نسخهٔ کنونی تا ‏۲۵ مهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۴:۲۳

مقاله جغرافیای جهان اسلام حاوی کلیاتی در مورد برخی از مسائل جغرافیایی کشورهای اسلامی است.

مساحت جهان اسلام

مساحت کل کره زمین 510/074/600 کیلو متر مربع است که 139/087/704 کیلومتر مربع آن خشکی و بقیه آب است. قاره آسیا 44/231/000 کیلومتر مربع، آفریقا 20/251/000 کیلومتر مربع، آمریکای شمالی و مرکزی 24/387/259 کیلومتر مربع، آمریکای جنوبی 17/785/612 کیلومتر مربع، اروپا 9.902/470 کیلومتر مربع، اقیانوسیه 8/530/363 کیلو متر مربع و قطب جنوب 14/000/0004 کیلو متر مربع از خشکی‏های زمین را به خود اختصاص داده‏اند. مساحت خشکی‏های 51 کشور اسلامی 30/369/600 کیلومتر مربع یعنی 21/85 درصد از کل خشکی‌های زمین است.^[۱]

بزرگ‌ترین و کوچکترین کشورهای اسلامی از حیث مساحت

بزرگ‌ترین کشورهای اسلامی که بالای یک میلیون کیلومتر مربع مساحت دارند ^[۲] عبارتند از:

ردیف	نام کشور	مساحت به کیلومتر مربع	رتبه جهانی
1	قزاقستان	2/717/300	9
2	الجزایر	2/381/741	10
3	عربستان سعودی	2/240/000	12
4	اندونزی	1/904/433	14
5	سودان	1/886/068	15
6	لیبی	1/759/000	16
7	ایران	1/648/195	18
8	چاد	1/284/000	20
9	نیجر	1/267/000	21
10	مالی	1/240/192	23
11	موریتانی	1/030/700	23

کوچکترین کشورهای جهان اسلام از حیث مساحت عبارتند از:

ردیف	نام کشور	مساحت به کیلومتر مربع	رتبه جهانی
1	مالدیو	298	187
2	بحرین	694	176
3	کومور	1862	170

آب‏های جهان اسلام

360/986/896 کیلومتر مربع یعنی 70/77 درصد از مساحت زمین را آب فراگرفته است ولی تنها سه درصد از این منبع عظیم، آب‏های شیرین است. از کل آب مناسب سطح زمین 69 درصد به بخش کشاورزی، 21 درصد به مصرف صنعتی، 6 درصد برای مصارف شهری و 4 درصد بقیه نیز عمدتا در منابع ذخیره هرز می‏رود. در سده بیستم آب مصرفی بخش کشاورزی، 10 درصد افزایش داشته و پیش‌بینی می‏شود که تا 30 سال آینده 80 درصد کل غذای جهان از این بخش تامین گردد و بالطبع به میزان آب مصرفی نیز افزوده خواهد شد. بیش از یک میلیارد نفر از جمعیت هفت و نیم میلیارد نفری کره زمین از آب شیرین و تمیز محرومند. طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی در سال 1986 حدود 27/000 نفر بر اثر استفاده از آب‏های آلوده و غیر بهداشتی جان خود را از دست داده‏اند و 26 کشور در آفریقا و خاورمیانه و بعضی از کشورهای اروپا همانند هلند با کمبود آب مواجهند. ^[۳] از مقدار آبی که در سطح کره زمین قرار دارد، بخش کوچکی در جهان اسلام قرار دارد این است که جهان اسلام از لحاظ آب در وضعیتی بدتر از بقیه جهان به سر می‏برد. این مشکل در برخی مناطق خاورمیانه شدید می‌شود. ^[۴]

از لحاظ نزولات آسمانی نیز کشورهای جهان اسلام وضعیت مختلفی دارند، برخی از آنها که در کنار دریا یا در مناطق استوایی قرار دارند از میزان نزولات آسمانی نسبتاً خوبی برخوردارند؛ ولی برخی دیگر به خاطر واقع شدن در مناطق صحرایی و بیابانی و یا به خاطر دوری از دریا، از میزان بارش کمتری برخوردارند و جزو مناطق خشک دنیا محسوب می‌شوند.

بزرگ‌ترین جزایر جهان اسلام

جزیره بورنئو در مالزی با 743/000 کیلومتر مربع و جزیره سوماترا در اندونزی با 475/000 کیلومتر مربع بزرگ‌ترین جزایر جهان اسلام به شمار می‏روند.

بزرگ‌ترین شبه جزایر جهان اسلام

شبه جزیره عربستان با مساحت 3/000/000 کیلومتر مربع، آناتولی با مساحت 500/000 کیلومتر مربع، مالایا با مساحت 237/000 کیلومتر مربع وسیع‏ترین شبه جزایر واقع در جهان اسلام هستند.

وسیع‏ترین صحراهای جهان اسلام

صحرای بزرگ آفریقا با مساحت 8/500/000 کیلومتر مربع، صحرای عربستان با مساحت 1/300/000 کیلومتر مربع، صحرای قره قوم با مساحت 270/000 کیلومتر مربع در ترکمنستان، صحرای سومالی با مساحت 260/000 کیلومتر مربع، صحرای قزل قوم ازبکستان با مساحت 180/000 کیلومتر مربع و کویر لوت ایران با مساحت 95/804 کیلومتر مربع بزرگ‌ترین صحراهای واقع در جهان اسلام می‌باشند.

↑ مساحتکشورهای اسلامی با جمع کل مساحت آنها بر اساس آن چیزی است که در کتاب گیتاشناسی نوین کشورها، نوشته: عباس جعفری، چاپ اول، تهران، موسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی، 1382، آمده است.
↑ آمار بزرگ‌ترین و کوچک‌ترین کشورهای اسلامی بر اساس کتاب «گیتا شناسی» آقای عباس حعفری است.
↑ ر. ک: جعفری، عباس، گیتاشناسی نوین کشورها، چاپ اول، تهران، موسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی، 1382، ص 33.
↑ رک: مهکویی، حجت، تحلیلی بر بحران منابع آب در کشورهای اسلامی منتخب، فصلنامه مطالعات سیاسی جهان اسلام، سال ششم، شماره 22، تابستان 1396، ص 169- 199، و نیز: برقی، حمید، بحران منابع آب، چالش اساسی جهان اسلام، در: https://civilica.com/doc/584397/

[1] مساحتکشورهای اسلامی با جمع کل مساحت آنها بر اساس آن چیزی است که در کتاب گیتاشناسی نوین کشورها، نوشته: عباس جعفری، چاپ اول، تهران، موسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی، 1382، آمده است.

[2] آمار بزرگ‌ترین و کوچک‌ترین کشورهای اسلامی بر اساس کتاب «گیتا شناسی» آقای عباس حعفری است.

[3] ر. ک: جعفری، عباس، گیتاشناسی نوین کشورها، چاپ اول، تهران، موسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی، 1382، ص 33.

[4] رک: مهکویی، حجت، تحلیلی بر بحران منابع آب در کشورهای اسلامی منتخب، فصلنامه مطالعات سیاسی جهان اسلام، سال ششم، شماره 22، تابستان 1396، ص 169- 199، و نیز: برقی، حمید، بحران منابع آب، چالش اساسی جهان اسلام، در: https://civilica.com/doc/584397/

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-مقاله جغرافیای جهان اسلام، ارائه کلیاتی در مورد برخی از مسائل جغرافیایی کشورهای اسلامی است.
+'''مقاله جغرافیای جهان اسلام''' حاوی کلیاتی در مورد برخی از مسائل جغرافیایی [[کشورهای اسلامی]] است.
 =مساحت جهان اسلام=
-مساحت كل كره زمين 600/074/510 کیلو متر مربع است که 704/087/139 كيلومتر مربع آن خشكى و بقيه آب است. قاره آسيا 000/231/44 كيلومتر مربع، آفريقا 000/251/20 كيلومتر مربع، آمريكاى شمالى و مركزى 259/387/24 کیلومتر مربع، آمريكاى جنوبى 612/785/17 كيلومتر مربع، اروپا 470/902/9 كيلومتر مربع، اقيانوسيه 363(530/8 کیلو متر مربع و قطب جنوب 000/000/14 کیلو متر مربع از خشکى‏هاى زمين را به خود اختصاص داده‏اند.
+مساحت کل کره زمین 510/074/600 کیلو متر مربع است که 139/087/704 کیلومتر مربع آن خشکی و بقیه آب است. قاره [[آسیا|آسیا]] 44/231/000 کیلومتر مربع، آفریقا 20/251/000 کیلومتر مربع، آمریکای شمالی و مرکزی 24/387/259 کیلومتر مربع، آمریکای جنوبی 17/785/612 کیلومتر مربع، اروپا 9.902/470 کیلومتر مربع، اقیانوسیه 8/530/363 کیلو متر مربع و قطب جنوب 14/000/0004 کیلو متر مربع از خشکی‏های زمین را به خود اختصاص داده‏اند.
-مساحت خشكى‏هاى 51 كشور اسلامى 291/396/30 كيلومتر مربع يعنى 85/21 درصد از کل خشکی های زمین است .<ref>مساحت کشور های اسلامی با جمع کل مساحت آنها بر اساس آن چیزی است که در کتاب گيتاشناسى نوين كشورها، نوشته: عباس جعفری، چاپ اول، تهران، موسسه جغرافيايى و كارتوگرافى گيتاشناسى، 1382،  آمده است.</ref>
+مساحت خشکی‏های 51 کشور اسلامی 30/369/600 کیلومتر مربع یعنی 21/85 درصد از کل خشکی‌های زمین است.<ref>مساحتکشورهای اسلامی با جمع کل مساحت آنها بر اساس آن چیزی است که در کتاب گیتاشناسی نوین کشورها، نوشته: عباس جعفری، چاپ اول، تهران، موسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی، 1382، آمده است.</ref>
-=بزرگترين و كوچكترين كشورهاى اسلامى از حيث مساحت=
+=بزرگ‌ترین و کوچکترین کشورهای اسلامی از حیث مساحت=
-بزرگترين كشورهاى اسلامى كه بالاى يك ميليون كيلومتر مربع مساحت دارند <ref>آمار بزرگ ترین و کوچک ترین کشورهای اسلامی بر اساس کتاب «گیتا شناسی» آقای عباس حعفری است.</ref>
+بزرگ‌ترین کشورهای اسلامی که بالای یک میلیون کیلومتر مربع مساحت دارند <ref>آمار بزرگ‌ترین و کوچک‌ترین کشورهای اسلامی بر اساس کتاب «گیتا شناسی» آقای عباس حعفری است.</ref>
-عبارتند از :
+عبارتند از:
 {| class="wikitable"
 |-
-! ردیف !! نام کشور !! مساحت به کیلومتر مربع !! رتبه جهانی
+!ردیف!!نام کشور!!مساحت به کیلومتر مربع!!رتبه جهانی
 |-
-| 1 || قزاقستان|| 2/717/300 || 9
+|1||قزاقستان||2/717/300||9
 |-
-| 2 || الجزایر || 2/381/741 || 10
+|2||الجزایر||2/381/741||10
 |-
-| 3 ||عربستان سعودی || 2/240/000 || 12
+|3||عربستان سعودی||2/240/000||12
 |-
-| 4 || اندونزی || 1/904/433 || 14
+|4||اندونزی||1/904/433||14
 |-
-| 5 || سودان || 1/886/068|| 15
+|5||سودان||1/886/068||15
 |-
-| 6 || لیبی || 1/759/000 || 16
+|6||لیبی||1/759/000||16
 |-
-| 7 || ایران || 1/648/195 || 18
+|7||ایران||1/648/195||18
 |-
-| 8 || چاد || 1/284/000 || 20
+|8||چاد||1/284/000||20
 |-
-| 9 || نیجر || 1/267/000 || 21
+|9||نیجر||1/267/000||21
 |-
-| 10 || مالی || 1/240/192 || 23
+|10||مالی||1/240/192||23
 |-
-| 11 || موریتانی || 1/030/700 || 23
+|11||موریتانی||1/030/700||23
 |-
-كوچكترين كشورهاى جهان اسلام از حيث مساحت عبارتند از:
+|}
+کوچکترین کشورهای جهان اسلام از حیث مساحت عبارتند از:
 {| class="wikitable"
 |-
-! ردیف!! نام کشور !! مساحت به کیلومتر مربع !! رتبه جهانی
+!ردیف!!نام کشور!!مساحت به کیلومتر مربع!!رتبه جهانی
 |-
-| 1 || مالدیو || 298 || 187
+|1||مالدیو||298||187
 |-
-| 2 || بحرین|| 694 || 176
+|2||بحرین||694||176
 |-
-| 3 || کومور || 1862|| 170
+|3||کومور||1862||170
-|-
-=آب‏هاى جهان اسلام=
+|}
-/986/360 كيلومتر مربع يعنى 77/70 درصد از مساحت زمين را آب فرا گرفته است ولى تنها سه درصد از اين منبع عظيم، آب‏هاى شيرين است.
-از كل آب مناسب سطح زمين 69 درصد به بخش كشاورزى، 21 درصد به مصرف صنعتى، 6 درصد براى مصارف شهرى و 4 درصد بقيه نيز عمدتا در منابع ذخيره هرز مى‏رود. در سده بيستم آب مصرفى بخش كشاورزى، 10 درصد افزايش داشته و پيش بينى مى‏شود كه تا 30 سال آينده 80 درصد كل غذاى جهان از اين بخش تامين گردد و بالطبع به ميزان آب مصرفى نيز افزوده خواهد شد. بيش از يك ميليارد نفر از جمعيت هفت و نیم ميليارد نفرى كره زمين از آب شيرين و تميز محرومند. طبق گزارش سازمان بهداشت جهانى در سال 1986 حدود 000/27 نفر بر اثر استفاده از آب‏هاى آلوده و غير بهداشتى جان خود را از دست داده‏اند و 26 كشور در آفريقا و خاورميانه و بعضى از كشورهاى اروپا همانند  هلند با كمبود آب مواجهند. <ref>ر. ك: جعفرى، عباس، گيتاشناسى نوين كشورها، چاپ اول، تهران، موسسه جغرافيايى و كارتوگرافى گيتاشناسى، 1382، ص 33.</ref>
+=آب‏های جهان اسلام=
-از مقدار آبى كه در سطح كره زمين قرار دارد، بخش كوچكى در جهان اسلام قرار دارد اين است كه جهان اسلام از لحاظ آب در وضعيتى بدتر از بقيه جهان به سر مى‏برد. این مشکل در برخی مناطق خاورمیانه شدید می‌شود. <ref>رک: مهکویی، حجت، تحلیلی بر بحران منابع آب در کشورهای اسلامی منتخب، فصلنامه مطالعات سیاسی جهان اسلام، سال ششم، شماره 22، تابستان 1396، ص 169- 199، و نیز: برقی، حمید، بحران منابع آب، چالش اساسی جهان اسلام، در:
+/986/896 کیلومتر مربع یعنی 70/77 درصد از مساحت زمین را آب فراگرفته است ولی تنها سه درصد از این منبع عظیم، آب‏های شیرین است.
+از کل آب مناسب سطح زمین 69 درصد به بخش کشاورزی، 21 درصد به مصرف صنعتی، 6 درصد برای مصارف شهری و 4 درصد بقیه نیز عمدتا در منابع ذخیره هرز می‏رود. در سده بیستم آب مصرفی بخش کشاورزی، 10 درصد افزایش داشته و پیش‌بینی می‏شود که تا 30 سال آینده 80 درصد کل غذای جهان از این بخش تامین گردد و بالطبع به میزان آب مصرفی نیز افزوده خواهد شد. بیش از یک میلیارد نفر از جمعیت هفت و نیم میلیارد نفری کره زمین از آب شیرین و تمیز محرومند. طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی در سال 1986 حدود 27/000 نفر بر اثر استفاده از آب‏های آلوده و غیر بهداشتی جان خود را از دست داده‏اند و 26 کشور در آفریقا و خاورمیانه و بعضی از کشورهای اروپا همانند هلند با کمبود آب مواجهند. <ref>ر. ک: جعفری، عباس، گیتاشناسی نوین کشورها، چاپ اول، تهران، موسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی، 1382، ص 33.</ref>
+از مقدار آبی که در سطح کره زمین قرار دارد، بخش کوچکی در جهان اسلام قرار دارد این است که جهان اسلام از لحاظ آب در وضعیتی بدتر از بقیه جهان به سر می‏برد. این مشکل در برخی مناطق خاورمیانه شدید می‌شود. <ref>رک: مهکویی، حجت، تحلیلی بر بحران منابع آب در کشورهای اسلامی منتخب، فصلنامه مطالعات سیاسی جهان اسلام، سال ششم، شماره 22، تابستان 1396، ص 169- 199، و نیز: برقی، حمید، بحران منابع آب، چالش اساسی جهان اسلام، در:
 https://civilica.com/doc/584397/</ref>
-از لحاظ نزولات آسمانى نيز كشورهاى جهان اسلام وضعيت مختلفى دارند، برخى از آنها كه در كنار دريا يا در مناطق استوایی قرار دارند از میزان نزولات آسمانی نسبتاً خوبی برخوردارند؛ ولی برخی دیگر به خاطر واقع شدن در مناطق صحرایی و بیابانی و یا به خاطر دوری از دریا، از میزان بارش کمتری برخوردارند و جزو مناطق خشک دنیا محسوب می شوند.
+از لحاظ نزولات آسمانی نیز کشورهای جهان اسلام وضعیت مختلفی دارند، برخی از آنها که در کنار دریا یا در مناطق استوایی قرار دارند از میزان نزولات آسمانی نسبتاً خوبی برخوردارند؛ ولی برخی دیگر به خاطر واقع شدن در مناطق صحرایی و بیابانی و یا به خاطر دوری از دریا، از میزان بارش کمتری برخوردارند و جزو مناطق خشک دنیا محسوب می‌شوند.
+=بزرگ‌ترین جزایر جهان اسلام=
+جزیره بورنئو در مالزی با 743/000 کیلومتر مربع و جزیره سوماترا در اندونزی با 475/000 کیلومتر مربع بزرگ‌ترین جزایر جهان اسلام به شمار می‏روند.
+=بزرگ‌ترین شبه جزایر جهان اسلام=
+شبه جزیره عربستان با مساحت 3/000/000 کیلومتر مربع، آناتولی با مساحت 500/000 کیلومتر مربع، مالایا با مساحت 237/000 کیلومتر مربع وسیع‏ترین شبه جزایر واقع در جهان اسلام هستند.
+=وسیع‏ترین صحراهای جهان اسلام=
+صحرای بزرگ آفریقا با مساحت 8/500/000 کیلومتر مربع، صحرای عربستان با مساحت 1/300/000 کیلومتر مربع، صحرای قره قوم با مساحت 270/000 کیلومتر مربع در ترکمنستان، صحرای سومالی با مساحت 260/000 کیلومتر مربع، صحرای قزل قوم ازبکستان با مساحت 180/000 کیلومتر مربع و کویر لوت ایران با مساحت 95/804 کیلومتر مربع بزرگ‌ترین صحراهای واقع در جهان اسلام می‌باشند.
+[[رده:مقاله‌ها]]
+[[رده:جهان اسلام]]