شبک: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۳۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات فرق و مذاهب | |||
| عنوان =شبک | |||
| تصویر = | |||
| توضیح تصویر = | |||
| نام =شبک | |||
| نام رایج = | |||
| تاریخ شکل گیری = | |||
| قرن شکل گیری = | |||
| مبدأ شکل گیری =شمال عراق( حوالی موصل) | |||
| موسس = | |||
| عقیده =عقیده اساسی شبک‌ها که در شماری از اشعار و ادعیه اظهار می‌شود، آن است که: الله، محمد (صلی‌الله علیه وآله) و علی (علیه‌السّلام) تثلیثی را شکل می‌دهند که در آن، علی (علیه‌السّلام) همانند تجلّی غالب خداوند ظاهر می‌شود. | |||
}} | |||
'''شبک''' فرقهای کرد از «[[غلاة|غَُلاة]]» با گرایش [[تصوف|صوفیانه]] هستند که بعضی از رسوم [[مسیحیت]] از جمله اعتراف به گناه و نوشیدن [[شراب]] وارد مذهب‌شان شده است. | |||
==موقعیت جغرافیایی و جمعیت== | == موقعیت جغرافیایی و جمعیت == | ||
شبکیان | شبکیان جمعیتی مذهبی هستند که در ناحیه شمال [[عراق]]<ref>مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ دوم، ص 251</ref> و در روستای‌های شرق موصل در مثلث محدود به دجله و زاب بزرگ زندگی می‌کنند. در سال ۱۹۲۵ میلادی، تعداد آنها به حدود ۱۰۰۰۰ نفر می‌رسید. در سرشماری سال ۱۹۶۰ میلادی مربوط به عراق، جمعیت آنها ۱۵۰۰۰ نفر بود که در ۳۵ روستا ساکن بودند. امروزه محل اصلی زندگی شبک‌ها در استان موصل است و نزدیک به ۲۵۰ تا ۳۰۰ هزار شبک در این استان زندگی می‌کنند<ref>شیعیان شبک، سایت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف.</ref>. | ||
<ref>شیعیان شبک، سایت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف | |||
</ref> | |||
==پیشینه== | == پیشینه == | ||
شبک‌ها به طور عام خود را | شبک‌ها به طور عام خود را کُرد می‌دانند، اما از دهه 1970 میلادی تلاش فراوانی شد تا آنها در جغرافیای عربی قرار گیرند. ثمره این برخورد به تخریب حدود 20 روستای متعلق به این فرقه در سال 1988 میلادی انجامید<ref>پایگاه شناخت بهائیت؛ مقاله شناخت فرقه شَبَک، کردهای موصل عراق.</ref>. | ||
</ref> | |||
==زبان== | == زبان == | ||
اکثر | اکثر شبک‌ها به چند زبان سخن می‌گویند و همین موجب شده تا بعضی بگویند که آنها در واقع ترکمان یا کردزبان و حتی عرب‌زبان‌اند. ولی زبان مادری بیشترشان، گویشی از شاخه گورانی زبان‌های ایرانی است، هر چند زبانی که با آن آیین‌های مذهبی و نمازهای خود را انجام می‌دهند ترکی است<ref>پایگاه شناخت بهائیت؛ مقاله شناخت فرقه شَبَک، کردهای موصل عراق.</ref>. | ||
==نام کتاب دینی== | == نام کتاب دینی شبک == | ||
نام کتاب این | نام کتاب این فرقه، «المناقب» است و بسیاری از عقاید شبک از فرقه «ملامتیه» گرفته شده است<ref>مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ دوم، ص 251.</ref>. | ||
==آیین== | == آیین == | ||
مذهب فرقه شبک با مذهب علویان آناتولی( | مذهب فرقه شبک با مذهب علویان آناتولی (قزلباش‌ها) پیوند نزدیکی دارد. از جمله دعاهای ایشان که صراف آن را نقل کرده است، به صراحت به حاجی بکتاش رهبر طریقت بکتاشیه و استادان اردبیلی (یعنی صفویان) به‌عنوان بنیان‌گذاران طریقت معنوی آنها اشاره می‌کند. علاوه، برخی از اشعار مذهبی که در اجتماعات عبادی آنها خوانده می‌شود منسوب به شاه اسماعیل و پیر سلطان ابدال علوی است. و اما عقیده اساسی شبک‌ها که در شماری از اشعار و ادعیه اظهار می‌شود، آن است که: [[خدا|الله]]، [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|محمد (صلّی‌الله علیه وآله)]] و [[علی بن ابی‌طالب|علی (علیه‌السّلام)]] تثلیثی را شکل می‌دهند که در آن، [[علی بن ابی‌طالب|علی (علیه‌السّلام)]] همانند تجلّی غالب خداوند ظاهر می‌شود<ref>پایگاه شناخت بهائیت؛ مقاله شناخت فرقه شَبَک، کردهای موصل عراق.</ref>. | ||
== آداب و رسوم == | |||
شبکیان نیز همچون دیگر | شبکیان نیز همچون دیگر فرقه‌ها، دارای آداب و رسوم خاصی‌اند. از جمله می‌توان به مراسم «شب غفران» یعنی شب آمرزش و پوزش از گناه را نام برد. در این شب زنان و مردان همه در مکانی جمع شده گریه و زاری می‌کنند و از خدا آمرزش می طلبند. رسم دیگر آنها جشن شب اول آغاز سال و شب دهم محرم است. در این شب نیز همه به دلیل مصیبت فراوانی که بر [[اهل بیت|اهل‌بیت]] [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|رسول خدا (صلّی‌الله علیه وآله)]] وارد شده نوحهخوانی و زاری می‌کنند. آنان به جهت احترام به [[عاشورا|عاشورای حسینی]]، در آن شب کفش‌های‌شان رادر‌آورده و تا شب روز بعد با پای برهنه راه میروند. این شب در نزد آنان «لیلة‌الکفشة» یعنی از پا درآوردن کفش در شب نام دارد<ref>مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ دوم، ص 251 با ویرایش.</ref><ref>صراف احمد حامد، الشبک من فرق الغلاة فی العراق، بغداد، سال 1954 میلادی.</ref><ref>شبیبی مصطفی، الطریقة الصوفیة، رواسها فی العراق المعاصر، بغداد، سال 1967 میلادی، ص 47، 48، 55.</ref>. | ||
</ref> | |||
==فعالیت در فضای مجازی== | == هجوم داعش == | ||
با هجوم گروه تکفیری [[داعش]] به عراق، بسیاری از اقلیت‌های این کشور هدف حملات این گروه تروریستی قرار گرفتند. شیعیان شبک یکی از اقلیت‌های عراقی بودند که قربانی حمله داعش به موصل شدند، اما این شیعیان مورد توجه رسانه‌ها قرار نگرفتند و در سکوت رسانه‌ای صد‌ها نفر از شیعیان شبک در استان موصل کشته شدند<ref>.شیعیان شبک، سایت ولی عصر</ref>. پس از اعلام فرمان جهاد از سوی مرجعیت عراق، هزاران نفر از جوانان شیعه شبک به صفوف نیروهای مردمی عراق پیوستند. آنها در ماه‌های اخیر دوره‌های آموزش نظامی را طی کردند و برای بازپس‌گیری مناطق شبک‌نشین در استان موصل آماده شدند<ref>سایت مشرق نیوز، شیعیان شبک؛ قربانیان مظلوم حمله داعش.</ref>. | |||
== فعالیت در فضای مجازی == | |||
شبک‌های عراق، پایگاهی اینترنتی به نام صدای شبک دارند که تقریبا فعال است و اخبار و مطالبی را درباره این گروه بیان می‌کنند. | شبک‌های عراق، پایگاهی اینترنتی به نام صدای شبک دارند که تقریبا فعال است و اخبار و مطالبی را درباره این گروه بیان می‌کنند. | ||
== پانویس == | |||
{{پانویس}} | |||
{{فرق و مذاهب}} | |||
[[رده:فرق و مذاهب]] | |||
[[رده:تصوف]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۹ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۹:۱۳
| شبک | |
|---|---|
 | |
| نام | شبک |
| مبدأ شکل گیری | شمال عراق( حوالی موصل) |
| عقیده | عقیده اساسی شبک‌ها که در شماری از اشعار و ادعیه اظهار می‌شود، آن است که: الله، محمد (صلی‌الله علیه وآله) و علی (علیه‌السّلام) تثلیثی را شکل می‌دهند که در آن، علی (علیه‌السّلام) همانند تجلّی غالب خداوند ظاهر می‌شود. |
شبک فرقهای کرد از «غَُلاة» با گرایش صوفیانه هستند که بعضی از رسوم مسیحیت از جمله اعتراف به گناه و نوشیدن شراب وارد مذهب‌شان شده است.
موقعیت جغرافیایی و جمعیت
شبکیان جمعیتی مذهبی هستند که در ناحیه شمال عراق[۱] و در روستای‌های شرق موصل در مثلث محدود به دجله و زاب بزرگ زندگی می‌کنند. در سال ۱۹۲۵ میلادی، تعداد آنها به حدود ۱۰۰۰۰ نفر می‌رسید. در سرشماری سال ۱۹۶۰ میلادی مربوط به عراق، جمعیت آنها ۱۵۰۰۰ نفر بود که در ۳۵ روستا ساکن بودند. امروزه محل اصلی زندگی شبک‌ها در استان موصل است و نزدیک به ۲۵۰ تا ۳۰۰ هزار شبک در این استان زندگی می‌کنند[۲].
پیشینه
شبک‌ها به طور عام خود را کُرد می‌دانند، اما از دهه 1970 میلادی تلاش فراوانی شد تا آنها در جغرافیای عربی قرار گیرند. ثمره این برخورد به تخریب حدود 20 روستای متعلق به این فرقه در سال 1988 میلادی انجامید[۳].
زبان
اکثر شبک‌ها به چند زبان سخن می‌گویند و همین موجب شده تا بعضی بگویند که آنها در واقع ترکمان یا کردزبان و حتی عرب‌زبان‌اند. ولی زبان مادری بیشترشان، گویشی از شاخه گورانی زبان‌های ایرانی است، هر چند زبانی که با آن آیین‌های مذهبی و نمازهای خود را انجام می‌دهند ترکی است[۴].
نام کتاب دینی شبک
نام کتاب این فرقه، «المناقب» است و بسیاری از عقاید شبک از فرقه «ملامتیه» گرفته شده است[۵].
آیین
مذهب فرقه شبک با مذهب علویان آناتولی (قزلباش‌ها) پیوند نزدیکی دارد. از جمله دعاهای ایشان که صراف آن را نقل کرده است، به صراحت به حاجی بکتاش رهبر طریقت بکتاشیه و استادان اردبیلی (یعنی صفویان) به‌عنوان بنیان‌گذاران طریقت معنوی آنها اشاره می‌کند. علاوه، برخی از اشعار مذهبی که در اجتماعات عبادی آنها خوانده می‌شود منسوب به شاه اسماعیل و پیر سلطان ابدال علوی است. و اما عقیده اساسی شبک‌ها که در شماری از اشعار و ادعیه اظهار می‌شود، آن است که: الله، محمد (صلّی‌الله علیه وآله) و علی (علیه‌السّلام) تثلیثی را شکل می‌دهند که در آن، علی (علیه‌السّلام) همانند تجلّی غالب خداوند ظاهر می‌شود[۶].
آداب و رسوم
شبکیان نیز همچون دیگر فرقه‌ها، دارای آداب و رسوم خاصی‌اند. از جمله می‌توان به مراسم «شب غفران» یعنی شب آمرزش و پوزش از گناه را نام برد. در این شب زنان و مردان همه در مکانی جمع شده گریه و زاری می‌کنند و از خدا آمرزش می طلبند. رسم دیگر آنها جشن شب اول آغاز سال و شب دهم محرم است. در این شب نیز همه به دلیل مصیبت فراوانی که بر اهل‌بیت رسول خدا (صلّی‌الله علیه وآله) وارد شده نوحهخوانی و زاری می‌کنند. آنان به جهت احترام به عاشورای حسینی، در آن شب کفش‌های‌شان رادر‌آورده و تا شب روز بعد با پای برهنه راه میروند. این شب در نزد آنان «لیلة‌الکفشة» یعنی از پا درآوردن کفش در شب نام دارد[۷][۸][۹].
هجوم داعش
با هجوم گروه تکفیری داعش به عراق، بسیاری از اقلیت‌های این کشور هدف حملات این گروه تروریستی قرار گرفتند. شیعیان شبک یکی از اقلیت‌های عراقی بودند که قربانی حمله داعش به موصل شدند، اما این شیعیان مورد توجه رسانه‌ها قرار نگرفتند و در سکوت رسانه‌ای صد‌ها نفر از شیعیان شبک در استان موصل کشته شدند[۱۰]. پس از اعلام فرمان جهاد از سوی مرجعیت عراق، هزاران نفر از جوانان شیعه شبک به صفوف نیروهای مردمی عراق پیوستند. آنها در ماه‌های اخیر دوره‌های آموزش نظامی را طی کردند و برای بازپس‌گیری مناطق شبک‌نشین در استان موصل آماده شدند[۱۱].
فعالیت در فضای مجازی
شبک‌های عراق، پایگاهی اینترنتی به نام صدای شبک دارند که تقریبا فعال است و اخبار و مطالبی را درباره این گروه بیان می‌کنند.
پانویس
- ↑ مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ دوم، ص 251
- ↑ شیعیان شبک، سایت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف.
- ↑ پایگاه شناخت بهائیت؛ مقاله شناخت فرقه شَبَک، کردهای موصل عراق.
- ↑ پایگاه شناخت بهائیت؛ مقاله شناخت فرقه شَبَک، کردهای موصل عراق.
- ↑ مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ دوم، ص 251.
- ↑ پایگاه شناخت بهائیت؛ مقاله شناخت فرقه شَبَک، کردهای موصل عراق.
- ↑ مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ دوم، ص 251 با ویرایش.
- ↑ صراف احمد حامد، الشبک من فرق الغلاة فی العراق، بغداد، سال 1954 میلادی.
- ↑ شبیبی مصطفی، الطریقة الصوفیة، رواسها فی العراق المعاصر، بغداد، سال 1967 میلادی، ص 47، 48، 55.
- ↑ .شیعیان شبک، سایت ولی عصر
- ↑ سایت مشرق نیوز، شیعیان شبک؛ قربانیان مظلوم حمله داعش.
