۸۹٬۲۵۳
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'می دانیم' به 'می‌دانیم') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۸ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات شخصیت | |||
| عنوان = صادق سلام | |||
| تصویر = | |||
| نام = | |||
| | | نام‌های دیگر = | ||
| | | سال تولد = | ||
| | | تاریخ تولد = | ||
| | | محل تولد = | ||
| | | سال درگذشت = | ||
| | | تاریخ درگذشت = | ||
| | | محل درگذشت = | ||
| استادان = | |||
| شاگردان = | |||
'''صادق سلام''' مورخ تاریخ اسلام | | دین = | ||
| مذهب = | |||
| آثار = اسلام و مسلمانان درفرانسه | |||
| فعالیت‌ها = مورخ تاریخ اسلام اهل [[فرانسه]] | |||
| وبگاه = | |||
}} | |||
'''صادق سلام''' مورخ تاریخ اسلام اهل [[فرانسه]] است. | |||
== مهم‌ترین فعالیت‌ها == | == مهم‌ترین فعالیت‌ها == | ||
'''«صادق سلام»'''<ref>صادق سلام؛ پژوهشگری مسلمان که با نوشته‌های جسورانهٔ خود دربارهٔ اسلام در فرانسه شناخته شده است. کتاب‌های: 1.اسلام و مسلمانان درفرانسه. 2. تا مسلمان امروز باشی. از تألیفات اوست. افزون بر این، صادق سلام همراه با چند نویسندهٔ دیگر، کتاب‌هایی دربارهٔ وضع کنونی مسلمانان در الجزایر، تاریخ جنگ | '''«صادق سلام»'''<ref>صادق سلام؛ پژوهشگری مسلمان که با نوشته‌های جسورانهٔ خود دربارهٔ اسلام در فرانسه شناخته شده است. کتاب‌های: 1.اسلام و مسلمانان درفرانسه. 2. تا مسلمان امروز باشی. از تألیفات اوست. افزون بر این، صادق سلام همراه با چند نویسندهٔ دیگر، کتاب‌هایی دربارهٔ وضع کنونی مسلمانان در الجزایر، تاریخ جنگ آزادی‌بخش و اندیشه مالک بن نبی تألیف کرده است.</ref> در مقدمه‌ای که بر کتاب: '''«اسلام و مسلمانان در فرانسه»''' نوشته، چنین آورده: کاری که وی کرده نتیجۀ تجربه و پژوهشی طولانی است که توانسته فرآورده‌های متفاوتی را عرضه کند که پرسش‌های جوهری را به دور از تصویرهای از پیش آماده طرح می‌کند. | ||
ایشان در کتاب تازهٔ خود (فرانسه و مسلمانان) خواسته تا بر زمینه‌های نزاعی حقیقی که تغذیه کننده نگره‌های منفی نسبت به [[اسلام]] است، پرتو افکند. هم چنین در بیان [[سکولاریسم]] گفته: که جوهرش جدایی میان [[دین]] و دولت و تشویق آزادی بیان و [[حقوق بشر]] است؛ ولی در [[فرانسه]] در تعامل با [[مسلمانان]] و دینشان چنین نیست و با [[اسلام]] و مسلمانان به گونه‌ای رفتار می‌شود که با رسالت [[سکولاریسم]] که فرانسه به آن ـ به‌عنوان دستاورد بشری و تمدنی درخشان ـ افتخارمی‌کند منافات دارد. چنین رفتاری با [[مسلمانان]] و [[اسلام]] در [[فرانسه]]، شگفتی‌برانگیز است. | ایشان در کتاب تازهٔ خود (فرانسه و مسلمانان) خواسته تا بر زمینه‌های نزاعی حقیقی که تغذیه کننده نگره‌های منفی نسبت به [[اسلام]] است، پرتو افکند. هم چنین در بیان [[سکولاریسم]] گفته: که جوهرش جدایی میان [[دین]] و دولت و تشویق آزادی بیان و [[حقوق بشر]] است؛ ولی در [[فرانسه]] در تعامل با [[مسلمانان]] و دینشان چنین نیست و با [[اسلام]] و مسلمانان به گونه‌ای رفتار می‌شود که با رسالت [[سکولاریسم]] که فرانسه به آن ـ به‌عنوان دستاورد بشری و تمدنی درخشان ـ افتخارمی‌کند منافات دارد. چنین رفتاری با [[مسلمانان]] و [[اسلام]] در [[فرانسه]]، شگفتی‌برانگیز است. | ||
== هدف از عنوان کتاب «فرانسه و مسلمانان» == | == هدف از عنوان کتاب «فرانسه و مسلمانان» == | ||
وی از انتخاب عنوان کتابش چنین می‌گوید: من جنبه مشخصی از تاریخ اسلام معاصر و [[فرانسه]] را با هم یکجا مطالعه کرده‌ام. من به عکس برخی | وی از انتخاب عنوان کتابش چنین می‌گوید: من جنبه مشخصی از تاریخ اسلام معاصر و [[فرانسه]] را با هم یکجا مطالعه کرده‌ام. من به عکس برخی پژوهشگران که عادت داشته‌اند در طول ربع قرن گذشته مطالعات اسلامی را سیاسی کنند به آنچه در [[افغانستان]]، [[مصر]]، [[چچن]] و... رخ می‌دهد، پرداخته‌ام. برخی آنان چندین جلد کتاب منتشر کرده‌اند و نام آن را بررسی اوضاع [[مسلمانان]] [[فرانسه]] نهاده‌اند؛ ولی تنها به حرکت‌های بنیادگرا و تندرو پرداخته‌اند؛ اما من کوشیده‌ام، تا به این پرسش پاسخ دهم که فرانسه با مسلمانان که نه گرایش به جنبش [[اخوان‌المسلمین]] دارند، نه به جریان [[وهابی]] و نه جنبش [[سلفی]] و تنها خواهان برخورداری از حقوق شهروندی و اجرای اصل برابری بر پیروان [[دین اسلام]] هستند، چگونه رفتار کرده است؟ | ||
== تاریخ اسلام در فرانسه == | == تاریخ اسلام در فرانسه == | ||
| خط ۲۹: | خط ۳۶: | ||
== مجله اسلام و نقش آن در فرانسه == | == مجله اسلام و نقش آن در فرانسه == | ||
'''«مجله اسلام»''' در سال 1895 میلادی، شروع به کار کرد. در آن زمان مؤسسهٔ کاستون ''دوجاریک'' اهمیت قضایای اسلامی را در تأمین منافع عالیه فرانسه احساس کرده بود. وی مشوق جهت‌دهی مطالعات اسلامی برای بهبود روابط [[فرانسه]] با مسلمانانش بود و این مجله مقامات فرانسوی را ترغیب کرد تا مجتمعی مسکونی اسلامی در [[پاریس]] تأسیس کند تا فرانسه در صدر کشورهایی باشد که به نومسلمانان در [[اروپا]] کمک می‌کنند. ''دوجاریک'' از شرق شناسانی که در توصیف جنبش‌های اسلامی سیاسی یا نظامی به دهشت‌افکنی راه مبالغه می‌پیمودند انتقاد می‌کرد. آنان از پس این توصیف و تصویرها انگیزه‌های مالی داشتند؛ اما ''دوجاریک'' آنها را به بهبود روابطشان با مسلمانان و کمک به رشد اجتماعی و علمی‌شان و اعطای حقوق کامل شهروندی به آنان فرا می‌خواند. وی پیش‌بینی می‌کرد که اگر به نصیحت‌هایش عمل نشود، جنبش‌های ضداستعماری ظهور خواهند کرد. | '''«مجله اسلام»''' در سال 1895 میلادی، شروع به کار کرد. در آن زمان مؤسسهٔ کاستون ''دوجاریک'' اهمیت قضایای اسلامی را در تأمین منافع عالیه فرانسه احساس کرده بود. وی مشوق جهت‌دهی مطالعات اسلامی برای بهبود روابط [[فرانسه]] با مسلمانانش بود و این مجله مقامات فرانسوی را ترغیب کرد تا مجتمعی مسکونی اسلامی در [[پاریس]] تأسیس کند تا فرانسه در صدر کشورهایی باشد که به نومسلمانان در [[اروپا]] کمک می‌کنند. ''دوجاریک'' از شرق شناسانی که در توصیف جنبش‌های اسلامی سیاسی یا نظامی به دهشت‌افکنی راه مبالغه می‌پیمودند انتقاد می‌کرد. آنان از پس این توصیف و تصویرها انگیزه‌های مالی داشتند؛ اما ''دوجاریک'' آنها را به بهبود روابطشان با مسلمانان و کمک به رشد اجتماعی و علمی‌شان و اعطای حقوق کامل شهروندی به آنان فرا می‌خواند. وی پیش‌بینی می‌کرد که اگر به نصیحت‌هایش عمل نشود، جنبش‌های ضداستعماری ظهور خواهند کرد. | ||
=== جایی برای اظهار نظر متفکران === | === جایی برای اظهار نظر متفکران === | ||
این مجله ستون‌هایش را به روی متفکران [[مسلمان]] گشود؛ متفکرانی چون ''سعید حلیم از'' [[عثمانی]]، ''قاسم امین'' از [[مصر]]، ''مصطفی کمال ابن خوجه'' از [[الجزایر]] این دانشوران مسلمان، در مجله اسلام مطلب می‌نوشتند. این مجله به مدت ده سال، در زمینهٔ مطالعات اسلامی و به طورمشخص، تعیین خط مشی سیاست [[فرانسه]] در تعامل با اسلام، به گونه‌ای متفاوت با سیاست دوران استعمار، فعال بوده است؛ زیرا این مجله، گفت‌وگوی میان فرهنگ‌ها و [[ادیان]] و تمدن‌ها را که امروز نیز همچنان موضوعی شایستهٔ اهتمام است، تشویق می‌کرد. امروزه نیز بحران‌هایی مشابه بحران‌هایی که ''دوجاریک'' و همکارانش مانند ''لامیراس'' را به مطالعه [[اسلام]] و [[مسلمانان]] واداشت، طرح می‌شود. | این مجله ستون‌هایش را به روی متفکران [[مسلمان]] گشود؛ متفکرانی چون ''سعید حلیم از'' [[عثمانی]]، ''قاسم امین'' از [[مصر]]، ''مصطفی کمال ابن خوجه'' از [[الجزایر]] این دانشوران مسلمان، در مجله اسلام مطلب می‌نوشتند. این مجله به مدت ده سال، در زمینهٔ مطالعات اسلامی و به طورمشخص، تعیین خط مشی سیاست [[فرانسه]] در تعامل با اسلام، به گونه‌ای متفاوت با سیاست دوران استعمار، فعال بوده است؛ زیرا این مجله، گفت‌وگوی میان فرهنگ‌ها و [[ادیان]] و تمدن‌ها را که امروز نیز همچنان موضوعی شایستهٔ اهتمام است، تشویق می‌کرد. امروزه نیز بحران‌هایی مشابه بحران‌هایی که ''دوجاریک'' و همکارانش مانند ''لامیراس'' را به مطالعه [[اسلام]] و [[مسلمانان]] واداشت، طرح می‌شود. | ||
| خط ۳۴: | خط ۴۲: | ||
== نظریهٔ ارنست رنان دربارهٔ اسلام == | == نظریهٔ ارنست رنان دربارهٔ اسلام == | ||
''ارنست رنان''، موضعی منفی و به غایت کینه توزانه در برابر اسلام داشت؛ زیرا وی اوضاع ناگوار مسلمانان را مبنای تحلیل خود از اسلام قرارد داده بود. او این اوضاع را با آموزه‌ای دین اسلام در آمیخت و چندین نسل از روشنفکران و تحصیل کردگان فرانسوی را تحت تأثیر این نگره نادرست خود قرار داد که هنوز نیز تأثیرات و رسوبات آن برجاست. | ''ارنست رنان''، موضعی منفی و به غایت کینه توزانه در برابر اسلام داشت؛ زیرا وی اوضاع ناگوار مسلمانان را مبنای تحلیل خود از اسلام قرارد داده بود. او این اوضاع را با آموزه‌ای دین اسلام در آمیخت و چندین نسل از روشنفکران و تحصیل کردگان فرانسوی را تحت تأثیر این نگره نادرست خود قرار داد که هنوز نیز تأثیرات و رسوبات آن برجاست. | ||
با این حال، جریان اثبات‌گرا و پیروان ''اگوست کنت''، با ''ارنست رنان''، بر سر نوع نگاهی که به اسلام داشت، مخالف بودند؛ | با این حال، جریان اثبات‌گرا و پیروان ''اگوست کنت''، با ''ارنست رنان''، بر سر نوع نگاهی که به اسلام داشت، مخالف بودند؛ اگر‌چه وی به دلیل خروج از حوزهٔ الهیات و نقد [[کلیسا]] سرخوش بود، چنان که ''لوازی'' هم از حوزه الهیات خارج شد. ''شارل مسمر'' به گونه‌ای قوی و با چندین استدلال فلسفی و تاریخی، به اتهاماتی که ''ارنست رنان'' در سال 1883 میلادی، در جریان نزاع با [[سید جمال‌الدین اسدآبادی|سید جمال‌الدین]] در [[پاریس]] به اسلام وارد کرده بود، پاسخ گفته است. ''مسمر'' به نوزایی [[اسلام]] و توانایی [[مسلمانان]] در حوزهٔ علوم جدید ایمان و اعتقاد داشت. | ||
== | == حاشیه‌نشینی اسلام در فرانسه == | ||
به دلیل آنکه جامعهٔ فرانسوی از زمان‌های دور و طی ده‌ها سال، [[اسلام]] را عنصری بیگانه تلقی می‌کردند، در حاشیه مانده است. | به دلیل آنکه جامعهٔ فرانسوی از زمان‌های دور و طی ده‌ها سال، [[اسلام]] را عنصری بیگانه تلقی می‌کردند، در حاشیه مانده است. اگر‌چه آمارهایی که در آغاز دههٔ نود قرن بیستم به دست آمد، نشان می‌دهد که [[دین اسلام]] به لحاظ جمعیتی، رتبهٔ دوم را در [[فرانسه]] داراست. شاید ذهنیت‌هایی که از جنگ‌های آزادی‌بخش [[الجزایر]] در حافظه‌ها بر جای نهاده است، مسئولان فرانسوی را واداشته است، تا به این واقعیت جدید اعتراف نکنند. آنان ترجیح می‌دهند که شوک‌ها و صدمات روانی ناشی از آن جنگ را به ورطه فراموشی بسپارند. | ||
== رفتار دوگانه و | == رفتار دوگانه و تبعیض‌آمیز == | ||
بند 43 قانون 1905 میلادی، که میان دین و دولت جدایی می‌افکند، بر اجرای این اصل در الجزایر که در آن زمان، بخشی از خاک فرانسه بود، تصریح دارد؛ اما نیروهای استعمارگر، جمهوری فرانسه را به عدم اجرای این نص بنیادین [[سکولاریسم]]، نسبت به [[دین اسلام]] مجبور کردند؛ زیرا استعمار بیم آن داشت که اسلام مستقل از دولت، به رشد و بالندگی‌اش ادامه دهد؛ از این رو ترجیح داد تا سلطهٔ قدرت سکولار بر این [[دین]] تداوم داشته باشد. این رفتار دوگانه و | بند 43 قانون 1905 میلادی، که میان دین و دولت جدایی می‌افکند، بر اجرای این اصل در الجزایر که در آن زمان، بخشی از خاک فرانسه بود، تصریح دارد؛ اما نیروهای استعمارگر، جمهوری فرانسه را به عدم اجرای این نص بنیادین [[سکولاریسم]]، نسبت به [[دین اسلام]] مجبور کردند؛ زیرا استعمار بیم آن داشت که اسلام مستقل از دولت، به رشد و بالندگی‌اش ادامه دهد؛ از این رو ترجیح داد تا سلطهٔ قدرت سکولار بر این [[دین]] تداوم داشته باشد. این رفتار دوگانه و تبعیض‌آمیز، سیل انتقادات [[مسلمانان]] را به سوی [[سکولاریسم]] استعماری [[فرانسه]] روانه کرد؛ گویی این بیت از بصیری زبان حال آنان بود که می‌گوید: (استغفرالله من قال بلا عمل)؛ از سخن بی عمل، از خدا طلب آمرزش می‌کنم. | ||
== قوانین مختص مسلمانان == | == قوانین مختص مسلمانان == | ||
| خط ۴۸: | خط ۵۶: | ||
عدم اجرای قانون 1905 میلادی، نسبت به [[دین اسلام]] و مانع تراشی بر سر پروژه مرکز مطالعات اسلامی در سال 1920 میلادی و رد پیشنهادهای شرق‌شناس بزرگ فرانسوی ''ماسینیون'' برای احیای این مرکز مطالعات در سال 1947 میلادی، همگی سوابقی منفی است که تفسیر کنندهٔ دشواری‌هایی است که مانع عادی سازی روابط میان دولت [[سکولار]] و [[اسلام]] شده است. این امر نشانهٔ وجود نیروهای مخالف‌خوان و مانع‌تراشی بر سر اجرای اصل برابری دربارهٔ اسلام و مسلمانان است. این نیروها، زمانی که نخست‌وزیر سوسیالیست جومولیه در سال 1957 میلادی، به خود اجازهٔ تعیین رفیق هم حزبی‌اش ''حمزه بوبکر''، به ریاست مسجد پاریس را داد، قدرت خود را اثبات کردند. هیئت دولت این اقدام را توهین به قوانین [[سکولاریسم]] دانست و محکوم کرد ولی آن کس که از این دخالت نامشروع در اموردینی بهره جسته بود، مدت بیست و پنج سال بر [[مسجد پاریس]] تولیت داشت. این حادثه خطرناک، نشانه آن است که رابطه [[سکولاریسم]] با [[اسلام]]، تابع قانون نیست و آثار منفی این اقدامات در جامعه سیاسی پیش از حادثه [[یازدهم سپتامبر]]<ref>رویداد یازدهم سپتامبر؛ حملاتی تروریستی و انتحاری که گروه تروریستی [[القاعده]]، آن را در خاک [[ایالات متحده آمریکا]] انجام داد. در این حادثه نوزده تن از عناصر القاعده، چهار هواپیمای تجاری-مسافربری را ربودند.هواپیماربایان دو هواپیما را در فاصله‌های زمانی گوناگون به برج‌های دوقلوی مرکز تجارت جهانی در [[نیویورک]] کوبیدند. در نتیجه این دو برخورد، همه مسافران به همراه عده بسیاری در ساختمان‌ها کشته شدند. هر دو ساختمان، پس از دو ساعت به‌طور کامل ویران شدند و خسارت فراوانی به ساختمان‌های پیرامون زدند. این گروه، هواپیمای سوم را به [[پنتاگون]]، واقع در ارلینگتون در ویرجینیا زدند. هواپیمای چهارم در محلی نزدیک شنکسویل، در ایالت [[پنسیلوانیا]] سرنگون شد.</ref> و حتی پیش از [[انقلاب اسلامی ایران]]، کاملاً قابل مشاهده بود. | عدم اجرای قانون 1905 میلادی، نسبت به [[دین اسلام]] و مانع تراشی بر سر پروژه مرکز مطالعات اسلامی در سال 1920 میلادی و رد پیشنهادهای شرق‌شناس بزرگ فرانسوی ''ماسینیون'' برای احیای این مرکز مطالعات در سال 1947 میلادی، همگی سوابقی منفی است که تفسیر کنندهٔ دشواری‌هایی است که مانع عادی سازی روابط میان دولت [[سکولار]] و [[اسلام]] شده است. این امر نشانهٔ وجود نیروهای مخالف‌خوان و مانع‌تراشی بر سر اجرای اصل برابری دربارهٔ اسلام و مسلمانان است. این نیروها، زمانی که نخست‌وزیر سوسیالیست جومولیه در سال 1957 میلادی، به خود اجازهٔ تعیین رفیق هم حزبی‌اش ''حمزه بوبکر''، به ریاست مسجد پاریس را داد، قدرت خود را اثبات کردند. هیئت دولت این اقدام را توهین به قوانین [[سکولاریسم]] دانست و محکوم کرد ولی آن کس که از این دخالت نامشروع در اموردینی بهره جسته بود، مدت بیست و پنج سال بر [[مسجد پاریس]] تولیت داشت. این حادثه خطرناک، نشانه آن است که رابطه [[سکولاریسم]] با [[اسلام]]، تابع قانون نیست و آثار منفی این اقدامات در جامعه سیاسی پیش از حادثه [[یازدهم سپتامبر]]<ref>رویداد یازدهم سپتامبر؛ حملاتی تروریستی و انتحاری که گروه تروریستی [[القاعده]]، آن را در خاک [[ایالات متحده آمریکا]] انجام داد. در این حادثه نوزده تن از عناصر القاعده، چهار هواپیمای تجاری-مسافربری را ربودند.هواپیماربایان دو هواپیما را در فاصله‌های زمانی گوناگون به برج‌های دوقلوی مرکز تجارت جهانی در [[نیویورک]] کوبیدند. در نتیجه این دو برخورد، همه مسافران به همراه عده بسیاری در ساختمان‌ها کشته شدند. هر دو ساختمان، پس از دو ساعت به‌طور کامل ویران شدند و خسارت فراوانی به ساختمان‌های پیرامون زدند. این گروه، هواپیمای سوم را به [[پنتاگون]]، واقع در ارلینگتون در ویرجینیا زدند. هواپیمای چهارم در محلی نزدیک شنکسویل، در ایالت [[پنسیلوانیا]] سرنگون شد.</ref> و حتی پیش از [[انقلاب اسلامی ایران]]، کاملاً قابل مشاهده بود. | ||
== | == اسلام‌شناسی درست == | ||
سیاسی شدن مطالعات اسلامی پس از پیروزی [[انقلاب اسلامی]] در [[ایران]] موجب شد تا متخصصان علوم سیاسی این موضوع را انحصاری کنند و با به‌کارگیری ترس از | سیاسی شدن مطالعات اسلامی پس از پیروزی [[انقلاب اسلامی]] در [[ایران]] موجب شد تا متخصصان علوم سیاسی این موضوع را انحصاری کنند و با به‌کارگیری ترس از جنبش‌های بنیادگرا و تروریستی، بر افکار عمومی تأثیر بگذارند؛ اما مطالعه موضوع از زاویه تاریخی، بسیاری اوهام را می‌زداید و دولت را نسبت به مسئولیت‌های سکولاریستی‌اش که آن را در قبال اسلام به فراموشی سپرده است، یادآوری کند. بسیار دشوار است که جریان اتهام به اکثریت مسلمانان به هدف فراموش کردن خطاهای جریان سکولار ادامه یابد؛ جریانی که هیچ‌گاه نپذیرفته است که در انصاف با اسلام رویارو شود. باید ـ چنان که مارکسیست هم می‌گویند ـ بر حقایق عینی و واقعی تمرکز کرد تا ابعاد غیر عقلانی و وهمی بحران مطالعات اسلامی در پایان عهد استعماری ریشه دارد. مطالعه اسلام مقتضی تعامل با عادات ملت و توده مردم مسلمان به هدف درک تحولات جامعه اسلامی و پیوند دادن آن با جنبش [[تمدن اسلامی]] در دراز مدت است. متخصصان علوم سیاسی دراین بعد زیاده‌روی می‌کنند و ابعاد علمی آن را فراموش می‌کنند؛ زیرا به همراهی با سیاست‌های امنیتی اتخاذ شده در برابر مسلمانان اکتفا می‌کنند؛ اما از راه رسیدن نسلی دیگر از جوانان روشنفکر مسلمان درآینده، ناگزیر این وضع دردناک را عوض خواهد کرد. این نسل جدید می‌تواند، به عالمان و شرق شناسان بزرگ، مانند ''ماسینیون'' و ''کربن وژاک بورک'' که میراث ارجمندی را در اسلام‌شناسی به زبان فرانسوی برجای نهاده‌اند، اقتدا کند. | ||
== هیئت‌ها و انجمن‌ها == | == هیئت‌ها و انجمن‌ها == | ||
| خط ۵۶: | خط ۶۴: | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده:شخصیت‌ها]] | |||
[[رده:فرانسه]] | [[رده:فرانسه]] | ||