طریقت نوربخشیه

طریقت نوربخشیه یکی از دو شعبه منشعب شده سلسله کبرویه می‌باشد. سلسله نوربخشیه به طرفداران سیدمحمدتقی نوربخش گفته می‌شود.

سیدمحمد نوربخش

سیدمحمد نوربخش اهل قائن خراسان و از شاگردان میرسید شریف جرجانی و عالم بزرگ شیعی، ابن فهد حلی بود.

قیام بر علیه شاهرخ گورکانی

سیدمحمد نوربخش و جانشینانش که در نشر مذهب شیعه در قرن نهم و بعد از آن سهم بسیار داشتند، مقدّم بر صفویه در فکر قیام بر ضد سلطان وقت ( شاهرخ گورکانی ) و تأسیس حکومت صوفی شیعی بودند. خواجه اسحاق ختلانی نیز با وی همکاری کرد ولی پس از آن‌که شکست خورد، محبوس شد و خواجه اسحاق به امر شاهرخ در ۸۲۶ به قتل رسید. [۱]

سلسله اویسی

از جمله سلسله‌هایی که نسبت اصلی خود را به نوربخشیه می‌رسانند، سلسله اویسی است.

سیدحیدر آملی

در میان بزرگان نوربخشیه باید از صوفی و فقیه بزرگ شیعی ایرانی، سیدحیدر آملی (متوفی پس از ۷۸۲)، نام برد که بصراحت اتحاد تصوف و تشیع را مطرح کرده است.

اساتید

وی از علویان آمل ، و در فقه و کلام شاگرد فخرالمحققین حلی [۲] و در تصوف مرید شیخ نورالدین تهرانی اصفهانی [۳] و احتمالاً محمد بن ابی بکر سمنانی [۴] بود که هر دو از مشایخ سلسله کبرویه بودند.

مرجع شیعه و صوفیه

سیدحیدر آملی در اکثر آثار خویش، خصوصاً در جامع الاسرار ، با مخاطب قرار دادن شیعه رسمی (شیعه ظاهری) و صوفیه می‌خواهد ثابت کند که شیعه و صوفیه حقه مرجع و مأخذ واحدی دارند. [۵]

فهرست منابع

(۱) حیدر بن علی آملی، تفسیرالمحیط الاعظم و البحرالخضم فی تأویل کتاب اللّه العزیزالمحکم، چاپ محسن موسوی تبریزی، تهرانی ۱۴۱۶/۱۹۹۵.

(۲) حیدر بن علی آملی، جامع الاسرار و منبع الانوار، چاپ هانری کور بن و عثمان اسماعیل یحیی، تهران ۱۳۶۸ ش.

(۳) نوراللّه بن شریف الدین شوشتری، مجالس الممنین، تهران ۱۳۵۴ ش.

منبع

دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «تصوف»، شماره۳۵۸۶.