confirmed، مدیران
۳۶٬۲۹۳
ویرایش
(←منابع) |
|||
(۶ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱۹: | خط ۱۹: | ||
=== عوامل جنبش سلفی === | === عوامل جنبش سلفی === | ||
چند عامل در گسترش جریان سلفی در کویت دخیل بود که در ادامه به بررسیآنها خواهیم پرداخت: | چند عامل در گسترش جریان سلفی در کویت دخیل بود که در ادامه به بررسیآنها خواهیم پرداخت: | ||
* اول: ترویج | * اول: ترویج گسترده تفکر وهابی در کویت که با حضور و فعالیت شیخ [[عبدالرحمن عبدالخالق]]، شخصیت مشهور وهابی، و بازگشت کویتیهای فارغالتحصیلِ مراکز دینی سعودی، به وقوع پیوست. عبدالرحمن عبدالخالق شخصیت اصلی جریان [[وهابیت|وهابی]] در کویت بود<ref>آقامحمدی، مرتضی، محاصرۀ مسجدالحرام؛ ترجمۀ کتابهای «حصر مکة»، «أيام مع جهيمان» و «حتی لا يعود جهيمان»، ص420</ref>. | ||
* دوم: تمرکز وهابیها بر مبارزه با بدعتها و خرافات در ابتدای امر، و | * دوم: تمرکز وهابیها بر مبارزه با بدعتها و [[خرافات]] در ابتدای امر، و همچنین اجتناب آنان از سیاست، به گسترش این تفکر در شرایطیکه کویتیها از شرکت در تجمعات و گروههای سیاسی ابا داشتند<ref>دمنهوری، رجب، «الحالة السلفیة في الکویت»، صحیفة لُجینیات الإلکترونیة، آدرس: http://lojainiat.net/main/Content</ref>، کمک کرد. بهطور خاص، بعد از شکست 1976م، فعالیت حرکتهای غیراسلامی و لیبرال به مقبولیت بیشتر تفکر سلفی انجامید<ref>مدیرس، فلاح عبدالله، الجماعة السلفیة في الکویت.</ref>. | ||
* سوم: آمدن بدویهای<ref>قبایل صحراگردی که بین عربستان و کویت در تردد بودند و با عنوان «بدو» شناخته میشوند</ref>. سعودی به کویت نیز موجب تقویت و گسترش تفکر وهابی شد. بدویهای سعودی در دهههای 1960 و 1980م، از عربستان سعودی وارد کویت شدند و تابعیت کویتی دریافت کردند<ref>Longva, A, “Nationalism in Pre-Modern Guise: The Discourse on Hadhar and Badu in Kuwait”, International Journal of Middle East Studies MES, p.171.</ref>. این مهاجرت گروهی، بر اساس سیاست اتخاذشده از سوی حاکمان کویت برای افزایش جمعیت و نیز تأمین نیروی | * سوم: آمدن بدویهای<ref>قبایل صحراگردی که بین عربستان و کویت در تردد بودند و با عنوان «بدو» شناخته میشوند</ref>. سعودی به کویت نیز موجب تقویت و گسترش تفکر وهابی شد. بدویهای سعودی در دهههای 1960 و 1980م، از عربستان سعودی وارد کویت شدند و تابعیت کویتی دریافت کردند<ref>Longva, A, “Nationalism in Pre-Modern Guise: The Discourse on Hadhar and Badu in Kuwait”, International Journal of Middle East Studies MES, p.171.</ref>. این مهاجرت گروهی، بر اساس سیاست اتخاذشده از سوی حاکمان کویت برای افزایش جمعیت و نیز تأمین نیروی کار<ref>دولت نیروی کار موردنیاز خود را از کشورهای عربی و غیرعربی تأمین میکرد. در این میان، نگرانی آنها بیشتر از مهاجران عرب بود؛ چراکه آنها، هم عربزبان بودند و هم مسلمان، و بیم آن میرفت که افکار خود را در کویت ترویج و اشاعه دهند. بهعنوان نمونه، در سال 1960 عبدالرحمن دوسری، از علمای دینی کویت، نامهای به بنباز فرستاد. وی درباره لشکر خطرناک معلمان خارجی هشدار میدهد و درخواست میکند که در استفاده از مدرسان مصری، به قدر نیاز اکتفا گردد و از رفتن طلاب به جمهوری مصر جلوگیری شود؛ چراکه خیر فرستادن آنها به آمریکا بیشتر، و شر آن کمتر از رفتن به مصر است. (نقیدان، منصور، الجماعة السلفیة المحتسبة؛ دراسة في فکر المحتلین للمسجد الحرام، ص105).</ref> قابلاعتماد بود<ref>[8]. Longva, A, “Neither Autocracy nor Democracy but Ethnocracy: Citizens, Expatriates and the Socio-Political System in Kuwait”, Monarchies and Nations: Globalization and Identity in the Arab states of the Gulf, p.14.</ref> که در این راستا، قبایل بدوی گزینۀ مناسبی به نظر میرسیدند<ref>. Ghabra, Shafeeq, “Kuwait and the Dynamics of Socio-Economic Change”, The Middle East Journal, 51, p.358-372.</ref>. پس از انقلاب اسلامی ایران، بهویژه در دوران حمله عراق به ایران، تبلیغات زیادی علیه ایران و شیعیان وجود داشت و برای جلوگیری از تهدید ش<ref>. Ghabra, Shafeeq, “Kuwait and the Dynamics of Socio-Economic Change”, The Middle East Journal, 51, p.358-372.</ref> همچنین نکتۀ بعدی این بود که در مقابلِ گروههای اپوزیسیون، اعم از قومی-عربیها و تاجران لیبرال، گروهی شکل بگیرد که حامیآلصباح باشد؛ ازاینرو بدویها همگنترین گروه در پیوستن به جامعۀ کویت، و همچنین مطیعِ خواستههای آلصباح بودند. حیات قبایل بدوی، بر اساس سنتها و ارزشهای محافظهکارانه در امور سیاسی و اجتماعی بود و آنها در مقابلِ حاکم، مطیع و کر و کور بودند<ref>Behbehani, Bodour, Surviving the Arab Spring The Gulf Cooperation Council and the Case Study of Kuwait, p.191.</ref>. بهعلاوه، برخی معتقدند که شیعیان بیش از 50 درصدِ جمعیت کویت را تشکیل میدادند که سیاست دولت کویت در اعطای تابعیت به بدویهای عربستان در دهههای 1960م و 1970م، باعث کاهش درصد جمعیتیشیعیان به 35 درصد شد<ref>Alhabib, Mohammad Ebraheem, The Shia Migration from Southwestern Iran to Kuwait: Push-Pull Factors during the Late Nineteenth and Early Twentieth Centuries, p.46.</ref>. یعه، سیاست تقویت جریان سلفی در دستورِکار قرار گرفت. در آن زمان، تبلیغاتی وجود داشت مبنی بر اینکه سلفیها بهترین گزینه برای مقابله با خطر تشیع هستند<ref>توهمات ناشی از تبلیغات سوء علیه انقلاب ایران، کشورهای عربیمنطقه را بر آن داشت تا در مقابلِ آنچه هجمۀ ایرانِ شیعی برای بلعیدن کشورهای مسلمان مینامیدند، اقدام کنند. جنگ عراق و ایران نیز بر شدت این تبلیغات افزود. در این فضا، چنین القا شد که آنچه میتواند در مقابلِ این تهدید، از اسلام (اهلسنت) دفاع کند، جریان سلفی است. بهعنوان نمونه، محمد ابراهیم شقره، عالمی سلفی که در اردن علیه شیعه فعالیت میکرد، ملک حسین را متقاعد کرد که سلفیها ضدشیعه هستند و حکومت میتواند از گفتمان سلفی برای مقابله با نفوذ ایران استفاده کند و بدینسان سلفیها نظر ملک حسین را جلب کردند و مجال فعالیت یافتند. آنان پادشاه را راضی کردند تا البانی، رهبر برجستۀ سلفیت، که مدتها در تبعید بود، به کشور بازگردد. (آقامحمدی، مرتضی، «رژیم اردن و سلفیهای جهادیآن در سوریه»، سایت مؤسسۀ مطالعات راهبردی اسلام معاصر، 8/2/1396ش، آدرس: http://maraminstitute.com)</ref>. عربستان نیز از این تصمیم حمایت میکرد؛ چراکه به نفوذ بیشترِ این کشور در کویت کمک میکرد<ref>سلفیها تعلق خاطر زیادی به عربستان دارند و مجرای اعمال نفوذ عربستان در کویت هستند. بهعنوان نمونه، عبدالله النفیسی در مصاحبهای، دربارۀ پیشبینیشرایط 2025م میگوید که در آن زمان، شیخنشینهای کوچک مانند کویت، قطر و امارات از بین میروند و فقط سه کشور عربستان، یمن و عمان در این منطقه باقی خواهد ماند؛ ازاینرو، بهنفعِ کویت است که به خاک عربستان ملحق شود. (النفیسی، عبدالله، «عبد الله النفیسي: یکشف تصوره المخیف؟ لن یبقى في الخلیج العربي سنة 2025 سوى السعودیة و الیمن و عمان»، سایت یوتیوب، 16 ژوئن 2018م، آدرس: | ||
https://www.youtube.com/watch?v=olmyJ8A9LaY) | https://www.youtube.com/watch?v=olmyJ8A9LaY) | ||
</ref>. | </ref>. | ||
خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
علیرغم غیرقانونی بودن احزاب سیاسی؛ در تاریخ نظام سیاسی کویت -تاکنون- ثبت نشده است که بنیانگذاران آن احضار یا تحقیق و تفحص نشده باشند و جلسات آنها از نزدیک یا دور تحت تأثیر قرار نگیرد. عرصه سیاسی کویت شاهد ظهور جناحهای متعددی است که رنگهای مختلف طیف سیاسی را به نمایش میگذارند و شروع به پرداختن به رویدادهای محلی، منطقهای و بینالمللی کرده و مواضع خود را در قبال این تحولات و رویدادها بیان میکنند. | علیرغم غیرقانونی بودن احزاب سیاسی؛ در تاریخ نظام سیاسی کویت -تاکنون- ثبت نشده است که بنیانگذاران آن احضار یا تحقیق و تفحص نشده باشند و جلسات آنها از نزدیک یا دور تحت تأثیر قرار نگیرد. عرصه سیاسی کویت شاهد ظهور جناحهای متعددی است که رنگهای مختلف طیف سیاسی را به نمایش میگذارند و شروع به پرداختن به رویدادهای محلی، منطقهای و بینالمللی کرده و مواضع خود را در قبال این تحولات و رویدادها بیان میکنند. | ||
== سه جریان وهابی کویت == | |||
وهابی های کویت مدتها مواضع سنتی خود را داشتند تا اینکه تحولات و حوادث مختلفی آنها را به چند دسته تقسیم کرد: | |||
=== گروه «التجمع الإسلامي السلفي» === | |||
گروه «التجمع الإسلامي السلفي» در سال 1981م، و بهریاست خالد سلطان بن عیسی تأسیس شد<ref> المتیم، منى، «الأحزاب السیاسیة في الکویت»، سایت المرسال، 16 فبرایر 2017م، آدرس:https://www.almrsal.com/post/452708</ref>. این گروه بر اخلاق اجتماعی متمرکز بود و دستورالعملِ پارلمانیِ آن عمدتاً به اسلامیسازیِ قوانین و لحاظکردنِ شریعت بهعنوان تنها منبع قانونگذاری، و همچنین ممنوعیت مفاسدی مانند الکل و کنسرتهای موسیقی مربوط است<ref>Utvik, Bjorn Olav, “The Ikhwanization of the Salafis: Piety in the Politics of Egypt and Kuwait”, Middle East Critique 23, no.1, April 2014, p.20</ref>. این تجمع، بزرگترین گروه سلفی در پارلمان است و اعضای آن موقعیت خود را بهعنوان وسیلهای برای تبلیغ دین و حفظ جایگاه اسلام در جامعۀ کویت میدانند<ref>Pall, zoltan, “Kuwaiti Salafism and its growing influence in the levant”, May 07, 2014, Link:https://carnegieendowment.org/2014/05/07/kuwaiti-salafism-and-its-growing-influence-in-levant-pub-55514</ref>. و همیشه بر ضرورت اطاعت از امیرِ کویت تأکید میکنند<ref>همان</ref>. این جریان در سال 1991م، تحت رهبریِ شیخ عبدالله السبت قرار گرفت<ref>همان</ref>. آنها با علمای عربستان ارتباط نزدیکی داشتند تا جایی که گاه از آنها با عنوان «عروسک ریاض» یا «عامل نفوذیِ استخبارات سعودی» تعبیر میشد<ref>Freer, Courtney, “The rise of pragmatic Islamism in Kuwait's post-Arab Spring opposition movement”, Rethinking Political Islam Series, p.9</ref>. | |||
== نقاط قوت و ضعف == | == نقاط قوت و ضعف == | ||
خط ۴۷: | خط ۵۳: | ||
== منابع == | == منابع == | ||
* [https://studies.aljazeera.net/ar/reports/2012/05/201252912302826133.html#anc2 التيار السلفي في دولة الكويت: الواقع والمستقبل]studies.aljazeera.net، تاریخ درج مطلب 29 مايو 2012، اخذ شده در تاریخ 1403/4/09. | * [https://studies.aljazeera.net/ar/reports/2012/05/201252912302826133.html#anc2 التيار السلفي في دولة الكويت: الواقع والمستقبل]studies.aljazeera.net، تاریخ درج مطلب 29 مايو 2012، اخذ شده در تاریخ 1403/4/09. | ||
* [https://makhaterltakfir.com/fa/Articleview/2156/%D8%B3%DB%8C%D8%B1-%D8%AA%D8%B7%D9%88%D8%B1-%D8%B3%D9%84%D9%81%DB%8C%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%DA%A9%D9%88%DB%8C%D8%AA- سیر تطور وهابیت در کویت] makhaterltakfir.com،تاریخ درج مطلب 1398/04/01، اخذ شده در تاریخ 1403/4/10. |