۸۶٬۳۲۹
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'رده:مفاهیم سیاسی' به 'رده:مفاهیم و اصطلاحات سیاسی') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
</div> | </div> | ||
سوسیالیسم (Socialism)در لغت به معنی اصالت جمع، [[جامعه‌گرایی]] و جامعه‌باوری، از واژه فرانسوی سوسیال (Social)به‌معنای اجتماعی، اخذ شده است. ریشه لاتینی آن، واژه Socius به‌معنای شریک و همراه است.<ref>آریانپور کاشانی، عباس؛ فرهنگ کامل انگلیسی فارسی، تهران، امیر کبیر، 1375، چاپ هفتم، ص5231 و جعفری، محمدرضا؛ فرهنگ فشرده انگلیسی-انگلیسی، انگلیسی-فارسی، تهران، تنویر، 1378، چاپ پنجم، ص1181 و رک: علیزاده، اکبر اسد؛ سوسیالیسم، قم، نشریه مبلغان، 1386، ش92، ص46.</ref> | سوسیالیسم (Socialism) در لغت به معنی اصالت جمع، [[جامعه‌گرایی]] و جامعه‌باوری، از واژه فرانسوی سوسیال (Social)به‌معنای اجتماعی، اخذ شده است. ریشه لاتینی آن، واژه Socius به‌معنای شریک و همراه است.<ref>آریانپور کاشانی، عباس؛ فرهنگ کامل انگلیسی فارسی، تهران، امیر کبیر، 1375، چاپ هفتم، ص5231 و جعفری، محمدرضا؛ فرهنگ فشرده انگلیسی-انگلیسی، انگلیسی-فارسی، تهران، تنویر، 1378، چاپ پنجم، ص1181 و رک: علیزاده، اکبر اسد؛ سوسیالیسم، قم، نشریه مبلغان، 1386، ش92، ص46.</ref> | ||
عنوان سوسیالیست به طور کلی به گروه‌ها و افرادی اطلاق می‌شود که به نحوی معتقد به تقدم جامعه بر فرد هستند و نظارت عمومی را در امر تولید و توزیع ضروری می‌شناسند. | عنوان سوسیالیست به طور کلی به گروه‌ها و افرادی اطلاق می‌شود که به نحوی معتقد به تقدم جامعه بر فرد هستند و نظارت عمومی را در امر تولید و توزیع ضروری می‌شناسند. | ||
| خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
با ظهور مارکسیسم در نیمه قرن نوزده انتشار «مانیفست کمونیست» تحول مهمی در نظریات سوسیالیستی پدید آمد. | با ظهور مارکسیسم در نیمه قرن نوزده انتشار «مانیفست کمونیست» تحول مهمی در نظریات سوسیالیستی پدید آمد. | ||
[[مارکس]] و [[انگلس]] تمام سوسیالیستهای قبل از خود را یکباره خیالپرور و | [[مارکس]] و [[انگلس]] تمام سوسیالیستهای قبل از خود را یکباره خیالپرور و سوسیالیستهای تخیلی نامیدند و در مانیفست کمونیست نیز جز سیوسیالیسم مارکسیستی را که نام «سوسیالیسم علمی» بر آن نهادند، همه نظریه‌های دیگر سوسیالیستی را سخت مورد انتقاد و تخطئه قرار دادند.<ref>[http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/mavara-index.php?page=%d8%b3%d9%88%d8%b3%db%8c%d8%a7%d9%84%db%8c%d8%b3%d8%aa&SSOReturnPage=Check&Rand=0 سوسیالیست]</ref> | ||
== معنای سوسیالیسم == | == معنای سوسیالیسم == | ||
| خط ۴۹: | خط ۴۹: | ||
تدوین اندیشه سوسیالیستهای تخیّلی تقریبا از سال 1800 آغاز گردید. سن سیمون (Saint Simon: 1760-1825)، سیمون سیسموندی، شارل فوریه (Charles Fourier: 1773-1837) و رابرت اون (Robert Owen: 1771-1858) به‌عنوان بنیان‌گذارن آن معروف هستند.<ref>همان، ص319.</ref> | تدوین اندیشه سوسیالیستهای تخیّلی تقریبا از سال 1800 آغاز گردید. سن سیمون (Saint Simon: 1760-1825)، سیمون سیسموندی، شارل فوریه (Charles Fourier: 1773-1837) و رابرت اون (Robert Owen: 1771-1858) به‌عنوان بنیان‌گذارن آن معروف هستند.<ref>همان، ص319.</ref> | ||
'''سوسیالیسم علمی یا مارکسیسم (Scientific Socialism)؛'''<ref>جاسبی، عبدالله؛ پیشین، ص43.</ref> گروهی دیگر از سوسیالیست‌ها با ردّ نظریه فلسفی [[ایده‌الیسم]] و پذیرش اصالت ماده به این نتیجه رسیدند که جامعه، چیزی جز یک پدیده مادی نیست، دارای یک حرکت جبری است و جامعه سرمایه‌داری، بر پایه اصول [[ماتریالیسم]]، به‌صورت جبری دچار تحول شده و به سوسیالیسم خواهد رسید. به‌همین جهت معتقدند که اصلاح نظام سرمایه‌داری ممکن نیست و تنها با انهدام آن است که سوسیالیسم پدیدار می‌گردد. به این دسته از سوسیالیست‌ها، سوسیالیستهای دگرگون‌طلب نیز اطلاق می‌شود؛ که البته به ادعای خودشان، چون بر پایه قانون‌مندی‌های طبیعت قرار گرفته، | '''سوسیالیسم علمی یا مارکسیسم (Scientific Socialism)؛'''<ref>جاسبی، عبدالله؛ پیشین، ص43.</ref> گروهی دیگر از سوسیالیست‌ها با ردّ نظریه فلسفی [[ایده‌الیسم]] و پذیرش اصالت ماده به این نتیجه رسیدند که جامعه، چیزی جز یک پدیده مادی نیست، دارای یک حرکت جبری است و جامعه سرمایه‌داری، بر پایه اصول [[ماتریالیسم]]، به‌صورت جبری دچار تحول شده و به سوسیالیسم خواهد رسید. به‌همین جهت معتقدند که اصلاح نظام سرمایه‌داری ممکن نیست و تنها با انهدام آن است که سوسیالیسم پدیدار می‌گردد. به این دسته از سوسیالیست‌ها، سوسیالیستهای دگرگون‌طلب نیز اطلاق می‌شود؛ که البته به ادعای خودشان، چون بر پایه قانون‌مندی‌های طبیعت قرار گرفته، آنرا سوسیالیسم علمی نام‌گذاری کرده‌اند. آغاز شکل‌گیری عقاید سوسیالیسم علمی و در عین حال پایان سیطره سوسیالیسم تخیّلی، از زمان انتشار منشور معروف مارکس و انگلس در سال 1848 است. | ||
کارل مارکس (Karl Marx: 1818-1883)، فیلسوف اجتماعی، رهبر انقلابی و پایه‌گذار مکتب [[کمونیسم]] است. او در زندگی خود، به تحلیل کامل اقتصادی نظام سرمایه‌داری پرداخت. این تحلیل تحت عنوان "سرمایه" مهمترین اثر مارکس را تشکیل می‌دهد؛ که جلد اول آن در سال 1867به چاپ رسید. وی در بزرگ‌ترین پایتخت سرمایه‌داری جهان، کتاب سرمایه را در انتقاد شدید از رژیم سرمایه‌داری نوشت.<ref> تفضلی، فریدون؛ تاریخ عقاید اقتصادی (از افلاطون تادوره معاصر)، تهران، نی، 1372، چاپ اول، ص155.</ref>براساس نظریه فلسفه مادی تاریخ وی، کلیه جوامع بشری متناسب با مراحل پیشرفت ابزار مادی تولید، ناگزیر هستند، مراحل پنج‌گانه نظام‌های کمون‌های اولیه، برده‌برداری، فئودالی، سرمایه‌داری و سوسیالیستی را به‌ترتیب طی می‌کنند. به‌اعتقاد او، نظام سوسیالیستی مرحله‌ای موقّت و گذرا برای استقرار نظام اقتصاد کمونیستی است.<ref>نمازی، حسین؛ پیشیم، ص81.</ref> | کارل مارکس (Karl Marx: 1818-1883)، فیلسوف اجتماعی، رهبر انقلابی و پایه‌گذار مکتب [[کمونیسم]] است. او در زندگی خود، به تحلیل کامل اقتصادی نظام سرمایه‌داری پرداخت. این تحلیل تحت عنوان "سرمایه" مهمترین اثر مارکس را تشکیل می‌دهد؛ که جلد اول آن در سال 1867به چاپ رسید. وی در بزرگ‌ترین پایتخت سرمایه‌داری جهان، کتاب سرمایه را در انتقاد شدید از رژیم سرمایه‌داری نوشت.<ref> تفضلی، فریدون؛ تاریخ عقاید اقتصادی (از افلاطون تادوره معاصر)، تهران، نی، 1372، چاپ اول، ص155.</ref>براساس نظریه فلسفه مادی تاریخ وی، کلیه جوامع بشری متناسب با مراحل پیشرفت ابزار مادی تولید، ناگزیر هستند، مراحل پنج‌گانه نظام‌های کمون‌های اولیه، برده‌برداری، فئودالی، سرمایه‌داری و سوسیالیستی را به‌ترتیب طی می‌کنند. به‌اعتقاد او، نظام سوسیالیستی مرحله‌ای موقّت و گذرا برای استقرار نظام اقتصاد کمونیستی است.<ref>نمازی، حسین؛ پیشیم، ص81.</ref> | ||