۸۶٬۳۸۹
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۶ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
[[پرونده:قم.jpg|بی‌قاب|چپ]] | [[پرونده:قم.jpg|بی‌قاب|چپ]] | ||
'''قُم''' از شهرهای مذهبی [[جمهوری اسلامی ایران|ایران]] و از پایگاه‌های [[مذهب شیعه|تشیع]] است. به گفته برخی از ایران‌‌شناسان قم از کهن‌ترین سکونت‌گاه‌ها در فلات ایران بوده و قدمت آن به قبل از [[اسلام]] می‌رسد. پیشینه [[مذهب شیعه|تشیع]] در قم به هجرت خاندان [[اشعری|اشعریون]] از [[کوفه]] به این شهر در قرن نخست قمری برمی‌گردد. دفن [[ | '''قُم''' از شهرهای مذهبی [[جمهوری اسلامی ایران|ایران]] و از پایگاه‌های [[مذهب شیعه|تشیع]] است. به گفته برخی از ایران‌‌شناسان قم از کهن‌ترین سکونت‌گاه‌ها در فلات ایران بوده و قدمت آن به قبل از [[اسلام]] می‌رسد. پیشینه [[مذهب شیعه|تشیع]] در قم به هجرت خاندان [[اشعری|اشعریون]] از [[کوفه]] به این شهر در قرن نخست قمری برمی‌گردد. دفن [[فاطمه بنت موسی بن جعفر|حضرت معصومه (سلام الله علیها)]] در قم و به دنبال آن، مهاجرت امامزادگان و [[سادات]] این شهر را به پایگاه تشیع تبدیل کرد. | ||
== وجه تسمیه قم == | == وجه تسمیه قم == | ||
| خط ۱۵: | خط ۱۵: | ||
در روایات اسلامی آمده: [[محمد بن عبدالله (خاتم الانبیا)|پیامبر اسلام]] به هنگام [[معراج|عروج]] به آسمان‌ها [[شیطان|ابلیس]] را مشاهده کرد که در این سرزمین نشسته و دستانش را تا مرفق بر زانوها انداخته است. وقتی [[جبرئیل]] او را معرفی کرد، پیامبر اسلام خطاب به او فرمود: «قم؛ (یعنی برخیز)، ای ملعون!...<ref>تاریخ قدیم قم، ص27؛ تاریخ قم، ناصرالشریعه، ص17</ref>». از مضمون روایت مزبور بر می‌آید که ابلیس از این سرزمین رانده شده و این شهر جزء بلاد امن الهی قرار گرفته است. | در روایات اسلامی آمده: [[محمد بن عبدالله (خاتم الانبیا)|پیامبر اسلام]] به هنگام [[معراج|عروج]] به آسمان‌ها [[شیطان|ابلیس]] را مشاهده کرد که در این سرزمین نشسته و دستانش را تا مرفق بر زانوها انداخته است. وقتی [[جبرئیل]] او را معرفی کرد، پیامبر اسلام خطاب به او فرمود: «قم؛ (یعنی برخیز)، ای ملعون!...<ref>تاریخ قدیم قم، ص27؛ تاریخ قم، ناصرالشریعه، ص17</ref>». از مضمون روایت مزبور بر می‌آید که ابلیس از این سرزمین رانده شده و این شهر جزء بلاد امن الهی قرار گرفته است. | ||
این گونه روایات هم سبب اشتهار کلمه قم برای این شهر در بین [[مسلمان|مسلمانان]] شده است. | این گونه روایات هم سبب اشتهار کلمه قم برای این شهر در بین [[مسلمان|مسلمانان]] شده است. | ||
به هر حال، سبب تسمیه این شهر هر چه که باشد، در زبان روایات به ویژه روایات منقول از [[جعفر بن محمد ( | به هر حال، سبب تسمیه این شهر هر چه که باشد، در زبان روایات به ویژه روایات منقول از [[جعفر بن محمد (صادق)|امام صادق (علیه السلام)]]، این شهر با همین نام ذکر شده است و ساکنان آن مورد توجه قرار گرفته‌اند. | ||
== جغرافیا == | == جغرافیا == | ||
| خط ۵۶: | خط ۵۶: | ||
'''قیام علیه معتصم:''' | '''قیام علیه معتصم:''' | ||
در اوایل خلافت [[معتصم]] مردم قم دست به شورش زده و حاکم شهر را بیرون کردند. معتصم لشکری روانه قم کرد. لشکر او خساراتی به این شهر وارد کرد<ref>ابن اثیر، الکامل، ج۱۲، ص۵۴</ref>. | در اوایل خلافت [[معتصم]] مردم قم دست به شورش زده و حاکم شهر را بیرون کردند. معتصم لشکری روانه قم کرد. لشکر او خساراتی به این شهر وارد کرد<ref>ابن اثیر، الکامل، ج۱۲، ص۵۴</ref>. | ||
قیام علیه معتز؛ در زمان خلافت [[المعتز بالله]] فرزند [[متوکل]] یک بار دیگر اهالی قم از اطاعت خلیفه سرپیچی کردند، معتز «موسی بن بغا» را که برای جنگ با [[علویان]] مازندران با لشکری انبوه گسیل داشته بود به قم فرستاد. آنها قم را با زور تصرف کرد و گروه کثیری از مردم شهر را کشتند و عده‌ای از رؤسا و مشاهیر قم را دستگیر کرده، به [[بغداد]] فرستادند<ref>بلاذری، فتوح البلدان، ۱۹۸۸م، ص۳۰۷.</ref>. قمی‌ها از [[ | قیام علیه معتز؛ در زمان خلافت [[المعتز بالله]] فرزند [[متوکل]] یک بار دیگر اهالی قم از اطاعت خلیفه سرپیچی کردند، معتز «موسی بن بغا» را که برای جنگ با [[علویان]] مازندران با لشکری انبوه گسیل داشته بود به قم فرستاد. آنها قم را با زور تصرف کرد و گروه کثیری از مردم شهر را کشتند و عده‌ای از رؤسا و مشاهیر قم را دستگیر کرده، به [[بغداد]] فرستادند<ref>بلاذری، فتوح البلدان، ۱۹۸۸م، ص۳۰۷.</ref>. قمی‌ها از [[حسن بن علی (عسکری)|امام حسن عسکری(علیه السلام)]] چاره‌جویی کردند، حضرت دعایی برای آنان ارسال کرد تا آن را در قنوت [[نماز]] بخوانند<ref>نقدالرجال، ص۳۳۱</ref>. | ||
قیام علیه مقتدر؛ وی با فرستادن حسین بن حمدان شیعی، توانست با قمی‌ها کنار بیاید،<ref> ابن اثیر، الکامل، ۱۳۸۵ق، ج۸، ص۱۹. | قیام علیه مقتدر؛ وی با فرستادن حسین بن حمدان شیعی، توانست با قمی‌ها کنار بیاید،<ref> ابن اثیر، الکامل، ۱۳۸۵ق، ج۸، ص۱۹. | ||
</ref>. هنگام ورود حسین بن حممردم قم از وی استقبال کردند، و گفتند: ما با کسی [[جنگ]] می‌کنیم که با مذهب ما مخالف باشد. میان ما و تو اختلافی نیست. | </ref>. هنگام ورود حسین بن حممردم قم از وی استقبال کردند، و گفتند: ما با کسی [[جنگ]] می‌کنیم که با مذهب ما مخالف باشد. میان ما و تو اختلافی نیست. | ||
| خط ۱۰۵: | خط ۱۰۵: | ||
== حرم == | == حرم == | ||
مجموعه [[حرم حضرت معصومه |حرم حضرت معصومه (علیها السلام)]] در مرکز شهر قم یکی از بزرگ‌ترین و ارزشمندترین آثار معماری اسلامی ایران است که یادگارهای گران‌بهایی از قرون مختلف را در بر دارد. این مجموعه برمزار [[فاطمه بنت محمد (زهرا)|حضرت فاطمه (علیها السلام)]]، دخت [[ | مجموعه [[حرم حضرت معصومه |حرم حضرت معصومه (علیها السلام)]] در مرکز شهر قم یکی از بزرگ‌ترین و ارزشمندترین آثار معماری اسلامی ایران است که یادگارهای گران‌بهایی از قرون مختلف را در بر دارد. این مجموعه برمزار [[فاطمه بنت محمد (زهرا)|حضرت فاطمه (علیها السلام)]]، دخت [[موسی بن جعفر (کاظم)|امام موسی کاظم]] و خواهر [[علی بن موسی (رضا)|امام رضا علیهما السلام]] ملقب به معصومه بنا گردیده است. | ||
آنچه از محتوای نوشته‌ها و تحقیقات بر می‌آید، هنگامی که در سال 201 هجری حضرت فاطمه معصومه (علیها السلام) رحلت فرمود و در باغ بابلان به خاک سپرده شد، موسی بن خزرج بر مزار مطهر وی سایبانی از بوریا برپاداشت. چون حصیر در برابر گرما و سرما مقاومت نداشت، به مرور زمان خراب شد. | آنچه از محتوای نوشته‌ها و تحقیقات بر می‌آید، هنگامی که در سال 201 هجری حضرت فاطمه معصومه (علیها السلام) رحلت فرمود و در باغ بابلان به خاک سپرده شد، موسی بن خزرج بر مزار مطهر وی سایبانی از بوریا برپاداشت. چون حصیر در برابر گرما و سرما مقاومت نداشت، به مرور زمان خراب شد. | ||
| خط ۱۲۲: | خط ۱۲۲: | ||
=== امام‌زاده شاه اسماعیل === | === امام‌زاده شاه اسماعیل === | ||
مقبره شاهزاده حمزه از فرزندان [[موسی بن جعفر |موسی بن جعفر (علیهماالسلام)]] و برادر [[علی بن موسی (رضا)|امام رضا (علیه‌السلام)]] در میدان کمند قم واقع شده و حرمت و تقدّس ویژه ای نزد مردم قم داراست. | مقبره شاهزاده حمزه از فرزندان [[موسی بن جعفر (کاظم) |موسی بن جعفر (علیهماالسلام)]] و برادر [[علی بن موسی (رضا)|امام رضا (علیه‌السلام)]] در میدان کمند قم واقع شده و حرمت و تقدّس ویژه ای نزد مردم قم داراست. | ||
در جنب این امام‌زاده، امام‌زاده دیگری به نام شاهزاده احمد وجود دارد که گویا برادر شاهزاده حمزه است. قبرهای متعددی در اطراف هر دو امام‌زاده به چشم می‌خورد. | در جنب این امام‌زاده، امام‌زاده دیگری به نام شاهزاده احمد وجود دارد که گویا برادر شاهزاده حمزه است. قبرهای متعددی در اطراف هر دو امام‌زاده به چشم می‌خورد. | ||
| خط ۱۲۹: | خط ۱۲۹: | ||
=== امام‌زاده سید سربخش === | === امام‌زاده سید سربخش === | ||
این امام‌زاده در خیابان آذر مقابل چهل اختران قرار گرفته و شخص مدفون در آن از نوادگان [[جعفر بن محمد ( | این امام‌زاده در خیابان آذر مقابل چهل اختران قرار گرفته و شخص مدفون در آن از نوادگان [[جعفر بن محمد (صادق)|امام جعفر صادق (علیه‌السلام)]] می‌باشد. بر اساس نوشته گچبری پایانی کتیبه، تاریخ احداث بنا، [[محرم الحرام]] 774 هجری ثبت شده است. این بنا، به دستور غیاث الدین امیرمحمد از بزرگان خاندان علی صفی بنیاد شده و تزیینات آن کار علی بن محمد بن ابی شجاع هنرمند بزرگ آن دوره است. | ||
=== امام‌زاده احمد بن اسحاق === | === امام‌زاده احمد بن اسحاق === | ||
| خط ۱۳۵: | خط ۱۳۵: | ||
=== امام‌زاده ابوالعباس احمد === | === امام‌زاده ابوالعباس احمد === | ||
این آرامگاه در مجاورت امام‌زاده در [[بهشت]] قرار گرفته و از آثار قرن هشتم هجری می‌باشد. او از جمله [[سادات]] حسن سجادی بوده و جدش، ابوالفضل حسین، از [[صحابه]] [[ | این آرامگاه در مجاورت امام‌زاده در [[بهشت]] قرار گرفته و از آثار قرن هشتم هجری می‌باشد. او از جمله [[سادات]] حسن سجادی بوده و جدش، ابوالفضل حسین، از [[صحابه]] [[حسن بن علی (عسکری)|امام عسکری (علیه‌السلام)]] است. | ||
=== امام‌زاده شاه ابراهیم === | === امام‌زاده شاه ابراهیم === | ||
| خط ۱۴۸: | خط ۱۴۸: | ||
=== امام‌زاده شاهزاده جعفر غریب === | === امام‌زاده شاهزاده جعفر غریب === | ||
این آرامگاه در 6 کیلومتری شرق قم و مدفن یکی از نوادگان [[موسی بن جعفر ( | این آرامگاه در 6 کیلومتری شرق قم و مدفن یکی از نوادگان [[موسی بن جعفر (کاظم)|امام کاظم (علیه‌السلام)]] می‌باشد. در وسط بقعه، مرقدی با پوشش کاشی و از آثار عصر فتحعلی شاه دیده می‌شود. | ||
# امام‌زاده شاهزاده زکریا | # امام‌زاده شاهزاده زکریا | ||
| خط ۱۵۶: | خط ۱۵۶: | ||
=== امام‌زاده عبدالله === | === امام‌زاده عبدالله === | ||
این آرامگاه در نزدیکی قلعه صدری قم واقع شده و منسوب به امام‌زاده ای از نوادگان [[ | این آرامگاه در نزدیکی قلعه صدری قم واقع شده و منسوب به امام‌زاده ای از نوادگان [[علی بن الحسین (زین العابدین)|امام سجاد (علیه‌السلام)]] است. این بنا مربوط به دوره قبل از [[قاجاریه|قاجار]] می‌شود. | ||
=== بقعه بابا مسافر === | === بقعه بابا مسافر === | ||
| خط ۲۰۳: | خط ۲۰۳: | ||
=== مسجد اعظم === | === مسجد اعظم === | ||
[[مسجد اعظم قم]] در جبهه غربی آستانه مقدسه [[ | [[مسجد اعظم قم]] در جبهه غربی آستانه مقدسه [[فاطمه بنت موسی بن جعفر|حضرت معصومه (سلام‌الله‌علیها)]] به سعی و اهتمام [[سید حسین بروجردی|آیت‌الله بروجردی]] در سال ۱۳۷۴ هـ. ق توسط استاد «حسین بن محمد معمار» معروف به استاد لرزاده بنا گردید. این [[مسجد]] به جهت بزرگی و عظمت، مسجد اعظم نام گرفته است. | ||
=== مسجد فاطمیه === | === مسجد فاطمیه === | ||
| خط ۲۷۸: | خط ۲۷۸: | ||
== نقش قم در آینده == | == نقش قم در آینده == | ||
در [[بحار الانوار]] دو روایت را، از [[جعفر بن محمد ( | در [[بحار الانوار]] دو روایت را، از [[جعفر بن محمد (صادق)|امام صادق (علیه‌السّلام)]] دربارۀ آیندۀ شهر قم و نقش مکتبی آن پیش از ظهور [[حجت بن حسن (مهدی)|حضرت مهدی (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف)]] نقل شده است: | ||
۱. خداوند سبحانه و تعالی به وسیلۀ شهر کوفه بر سایر شهرها استدلال می‌کند، همچنین به مؤمنان آن شهر بر سایر مؤمنان و به شهر قم بر سایر شهرها و به واسطۀ اهل قم بر جهانیان، اعم از جن و انسان. | ۱. خداوند سبحانه و تعالی به وسیلۀ شهر کوفه بر سایر شهرها استدلال می‌کند، همچنین به مؤمنان آن شهر بر سایر مؤمنان و به شهر قم بر سایر شهرها و به واسطۀ اهل قم بر جهانیان، اعم از جن و انسان. | ||
| خط ۵۲۲: | خط ۵۲۲: | ||
[[رده:شهرها]] | [[رده:شهرها]] | ||
[[رده:شهرهای اسلامی]] | [[رده:شهرهای اسلامی]] | ||
[[رده:ایران]] | |||