confirmed
۷٬۶۸۸
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'خدا شناسی' به 'خداشناسی') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات فرق و مذاهب | |||
| عنوان =حنبلی | |||
| تصویر = | |||
| توضیح تصویر = | |||
| نام =حنبلی | |||
| نام رایج = | |||
| تاریخ شکل گیری = 3 ق | |||
| قرن شکل گیری = | |||
| مبدأ شکل گیری = بغداد ( عراق) | |||
| موسس =احمد بن حنبل | |||
| عقیده = 1. مخالفت با هر گونه اجتهاد و رای و نیز استناد مطلق به احادیث.2. حجیت قول صحابه و فقها. 3. معتقد به مسلک ارجاء (مرجئه) 4. غیر مخلوق بودند کلام خدا( قرآن) 5. ایمان یعنی قول همراه با عمل | |||
مذهب حنبلی یکی از پنج مذهب بزرگ [[اسلام]] و یکی از چهار مذهب [[اهل | }} | ||
'''مذهب حنبلی''' یکی از پنج مذهب بزرگ [[اسلام]] و یکی از چهار مذهب [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] می‌باشد. پیشوای این مکتب فقهی [[احمد بن حنبل|احمد بن حنبل]] است. فقه حنبلی بیش از مذاهب دیگر، به ظاهر احادیث پیامبر (صلّی‌الله علیه وآله) و اقوال [[صحابه]] گرایش دارد. | |||
== احمد بن حنبل == | == احمد بن حنبل == | ||
اباعبدالله احمد بن محمد بن حنبل ابن هلال شیبانی مروزی از خاندان عرب شیبان بن ذهل یا بنی ذهل بن شیبان پیشوای حنبلیان و چهارمین امام اهل سنت و جماعت است. او در سال 164 ق/ 780 م ولادت یافت. زندگی ابن‌حنبل با فقر و تنگدستی همراه بود ایشان برای امرار معاش بافندگی می‌کرد. او ابتدا قرآن را آموخت و سپس به فراگیری علم فقه پرداخت و بعد هم به فراگیری فن نوشتن و نگارش مشغول شد. او مدتی به خواندن کتاب‌های اهل رای مشغول بود. احمد حنبل از راه‌های مختلف برای به ثبوت رسانیدن حدیث استفاده می‌کرد. زیرا او حدیث را پایه و اساس دین می‌دانست. او از تاریخ 86 ق/802 م در جستجوی علم حدیث به بصره، کوفه، حجاز، یمن و شام سفر کرد. | |||
امام احمد حنبل از محضر کسانی چون وکیع، یحی بن آدم، یحی بن سعید قحطان و یحیی بن معین، احادیث بسیاری را دریافت کرد. از شاگردی ابو‌یوسف که خودش شاگرد ابو‌حنیفه بود و همچنین از میثم بهره‌ها برد. شافعی نیز از اساتید او به شمار می‌رود. | |||
امام احمد حنبل از محضر کسانی چون وکیع، یحی بن آدم، یحی بن سعید قحطان و یحیی بن معین، احادیث بسیاری را دریافت کرد. از شاگردی | |||
شاگردان احمد که او را در نقل میراث حدیثی یاری می‌کردند عبارتند از: ابوالعباس اصطخری، احمد بن ابی خیثمه، ابویعلی موصلی، ابوبکر اثرم، ابوالعباس ثعلب، ابوداود سجستانی و... | شاگردان احمد که او را در نقل میراث حدیثی یاری می‌کردند عبارتند از: ابوالعباس اصطخری، احمد بن ابی خیثمه، ابویعلی موصلی، ابوبکر اثرم، ابوالعباس ثعلب، ابوداود سجستانی و... | ||
| خط ۱۲: | خط ۲۴: | ||
== ویژگی فقه حنبلی == | == ویژگی فقه حنبلی == | ||
موسس این مذهب آنچنان خود را متوجه جمع حدیث و بررسی اقوال کرده بود که به قول برخی مانند طبری او اساسا فقه | موسس این مذهب آنچنان خود را متوجه جمع حدیث و بررسی اقوال کرده بود که به قول برخی مانند طبری او اساسا فقه جداگانه‌ای ندارد. اما می‌توان ادعا کرد که فقهی متمایز و مجزا از سایر مذاهب به نام فقه حنبلی داریم که خصوصیت اصلی آن توجه به احادیث پیامبر می‌باشد. | ||
== مصادر فقه حنبلی == | == مصادر فقه حنبلی == | ||
این مذهب قرآن و سنت را مبنای اصلی فقه خود به حساب می‌آورد، بزرگان این فرقه فرقی بین قرآن و سنت قائل نیستند و با کسانی که این دو را از هم جدا دانسته‌اند و به خاطر یکی دیگری را فدا می‌کنند به سختی مخالفت می‌ورزند. مشخصه عمومی این مکتب فقهی مخالفت با هر گونه اجتهاد و رای و نیز استناد مطلق به احادیث می‌باشد. قول صحابه و فقها نیز می‌تواند نزد حنابله از حجیت برخوردار باشد. | این مذهب قرآن و سنت را مبنای اصلی فقه خود به حساب می‌آورد، بزرگان این فرقه فرقی بین قرآن و سنت قائل نیستند و با کسانی که این دو را از هم جدا دانسته‌اند و به خاطر یکی دیگری را فدا می‌کنند به سختی مخالفت می‌ورزند. مشخصه عمومی این مکتب فقهی مخالفت با هر گونه اجتهاد و رای و نیز استناد مطلق به احادیث می‌باشد. قول صحابه و فقها نیز می‌تواند نزد حنابله از حجیت برخوردار باشد. | ||
| خط ۲۴: | خط ۳۵: | ||
سد الذرائع | سد الذرائع | ||
حنبلیه در جایی استفاده از حدیث ضعیف را جایز می‌شمارد که با قرآن و سنت تعارضی نداشته باشد. از دیگر ویژگی‌های فقه آنان که شهرت هم یافته است سختگیری در امر عبادات و معاملات و طهارت می‌باشد. یک نمونه از این | حنبلیه در جایی استفاده از حدیث ضعیف را جایز می‌شمارد که با قرآن و سنت تعارضی نداشته باشد. از دیگر ویژگی‌های فقه آنان که شهرت هم یافته است سختگیری در امر عبادات و معاملات و طهارت می‌باشد. یک نمونه از این سختگیریها واجب بودن مضمضه و استنشاق در وضو می‌باشد. | ||
== شرایط و لوازم مفتی == | == شرایط و لوازم مفتی == | ||
حنبلیان معتقدند مفتی باید شرایط زیر را داشته باشد: | حنبلیان معتقدند مفتی باید شرایط زیر را داشته باشد: | ||
1- مفتی باید صاحب دانش و صبر و وقار باشد. | 1- مفتی باید صاحب دانش و صبر و وقار باشد. | ||
| خط ۳۶: | خط ۴۶: | ||
فقه حنبلی توجه خاصی نیز به مسائل اجتماعی دارد و احکام فقهی متناسبی را صادر می‌کند. چند نمونه عبارتند از: | فقه حنبلی توجه خاصی نیز به مسائل اجتماعی دارد و احکام فقهی متناسبی را صادر می‌کند. چند نمونه عبارتند از: | ||
- اگر کسی زمینی را بر فقرا و بینوایان وقف نماید، زکات بر عایدات آن واجب نیست. | - اگر کسی زمینی را بر فقرا و بینوایان وقف نماید، زکات بر عایدات آن واجب نیست. | ||
- خویشاوندی که نفقه آن بر انسان واجب است عبارت است از تمام خویشان بی بضاعت که از عهده کار بر | - خویشاوندی که نفقه آن بر انسان واجب است عبارت است از تمام خویشان بی بضاعت که از عهده کار بر نمی‌آیند و تمام خویشان دور و نزدیک اعم از عصبات و اصول و فروع و صاحبان فرض و ذوی الارحام را از ارث بهره‌مند می‌کند. | ||
== دیدگاه فقه حنبلی درباره ادله اثبات دعوی == | == دیدگاه فقه حنبلی درباره ادله اثبات دعوی == | ||
1- درباره اقرار: حنبلیه معتقد است که اقرار به لفظ و نوشتن و اشاره از شخص گنگ واقع می‌شود. | 1- درباره اقرار: حنبلیه معتقد است که اقرار به لفظ و نوشتن و اشاره از شخص گنگ واقع می‌شود. | ||
2- در مورد سوگند: اگر من چیزی علیه کسی ادعا کنم و برای اثبات حرفم دلیلی نداشته باشم، قاضی طرف مقابل را وادار می‌کند تا قسم بخورد که آن حرف علیه او صادق نیست. | 2- در مورد سوگند: اگر من چیزی علیه کسی ادعا کنم و برای اثبات حرفم دلیلی نداشته باشم، قاضی طرف مقابل را وادار می‌کند تا قسم بخورد که آن حرف علیه او صادق نیست. | ||
| خط ۴۶: | خط ۵۵: | ||
== عقاید دینی و کلامی == | == عقاید دینی و کلامی == | ||
به علت اینکه امام احمد حنبل و طرفدارانش از طرفداران مسلک حدیثی هستند لذا نمی‌توان آنها را بنیان‌گذار نظریه‌ای کلامی دانست و یا اینکه آنها را از مشاهیر کلامی به شمار آورد، لذا هر آنچه در حوزه عقاید به آنها منسوب است حاصل آموزه‌هایی است که از کتاب و سنت پیدا است. | |||
به طور عمومی حنبلیان معتقد به مسلک ارجاء هستند. مثلا آنها در مساله تکفیر دیدگاهی مانند مرجئه را اظهار می‌کنند. در مباحث خداشناسی در شمار صفاتیه می‌باشند و در این زمینه جهمیه، قدریه، معتزله و طرفداران آنها را مورد سرزنش قرار می‌دادند. آنها کلام خدا یعنی قرآن را غیر مخلوق می‌دانند. در باب ایمان قول و عمل را شرط می‌دانند. مساله رویت، برای آنان حق است زیرا در حدیث صحیح از مساله رویت خداوند سخن به میان آمده است. | |||
حنبلیه امروز کمترین پیرو را در میان مذاهب اربعه دارد، البته علمای این فرقه زمینه را به گونه‌ای فراهم کردند که بستر مناسبی برای رشد افکار سلفی و وهابی شد و فرقه‌هایی مانند وهابیت خود را در ریشه به حنابله منتسب می‌کنند. | |||
== منابع == | == منابع == | ||
1- فقه تطبیقی، سعید منصوری (آرانی) | 1- فقه تطبیقی، سعید منصوری (آرانی) | ||
2- چهار امام اهل سنت و جماعت، محمد رئوف توکلی | 2- چهار امام اهل سنت و جماعت، محمد رئوف توکلی | ||
3- تاریخ فرق اسلامی، حسین صابری | 3- تاریخ فرق اسلامی، حسین صابری | ||
4- الا | 4- الا ئمة‌الاربعة، احمد الشرباصی | ||
5- تحقیق در تاریخ و فلسفه مذاهب اهل سنت، یوسف فضایی | 5- تحقیق در تاریخ و فلسفه مذاهب اهل سنت، یوسف فضایی | ||
== منابع == | == منابع == | ||
دانشنامه اسلامی به نقل از سایت رحماء. | دانشنامه اسلامی به نقل از سایت رحماء. | ||
{{فرق و مذاهب}} | |||
[[رده:فرق و مذاهب]] | [[رده:فرق و مذاهب]] | ||