مصطفی السباعی: تفاوت میان نسخه‌ها

| سال تولد = 1915 م

| تاریخ تولد =  

| سال درگذشت =  

| تاریخ درگذشت =  

| وبگاه =  

}}

او در شهر حعمص منتسب به جمعیت الرابطه الدینیه بود. این جمعیت را علمای دینی از جمله شیخ محمود جُنید تاسیس کرده بودند. پس از آن با جمعیت شباب محمد همکاری می‌کرد که هدف این جمعیت مبارزه با [[استعمار]] و به ویژه برنامه‌های استعماری آنها در مدارس تبشیری بود. وی در جنبش آزادی سوریه علیه [[فرانسه]] هم شرکت جست و در سال ۱۹۳۱ به اتهام ‌توزیع ‌اعلامی علیه فرانسه، بازداشت شد.

«اخوان المسلمین، دعوت به سوی [[اسلام]] است. رسالتی است که هدف آن آزادی مردم، نیروبخشیدن به آنها و اعتلای تمدن اسلام است. از این حیث سیاست با حرکت سیاسی جزئی از ابزار آنها است ... از نظر اخوان، [[اسلام]] [[دین]] و سیاست، [[عبادت]] و قیادت است، و کتاب و شمشیر است، نظامی کامل است که تمام جوانب حیات را در مدنظر دارد...<ref>عدنان محمد زرزور، پیشین، ص 164</ref>».

این اهداف سه گانه با اصلاح فرد، خانواده و جامعه ممکن است و در کنار آن، مبارزه با [[استعمار]] و تلاش برای [[وحدت اسلامی|وحدت امت اسلامی]] نیز ضروری است<ref>مصطفی السباعی، «قوه الحق و حق القوه»، الفتح، العدد 456، 2 جمادی الاولی 1354 ق، به نقل از: عدنان محمد زرزور، پیشین، ص 165.</ref>. سباعی در اصلاح فرد و خانواده، به زن نقش اساسی می‌دهد و معتقد است زن باید به گونه‌ای تربیت شود که برای رسالت خود در سالم نگه داشتن جامعه و ایجاد فضایی مناسب برای شوهر و فرزندان آماده باشد. محافظت از بنیان خانواده و تقویت روابط میان زن، شوهر و فرزندان از دیگر لوازم اصلاح است. اصول اسلامی در اصلاح جامعه و تقویت بنیان آن از دیدگاه سباعی به قرار زیر است:

«حقیقت اسلام، حسن همکاری، راستی گفتار، تلاش برای پیشبرد جامعه، شمولیت نظام دین و اصلاح فرد، خانواده، مردم و حکومت است<ref>همان، صص 172- 170.</ref>».

در کنار این، باید آموزش از سلطه‌ [[استعمار]] خارج شود تا هدف آن تربیت نسلی باشد که مؤمن، مجاهد، عالم و متخلق به [[اسلام]] است. وی در حوزه‌ اجتماع، اقدامات زیر را ضروری می‌داند:

   

دکتر سباعی در اصلاح فرد و خانواده به زن نقش اساسی می‌دهد و معتقد است زن باید به گونه‌ای تربیت شود که برای رسالت خود در سالم نگه داشتن جامعه و ایجاد فضایی مناسب برای شوهر و فرزندان آماده باشد. محافظت از بنیان خانواده و تقویت روابط میان زن، شوهر و فرزندان از لوازم دیگر اصلاح است.

کتاب دکتر مصطفی السباعی، با عنوان «المرأة بین الفقه و القانون» منتشره در 1962 در [[دمشق]] است. وی در فصلی کوتاه، به بیان اوضاع زن در جوامع و فرهنگ‌های پیش از [[اسلام]] می‌پردازد، سپس وضع زن در اسلام را، با ذکر «اصول اصلاحی اسلامی» بیان می‌کند. این اصول دوازده‌گانه عبارتند از:  

دکتر کوشید با دلایلی که چندان تفاوتی با دلایل [[رشید رضا]] ندارد، اصول و فرق میان زن و مرد را تجزیه و تحلیل کند. وی پذیرفت در زمینه احوال شخصیه و حقوق سیاسی و اجتماعی، نیاز به اصلاح هست<ref>المرأة بین الفقه و القانون، ص9 ـ 57</ref>. سباعی به قانون [[لبنان]] ایراد می‌گیرد که چرا می‌گوید زن استقلال مالی نداشته، باید از شوهر اجازه بگیرد! حال آنکه اسلام چهارده قرن پیش مالکیت زن را پذیرفته است<ref>المرأة فی التشریع اللبنانی، سعاد مقبل، مجله مواقف، ش 73 ـ 74، 1993 ـ 1994، ص248 ـ 259.</ref>.

سباعی به دلایلی که رشید رضا آورده، یعنی برتری و توان جنسی مرد تصریح نمی‌کند، بلکه نص [[قرآن]] و عرف مسلمانان را دلیل چند همسری می‌داند. وی شخصا بر تک همسری تأکید دارد، گو اینکه [[شریعت]] و وضع اجتماع چندهمسری را روا می‌داند<ref>المرأة بین الفقه و القانون، ص71 ـ 121</ref>. در مورد حقوق سیاسی زن، شیخ سباعی فعالیت سیاسی زن را نمی‌پسندد، ولی مانعی در راه حق وی برای انتخاب و رأی نمی‌بیند، و عضویت پارلمان و منصب ریاست دولت را حق زن نمی‌داند<ref>المرأة بین الفقه و القانون، ص151 ـ 163</ref>. سباعی خوش ندارد زن، کاری جز شوهرداری و وظیفه مادری داشته باشد<ref>المرأة بین الفقه و القانون، ص170 ـ 184.</ref>. وی سخن خود را درباره کار کردن زن با آیه پنجاه [[سوره مائده]] که مورد استدلال بیشتر [[اسلام‌گرایی|اسلام‌گرایان]] در دهه شصت و هفتاد بود، به پایان می‌برد: {{متن قرآن |أفحُکْم الجاهلیة یبغون و مَن أحسنُ مِن اللّه حُکما |سوره = مائده |آیه = 50 }} آیا خواهان حکم [[جاهلیت]] اند؟! و داوری چه کسی از خدا بهتر است؟». شیخ سباعی معتقد است: از آن رو که میان حکم جاهلیت و اسلام، یکی را باید برگزید، لازمه حکم اسلام عدم اختلاط مرد و زن است، مگر برای فراگیری دانش و [[نماز جماعت]] و بسیج عمومی. جز این موارد، گمراهی به اسم آزادی است و پس از آنکه اسلام، به زن آزادی داده، چیزی در [[جهان اسلام|کشورهای اسلامی]] به نام آزاد کردن زنان وجود ندارد، بلکه این مشکل غربیان است<ref>المرأة بین الفقه و القانون، ص199</ref>.  

به این نکته نیز باید اشاره کرد که گرایش السباعی به سوسیالیسم هیچ‌گاه باعث نشد که او از دایره اسلام‌گرایان خارج شود. حتی می‌توان گفت که هویت اسلام‌گرایانه او به هویت سوسیالیستی‌اش می‌چربید. او به تعارض ماهوی اسلام با تجدد – که سوسیالیسم هم مصداقی از مصادیق آن بود – آگاه نبوده و جذب شعارهای ظاهرالصلاح و عدالت‌خواهانه سوسیالیسم شد، بی آن‌که به مبانی فلسفی آن توجه کافی داشته باشد. او ساده‌انگارانه گمان می‌کرد که می‌شود اسلام را با سوسیالیسم جمع کرد.

سباعی علاوه بر مقالاتی که در نشریات مختلف نوشته، دارای حدود پانزده اثر است.

مجموعه‌ نامه‌های سباعی که درباره‌ اندیشه‌ اسلامی مدرن است تحت عنوان هذا هو الاسلام منتشر شده است.

# السیرة النبویة؛

مهم‌ترین دغدغه‌ دکتر سباعی اشغال فلسطین و حضور استعمار در سرزمین‌های اسلامی بود، از نظر او امروزه [[رژیم صهیونیستی|اسرائیل]] نه تنها از طریق نظامی بلکه، از طریق فکری به مبارزه با [[امت اسلامی]] برخاسته است. او فلسطین را مسئله‌ اول وطنی، قومی و عربی می‌دانست.

{{پانویس}}

[[رده:سوریه]]