. مشخص نیست که دولت مصر چگونه با روند آشفته تغییر حکومت حماس در غزه برخورد خواهد کرد و درعین‌حال ثبات مصر را در داخل حفظ خواهد کرد؛ خصوصاً اینکه مردم مصر به‌شدت نسبت به رنج و درد فلسطینیان در غزه حساس هستند. در این میان نکته بسیار مهم این است که دولت مصر دست به اقدامی غیرمعمول زد و اجازه داد تظاهرات طرف‌داران فلسطین در قاهره در 20 اکتبر برگزار شود. در این تظاهرات، معترضان از مدیریت دولت مصر در زمینه اقتصاد کشور نیز انتقاد کردند. بااین‌حال، برچیده‌شدن حماس توسط اسرائیل ممکن است فرصت‌هایی نیز برای قاهره ایجاد کند. مصر مشتاق تضعیف جنبش اخوان اسلام‌گرا است، درست همان‌طور که حامیان مالی‌اش در امارات متحده عربی و عربستان سعودی با اسلام‌گرایی اخوانی مخالفت می‌کنند. علاوه بر این مصر نیز مانند امارات و عربستان تمایل دارد تا ایران از توانایی بهره‌برداری از بحران غزه محروم شود؛ بنابراین ریاض و ابوظبی به احتمال زیاد مایل به سرمایه‌گذاری در راستای تلاش برای برقراری نظم جدید در غزه پس از حماس هستند. هیچ کشور دیگری به جز مصر از این ترتیب سود نمی‌برد. این امر به‌ویژه مهم است؛ زیرا عربستان سعودی اخیراً اعلام کرده که از دادن پول به کشورهایی مانند مصر بدون قراردادن شرایط خاص جلوگیری می‌کند.

موضع رسمی مصر در طوفان الاقصی

یکی از مهم‌ترین کشورهایی که نمی‌توان از نقش آن به سادگی گذشت، مصر است. کشوری که با غزه‌ تحت محاصره، مرز زمینی دارد. از این جهت و باتوجه‌به وجود مرزهای آن با سرزمین‌های اشغالی، توان نقش‌آفرینی بالقوه مصر در کمک به غزه و مقابله با تل‌آویو بی‌نظیر است؛ اما مصر چه عملکردی در این مدت به ثبت رسانده است؟

1- رد اتهام مشارکت در طوفان الاقصی

«بزالل اسموتریچ» وزیر دارایی رژیم صهیونیستی (دوشنبه۲۳ بهمن ۱۴۰۲،) در سخنانی ادعا کرد: مصر مسوولیت بزرگی را در قبال آنچه در هفتم اکتبر رخ داد بر عهده دارد و حماس از طریق این کشور مسلح شد. اسموتریچ گفت: از بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل می‌خواهم فشارهای واشنگتن را نادیده بگیرد و فردا هیاتی را برای مذاکرات بر سر دستیابی به توافق برای مبادله اسرا به قاهره نفرستد. وزارت امور خارجه مصر در این باره اعلام کرد: اظهارات وزیر دارایی «اسرائیل» در این باره به طور کامل مردود و غیر قابل قبول است و مصر، به طور کامل بر مرزهایش کنترل دارد. وزارت امور خارجه مصر افزود: ادامه اظهارات بزالل اسموتریچ مبنی بر تمایل شدید وی به کشتار و ویرانی، مایه تأسف است. وزارت امور خارجه مصر همچنین تأکید کرد که مصر همواره به توافق سازش با «اسرائیل» پایبند بوده است و تا زمانی که تل‌آویو به تعهداتش پایبند باشد، مصر نیز به آنها پایبند خواهد بود https://www. amaran.news/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%A8%DB%8C%D9%86-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84-15/1613112-

مصر درگیر انتخابات ریاست‌جمهوری

دولت مصر در این مدت اقدام به برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری خود کرده که نتیجه آن سومین پیروزی متوالی عبدالفتاح السیسی بوده است‌. https://39390901. habarban.com/

ترس مصر از قدرت صهیونیست‌ها

به طور سنتی و از زمان انعقاد پیمان کمپ‌دیوید، همواره تصور ویژه‌ای از قدرت رژیم صیهیونیستی در ذهن مصری‌ها شکل گرفته که ارتش رژی صهیونیستی شکست نا پذیر است. تشکیل این ذهنیت البته بی‌ارتباط با شکست‌های متوالی «جمال عبدالناصر» و «انورسادات» در نبردهای نظامی با رژیم، نبوده است. https://39390901. habarban.com/ و خوی درندگی و سفاکیت و اقداات وحشیانه صهیونیست در صبرا و شتیلا و قانا و ... در طول زمان این باور را به ثبات و ثبوت رسانده است.

مزاحمت ها و کم کاری‌های مصر در جنگ غزه

• عدم محکومیت اقدامات جنایتکارانه‌ صهیونیست‌ها در غزه • عدم ارسال اقلام بشردوستانه (از جمله غدا، دارو و آب) • منع ارسال کمک دیگر کشور ها از طریق مصر • بستن گذرگاه رفح، تنها راه عبور کمک برای غزه از مصر • مقابله با حملات انصارالله یمن علیه کشتی‌های اسرائیلی (یا به مقصد اسرائیل) در دریای سرخ

ادعای مواضع مثبت مصر در قبال غزه و نقد مستند آن:

 عدم پیوستن به ائتلاف دریایی به رهبری آمریکا علیه یمن  غیرقابل پذیرش خواند اسکان آوارگان غزه در خاک خود (صحرای سینا)  اتخاذ مواضع در کنفرانس‌های همکاری اسلامی(فاقد تأثیر)  اعلام حمایت از غزه در رای‌گیری سازمان ملل؛

نقد مستند ادعای مواضع مثبت مصر در قبال غزه:

 مصر در همه قطعنامه‌های غیرالزام‌آور مجمع‌عمومی سازمان ملل در حمایت از برقراری آتش‌بس، رأی موافق ثبت کردهاست اما این کار هم فاقد تأثیر است؛ زیرا قطعنامه‌های مجمع‌عمومی الزام‌آور نبوده و فقط دارای بار سیاسی است. به‌علاوه، هنگامی که قاطبه دولت‌های عضو به طرح برقراری آتش‌بس، رأی مثبت می‌دهند، رأی مثبت قاهره نیز نوعی همراهی با جریان جهانی محسوب شده و کمترین فشار سیاسی و بین‌المللی را متوجه این کشور می‌کند؛ بنابراین رأی قاهره به طرح‌های آتش‌بس در مجمع‌عمومی را نمی‌توان اقدامی ایدئولوژیک یا مبتنی بر حس اسلامی یا عربی دانست، بلکه فقط این اقدام در چارچوب منافع ملی مصر تعریف می‌شود. https://farsnews. r/news/14021005000611/

چرایی ابراز مواضع انقلابی

توقع از مصر به‌خاطر عرب بودن خاستگاه اخوانی حماس دسترسی زمینی به غزه در گذرگاه رفح دلبستگی عمیق مصری‌ها به جریان فلسطین دشمنی و نفرت عمیق مسلمانان و مصری‌ها علیه صهیونیست‌ها مقابله با امریکا و اقدام شجاعانه علیه صهیونیست‌ها و دفاع و امداد به حماس است؛ اما دولتمداران ترسو و غرب‌زده مصر از چنین اقداماتی عاجز هستند؛ لذا بهترین راه فرار از این حجم فشار افکار عمومی، بیان سخنانی انقلابی و قاطع (به‌مانند کاری که رجب طیب اردوغان در ترکیه انجام می‌دهد) درعین‌حال بی‌تأثیر است. این به معنای حفظ حداکثری مناسبات با رژیم صهیونیستی در عین انجام اعمال پوپولیستی است که برای فریب‌دادن و جلب افکار عمومی انجام می‌شود. https://farsnews. r/news/14021005000611

چرایی مخالفت مصر با طرح اسکان اجباری مهاجران غزه

در نگاه اول، این اقدام نوعی رفتار شجاعانه در مقابل طرح‌های فریبکارانه غربی عبری تلقی می‌شود؛ اما اگر دقیق‌تر به موضوع بنگریم، حتی همین موضوع را نیز می‌توان در چارچوب منافع ملی مصر تعریف کرد. به طور حتم پذیرش حتی درصدی از جمعیت ۲.۶ میلیون‌نفری غزه، باعث ایجاد بحران‌های پناهندگی در مصر می‌شود و این دولت ورشکسته که با گندم‌های رایگان روسیه همچنان زنده مانده، قادر به تأمین هزینه‌های این پناهندگان نخواهد بود. https://farsnews. r/news/14021005000611/ از سوی دیگر با نگاه به کشورهایی که بخشی از پناهندگان فلسطینی را در خود جای‌داده‌اند، متوجه می‌شویم که اردوگاه‌های تعبیه شده برای پناهندگان منشأ ایجاد ناامنی و بی‌ثباتی برای دولت میزبان شده‌اند. پس به قطعیت می‌توان گفت این اقدام مصر نیز نوعی رفتار بشردوستانه و آرمان‌گرایانه نبوده و فقط در راستای تأمین منافع ملی اتخاذ شده است .

چرایی مخالفت با ائتلاف دریایی آمریکا علیه یمن

مخالفت با ائتلاف دریایی آمریکا را نیز می‌توان در راستای سیاست تأمین منافع ملی مصر دانست؟ پاسخ مثبت است. به‌جرئت می‌توان گفت کانال سوئز مهم‌ترین آبراه جهان است. این شاهراه دریایی در مصر واقع شده و ترانزیت دریایی در آن سالانه سود هنگفتی برای اقتصاد مصر فراهم می‌کند. برای دولت مصر هرگونه تهدید علیه این کانال، ازدست‌رفتن یک منفعت ملی حیاتی (شاید حتی بتوان گفت منفعت ملی وجودی) معنا خواهد شد. این تهدید می‌تواند توقف یا غرق‌شدن یک کشتی در کانال یا وقوع نزاع نظامی تمام‌عیار باشد. زیرا ایجاد هرگونه تنش نظامی در این کانال، شرکت‌های خصوصی و کمپانی‌های شرقی و غربی را دور خواهد کرد و راه‌های جایگزین (مانند دماغه‌ امید نیک در آفریقای جنوبی) را مقابل آنها قرار خواهد داد؛ بنابراین مصری‌ها تنش ایجاد شده توسط انصارالله یمن را همان‌گونه که خود یمنی‌ها ادعا می‌کنند، فقط متوجه اسرائیل می‌دانند و تلاش خود را برای عدم ازدست‌رفتن این منفعت ملی حیاتی به نحو احسن انجام‌ می‌دهند. قاهره ائتلاف دریایی آمریکا را نوعی ماشین جنگی می‌داند که بیشترین دود آن در چشم مصر خواهد رفت. این اعتقاد و حس بی‌اعتمادی به آمریکا به‌ویژه زمانی تقویت می‌شود که کریدور ادعایی جدید هند، امارات، عربستان، اردن، اسرائیل و یونان جلوه می‌کند؛ کریدوری که پیشنهاد ایالات متحده بوده و به طور مستقیم کانال سوئز و منافع حیاتی مصر را دور می‌زند. پس مصری‌ها معتقدند پیشنهاددهنده کریدور هندی (واشنگتن) اهمیتی برای کانال سوئز و فراهم بودن منافع ملی حیاتی مصر قائل نبوده و به‌این‌ترتیب آمریکا در اتخاذ تصمیم‌های مربوط به واکنش به حملات انصارالله یمن، محتاطانه عمل نخواهد کرد (و وقوع جنگی گسترده در دریای سرخ و انسداد کانال سوئز ممکن خواهد شد.) بنابراین تصمیم مخالفت مصر با پیوستن به ائتلاف دریایی آمریکا علیه نیروهای قدرتمند یمنی نیز نوعی تصمیم‌گیری عاقلانه و بر اساس منافع ملی بوده و هیچ‌گونه حس همدردی با مردم مظلوم غزه و تلاش برای مقابله با صهیونیسم در آن دیده نمی‌شود. البته باید به این موضوع نیز اشاره کرد که ناامنی‌های همسایگان مصر، اقتصاد و گردشگری این کشور را به‌شدت تحت‌تأثیر قرار می‌دهد و از طرفی در جریان فلسطین، انزجار جوامع مختلف را در انفعال این کشور به دنبال خواهد داشت که باعث می‌شود مصر به دنبال ایجاد آتش‌بس موقت و دائم باشد تا هم بتواند چهره خود را در بین ملل مختلف به‌عنوان یک کشور صلح‌طلب و حامی فلسطین معرفی کند و هم پیش‌برنده سیاست‌های رژیم در مذاکرات آتش‌بس باشد. امتحان طوفان‌الاقصی برنده‌ها و بازنده‌هایی داشته است. کسانی که انسانیت، حقوق بشر و ادعای چند دهه‌ای خود برای ایجاد جهانی سالم و به‌دوراز خشونت به‌ویژه برای کودکان را فدای امیال رژیم اشغالگر قدس کرده‌اند. به‌جرئت می‌توان مصر را یکی از آنها دانست؛ کشوری که هیچ حمایت عینی و عملی از اراده‌ مردم فلسطین یا رساندن کمک به آنها انجام نداده و شاید فقط در سخنرانی‌ها، کلمات و جملاتی زیبا به زبان آورده است. مصر همانند ترکیه، خود را کشوری نشان داده که در سخن، شجاع و قدرتمند اما در عمل، منفعل و ترسوست.

راهبرد کوچاندن فلسطینی‌ها به صحرای سینا

مصری‌ها طی سال‌های طولانی گذشته بارها اذعان داشته‌اند که اسرائیل از زمان حکومت مبارک تاکنون به‌طور پیوسته خواستار انتقال اهالی نوار غزه به صحرای سینا و اسکان‌دادن آنها در مصر شده است. https://www. amaran.news/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%A8%DB%8C%D9%86-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84-15/1613112-

غربی‌ها چون خود را متعهد به بقا و امنیت اسرائیل می‌دانند، متأسفانه چنین انتظاری نیز از کشورهای منطقه دارند ( ولو به قیمت پاک‌شدن صورت‌مسئله فلسطین و کوچ اجباری فلسطینیان به مصر و اردن!)  

سیاست تثبیت شده صهیونیست‌ها؛ کوچاندن فلسطینی‌ها به مصر

در مورد حمله رژیم به رفح و کوچاندن یک و نیم میلیون آواره فلسطینی به مصر، باید گفت که رژیم تصمیم خود را گرفته و برغم برخی مخالفت ها، در صدد اجرای آن است حتی شاید نه با عملیات یکباره بلکه با عملیات تدریجی. متأسفانه، موضع دولت مصر ضعیف است و با آنکه عبدالفتاح السیسی رئیس‌جمهوری مصر مخالفت خود را اعلام کرده؛ اما بسیاری از تحلیلگران باتوجه‌به ساختار سیاسی مصر و مشکلات اقتصادی و فساد و فقر موجود در این کشور، معتقدند که دولت مصر سرانجام با دریافت چند میلیارد دلار کمک مالی، کوتاه خواهد آمد و به مخالفت خود پایان خواهد داد. http://irdiplomacy. r/fa/news/2024758/ توطئه غیرانسانی صهیونیست‌ها

امیر عبداللهیان   وزیر خارجه ایران: اطلاعات لپ‌تاپ‌هایی که در عملیات طوفان الاقصی به دست مقاومت رسیده نشان می‌دهد رژیم صهیونیستی دنبال انتقال ساکنان غزه به مصر و ساکنان کرانه باختری به اردن است. مصر باید با بازگشایی مرز رفح مانع تحقق توطئه صهیونیست‌ها شود. https://www. habaronline.ir/news/1844244/

مصر در قامت بازیگر میانجی

مصر در کنار قطر، ترکیه و سازمان ملل، تماس با بازیگران مؤثر منطقه‌ای - بین‌المللی تلاش برای کنترل تنش‌ها و رسیدن به نقطه آتش‌بس را در دستور کار وزارت خارجه و دستگاه‌های امنیتی خود قرار داده است. به‌عنوان‌مثال روز دوشنبه شانزدهم اکتبر، السیسی با پوتین برای یافتن راه‌حلی جهت رسیدن به نقطه صلح و آتش‌بس به گفتگو پرداخت. شورای امنیت ملی مصر برای میزبانی از نشست منطقه‌ای - بین‌المللی در روز شنبه «21 اکتبر» برای حل بحران فلسطین و جنگ جاری در نوار غزه اعلام آمادگی کرد. حضور جو بایدن رئیس‌جمهور دموکرات آمریکا در تل‌آویو و قاهره نشان‌دهنده برنامه‌ریزی واشنگتن برای قرارگرفتن در نقش «هادی» مذاکرات دیپلماتیک و عملیات رژیم در نوار غزه است. آمریکا قصد دارد برای حفظ منافع و امنیت نیروهای خود در خاورمیانه، به راه‌حل سیاسی - نظامی برای جلب نظر تمام طرف درگیری و کنترل گستره جنگ روی بیاورد. در این روند مصر می‌تواند نقش کلیدی در تماس با تل‌آویو و رهبران عالی حماس ایفا کند. طوفان الاقصی دستاویز تشدید فشارهای غربی و اسرائیلی بر مصر 1- افزایش محدودیت‌های علیه غزه توسط رژیم صهیونیستی بعد از طوفان الاقصی اسرائیلی‌ها صراحتاً اذعان داشته‌اند که پس از جنگ جاری در غزه درصورتی‌که اهالی غزه حاضر به ترک این مکان نشوند دیگر حاضر نیستند؛ مانند گذشته نیازهای اساسی این منطقه نظیر آب، برق، خطوط ارتباطی مثل اینترنت، سوخت و غیره را تأمین نموده و زین‌پس هیچ کارگر فلسطینی از غزه را برای کارگری در اسرائیل نخواهند پذیرفت! بدین ترتیب رژیم صهیونیستی قصد دارد به‌صورت عملی مشکلات غزه را بر گردن مصر بیندازد. 2- احتمال لغو موافقت‌نامه صلح مصر و اسرائیل موافقت‌نامه‌های صلح مصر و اسرائیل موسوم به کمپ دیوید به 3 دلیل اصلی در معرض تهدید و آسیب پذیری قرار گرفته است:  اول چون کمک به حل مسئله فلسطین بخشی مهم از پروتکل‌های الحاقی به موافقت‌نامه صلح یاد شده می‌باشد در نتیجه با شکست راه‌حل دو دولتی به‌عنوان راهکار حل مسئله فلسطین، موافقت‌نامه صلح مصر و اسرائیل با چالش‌های مهمی مواجه شده است؛ زیرا حل‌نشدن مشکلات فلسطینیان در نوار غزه تأثیری نامطلوب بر ثبات و امنیت ملی مصر بر جای خواهد گذارد.  دوم انعقاد موافقت‌نامه صلح مزبور برطرف‌کننده دشمنی علیه اسرائیل در میان مردم مصر نبوده است  سوم اینکه مصر بابت عدم پایبندی اسرائیل به برخی از تعهداتش طبق موافقت‌نامه یاد شده ناراضی است به‌طوری‌که بارها نمایندگان مجلس در مصر خواستار بازنگری در این توافقات شده‌اند. انتظار می‌رود در صورت عدم پیشرفت در راه‌حل دو دولتی در مسئله فلسطین، مصر زیر فشارهای بیشتر اسرائیلی و غرب قرار بگیرد؛ اینکه نتیجه چنین فشارهایی بر مصر چگونه بروز و ظهور پیدا کند هنوز معلوم نیست. غربی‌ها چون خود را - بدون توجه به رویکرد و نگرش مردم مسلمان در غرب آسیا نسبت به رژیم صهیونیستی - متعهد به بقا و امنیت اسرائیل می‌دانند؛ ولی متأسفانه چنین انتظاری نیز از کشورهای منطقه دارند (ولو به قیمت پاک‌شدن صورت‌مسئله فلسطین و کوچ اجباری فلسطینیان به مصر و اردن!) مصر هم اکنون ازیک‌طرف با یکی از سخت‌ترین بحران‌های اقتصادی و فروپاشی مالی در طول تاریخ این کشور مواجه است و از طرفی دیگر این کشور توسط کانون‌های فروپاشیده و بحران‌زا در غزه، لیبی، سودان، یمن و اتیوپی محاصره شده است. اوضاع امنیتی در صحرای سینا چندان مطلوب نمی‌باشد و حتی پیش‌بینی می‌شود پس از عملیات طوفان الاقصی، گروه‌های جهادی در سینا تقویت بشوند. فراموش نکنیم مصر از سال 2011 تاکنون دو مرتبه شاهد تغییر نظام بوده است!

مصر به چند دلیل از ساکنان غزه میزبانی نمی‌کند:

• این کشور می‌داند که اسرائیل در پی ویرانی کامل غزه است تا آن را به منطقه غیرقابل‌سکونت تبدیل کند. گسترش جنگ از شمال به جنوب غزه این مدعا را تأیید می‌کند. در این صورت در نظر قاهره تقلا برای ماندن در غزه شاید اسرائیل را از کشتار غیرنظامیان و نابودی کامل این منطقه دور نگه دارد. • قاهره می‌داند که ساکنان غزه بعد از اخراج از غزه و ورود به شبه‌جزیره سینا، امکان برگشت ندارند؛ چون فلسطینی‌ها وقتی به کشورهای اردن، لبنان و سوریه پناه بردند، اجازه برگشت نیافتند. در این صورت، رسید‌گی به چند میلیون پناهنده دشواری‌های ویژه خود را دارد. • مصر هراس از این دارد که مبادا جوانان آواره فلسطینی به نیروهای تندرو بپیوندند و امنیت این کشور را به خطر اندازند. این نگرانی‌ را وضعیت آوار‌گان فلسطینی در سایر کشورهای عرب تأیید می‌کند. فلسطینی‌ها به هر کشوری که پناه گرفته‌اند، آرام ننشسته‌اند و به تحرکاتی دست زده‌اند که کشور میزبان نمی‌خواسته است. • الزام به میزبانی از مردم غزه به اقتضای حقوق بین الملل • قاهره «ممکن است مجبور شود طی برهه‌ای شماری از آوارگانی که خود را از فجایع جنگ دور کرده‌اند، بپذیرد که حقوق بین‌الملل، کشورهای مجاور مناطقی که شاهد جنگ هستند، ملزم به این امر می‌کند».

استفاده سیاسی مصر در هم‌جواری غزه برای بالابردن جایگاه دیپلماتیک خود

هم‌جواری با غزه درعین‌حال که دردسرساز برای مصر است، فرصت‌ساز نیز است. برای نمونه، این کشور قبل و بعد از آتش‌بس موقت توانست در انتقال کمک‌های بشردوستانه (غذا، دوا، سوخت) به غزه و همین‌طور انتقال گروگان‌ها و زخمی‌های عاجل به‌جای امن با بازگذاشتن گذرگاه رفح ایفای نقش کند. این سبب شد که نقش مصر در کنار قطر بر سر زبان‌ها بیفتد.

۲- افکار عمومی در مصر

دولت فتاح السیسی دلواپس مسئله فلسطین نیست، ولی فشار افکار عامه که معطوف به حمایت از فلسطینی‌هاست، آن را ناگزیر می‌سازد. لحن مقام‌های مصر تا این دم متمایل به حمایت از موضع فلسطینی‌هاست. این نیز متأثر از انتخابات ریاست‌جمهوری در این کشور است. السیسی برای پیروزی در انتخابات نیاز به رأی مردم دارد که بدون حمایت از فلسطینی‌ها به‌سادگی میسر و شدنی نیست. اظهارات السیسی مبنی بر ضرورت عملیاتی‌سازی طرح دو دولت و این که اقدامات اسرائیل فراتر از چهارچوب دفاع مشروع است، تلاش برای کسب رضایت مردم است نه لزوماً جهان عرب. وی حتی در دیدار با امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، طرف اسرائیل را مقصر وضعیت جاری دانست و گفت: «سرخوردگی و ناامیدی از اصلی‌ترین دلایل جنگ است. اقدامات اسرائیل طی سال‌های گذشته در خصوص مسجدالاقصی و توسعه شهرک‌سازی‌ها، عامل اصلی تقویت نفرت‌پراکنی و خشم است.» حتی گفته می‌شود یکی از دلایلی که مصر از اسکان ساکنان غزه در شبه‌جزیره سینا ابا می‌ورزد، خطر نابودی آرمان ایجاد دولت مستقل فلسطینی است؛ چون فلسطینی‌ها آواره و پراکنده می‌شوند و برای ایجاد دولت نمی‌توانند متحد بمانند. این نیز تا جایی متأثر از فشار افکار عامه است. اگر چنین باشد، عدم بازگشایی گذرگاه رفح ظاهراً با نیت نیک ‌انجام می‌شود.

۳- پیچید‌گی رابطه مصر و حماس

رابطه مصر با حماس پیچیدگی خاصی دارد و این موجب شده در قبال جنگ این گروه با اسرائیل بی‌تفاوت نماند. مصر زادگاه و خاستگاه جنبش اخوان‌المسلمین است که حماس شاخه فلسطینی آن است. جنبش اخوان از دهه ۵۰ میلادی تا ۲۰۱۱ از سوی دولت‌های مصری سرکوب شده و اعضای آن در زندان‌ها جان داده‌اند یا هم متواری شده‌اند. سازمان اخوان فقط در دولت محمد مرسی فضایی برای تنفس یافت، ولی پس از سقوط مرسی از نو در معرض سرکوب قرار گرفت. دولت السیسی حماس را به ‌چشم شاخه اخوان می‌بیند و ازاین‌رو با آن میانه خوب ندارد. این کشور حتی شاخه نظامی حماس را که به گردان‌های القسام مشهور است، تروریست خوانده بود که بعداً لغو کرد. خلق ناامنی در شبه‌جزیره سینا پس از ۲۰۱۳ که از سوی برخی گروه‌های تندرو صورت می‌گرفت، قاهره آن را به حماس نسبت می‌داد که گویا با آن گروه‌ها تبانی دارد. مصر دوست دارد که فلسطینی‌ها به حقوقشان دست یابند تا رضایت داخلی فراهم شود و فلسطینی ها به مهاجرت به مصر نیندیشند و کاری به متحد امنیتی مصر(رژیم صهیونیستی)نداشته باشند. از دیگر سو مصر تلاش دارد باب گفت‌وگو با حماس را نبندد، تا حماس جذب ایران نشود. در زمان دولت محمد مرسی، رابطه مصر و حماس خوب شد و حماس از ایران و سوریه ظاهراً فاصله گرفته بود. سقوط دولت مرسی این گروه را به تهران نزدیک کرد. رابطه مصر و ایران تحت تاثیر میزبانی قاهره از محمدرضا پهلوی، شاه سابق ایران، و حمایت ایران از خیزش‌های عربی در ۲۰۱۱ با عنوان «بیداری اسلامی» قطع است و در مورد فلسطین هم به خلاف مصر که به دنبال تلاش برای عملیاتی‌سازی طرح دو دولت است ایران معتقد به نابودی دولت اسرائیل است. رابطه مصر با اسرائیل تحت تاثیر پیمان صلح دو کشور است و قاهره به شدت پایبند آن است، حتی روزنامه نیویورک‌تایمز از قول کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان امریکا گزارش داد که مصر سه روز قبل از حمله ۷ اکتبر به اسرائیل هشدار داده بود، اما جدی گرفته نشد. قاهره مشتاق به دخالت میانجی‌گرانه در بحران غزه است تا متحد اطلاعاتی‌اش بیش‌تر آسیب نبیند . به‌رغم آنکه دولت قاهره دلواپس مسئله فلسطین نیست، این عوامل موجب شده است که مصر در جنگ غزه، در کنار قطر بازیگر نقش میانجی باشد و مورد توجه دولت‌های غربی قرار گیرد،. https://8am. edia/fa/gaza-war-where-is-egypt-in-the-equation/

السیسی و مواضع وی در مورد غزه و حماس

السیسی دانش آموخته امریکا

عبد الفتاح السیسی دوره های آموزشی خود را علاه برمصر و انگلستان در امریکا گذرانده است.

السیسی همکلاس عبدالفتاح البرهان

السیسی که در نقش رئیس‌جمهوری مصر نقش مهمی در تعیین و اعمال سیاست‌های خارجه دارد، یک ارتشی و هم‌کلاسی سابق عبدالفتاح البرهان (رئیس شورای حاکمیتی سودان) در کالج نظامی بوده است.

السیسی زیر دین کمک امریکا به ارتش مصر

ارتش مصر دهه‌هاست به طور مستقیم و هر ساله، یک میلیارد دلار از دولت فدرال آمریکا دریافت می‌کند و در مصر این عبارت شایع است که حقوق نظامیان ارتش مصر را واشنگتن پرداخت می‌دهد. امروزه دولت مصر نه تنها در رساندن اقلام نظامی و کمکی به غزه خودداری می‌کند، بلکه حتی از ارسال دارو، غذا و آب آشامیدنی نیز امتناع می‌ورزد. در واقع عبد الفتاح السیسی شجاعت لازم برای باز کردن گذرگاه رفح برای ارسال دارو به کودکان فلسطینی را ندارد. به همین دلیل بسیاری از کارشناسان، دولت مصر را شریک جنایات رژیم اشغالگر در این جنگ می‌دانند

السیسی وامدار صهیونیستها

رفتار عبدالفتاح السیسی در طول بحران غزه به مراتب سیاستی بدتر از دوران حسنی‌مبارک در خصوص مردم فلسطین بوده است چراکه کودتای ننگین عبدالفتاح السیسی علیه حاکمیت مشروع سابق و برکناری دولت اخوان‌المسلمین با کمک آمریکا، عربستان و رژیم صهیونیستی صورت گرفت؛ لذا وی خود را وام‌دار اسرائیل می‌داند و اجازه نمی‌دهد حتی مواد غذایی از مرز رفح وارد غزه شود؛ مصر حتی از ورود زخمی‌های زن و کودک فلسطینی به مصر جلوگیری کرد.

کینه السیسی علیه حماس برگ برنده رژیم صهیونیستی

در مذاکرات صلح طوفان الاقصی، میزبان دولت مصر به ریاست عبدالفتاح السیسی است؛ کسی که صهیونیست‌ها به دلیل مواضعش در قبال حماس، به وی به‌عنوان "برگ برنده" در جنگ غزه و مذاکرات پس از آن نگاه کرده و می‌کنند. روزنامه صهیونیستی "جروزالم پست" در همین ارتباط نوشت: دست اسرائیل و عبدالفتاح السیسی در جنگ غزه، در یک‌کاسه است. خبرگزاری رویترز به نقل از منابع دیپلماتیک آگاه گزارش می‌دهد: عبدالفتاح السیسی، میلی به پایان زودهنگام حملات اسرائیل به غزه ندارد؛ او به دنبال نابودی جنبشی است که ریاست‌جمهوری وی را "کودتای نظامی" خواند.

طمع صهیونیستها به موضع ضد حماس السیسی

"إیهود یعاری"، تحلیلگر صهیونیستی به مواضع السیسی در قبال حماس اشاره کرده و می‌گوید: ما باید به کمک عبدالفتاح السیسی، حماس را به زانو درآوریم. مقامات مصری حماس را به اخلال در امنیت صحرای سینا، متهم‌کرده اند و گویا این رویکرد سیاست دولت السیسی در قبال این جنبش است. سامح شکری، وزیر خارجه مصر صراحتاً اذعان کرد: روابط مصر و حماس به دلیل گرایش ایدئولوژیک این جنبش کاملاً "متشنج" است.

رویکرد السیسی به غزه و حماس

وی به عنوان رئیس جمهور مصر مواضع همسویی با صهیونیست ها داشته و در تعامل با اخوان و حماس فرد فعال مخالف شناخته می‌شود و مواضع ناخوشایندی نسبت به غزه و حماس دارد:

مصر پیشرو در عادی سازی روابط با اسرائیل

پیمان کمپ دیوید با میانجی‌گری ایالات متحده در کمپ دیوید نهایی شد و در تاریخ ۱۷ سپتامبر ۱۹۷۸ در کاخ سفید به امضا نهایی رسید. پیمان کمپ دیوید در واقع اولین پیمان صلح میان طرفین جنگ اعراب و اسرائیل بود که به صلح میان مصر و اسرائیل انجامید. و مصر در این رفتار خائنانه علیه مسلمانان و به ویژه فلسطینیان پیش قدم است

مصر ساکت و موافق معامله قرن

وزارت خارجه مصر در واکنش به اعلام مفاد طرح «معامله قرن»، با صدور بیانیه ای از آنچه تلاش های مداوم دولت آمریکا به منطور دستیابی به صلح جامع و عادلانه در خصوص موضوع فلسطین نامید، تشکر کرد.

به دنبال نسخه جدیدی از معامله قرن

برخی معتقدند السیسی در حال آماده‌سازی برای اجرای نسخه جدیدی از «معامله قرن» است؛ طرحی برای صلح بین اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌ها که توسط دولت ترامپ ارائه شده و شامل اسکان مجدد برخی از فلسطینی‌ها در سینا می‌شود. امروز شایعاتی وجود دارد که اسکان مجدد ممکن است در ازای بخش بزرگی از بخشودگی بدهی‌های مصر صورت گیرد؛ بخشیدن بدهی‌هایی در حدود 20 تا 30 میلیارد دلار!

دغدغه‌های اصلی مصر در قبال غزه بعد از طوفان الاقصی

1- احتمال آشوب داخلی در مصر در دفاع از غزه

مصری‌ها نگران عواقب ناآرامی‌های گسترده مربوط به جنگ هستند. ممکن است پس از یک دهه سکوت، آرمان فلسطین برخی از مصری‌ها را به خیابان‌های قاهره بازگرداند. مقامات این کشور نگرانند که اعتراض‌ها برای فلسطینی‌ها می‌تواند به اعتراض علیه رژیم تبدیل شود. اتفاقی که در 20 اکتبر افتاد و شعارهای «فلسطین آزاد» به فریادهای «قرص نان» تبدیل شد. تظاهرکنندگان شمار زیادی از ماموران پلیس را پشت سر گذاشتند تا وارد میدان تحریر، قلب انقلاب مصر در سال 2011 شوند.

2- کسادی صنعت گردشگری مصر

آشفتگی منطقه‌ای ممکن است به اقتصاد درگیر مصر نیز آسیب برساند. صندوق بین‌المللی پول هشدار داده است که جنگ می‌تواند سرمایه‌گذاران خارجی را ترسانده و دوباره چشم‌انداز رشد مصر را کاهش دهد. گردشگری که دوباره رونق خوبی پیدا کرده بود، با وقوع جنگ نسبت به سال گذشته یک چهارم کاهش یافته است. https://www. avanonline.ir/fa/news/1195371/

3- تهدید قرارداد صلح مصر با اسرائیل

مقامات مصری تمایلی به انجام کاری که ممکن است معاهده صلح 44 ساله این کشور با اسرائیل و ارائه کمک‌های نظامی آمریکا را که آن را تضمین می‌کند، به خطر بیندازند، ندارند. https://www. avanonline.ir/fa/news/1195371/

4- نمایش تقلیل وزن دیپلماتیک مصر

تا الان مصر بخش زیادی از وزن دیپلماتیک سابق خود را از دست داده است و قطر و امارات جای این کشور را در جهان عرب در زمینه ارتباط دیپلماتیک گرفته‌اند. https://www. avanonline.ir/fa/news/1195371/

5- احتمال پیوستن جنبش های جهادی و اسلامگرای سینای مصر به جبهه مقاومت

بادیه‌نشینان مصر عمدتاً در سینا و در کنار نوار غزه زندگی می‌کنند و مدت‌هاست توسط حاکمان این کشور به حاشیه رانده شده‌اند. آنها یک دهه درگیر مبارزه و شورش علیه دولت مرکزی بوده‌اند و برای مدت کوتاهی با اخوانی‌ها ارتباط داشته‌اند و صدها سرباز را کشته‌اند. مقامات مصری ادعا می‌کنند که شورش آنها را سرکوب کرده‌اند؛ اما بادیه‌نشینان همچنان اعتراض‌هایشان را دارند. حقایق موجود در صحرای سینا و محدودیت ایجاد شده برای ساکنین آنجا و نیز تبدیل آن به یک منطقه نظامی بسته بازگو کننده حرف‌های بسیاری است، این گمان در میان دولتمردان مصری وجود دارد که اگر فلسطینی‌های غزه به مصر سرازیر شوند، بسیاری از اعضای حماس ایدئولوژی خود را با خود به این منطقه خواهند آورد. تحلیلگران در قاهره پیش‌بینی می‌کنند که جنبش‌های جهادی و اسلام‌گرای مصر که مدت‌ها سرکوب شده‌اند، ممکن است تقویت شوند و ایده‌ «مقاومت» در برابر ستمگران را تقویت کنند و به‌عنوان پایگاهی برای حملات جهادی‌ها به اسرائیل فعال شوند. https://www. avanonline.ir/fa/news/1195371/