۸۷٬۱۹۹
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
(یک نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۸: | خط ۸: | ||
| تاریخ درگذشت = --- | | تاریخ درگذشت = --- | ||
| هم عصر امام = امام صادق (علیهالسلام)|امام کاظم (علیهالسلام)|امام رضا(علیهالسلام)| امام جواد(علیهالسلام) . | | هم عصر امام = امام صادق (علیهالسلام)|امام کاظم (علیهالسلام)|امام رضا(علیهالسلام)| امام جواد(علیهالسلام) . | ||
| اساتید = {{فهرست جعبه افقی |ابوحمزه ثمالى|اسحاق بن عمار|حماد بن عثمان|زراره|علي بن ابي حمزة|على بن مهزيار|ابن مسكان|ابو بصير| | | اساتید = {{فهرست جعبه افقی |ابوحمزه ثمالى|اسحاق بن عمار|حماد بن عثمان|زراره|علي بن ابي حمزة|على بن مهزيار|ابن مسكان|ابو بصير|عبدالله بن سنان|العلاء بن الفضيل|هارون بن خارجة الكوفي|يونس بن ظبيان|يونس بن عمار| | ||
}} | }} | ||
| شاگردان = {{فهرست جعبه افقی |ابراهيم بن هاشم|احمد بن محمد بن خالد البرقي|احمد بن محمد بن عيسي|جعفر الاحول|سهل بن زياد|صفوان|العباس|علي بن مهزيار|محمد بن عيسي. | | شاگردان = {{فهرست جعبه افقی |ابراهيم بن هاشم|احمد بن محمد بن خالد البرقي|احمد بن محمد بن عيسي|جعفر الاحول|سهل بن زياد|صفوان|العباس|علي بن مهزيار|محمد بن عيسي. | ||
خط ۱۴: | خط ۱۴: | ||
| آثار = {{ فهرست جعبه افقی |«المياه» |القضايا|الأحكام|الوصايا|الصلاة|}} | | آثار = {{ فهرست جعبه افقی |«المياه» |القضايا|الأحكام|الوصايا|الصلاة|}} | ||
}} | }} | ||
'''عثمان بن عیسی رواسی''' از بزرگان محدّثان نامی و فقهای شیعه است که معاصر امام صادق (علیهالسلام)، امام کاظم (علیهالسلام)، امام رضا(علیهالسلام) و امام جواد(علیهالسلام) بوده و از اصحاب اجماع شمرده میشود. | '''عثمان بن عیسی رواسی''' از بزرگان محدّثان نامی و فقهای شیعه است که معاصر امام صادق (علیهالسلام)، امام کاظم (علیهالسلام)، امام رضا (علیهالسلام) و امام جواد(علیهالسلام) بوده و از اصحاب اجماع شمرده میشود. | ||
== زندگینامه == | == زندگینامه == | ||
کنیه عثمان بن عیسی ابو عمرو و از موالی بنی رؤاس بوده و لقب العامری، الرؤاسی و الکلابی هم داشته است<ref>رجال النجاشي؛ ص 300.</ref> رُؤاسی و رَوّاسی گفته شده است؛ چون منسوب رؤاس بن کلاب بن ربیعة بن عامر بن صعصعة بن معاویة بن بکر بن هوازن است<ref>رجال ابن داود: 258تا 317.</ref> یا اینکه که از موالی بنی رؤاس بوده است<ref>الرجال (كتاب الرجال (برقى))، الرجال الحلى ق2، ص: 477.</ref> و یا اینکه از فرزندان عبید یا عبیداللّه یا عبدالله ابن روّاس است<ref>إيضاح الاشتباه؛ ص 246.</ref>. | کنیه عثمان بن عیسی ابو عمرو و از موالی بنی رؤاس بوده و لقب العامری، الرؤاسی و الکلابی هم داشته است<ref>رجال النجاشي؛ ص 300.</ref> رُؤاسی و رَوّاسی گفته شده است؛ چون منسوب رؤاس بن کلاب بن ربیعة بن عامر بن صعصعة بن معاویة بن بکر بن هوازن است<ref>رجال ابن داود: 258تا 317.</ref> یا اینکه که از موالی بنی رؤاس بوده است<ref>الرجال (كتاب الرجال (برقى))، الرجال الحلى ق2، ص: 477.</ref> و یا اینکه از فرزندان عبید یا عبیداللّه یا عبدالله ابن روّاس است<ref>إيضاح الاشتباه؛ ص 246.</ref>. | ||
وی از راویان طبقه ششم محسوب میشود. | وی از راویان طبقه ششم محسوب میشود. | ||
کشّی در رجالش<ref>(ص۵۵۶، ش ۱۰۵۰)</ref> پس از نامبردن شش نفر آخر از اصحاب | کشّی در رجالش<ref>(ص۵۵۶، ش ۱۰۵۰)</ref> پس از نامبردن شش نفر آخر از [[اصحاب اجماع]]، از بعضی نقل میکند که بهجای «ابن فضّال» از «عثمان بن عیسی» یاد کردهاند. | ||
== از سران واقفیه == | == از سران واقفیه == | ||
خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
== در نگاه رجالیون و علمای معاصر == | == در نگاه رجالیون و علمای معاصر == | ||
شکی نیست که عثمان بن عیسی [[واقفیه|واقفی]] شده است و با امام رضا مخالفت کرده و اموال و کنیزان را به وی نداده است و ولایت خود بر آنها را ثابت دانسته است؛ لذا [[حسن بن یوسف حلی|علامه حلی]] وی را از قسم دوم راویان ضعیف شمرده است<ref>خلاصة الأقوال: ص 382.</ref> و [[ابن داوود]] حلی وی را از دسته اول رجال مجروح و مجهول قار داده است<ref>رجال ابن داوود: ص 258.</ref> و | شکی نیست که عثمان بن عیسی [[واقفیه|واقفی]] شده است و با امام رضا مخالفت کرده و اموال و کنیزان را به وی نداده است و ولایت خود بر آنها را ثابت دانسته است؛ لذا [[حسن بن یوسف حلی|علامه حلی]] وی را از قسم دوم راویان ضعیف شمرده است<ref>خلاصة الأقوال: ص 382.</ref> و [[ابن داوود]] حلی وی را از دسته اول رجال مجروح و مجهول قار داده است<ref>رجال ابن داوود: ص 258.</ref> و در قسم چهارم از روات ضعیف از وی نام برده است<ref>حاوي الأقوال: ج 4 ص 160- 162.</ref> و محمّد طه نجف در قسم سوم رجال خویش که مختص به ضعفای از راویان است از وی بحث کرده است<ref>إتقان المقال: ص 319- 322.</ref> . | ||
[[شیخ طوسی]] او را واقفی دانسته لذا گفته که در روایاتی که سند فقط به آنها میرسد باید توقف کرد. | [[شیخ طوسی]] او را واقفی دانسته لذا گفته که در روایاتی که سند فقط به آنها میرسد باید توقف کرد. | ||
حاجی نوری در «[[مستدرک الوسائل (کتاب)|مستدرکالوسائل]]» مینویسد: وی ثقه است و اخبار او مورد اعتماد و نسبت وقف و خیانت به دلیل استبصار و بازگشت ضرری به وثاقت او نمیزند وی سپس استدلال کرده که او یکی از [[اصحاب اجماع]] است. <ref>سفينة البحار، ج۶،ص۱۴۷.</ref> | حاجی نوری در «[[مستدرک الوسائل (کتاب)|مستدرکالوسائل]]» مینویسد: وی ثقه است و اخبار او مورد اعتماد و نسبت وقف و خیانت به دلیل استبصار و بازگشت ضرری به وثاقت او نمیزند وی سپس استدلال کرده که او یکی از [[اصحاب اجماع]] است. <ref>سفينة البحار، ج۶،ص۱۴۷.</ref> | ||
خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
مرحوم کشّی در ترجمه جناب عثمان بن عیسی میفرمایند: «جناب عثمان بن عیسی که از وکلای امام کاظم (علیهالسلام) بود، برای خودداری از پرداخت وجوهات شرعیّه و کنیزهایی که از ایشان در دست داشت، از واقفیّه شده و امامت امام رضا (علیهالسلام) را نپذیرفت، ولی در پایان عمر، توبه نموده و تمامی اموالی را که از امام کاظم (علیهالسلام) در دست داشت، به امام رضا (علیهالسلام) تسلیم نمود».<ref>إختيار معرفة الرجال المعروف بـ رجال الكشي، الشيخ الطوسي، ج2، ص860.</ref> | مرحوم کشّی در ترجمه جناب عثمان بن عیسی میفرمایند: «جناب عثمان بن عیسی که از وکلای امام کاظم (علیهالسلام) بود، برای خودداری از پرداخت وجوهات شرعیّه و کنیزهایی که از ایشان در دست داشت، از واقفیّه شده و امامت امام رضا (علیهالسلام) را نپذیرفت، ولی در پایان عمر، توبه نموده و تمامی اموالی را که از امام کاظم (علیهالسلام) در دست داشت، به امام رضا (علیهالسلام) تسلیم نمود».<ref>إختيار معرفة الرجال المعروف بـ رجال الكشي، الشيخ الطوسي، ج2، ص860.</ref> | ||
باید توجّه داشت که صرف واقفی بودن این افراد اگرچه دلیل بر عدم عدالت آنهاست، ولی دلیل بر عدم وثاقت آنها نخواهد بود، زیرا اصحاب امامیّه روایاتی که اینگونه روات در زمان صحّت مذهب و عقیدهشان نقل نمودهاند را معتبر میدانند؛ به عنوان مثال: مرحوم [[محمد بن عمر کشی|کشّی]] راجع به ایشان میفرمایند: «و لا یتهمون عثمان بن عیسی» یعنی اصحاب امامیّه، ایشان را متّهم به کذب نمیکردهاند<ref>إختيار معرفة الرجال المعروف بـ رجال الكشي، الشيخ الطوسي، ج2، ص860.</ref>، و در جای دیگر بالاتر رفته و میفرمایند: «برخی به جای «حسن بن علی بن فضّال»، جناب «عثمان بن عیسی» را به عنوان اصحاب اجماع ذکر نمودهاند»<ref>إختيار معرفة الرجال المعروف بـ رجال الكشي، الشيخ الطوسي، ج2، ص831.</ref>، یعنی کسانی که امامیّه اجماع دارند از غیر ثقه روایت نقل نمیکنند. | باید توجّه داشت که صرف واقفی بودن این افراد اگرچه دلیل بر عدم عدالت آنهاست، ولی دلیل بر عدم وثاقت آنها نخواهد بود، زیرا اصحاب امامیّه روایاتی که اینگونه روات در زمان صحّت مذهب و عقیدهشان نقل نمودهاند را معتبر میدانند؛ به عنوان مثال: مرحوم [[محمد بن عمر کشی|کشّی]] راجع به ایشان میفرمایند: «و لا یتهمون عثمان بن عیسی» یعنی اصحاب امامیّه، ایشان را متّهم به کذب نمیکردهاند<ref>إختيار معرفة الرجال المعروف بـ رجال الكشي، الشيخ الطوسي، ج2، ص860.</ref>، و در جای دیگر بالاتر رفته و میفرمایند: «برخی به جای «حسن بن علی بن فضّال»، جناب «عثمان بن عیسی» را به عنوان اصحاب اجماع ذکر نمودهاند»<ref>إختيار معرفة الرجال المعروف بـ رجال الكشي، الشيخ الطوسي، ج2، ص831.</ref>، یعنی کسانی که امامیّه اجماع دارند از غیر ثقه روایت نقل نمیکنند. | ||
شیخ طوسی در کتاب عدۀ میفرمایند علمای ما به روایات عثمان بن عیسی عمل کردهاند؛ چرا که دیدند اینها احتراز از کذب دارند و فساد مذهب آنها مانع از اخذ به حدیث در مواردی که معارض ندارد، نیست<ref>عدة الأصول، شیخ طوسی، ج1، ص150.</ref> «. لکن جای این بحث وجود دارد که نقلهایی که راجع به عثمان بن عیسی در کتاب الغیبۀ شیخ طوسی وارد شده است که اینها بهخاطر طمع در مال دنیا اموالی که امام کاظم (علیهالسلام) نزد اینها داشت، در دوره امامت امام رضا (علیهالسلام)را انکار کردند<ref>الغیبة، شیخ طوسی، ج 1، ص 65 .</ref> وَ رَوَی مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بْنِ الْوَلِیدِ عَنِ الصَّفَّارِ وَ سَعْدِ بْنِ | شیخ طوسی در کتاب عدۀ میفرمایند علمای ما به روایات عثمان بن عیسی عمل کردهاند؛ چرا که دیدند اینها احتراز از کذب دارند و فساد مذهب آنها مانع از اخذ به حدیث در مواردی که معارض ندارد، نیست<ref>عدة الأصول، شیخ طوسی، ج1، ص150.</ref> «. لکن جای این بحث وجود دارد که نقلهایی که راجع به عثمان بن عیسی در کتاب الغیبۀ شیخ طوسی وارد شده است که اینها بهخاطر طمع در مال دنیا اموالی که امام کاظم (علیهالسلام) نزد اینها داشت، در دوره امامت امام رضا (علیهالسلام)را انکار کردند<ref>الغیبة، شیخ طوسی، ج 1، ص 65 .</ref> وَ رَوَی مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بْنِ الْوَلِیدِ عَنِ الصَّفَّارِ وَ سَعْدِ بْنِ عَبْدِاللَّه الْأَشْعَرِیِّ جَمِیعاً عَنْ یَعْقُوبَ بْنِ یَزِیدَ الْأَنْبَارِیِّ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِهِ قَالَ مَضَی أَبُو إِبْرَاهِیمَ(علیهالسلام)وَ عِنْدَ زِیَادٍ الْقَنْدِیِّ سَبْعُونَ أَلْفَ دِینَارٍ وَ عِنْدَ عُثْمَانَ بْنِ عِیسَی الرَّوَّاسِیِّ ثَلَاثُونَ أَلْفَ دِینَارٍ وَ خَمْسُ جَوَارٍ وَ مَسْکَنُهُ بِمِصْرَ فَبَعَثَ إِلَیْهِمْ أَبُو الْحَسَنِ الرِّضَا(علیهالسلام)أَنِ احْمِلُوا مَا قِبَلَکُمْ مِنَ الْمَالِ وَ مَا کَانَ اجْتَمَعَ لِأَبِی عِنْدَکُمْ مِنْ أَثَاثٍ وَ جَوَارٍ فَإِنِّی وَارِثُهُ وَ قَائِمٌ مَقَامَهُ وَ قَدِ اقْتَسَمْنَا مِیرَاثَهُ وَ لَا عُذْرَ لَکُمْ فِی حَبْسِ مَا قَدِ اجْتَمَعَ لِی وَ لِوَارِثِهِ قِبَلَکُمْ وَ کَلَامٌ یُشْبِهُ هَذَا.أَمَّا ابْنُ أَبِی حَمْزَةَ فَإِنَّهُ أَنْکَرَهُ وَ لَمْ یَعْتَرِفْ بِمَا عِنْدَهُ وَ کَذَلِکَ زِیَادٌ الْقَنْدِیُّ وَ أَمَّا عُثْمَانُ بْنُ عِیسَی فَإِنَّهُ کَتَبَ إِلَیْهِ أَنَّ أَبَاکَ لَمْ یَمُتْ وَ هُوَ حَیٌّ قَائِمٌ وَ مَنْ ذَکَرَ أَنَّهُ مَاتَ فَهُوَ مُبْطِلٌ وَ أَعْمَلُ عَلَی أَنَّهُ قَدْ مَضَی کَمَا تَقُولُ فَلَمْ یَأْمُرْنِی بِدَفْعِ شَیْءٍ إِلَیْکَ وَ أَمَّا الْجَوَارِی فَقَدْ أَعْتَقَهُنَّ وَ تُزُوِّجَتْ بِهِن. | ||
حال شبهه این است که کسانی که بهخاطر طمع در مال دنیا، اصل مذهب را انکار کردهاند، امامت امام من الله را انکار کردهاند، از کجا تضمین داشته باشیم که در فروع مورد اطمینان باشند؟ وقتی در اصول دروغ بستهاند و گفتهاند که امام کاظم زنده است و امامت امام رضا (علیهالسلام)را انکار کردند، چطور در فروع مورد وثوق باشند؟ | حال شبهه این است که کسانی که بهخاطر طمع در مال دنیا، اصل مذهب را انکار کردهاند، امامت امام من الله را انکار کردهاند، از کجا تضمین داشته باشیم که در فروع مورد اطمینان باشند؟ وقتی در اصول دروغ بستهاند و گفتهاند که امام کاظم زنده است و امامت امام رضا (علیهالسلام)را انکار کردند، چطور در فروع مورد وثوق باشند؟ | ||
سوال: شاید در زمان استقامت باشد. | سوال: شاید در زمان استقامت باشد. | ||
خط ۶۱: | خط ۶۱: | ||
عثمان بن عیسی الرواسی؛ | عثمان بن عیسی الرواسی؛ | ||
عثمان بن عیسی الکلابی رواسی کوفی. | عثمان بن عیسی الکلابی رواسی کوفی. | ||
== مشایخ و راویان == | == مشایخ و راویان == | ||
=== مشایخ === | === مشایخ === | ||
خط ۱۳۶: | خط ۱۳۷: | ||
یونس بن ظبیان؛ | یونس بن ظبیان؛ | ||
یونس بن عمار؛ | یونس بن عمار؛ | ||
=== راویان === | === راویان === | ||
راویان از عثمان بن عیسی نیز بسیار زیاد هستند، از جمله: | راویان از عثمان بن عیسی نیز بسیار زیاد هستند، از جمله: | ||
خط ۱۶۷: | خط ۱۶۹: | ||
موسی بن القاسم؛ | موسی بن القاسم؛ | ||
یعقوب بن یزید. | یعقوب بن یزید. | ||
== روایات و آثار == | == روایات و آثار == | ||
در آثار و منابع روایی از عنوان عثمان بن عیسی۷۴۳ روایت، از عنوان عثمان بن عیسی الکلابی ۴ روایت و از عنوان عثمان بن عیسی العامری ۱ روایت نقل شده که مجموعاً ۷۴۸ روایت میشود. در کتب اربعه 734 روایت از ایشان ضبط شده است.<ref>معجم رجال الحديث: ج 11 ص 120 الرقم 7610 من طبقات الرواة.</ref> | در آثار و منابع روایی از عنوان عثمان بن عیسی۷۴۳ روایت، از عنوان عثمان بن عیسی الکلابی ۴ روایت و از عنوان عثمان بن عیسی العامری ۱ روایت نقل شده که مجموعاً ۷۴۸ روایت میشود. در کتب اربعه 734 روایت از ایشان ضبط شده است.<ref>معجم رجال الحديث: ج 11 ص 120 الرقم 7610 من طبقات الرواة.</ref> |