|
|
| (۳۱۳ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| {{ویرایش}} | | {{ویرایش}} |
| {{جعبه اطلاعات شخصیت
| |
| | عنوان = عصام العطار
| |
| | تصویر = عصام العطار.webp
| |
| | نام = عصام العطار
| |
| | نام‌های دیگر =
| |
| | سال تولد = 1927 م
| |
| | تاریخ تولد =
| |
| | محل تولد = [[سوریه]]
| |
| | سال درگذشت =
| |
| | تاریخ درگذشت = 2024
| |
| | محل درگذشت = [[آلمان]]
| |
| | استادان =
| |
| | شاگردان =
| |
| | دین = [[اسلام]]
| |
| | مذهب = [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]]
| |
| | آثار = {{فهرست جعبه افقی |ثورة الحق |أزمة روحية |من بقايا الأيام |و ... }}
| |
| | فعالیت‌ها = {{فهرست جعبه افقی |گروه شباب محمد |رهبر معنوی [[اخوانالمسلمین سوریه]] }}
| |
| | وبگاه =
| |
| }}
| |
| '''عصام العطار'''، مبلغ اسلامی، نویسنده ادبی، شاعر، متفکر، مربی، نماینده مجلس [[سوریه]] و رهبر سابق [[اخوان المسلمین سوریه|اخوانالمسلمین سوریه]] است. وی برادر دکتر [[نجاح العطار]] معاون فرهنگی و رسانه‌ای رئیس جمهور سوریه و همسرش واعظ و نویسنده بنان الطنطاوی دختر شیخ [[علی الطنطاوی]] و نوه اش مرحوم هدی عبدین، فعال حقوق بشر است.
| |
|
| |
|
| == معرفی اجمالی ==
| | '''آپارتاید''' کلمه ای در زبان هلندی، بیانگر نوعی تبعیض نژادی است و اساساً یک سیاست تبعیض آمیز است که توسط نژادپرستان در جمهوری آفریقای جنوبی علیه اکثریت سیاه پوستان بومی و مردم بومی آن کشور استفاده می شود. |
| او در سال 1927 در [[دمشق]]، به دنیا آمد و متعلق به خانواده‌ای بود که از نظر مذهبی [[شافعیه|شافعی]] بودند و در دمشق به عنوان اهل علم و حدیث شناخته می‌شوند؛ که ده‌ها سال در [[مسجد اموی]] دمشق کرسی حدیث و موعظه در اختیار داشتند.
| | نمونه کنونی این اقدام توسط صهیونیست‌ها با کشیدن دیوار حایل بین فلسطینیان و اسرائیلی‌ها و سایر رفتارهای تبعیض‌آمیز قابل مشاهده است. |
| وی برادر نجاح العطار وزیر اسبق فرهنگ رئیس جمهور سوریه و همسر بنان الطنطاوی دختر شیخ علی الطنطاوی است که در سال 1981، افرادی ناشناس بنان را در آخن [[آلمان]] با پنج گلوله [[تروریسم|ترور]] کردند که نقطه عطفی در زندگی عطار بود.
| |
| در طول جنگ جهانی اول، پدر العطار به [[استانبول]] [[تبعید]] شد و پس از آن او با تجربه میدانی به کشورش بازگشت و عصام نیز مانند پدرش بزرگ شد و به شعر نیز علاقه داشت.
| |
| خواهر وی نجاح العطار در سال 2006 معاون دوم رئیس جمهور سوریه [[بشار اسد]] و پیش از آن وزیر امور فرهنگی و رسانه‌ای بود.
| |
|
| |
|
| == کودتای 8 مارس == | | == تعریف آپارتاید == |
| در 8 مارس 1963، [[حزب بعث|بعثی‌های]] [[سوریه]] کودتای نظامی طراحی کردند و شورای ملی به رهبری سرلشکر [[لوای العطاسی]] منصوب شد. سپس رئیس دولت و نخست وزیرش دستگیر شدند و از عطار با 12 نفر دعوت شد تا در دریافت حکم شرکت کنند. | | آپارتاید یا جدانژادی که واژه‌ای به زبان داچ/هلندی است یکی از اشکال تبعیض نژادی را بیان می‌کند و در اصل عبارت است از سیاست تبعیضی که نژادپرستان کشور جمهوری آفریقای جنوبی علیه اکثریت سیاهپوست بومی و بومیان آن کشور اعمال می‌کنند. |
| | از نظر لغوی به معنای مجزا و جدا نگهداشتن است. آپارتاید یعنی جدا نگه داشتن افراد متعلق به نژاد‌های غیرسفید، مجبور کردن آنها به اقامت در محلات و استان‌های خاص، محروم کردن آنها از کلیه حقوق سیاسی و امکان تحصیل و پیشرفت. در مناطقی که سیاهپوستان مجبور به اقامت در آن می‌شوند و حق خروج از آن را ندارند حداقل امکانات زندگی نیز موجود نبود. کنگرهٔ ملی آفریقا با درخواست ایجاد جامعه آزاد چندقومی، جنگی علیه نظام آپارتاید به راه انداخت. طرفداران لغو آپارتاید، تظاهرات آرامی در شپرویل و تسوتو به راه انداختند، که با مقاومت مخالفان روبه‌رو شد. راهپیمایان سیاهپوست شلاق زده شدند، و حتی در مارس ۱۹۷۰، بیش از ۷۰ آفریقایی کشته شدند. |
| | آپارتاید بی‌تردید نقض حقوق بشر محسوب شده و یک جرم بین‌المللی می‌باشد. نمونه بارز و مصداق عینی اقدامات مربوط به آپارتاید را می‌توان در پیشینه تاریخی اقداماتی که در آفریقای جنوبی صورت پذیرفته مشاهده نمود. |
| | نمونه کنونی این اقدام توسط صهیونیست‌ها با کشیدن دیوار حایل بین فلسطینیان و اسرائیلی‌ها و سایر رفتارهای تبعیض‌آمیز قابل مشاهده است. |
|
| |
|
| العطار از حضور در دولت امتناع کرد و گفت: من نمی‌توانم شرکت در زندگی‌ای را بپذیرم که می‌گوید [[دموکراتیک]] است اما با کودتای نظامی آمده است و این انتخابات تا زمانی که دوباره سرنگون نشود، چندان دوام نخواهد آورد.
| | [[پرونده:اسراییل و آپارتاید.jpg|بی‌قاب|چپ]] |
| العطار خواستار تشکیل یک دولت ائتلافی شد که در آن همه شرکت داشته باشند. قدرت کودتا چاره‌ای جز تسلیم و آزادی رئیس جمهور [[ناظم القدسی]] و بازگرداندن او به ریاست جمهوری نداشت.
| |
|
| |
|
| یک سال بعد تصمیم گرفت برای ادای [[حج]] برود و سفرش یک طرفه بود و از ترس تداوم نفوذش در زندگی سیاسی مانع از ورودش به کشور شد و به [[لبنان]] رفت. در آنجا به بروکسل، جایی که در سال 1968 فلج شد، سپس به عنوان یک پناهنده سیاسی به [[آلمان]] رفت.
| | == لغو آپارتاید == |
| | در سال ۱۹۶۲، ماندلا دستگیر شد و پس از محاکمه به حبس ابد محکوم گردید. در سال ۱۹۹۰، ماندلا در سن ۷۲ سالگی آزاد شد و مبارزه برای حقوق انسانی اهالی آفریقای جنوبی را از سر گرفت. سرانجام اف. دبلیو. کلرک رئیس جمهور آفریقای جنوبی با او وارد مذاکره شد. یک سال بعد، کنگره ملّی آفریقای جنوبی پیروز شد و ماندلا به ریاست جمهوری رسید و رژیم آپارتاید در مورد سیاهپوستان، لغو گردید. |
|
| |
|
| == تبعید == | | == جرم آپارتاید == |
| الصبایی در سال 1964 درگذشت و از ورود عطار به سوریه و شرکت در تشییع جنازه رفیقش جلوگیری کرد، بنابراین العطار تصمیم گرفت [[لبنان]] را به مقصد [[آلمان]] ترک کند و پس از آن به عنوان ناظر [[اخوان المسلمین سوریه|اخوانالمسلمین در سوریه]] از [[تبعید]] انتخاب شد. و تا سال 1352 در سمت خود باقی ماند.
| | در ماده۲ کنوانسیون بین‌المللی منع و مجازات جرم آپارتاید (نژاد پرستی)، «جرم آپارتاید» به گونه‌ای خاص و به این شرح تعریف شده است: «از نظر این کنوانسیون، عبارت «جنایت آپارتاید» که شامل سیاست‌ها و اعمال مشابه جدایی نژادی و تبعیض نژادی است نظیر آنچه در آفریقای جنوبی اعمال می‌شود عبارت است از: اعمال غیر انسانی زیر که به منظور استقرار و حفظ سلطه یک گروه نژادی علیه گروه‌های نژادی دیگر صورت می‌گیرد و به طور سیستماتیک آنها را تحت فشار قرار می‌دهد. |
|
| |
|
| او چندین بار سعی کرد استعفا دهد و از سمت خود دست بکشد، اما نظرش تغییر کرد و گفت: عملاً در اواخر دهه هفتاد از کار در گروه کناره گیری کرده‌‍ام، اما وقتی قطعنامه 49 صادر شد و دستور اعدامش صادر شده بود.
| | == پیام تسلیت دبیرکل == |
| | | [[پرونده:آرپاتاید-شهریاری.jpg|بی‌قاب|چپ]] |
| == فعالیت‌ها == | | حجت الاسلام و المسلمین دکتر حمید شهریاری دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی در پی درگذشت بنیانگذار جنبش ضد آپارتاید در کیپ تاون پیامی صادر کرد. به گزارش روابط عمومی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، متن این پیام به شرح زیر است: امت اسلامی و مردم آزاده جهان خبر درگذشت امام احمد قاسم بنیانگذار جنبش ضد آپارتاید «قبله» در آفریقای جنوبی را دریافت کردند. امام احمد قاسم از حامیان وحدت اسلامی و از رهروان راستین بنیانگذار انقلاب اسلامی، امام خمینی (ره) بود که به دعوت ایشان برای اعلام روز جهانی قدس لبیک گفت. وی از اعضای بانفوذ کنگره پان آفریقا، از فعالان و دغدغه‌مندان وحدت اسلامی و از اعضای کمیسیون حقوق بشر اسلامی بود. این عالم بزرگ از مبارزان راه عدالت، حقوق بشر و کرامت انسانی بود که تمام عمرش را صرف مبارزه با آپارتاید، بی عدالتی و ظلم کرد. او مقاومت اسلامی در مقابل آپارتاید آفریقای جنوبی را گسترش داد و سالهای زیادی از عمرش را در زندان گذراند. مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی درگذشت تاثرانگیز ایشان را به جامعه مسلمانان آفریقای جنوبی، آزادگان جهان، خانواده و پیروان ایشان تسلیت می گوید. خداوند بزرگ امام احمد را در بهشت برین خود جای دهد و مغفرت الهی و همنشینی با پیامبر بزرگوار(ص) را نصیب ایشان کند. امیدواریم رحمت الهی شامل حال ایشان، دوستان و خانواده شان شود. حجت الاسلام و المسلمین دکتر حمید شهریاری دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی |
| اولین گام‌های العطار برای ورود به سازمان [[اخوان المسلمین سوریه|اخوانالمسلمین]] با پیوستن به گروه "شباب محمد" بود که از جمله انجمن‌های اخوانالمسلمین به شمار می‌رفت. اعضای گروه شباب محمد که مبانی اسلامِ اخوانی را تدریس می کردند، برای ایراد خطبه [[نماز جمعه]] به روستاها می‌رفتند و شاید از اینجا بود که عطار ایده این گروه را پسندید و به آن پیوست.
| |
| | |
| عطار یکی از بنیانگذاران اخوانالمسلمین در سوریه هست و اولین مسئولیت سازمانی خود را در سال 1955 در قرن گذشته زمانی‌که کنفرانسی در [[دمشق]] در حضور شیوخ اصلی سوریه برگزار شد، برعهده گرفت.
| |
| | |
| عطار از [[منبر]] [[مسجد]] [[دانشگاه دمشق]]، در حضور هزاران دانشجو و استاد، عقاید خود را بیان می‌کرد و به نقد و حمله علیه حاکمیت وقت و دولت اسد تا آخرین روزهای عمر ادامه داد.
| |
| | |
| عصام العطار در سال 1951 به حکومت رئیس جمهور [[ادیب شیشکلی]] حمله کرد و قبل از اینکه نزدیکانش به او توصیه کنند به [[جمهوری عربی مصر|مصر]] برود، حکم بازداشت او صادر شد. زمانی که عطار پس از سفر [[حج]] به [[سوریه]] بازگشت، از حضور وی در سوریه ممانعت به عمل آمد و عطار بین [[لبنان]]، [[اردن]]، [[کویت]] و [[بلژیک]] در سفر بود تا اینکه در شهر آخن [[آلمان]] فرود آمد. زمانی که بیماری [[مصطفی السباعی]] شدید شد، عطار در سال 1964 به عنوان جانشین و رهبر گروه در سوریه انتخاب شد و تا سال 1973 رهبر این گروه در سوریه باقی ماند.
| |
| | |
| == ترور ==
| |
| عطار مورد سوء قصدهای متعددی قرار گرفت که اولین آنها در سال 1963 بود که در خانه طنطاوی حضور داشت، اما این تلاش با شکست مواجه شد. او در آلمان دائماً در حرکت بود زیرا دولت آلمان به او گفته بود که افراد مسلح او را تعقیب می کنند و می خواهند او را بکشند.
| |
| | |
| عطار یک سال و نیم به همین منوال ماند و در آلمان رفت و آمد کرد تا اینکه همسرش بنان (دختر طنطاوی) در 17 مارس 1981 [[تروریسم|ترور]] شد که تأثیر زیادی بر او گذاشت.
| |
| | |
| == درگذشت ==
| |
| عصام العطار، رهبر سابق اخوانالمسلمین سوریه و مخالف جدی دولت [[بشار اسد]]، سحرگاه جمعه ۱۴ اردیبهشت پس از یک بیماری طولانی،در سن 97 سالگی در شهر آخن [[آلمان]] درگذشت.
| |
| | |
| == فعالیت سیاسی ==
| |
| العطار راه خود را در با کار و فعالیت اسلامی با انجمن «جوانان ما مولای محمد» آغاز کرد و اولین ارتباطش با اخوانالمسلمین بود، زیرا یکی از انجمن‌هایی بود که بعدها این گروه را به همراه «دارال» تأسیس کرد. -ارقم در حلب و الانصار در دیرالزور و اخوانالمسلمین در حماه که همگی جنبش‌هایی هستند که اخوانالمسلمین را در سال 1945 توسط [[مصطفی السباعی]] تأسیس کردند.
| |
| | |
| العطار به دلیل گشاده رویی خود نسبت به همه جنبش‌ها و گروه‌هایی که ممکن بود با اخوانالمسلمین موافق یا مخالف باشند شناخته شده بود و هدف او گرد هم آوردن مردم [[سوریه]] و متحد کردن صفوف آنها به خاطر کشور بود.
| |
| | |
| در مورد او نیز شناخته شده بود که از صاحبان قدرت نمی‌ترسید، بنابراین افکار خود را آنطور که می‌خواست بیان می‌کرد و این امر از دو جهت بر او تأثیر می‌گذاشت،
| |
| * اول اینکه او شهرت پیدا کرد و افراد زیادی را تحت تأثیر قرار داد و جایگاه خود را در جامعه به دست آورد.
| |
| * دیگری این بود که بهای سخنانش را پرداخت. او در سال 1951 حکم دستگیری او را صادر کرد و مجبور شد به [[جمهوری عربی مصر|مصر]] پناه برد.
| |
| | |
| عزیمت او به مصر به توصیه نزدیکانش از جمله علی طنطاوی بود و در آنجا اخوان با [[حسن الهدیبی]] و [[عبدالقادر عوده]] آشنا شد و در کمیته رهبری گروه با آنها همکاری کرد. عطار همچنین با [[ابراهیم حسین شاذلی|سید قطب]]، [[البشیر ابراهیمی]]، [[محمود شاکر]] و [[عبدالوهاب عزام]] ملاقات کرد.
| |
| | |
| او با اطلاع از بیماری پدرش در سال 1952 مجبور به بازگشت به دمشق شد و چند روز قبل از مرگش توانست او را ببیند. در سال 1954، العطار به عنوان دفتر اجرایی اخوانالمسلمین انتخاب شد و تظاهراتی را رهبری کرد که در آن سال به اعدام واعظان اعتراض کردند. | |
| | |
| سال بعد، او به عنوان دبیرکل [[سازمان همکاری اسلامی|سازمان کنفرانس اسلامی]]، که شامل شیوخ ارشد سوریه بود، انتخاب شد دفتر این گروه در دمشق، قبل از انتخاب نماینده و سخنگویی به نمایندگی از آن، در یک زمان مسئولیت کنترل کل و دفتر اجرایی را بر عهده گرفت.
| |
| | |
| == فعالیت برای سوریه ==
| |
| العطار در سال 1957 تخمین زد که بهتر است اخوان المسلمین در انتخابات پارلمانی شرکت نکند، زیرا می دید که شرایط و واقعیت هایی که در آن زمان در کشور حاکم بود اجازه موفقیت این گروه را نمی دهد و انتظار داشت که نتایج انتخابات جعل می شد و نیروهای چپ مداخله می کردند که این اتفاق افتاد.
| |
| | |
| العطار از حامیان وحدت بین سوریه و مصر بود، اما او با جمال عبدالناصر در روش‌های وحدتی که خواستار آن بود، تفاوت داشت. انحلال احزاب، بنابراین الصبای سپس تصمیم به انحلال اخوان المسلمین گرفت.
| |
| | |
| العطار تصمیم انحلال این گروه را رد کرد، زیرا معتقد بود که وحدت باید بر اساس دموکراتیک، پارلمانی و تنها در سطوح نظامی و خارجی ایجاد شود و نه بر اساس انحلال احزاب "وحدت دیکتاتوری" بود، بنابراین او از امضای سند انحلال گروه خودداری کرد و سازمانش از او حمایت کرد.
| |
| | |
| عطار در پاسخ به سوالی درباره علت امتناع او از امضای سند جدایی، گفت: چگونه می‌خواهید به جنبشی که رویایی را که قرن‌هاست ساکنان آن ملت بوده، برکت بدهم؟ رژیم یک چیز است و پایبندی ما به وحدت یک چیز دیگر.»
| |
| | |
| اخوان از هم پاشید و اسلام گرایان به کار حزبی بازگشتند و العطار به رهبری آن منصوب شد. این گروه به اتفاق آرا با نامزدی او برای انتخابات پارلمانی در سال 1961 موافقت کرد. سیاستمداران ارشد کشور خشم غیراسلام گرایان و مخالفان این گروه را برانگیخت و آنها شروع به هشدار نسبت به «رنسانس مردمی» کردند.
| |
| | |
| زمانی که العطار دبیرکل بلوک تعاون اسلامی در پارلمان سوریه شد، نامه ای را به ناظم القدسی، رئیس جمهور وقت جمهوری و معروف الدوالیبی نخست وزیر این کشور ارائه کرد که حاوی مطالباتی از جمله مطالباتی بود که در رابطه با آن وجود داشت. "توطئه صهیونیستی و استعماری" برای انحراف مسیر رود اردن و به جای انتقال، ایده بسیج ملت برای آزادسازی رود اردن را به دولت ارائه کرد.
| |
|
| |
|
| == جستارهای وابسته == | | == جستارهای وابسته == |
|
| |
|
| == منابع == | | == منابع == |
| * [https://www.aljazeera.net/encyclopedia/2024/5/3/%D8%B9%D8%B5%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B7%D8%A7%D8%B1-%D8%A3%D8%AD%D8%AF-%D8%A3%D8%A8%D8%B1%D8%B2-%D9%82%D8%A7%D8%AF%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B1%D9%83%D8%A9 عصام العطار.. أحد أبرز قادة الحركة الإسلامية في سوريا]aljazeera.net، تاریخ درج مطلب 5/5/2024، اخذ شده در تاریخ 1403/2/16. | | * [https://atlaspress.news/%D8%A2%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%A7%DB%8C%D8%AF-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA/ آپارتاید چیست و چه قوانینی داشت؟ رژیم آپارتایدی عصر حاضر کدام است؟] تاریخ درج مطلب ۲۱ دلو ۱۳۹۸ ، اخذ شده در تاریخ 1403/3/26. |
| * [https://www.aljazeera.net/news/2024/5/3/%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B7%D8%A7%D8%B1 وفاة مراقب الإخوان المسلمين السابق بسوريا عصام العطار]،aljazeera.net، تاریخ درج مطلب 3/5/2024، اخذ شده در تاریخ 1403/2/16. | | * [https://taqrib.ir/fa/news/%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%85-%D8%AA%D8%B3%D9%84%DB%8C%D8%AA-%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%B1%DA%A9%D9%84-%D9%85%D8%AC%D9%85%D8%B9-%D8%AA%D9%82%D8%B1%DB%8C%D8%A8-%D8%AF%D8%B1-%D9%BE%DB%8C-%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%B0%D8%B4%D8%AA-%D8%A8%D9%86%DB%8 پیام تسلیت دبیرکل مجمع تقریب در پی درگذشت بنیانگذار جنبش ضد آپارتاید در کیپ تاون] ،تاریخ درج مطلب۱۴۰۲/۰۴/۲۴ ، اخذ شده در تاریخ 1403/3/26. |
| * [https://www.syria.tv/%D8%B9%D8%B5%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B7%D8%A7%D8%B1-%D9%82%D8%A7%D8%A6%D8%AF-%D9%88%D8%B7%D9%86%D9%8A-%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9-%D9%88%D8%B3%D9%8A%D8%B1%D8%A9-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AB%D9%86%D8%A7%D8%A6%D9%8A%D8%A9-%D9%81%D9%8 عصام العطار.. قائد وطني جامع وسيرة استثنائية في تاريخ سوريا] syria.tv، تاریخ درج مطلب 2024.05.03، اخذ شده در تاریخ 1403/2/16.
| |
