۸۷٬۸۱۰
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
Mohsenmadani (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳: | خط ۳: | ||
نسب او در برخی منابع به صورت محمد بن سلیمان بن داوود بن بِشر آمده <ref> رجوع کنید به [[سخاوی]]، ج 7، ص 258؛ [[بابا تنبكتی]]، ج 2، ص 545</ref> ولی سركیس <ref>ج 1، ستون 697</ref> نسب او را محمد بن عبدالرحمان بن ابی‌بكر سلیمان ذكر كرده است. وی احتمالاً در 806 در قبیله جزوله از طوایف بربر، در سوس [[مراكش]] به دنیا آمده است <ref> رجوع کنید به سخاوی، همانجا</ref>. | نسب او در برخی منابع به صورت محمد بن سلیمان بن داوود بن بِشر آمده <ref> رجوع کنید به [[سخاوی]]، ج 7، ص 258؛ [[بابا تنبكتی]]، ج 2، ص 545</ref> ولی سركیس <ref>ج 1، ستون 697</ref> نسب او را محمد بن عبدالرحمان بن ابی‌بكر سلیمان ذكر كرده است. وی احتمالاً در 806 در قبیله جزوله از طوایف بربر، در سوس [[مراكش]] به دنیا آمده است <ref> رجوع کنید به سخاوی، همانجا</ref>. | ||
==هجرت از مراکش== | ==هجرت از مراکش== | ||
جزولی همراه برادرش به حفظ [[قرآن]] و تحصیل [[فقه]] [[مالكی]] و عربی و حساب پرداخت <ref>همان، ج 7، ص 258ـ259</ref>. در 35 سالگی به [[فاس]] رفت و وارد مدرسه صفّارین شد. در آن زمان، در پی نزاعی بین دو گروه از قبیله او، قتلی صورت گرفت كه هیچ‌كس مسئولیت آن را نپذیرفت و نزدیك بود نزاعی دیگر درگیرد. جزولی، برای جلوگیری از این امر، خود را قاتل معرفی نمود و مطابق عرفشان نفی بلد شد. وی به قصد [[طنجه]] از شهر بیرون رفت و از راه دریا به شرق مسافرت نمود و احتمالاً چهل سال در [[مكه]]، [[مدینه]] و [[بیت المقدّس]] به سر برد <ref>تنبكتی، همانجا؛ د. اسلام ، چاپ دوم، ذیل مادّه</ref>. در مكه ازدواج كرد و به تدریس و افتا پرداخت <ref>سخاوی، ج 7، ص 259</ref>، | جزولی همراه برادرش به حفظ [[قرآن]] و تحصیل [[فقه]] [[مالكی]] و عربی و حساب پرداخت <ref>همان، ج 7، ص 258ـ259</ref>. در 35 سالگی به [[فاس|فاس]] رفت و وارد مدرسه صفّارین شد. در آن زمان، در پی نزاعی بین دو گروه از قبیله او، قتلی صورت گرفت كه هیچ‌كس مسئولیت آن را نپذیرفت و نزدیك بود نزاعی دیگر درگیرد. جزولی، برای جلوگیری از این امر، خود را قاتل معرفی نمود و مطابق عرفشان نفی بلد شد. وی به قصد [[طنجه]] از شهر بیرون رفت و از راه دریا به شرق مسافرت نمود و احتمالاً چهل سال در [[مكه]]، [[مدینه]] و [[بیت المقدّس]] به سر برد <ref>تنبكتی، همانجا؛ د. اسلام ، چاپ دوم، ذیل مادّه</ref>. در مكه ازدواج كرد و به تدریس و افتا پرداخت <ref>سخاوی، ج 7، ص 259</ref>، | ||
==بازگشت به مراکش== | ==بازگشت به مراکش== | ||
سپس به [[مراكش]] بازگشت و با استفاده از كتابهای [[كتابخانه قرویین]]، كتاب دلایل الخیرات را نوشت. آنگاه وارد طریقت شاذلیه شد، خلوت گزید و چهارده سال در آن طریقت به سیروسلوك پرداخت <ref> د. اسلام ، همانجا</ref>. وی در آخرین سفرش به اَسفی/ سفی ، بندری در مغرب، پیروان بسیاری پیدا كرد، به‌گونه‌ای كه حاكم شهر نگران شد و او را از شهر بیرون راند. گفته‌اند كه حاكم شهر، با این گمان كه جزولی خود را همان مهدی موعود خوانده است، وی را مسموم كرد. درباره تاریخ وفات او اختلاف‌نظر وجود دارد <ref>همانجا</ref> اما غالباً آن را 870 دانسته‌اند <ref> رجوع کنید به تنبكتی؛ مدرس تبریزی، همانجاها</ref>. | سپس به [[مراكش]] بازگشت و با استفاده از كتابهای [[كتابخانه قرویین]]، كتاب دلایل الخیرات را نوشت. آنگاه وارد طریقت شاذلیه شد، خلوت گزید و چهارده سال در آن طریقت به سیروسلوك پرداخت <ref> د. اسلام ، همانجا</ref>. وی در آخرین سفرش به اَسفی/ سفی ، بندری در مغرب، پیروان بسیاری پیدا كرد، به‌گونه‌ای كه حاكم شهر نگران شد و او را از شهر بیرون راند. گفته‌اند كه حاكم شهر، با این گمان كه جزولی خود را همان مهدی موعود خوانده است، وی را مسموم كرد. درباره تاریخ وفات او اختلاف‌نظر وجود دارد <ref>همانجا</ref> اما غالباً آن را 870 دانسته‌اند <ref> رجوع کنید به تنبكتی؛ مدرس تبریزی، همانجاها</ref>. | ||
| خط ۱۳: | خط ۱۳: | ||
==آثار== | ==آثار== | ||
از میان آثار متعدد جزولی در تصوف، این عناوین تاكنون شناخته شده است: | از میان آثار متعدد جزولی در تصوف، این عناوین تاكنون شناخته شده است: | ||
*دلایل الخیرات، شامل مجموعه ادعیه و صلوات بر [[پیامبر اكرم]]، توصیف ضریح حضرت و دو قصیده، یكی قَصیدةُ البُردَةُ الشَّریفَة و دیگری قَصیدَةُ المُنفَرجَة ، در حمد و ستایش خداوند و نعت و ثنای رسول اكرم. مؤلف در مقدمه كتاب ، غرض از تصنیف آن را ثنای رسول اكرم و بیان فضائل آن حضرت ذكر كرده و برای كسب رضای خدا و محبت رسول اكرم آن را دلایل الخیرات نامیده است. حاجی‌خلیفه <ref>ج 1، ستون 759</ref> این كتاب را نشانی از نشانه‌های خدا در بزرگداشت نبی‌اكرم می‌داند كه آن را در شرق و غرب، به‌ویژه در سرزمین روم (قلمرو عثمانی)، می‌خوانند. | *دلایل الخیرات، شامل مجموعه ادعیه و صلوات بر [[پیامبر اكرم]]، توصیف ضریح حضرت و دو قصیده، یكی قَصیدةُ البُردَةُ الشَّریفَة و دیگری قَصیدَةُ المُنفَرجَة ، در حمد و ستایش خداوند و نعت و ثنای رسول اكرم. مؤلف در مقدمه كتاب ، غرض از تصنیف آن را ثنای رسول اكرم و بیان فضائل آن حضرت ذكر كرده و برای كسب رضای خدا و محبت رسول اكرم آن را دلایل الخیرات نامیده است. حاجی‌خلیفه <ref>ج 1، ستون 759</ref> این كتاب را نشانی از نشانه‌های خدا در بزرگداشت نبی‌اكرم می‌داند كه آن را در شرق و غرب، به‌ویژه در سرزمین روم (قلمرو عثمانی)، می‌خوانند. | ||
در میان نسخه‌های موجود دلایل الخیرات نسخه شیخ ابوعبداللّه محمد صغیر سهیلی، یكی از برجسته‌ترین شاگردان جزولی، معتبر است و شیخ محمدمهدی بن احمد بن علی بن یوسف فاسی قصوی (متوفی 1052) شرحی به نام مَطالِعُ المَسرّات بِجَلاءِ دَلایل الخیرات بر آن نگاشته است <ref>حاجی‌خلیفه، همانجا</ref>. نسخه‌های دیگری از این كتاب موجود است <ref> رجوع کنید به حسینی اشكوری، ج 3، ص 45</ref>. دلایل الخیرات چندین بار در [[قاهره]]، [[قسطنطنیه]] و در 1258/1842 در [[سن‌پترزبورگ]] چاپ شده است <ref> رجوع کنید به مدرس تبریزی؛ د. اسلام ، همانجاها</ref>. | در میان نسخه‌های موجود دلایل الخیرات نسخه شیخ ابوعبداللّه محمد صغیر سهیلی، یكی از برجسته‌ترین شاگردان جزولی، معتبر است و شیخ محمدمهدی بن احمد بن علی بن یوسف فاسی قصوی (متوفی 1052) شرحی به نام مَطالِعُ المَسرّات بِجَلاءِ دَلایل الخیرات بر آن نگاشته است <ref>حاجی‌خلیفه، همانجا</ref>. نسخه‌های دیگری از این كتاب موجود است <ref> رجوع کنید به حسینی اشكوری، ج 3، ص 45</ref>. دلایل الخیرات چندین بار در [[قاهره]]، [[قسطنطنیه]] و در 1258/1842 در [[سن‌پترزبورگ]] چاپ شده است <ref> رجوع کنید به مدرس تبریزی؛ د. اسلام ، همانجاها</ref>. | ||
* حزب الفلاح ، دعایی كه چند نسخه خطی از آن موجود است <ref> رجوع کنید به د. اسلام ، همانجا</ref>. | *حزب الفلاح ، دعایی كه چند نسخه خطی از آن موجود است <ref> رجوع کنید به د. اسلام ، همانجا</ref>. | ||
*حزب الجزولی ، نیز معروف به حزب سُبحان الدائم لایزول ، كه به زبان بومی و محلی مراكش نوشته شده است <ref>همانجا</ref>. | *حزب الجزولی ، نیز معروف به حزب سُبحان الدائم لایزول ، كه به زبان بومی و محلی مراكش نوشته شده است <ref>همانجا</ref>. | ||
| خط ۲۵: | خط ۲۶: | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
#احمدبابا بن احمد تنبكتی، نیل الابتهاج بتطریز الدّیباج، چاپ عبدالحمید عبداللّه هرامه، طرابلس 1398/1989؛ | |||
#محمد بن سلیمان جزولی، دلائل الخیرات، دمشق : دارالایمان؛ | |||
#حاجی خلیفه؛ | |||
#احمد حسینی اشكوری، التراث العربی فی خزانة مخطوطات مكتبة آیة الله العظمی المرعشی النجفی ، قم 1414؛ | |||
#محمد بن عبدالرحمان سخاوی، الضوء اللامع لاهل القرن التاسع ، قاهره: دارالكتاب الاسلامی؛ | |||
#یوسف الیان سركیس، معجم المطبوعات العربیة و المعرّبة، قاهره 1346/1928، چاپ افست قم 1410؛ | |||
#محمدعلی مدرس تبریزی، ریحانة الادب ، تهران 1369 ش؛ | |||
#محمدصغیر بن محمد یفرنی، نزهة الحادی باخبار ملوك القرن الحادی، چاپ هو داس، پاریس 1888، چاپ افست رباط؛ | |||
#EI 2 , s.vv. " A l-Djazuli" (by M. Ben Cheneb), "Sh a dh iliyya" (by P. Lorry). | |||
[[رده: مراکش]] | [[رده: مراکش]] | ||
[[رده: عالمان اهل سنت]] | [[رده: عالمان اهل سنت]] | ||
[[رده: شخصیت های دینی مراکش]] | [[رده: شخصیت های دینی مراکش]] | ||