confirmed
۴۰٬۳۳۶
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'بت پرستی' به 'بتپرستی') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
(۴۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات سوره قرآن | |||
| عنوان = سوره فرقان | |||
| تصویر = سوره فرقان.jpg | |||
| نامهای دیگر سوره = سوره تبارَکَ | |||
| شماره سوره = ۲۵ | |||
|شماره سوره | |محل نزول = [[مکه|مکه]](مکی) | ||
| جزء = ۱۸ و ۱۹ | |||
| | | تعداد آیات = ۷۷ | ||
}} | |||
| | '''سوره فرقان''' چهل ودومین سورهای است که به [[محمد بن عبدالله (خاتم الانبیا)|پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم)]] نازل شده، ولی در مصحف بیست و پنجمین سوره [[قرآن]] قرار گرفته است. این سوره ۷۷ آیه دارد و در [[مکه]] به پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) [[نزول قرآن|نازل]] شده است. | ||
این سوره به مباحث [[توحید]]، [[معاد]]، [[نبوت]] و مبارزه با [[بت|بتپرستی]] میپردازد و ویژگیهای [[مؤمنان]] راستین در آیات پایانی آن آمده است. | |||
|جزء | در فضیلت قرائت این سوره از پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) نقل شده است هر کس سوره فرقان را بخواند، در [[قیامت|روز قیامت]]، در حالی مبعوث میشود که به آمدن در [[قیامت]] [[ایمان]] دارد و هیچ شکی ندارد که آنان که در قبرند، مبعوث میشوند. او همچنین بدون حسابرسی وارد [[بهشت]] میشود. | ||
|تعداد آیات | |||
| | |||
| | |||
| | |||
| | |||
== فرقان == | |||
آنچهکه میان حق و باطل را جدا کند، برهان، [[تورات]]، [[قرآن]]، پیروزی، بامداد یا سحر<ref>فرهنگ ابجدی، ص 661.</ref>. | |||
= | == مفهوم کلی سوره == | ||
* [[توحید|توحید]] محوری؛ | |||
* [[معاد|معاد]] باوری؛ | |||
* ویژگیهای بندگان خاص خدا؛ | |||
=مفهوم کلی سوره= | * شکایت پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) از مهجوریت قرآن؛ | ||
* سرگذشت برخی از [[پیامبران]]<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 14، ص 227.</ref>. | |||
* توحید | |||
* معاد | |||
* | |||
* | |||
* سرگذشت | |||
== اسامی سوره == | |||
* فرقان، | * فرقان، | ||
* | * تبارَکَ<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 14، ص 229.</ref>. | ||
== علت نامگذاری == | |||
=علت نامگذاری= | # «سوره فرقان»؛ به معنای جداکننده و فرقگذارنده (حق و باطل) و یکی از نامهای [[قرآن|قرآن کریم]] نیز «فرقان» است. سبب نامگذاری این سوره آن استکه واژه فرقان در آیه اول آن آمده است. | ||
# «سوره تبارَکَ»؛ به معنای «بزرگ و خجسته» میآید و این واژه کلمۀ آغازین سوره است که سه بار نیز در سوره فرقان تکرار شده است<ref>همان.</ref>. | |||
# «سوره فرقان»؛ به | |||
# «سوره | |||
== تعداد آیات و کلمات و حروف == | |||
# سوره فرقان هفتادوهفت آیه دارد<ref>الكشف و البیان، ج 7، ص 122.</ref>. | # سوره فرقان هفتادوهفت آیه دارد<ref>الكشف و البیان، ج 7، ص 122.</ref>. | ||
# سوره فرقان هشتصدونودودو کلمه دارد<ref>همان.</ref>.(لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات | # سوره فرقان هشتصدونودودو کلمه دارد<ref>همان.</ref>.(لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سورههای قرآن مختلف است) | ||
# سوره فرقان سههزاروهفتصدوسیوسه حرف دارد<ref>همان.</ref>.(لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف | # سوره فرقان سههزاروهفتصدوسیوسه حرف دارد<ref>همان.</ref>.(لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف سورههای قرآن مختلف است) | ||
== اهداف و آموزهها == | |||
هدفهای اساسی سوره فرقان عبارتاند از: | |||
# توجه به [[توحید]]؛ | # توجه به [[توحید]]؛ | ||
# | # یادآوری [[قیامت]]؛ | ||
# تقویت | # تقویت روحی [[محمد بن عبدالله (خاتم الانبیا)|پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم)]] در برابر فشارها و سختگیریهای [[شرک|مشرکین]] [[مكه|مکه]]؛ | ||
# بیان صفات بندگان خاص خدا و | # بیان صفات بندگان خاص خدا و انسانهای کمال یافته<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 14، ص 229.</ref>. | ||
= | == محتوا و موضوعات == | ||
سوره فرقان به حکم آنکه از [[سورههای مكی|سورههای مکی]] است<ref>]بعضی از مفسران، اصرار بر این دارند كه سه آیه از این سوره(68 و 69 و 70) در مدینه نازل شده است، شاید به خاطر اینكه در این چند آیه سخن از احكامی مانند حرمت قتل نفس و زنا مطرح شده، در حالی كه دقت در آیات قبل و بعد از آن به خوبی نشان میدهد كه یك رشته كاملا متصل و منسجم پیرامون بندگان خاص خدا(عباد الرحمن) و اوصاف آنها را بیان میكند، لذا ظاهر این است كه همه سوره در مكه نازل شده است.</ref> بیشترین تکیهاش بر مسائل مربوط به مبدء و معاد و بیان [[نبوت]] پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) و مبارزه با [[شرک]] و مشرکان و انذار از عواقب شوم [[كفر|کفر]] و [[بت|بتپرستی]] و [[گناه]] است. | |||
'''این سوره در حقیقت از سه بخش تشکیل میشود''': | |||
در | بخش اول که آغاز این سوره را تشکیل میدهد منطق مشرکان را شدیدا در هم میکوبد و بهانهجوئیهای آنها را مطرح کرده و پاسخ میگوید و آنها را از عذاب خدا و حساب [[قیامت]] و مجازاتهای دردناک [[دوزخ]] بیم میدهد و به دنبال آن قسمتهایی از سرگذشت اقوام پیشین را که بر اثر مخالفت با دعوت پیامبران گرفتار سختترین بلاها و کیفرها شدند، به عنوان درس عبرت، برای این مشرکان لجوج و حق ستیز بازگو میکند. | ||
در بخش دوم برای تکمیل این بحث قسمتی از دلائل توحید و نشانههای عظمت خدا را در جهان آفرینش، از روشنایی آفتاب گرفته، تا ظلمت و تاریکی شب و وزش بادها و نزول باران و زنده شدن زمینهای مرده و آفرینش آسمانها و زمینها در شش دوران و آفرینش خورشید و ماه و سیر منظم آنها در بروج آسمانی و مانند آن سخن میگوید. در حقیقت بخش اول مفهوم «لا اله» را مشخص میکند و بخش دوم «الا اللَّه» را. | |||
بخش سوم فشرده بسیار جامع و جالبی از صفات [[مؤمنان]] راستین (عباد الرحمن) و بندگان خالص خدا است که در مقایسه با کفار متعصب و بهانهگیر و آلودهای که در بخش اول مطرح بودند، موضع هر دو گروه کاملا مشخص میشود و این صفات مجموعهای است از اعتقادات، عمل صالح، مبارزه با شهوات، داشتن آگاهی کافی و تعهد و احساس مسئولیت اجتماعی<ref>تفسیر نمونه، ج 15، ص 4-3.</ref>. | |||
== فضائل، خواص و ثواب قرائت == | |||
از پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) روایت شده که هر که سوره فرقان را بخواند روز قیامت [[مبعوث]] میشود در حالی که ایمان دارد که قیامت بدون تردید فرا میرسد و خدا مردگان را مبعوث میکند و بدون حساب به [[بهشت]] میرود. | |||
در روایت است که [[علی بن موسی (رضا)|امام هشتم (علیهالسلام)]] به [[اسحاقبنعمار]] فرمود: قرائت سوره «تَبارَکَ الَّذِی نَزَّلَ الْفُرْقانَ عَلی عَبْدِهِ» را ترک نکن که هر که این سوره را هر شب بخواند خدا او را هرگز عذاب نمیکند و او را مورد محاسبه قرار نمیدهد و جایش [[بهشت|فردوس برین]] است<ref>ترجمه تفسیر مجمعالبیان، ج 17، ص 179.</ref>. | |||
== محل و زمان نزول == | |||
سوره فرقان بقول [[مجاهد]] و [[قتاده]] [[مکه|مکی]] است. [[عبدالله ابن عباس|ابن عباس]] گوید: سه آیه آن در [[مدینه]] نازل شده است: «وَ الَّذِینَ لا یَدْعُونَ مَعَ اللَّهِ إِلهاً آخَرَ ... غَفُوراً رَحِیماً<ref>همان.</ref>». | |||
طبق محاسبۀ مفسران سوره فرقان در سال دهم [[بعثت]] [[نزول قرآن|نازل]] شده است<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 14، ص 229.</ref>. | |||
سوره فرقان | == فضای نزول == | ||
آنطور که از متن سوره فرقان پیداست فضای نزول سوره در مقام پاسخگویی به [[شرک|مشرکان]] [[مکه]] است زیرا که موقع نزول سوره، دعوت اسلامی به تدریج نضج میگرفت و مشرکان سخت احساس خطر میکردند، لذا میخواستند با تهمتها و سمپاشیها جلوی دعوت اسلامی را بگیرند، | |||
* میگفتند: خدا به او چیزی نازل نکرده، دروغهایی است که بر خدا نسبت میدهد (آیه چهارم). | |||
* میگفتند: افسانههایی است که از گذشتگان مانده و عدهای اینها را به او یاد میدهند(آیه پنجم). | |||
* میگفتند: این چگونه پیامبری است مانند انسانها طعام میخورد، در بازارها راه میرود چرا ملکی به تصدیق او نیامده و یا گنجی از طرف خدا باو داده نمیشود؟ (آیه هفتم و هشتم). | |||
* میگفتند چرا [[ملائكه|ملائکه]] به خود ما [[وحی|وحی]] نمیآورد؟ چرا خدا را با چشم نمیبینیم؟ جواب دادن به این سؤالات و بیان حقائق دیگری علت نزول این سوره بوده است<ref>تفسیر أحسنالحدیث، ج 7، ص 259</ref>. | |||
== ویژگی == | |||
سوره فرقان همانند سوره ملک با کلمه «تبارک» آغاز | * سوره فرقان از [[سور مثانی]] میباشد مثانی سورههایی هستند که بعد از [[سورمئین]] قرار گرفتهاند و زیر صد آیه دارند مانند اینکه سور مئین مبادی باشند و توالی آن مثانی آن فرض شدهاند<ref>زاد المسیر فی علم التفسیر، ج 4، ص 141</ref>. | ||
* سورههای مثانی عبارتند از: احزاب و حجّ و قصص و نمل و نور و انفال و مریم و عنکبوت و روم و یس و فرقان و حجر و رعد و سبأ و فاطر و إبراهیم و ص و محمد و لقمان و زمر<ref>التمهید فی علوم القرآن، ج1، ص 313</ref>. | |||
* روایتی استکه از [[محمد بن عبدالله (خاتم الانبیا)|رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم)]] نقل شده که فرمود: خداوند هفت [[سوره طوال]] را به جای [[تورات]] و [[سورههای مئین|سورههای مئین]] را به جای [[انجیل]] و [[سورههای مثانی|سورههای مثانی]] را به جای [[زبور]] به من داد و پروردگارم مرا با دادن سورههای مفصّل فزونی بخشید<ref>جامع البيان فی تفسير القرآن، ج 1، ص 34</ref>. | |||
* سوره فرقان همانند [[سوره تبارک|سوره ملک]] با کلمه «تبارک» آغاز میشود و آیۀ شصت این [[سوره سجده]] تلاوت دارد. | |||
* «فرقان» یکی از نامهای [[قرآن|قرآن کریم]] نیز هست و نکتۀ جالب آن است که تمام آیات این سوره به تنوین نصب ختم میشوند<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 14، ص 230.</ref>. | |||
== جستارهای وابسته == | |||
* [[شرک]] | |||
* [[کفر]] | |||
* [[بت|بتپرستی]] | |||
* [[گناه]] | |||
= | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | |||
[https://quran.inoor.ir/fa/surah/25/ برگرفته از سایت معرفی سوره فرقان - پایگاه جامع | == منابع == | ||
* [https://quran.inoor.ir/fa/surah/25/ برگرفته از سایت معرفی سوره فرقان - پایگاه جامع قرآن]quran.inoor.ir | |||
{{سورههای مکی و مدنی}} | |||
{{ | |||
[[رده: | [[رده:قرآن]] | ||
[[رده:سورههای | [[رده:سورههای قرآن]] |