۸۵٬۸۳۹
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
</div> | </div> | ||
'''مرتضی مطهری''' (زادهٔ ۱۳ بهمن ۱۲۹۸ در فریمان مشهد و ترور شده در تاریخ ۱۱ اردیبهشت ۱۳۵۸ در تهران) روحانی، استاد فلسفه و کلام اسلامی و نیز استاد تفسیر [[قرآن کریم]] و از طلایه داران [[وحدت اسلامی]] می باشد. او عضو هیئت موتلفه اسلامی و از نظریه‌پردازان [[نظام جمهوری اسلامی ایران]] بود. | '''مرتضی مطهری''' (زادهٔ ۱۳ بهمن ۱۲۹۸ در فریمان مشهد و ترور شده در تاریخ ۱۱ اردیبهشت ۱۳۵۸ در تهران) روحانی، استاد فلسفه و کلام اسلامی و نیز استاد تفسیر [[قرآن|قرآن کریم]] و از طلایه داران [[وحدت اسلامی]] می باشد. او عضو هیئت موتلفه اسلامی و از نظریه‌پردازان [[جمهوری اسلامی ایران|نظام جمهوری اسلامی ایران]] بود. | ||
==ولادت و دوران کودکی و نوجوانی== | ==ولادت و دوران کودکی و نوجوانی== | ||
| خط ۵۸: | خط ۵۸: | ||
==تالیفات== | ==تالیفات== | ||
{{ستون-شروع|2}} | {{ستون-شروع|2}} | ||
* '' | * ''آیینه جام'' | ||
* '' | * ''اخلاق جنسی در اسلام و جهان غرب' | ||
* '' | * ''آزادی معنوی'' | ||
* '' | * ''اسلام و نیازهای زمان|اسلام و نیازهای انسان (اسلام و مقتضیات زمان)'' (۲ جلد) | ||
* '' | * ''آشنایی با علوم اسلامی'' (۳ جلد: منطق و فلسفه، کلام عرفان و حکمت عملی،اصول فقه و فقه ) | ||
* ''آشنایی با قرآن'' (فعلاً ۱۴ جلد) | * ''آشنایی با قرآن'' (فعلاً ۱۴ جلد) | ||
* ''شرح | * ''شرح اصول فلسفه و روش رئالیسم '' علامه طباطبایی (۵ جلد) | ||
* '' | * ''امامت و رهبری' | ||
* '' | * ''انسان در قرآن'' | ||
* '' | * ''انسان کامل (کتاب)'' | ||
* '' | * ''انسان و ایمان'' | ||
* '' | * ''انسان و سرنوشت'' | ||
* '' | * ''پیامبر امی'' | ||
* '' | * ''آینده انقلاب اسلامی'' | ||
* ''تعلیم و تربیت در اسلام'' | * ''تعلیم و تربیت در اسلام'' | ||
* ''تکامل اجتماعی انسان'' | * ''تکامل اجتماعی انسان'' | ||
* '' | * ''توحید '' | ||
* '' | * ''جاذبه و دافعه علی'' | ||
* '' | * ''جامعه و تاریخ'' | ||
* ''جهاد'' | * ''جهاد'' | ||
* ''جهان‌بینی توحیدی'' | * ''جهان‌بینی توحیدی'' | ||
* '' | * ''حرکت و زمان در فلسفه اسلامی'' (۲ جلد) | ||
* ''حق و باطل'' | * ''حق و باطل'' | ||
* ''حکمت‌ها و اندرزها'' | * ''حکمت‌ها و اندرزها'' | ||
* | * '[حماسه حسینی'' (۲ جلد) | ||
* ''خاتمیت'' | * ''خاتمیت'' | ||
* ''ختم نبوت'' | * ''ختم نبوت'' | ||
* | * خدمات متقابل اسلام و ایران | ||
* '' | * ''داستان راستان'' (۲ جلد) | ||
* ''درسهای الهیات شفا'' (۲ جلد) | * ''درسهای الهیات شفا'' (۲ جلد) | ||
* '' | * ''ده گفتار'' | ||
* ''زندگی جاوید یا حیات اخروی'' | * ''زندگی جاوید یا حیات اخروی'' | ||
* ''سیری در سیره | * ''سیری در سیره ائمه اطهار'' | ||
* ''سیری در سیره نبوی'' | * ''سیری در سیره نبوی'' | ||
* ''سیری در | * ''سیری در نهج البلاغه'' | ||
* ''شرح مبسوط منظومه'' (۴ جلد) | * ''شرح مبسوط منظومه'' (۴ جلد) | ||
* ''شرح منظومه'' (۲ جلد) | * ''شرح منظومه'' (۲ جلد) | ||
* ''شش مقاله'' ( | * ''شش مقاله'' (الغدیر و وحدت اسلامی) | ||
* ''شش مقاله'' (جهان بینی الهی و جهان بینی مادی) | * ''شش مقاله'' (جهان بینی الهی و جهان بینی مادی) | ||
* '' | * ''عدل الهی '' | ||
* ''عرفان | * ''عرفان حافظ (تماشاگه راز)'' | ||
* ''علل گرایش به مادیگری'' (به ضمیمه | * ''علل گرایش به مادیگری'' (به ضمیمه ماتریالیسم در ایران) | ||
* فساد و انحراف روحانیت شیعه جلد ۱۵ مجموعه آثار | * فساد و انحراف روحانیت شیعه جلد ۱۵ مجموعه آثار | ||
* '' | * ''فطرت '' | ||
* '' | * ''فلسفه اخلاق'' | ||
* '' | * ''فلسفه تاریخ'' (۲ جلد) | ||
* ''قیام و انقلاب مهدی'' (به ضمیمهٔ شهید) | * ''قیام و انقلاب مهدی'' (به ضمیمهٔ شهید) | ||
* ''لمعاتی از شیخ شهید'' | * ''لمعاتی از شیخ شهید'' | ||
* ''مسئله | * ''مسئله حجاب '' | ||
* ''مسئله | * ''مسئله ربا (به ضمیمه بانک و بیمه)'' | ||
* ''مسئله نفاق'' | * ''مسئله نفاق'' | ||
* ''مسئله شناخت'' | * ''مسئله شناخت'' | ||
* '' | * ''معاد '' | ||
* ''مقالات فلسفی'' (۳ جلد) | * ''مقالات فلسفی'' (۳ جلد) | ||
* '' | * ''نبوت '' | ||
* '' | * ''نظامحقوق زن در اسلام'' | ||
* ''نظری به نظام اقتصادی اسلام'' | * ''نظری به نظام اقتصادی اسلام'' | ||
* ''نقدی بر | * ''نقدی بر مارکسیسم'' | ||
* ''نهضت‌های اسلام صد سالهٔ اخیر'' | * ''نهضت‌های اسلام صد سالهٔ اخیر'' | ||
* ''وحی و نبوت'' | * ''وحی و نبوت'' | ||
| خط ۱۲۶: | خط ۱۲۶: | ||
==پرورش و تربیت شاگردان== | ==پرورش و تربیت شاگردان== | ||
از موفقیت‌های بزرگ استاد شهید مطهری، پرورش جمع زیادی از طلاب و دانشجویان بود که بعدها به عنوان اساتید حوزه و دانشگاه و دست‌اندرکاران مسائل فرهنگی و سیاسی جامعه اسلامی ظاهر شدند. البته تعداد آنان فراتر از آن است که بتوانیم در اینجا فهرست کنیم، لیکن از میان فضلای حوزه می‌توان از حضرات حجج اسلام: ممدوحی، محمود عبداللهی، شهید شاهچراغی، شهید غلامحسین حقانی، علامه شهید سید عارف حسین حسینی، سید هادی رفیعی‌پور علوی، حاج سید احمد خمینی و ... نام برد. | از موفقیت‌های بزرگ استاد شهید مطهری، پرورش جمع زیادی از طلاب و دانشجویان بود که بعدها به عنوان اساتید حوزه و دانشگاه و دست‌اندرکاران مسائل فرهنگی و سیاسی جامعه اسلامی ظاهر شدند. البته تعداد آنان فراتر از آن است که بتوانیم در اینجا فهرست کنیم، لیکن از میان فضلای حوزه می‌توان از حضرات حجج اسلام: ممدوحی، محمود عبداللهی، شهید شاهچراغی، شهید غلامحسین حقانی، علامه شهید سید عارف حسین حسینی، سید هادی رفیعی‌پور علوی، حاج سید احمد خمینی و ... نام برد. | ||
== فعالیت های اجتماعی پرورشی== | ==فعالیت های اجتماعی پرورشی== | ||
با سپری شدن زمان جوانی و پا نهادن به سنین میانسالی، شیخ مرتضی از عرصه غالب تحصیل به درآمد، و به فعالیت علمی و کرسی تدریس و تبلیغ پرداخت. سال 1331، سال مهاجرت به تهران و آغاز فصل جدیدی از زندگی وی به شمار می‌رود . ابتدا به تدریس در مدرسه سپهسالار ـ سابق که امروزه نام شهید مطهری را دارد ـ و مدرسه مروی پرداخت. در کنار تدریس، تألیف وتدوین انواع گوناگون علوم اسلامی، از دیگر دغدغه‌های وی بود. اینک او که از فضلای مشهور عصرش به حساب می‌آمد با گام نهادن به عرصه تدریس در مدارس علمیه و دانشکده الهیات دانشگاه تهران، از شهرت بیشتری برخوردار شد. وی پس از امتحان مدرّسی دانشکده الهیات که استاد ممتحن گفته بود اگر نمره‌ای بالاتر از 20 بود به این ورقه می‌دادم، به وی لقب «استاد» دادند و به حق استادی برجسته شده بود. در سال 1332، مقدمه و پاورقی بر جلد اول «اصول فلسفه و روش رئالیسم» را به پایان رسانده و شرح جلد دوم آن را نیز در سال بعد به انجام رسانید. | با سپری شدن زمان جوانی و پا نهادن به سنین میانسالی، شیخ مرتضی از عرصه غالب تحصیل به درآمد، و به فعالیت علمی و کرسی تدریس و تبلیغ پرداخت. سال 1331، سال مهاجرت به تهران و آغاز فصل جدیدی از زندگی وی به شمار می‌رود . ابتدا به تدریس در مدرسه سپهسالار ـ سابق که امروزه نام شهید مطهری را دارد ـ و مدرسه مروی پرداخت. در کنار تدریس، تألیف وتدوین انواع گوناگون علوم اسلامی، از دیگر دغدغه‌های وی بود. اینک او که از فضلای مشهور عصرش به حساب می‌آمد با گام نهادن به عرصه تدریس در مدارس علمیه و دانشکده الهیات دانشگاه تهران، از شهرت بیشتری برخوردار شد. وی پس از امتحان مدرّسی دانشکده الهیات که استاد ممتحن گفته بود اگر نمره‌ای بالاتر از 20 بود به این ورقه می‌دادم، به وی لقب «استاد» دادند و به حق استادی برجسته شده بود. در سال 1332، مقدمه و پاورقی بر جلد اول «اصول فلسفه و روش رئالیسم» را به پایان رسانده و شرح جلد دوم آن را نیز در سال بعد به انجام رسانید. | ||
| خط ۱۳۶: | خط ۱۳۶: | ||
استاد شهید مقالاتی در پاسخ به آن مقالات نگاشتند و در همان مجله در مقابل آن مقالات به چاپ رسید. بعدها آن مقالات به صورت کتاب «نظام حقوق زن در اسلام» درآمد. در سال 1346 مؤسسه حسینیه ارشاد توسط استاد مطهری و با همکاری مرحوم محمد همایون و مرحوم حجت الاسلام شاهچراغی و ناصر میناچی بنیاد گذاشته شد. این مؤسسه پایگاه خوبی بود برای کار فرهنگی مورد نظر استاد و آشنا کردن مردم به خصوص نسل جوان با اسلام راستین، و این پایگاه به پایگاه‌های دیگر استاد اضافه شد. گرچه بعدها، مشکلاتی در ارتباط با همکاری استاد با حسینیه ارشاد پیش آمد و منجر به استعفای وی شد، که گزارش آن مناسب این مقال نیست. استاد مطهری را باید از پیشتازان مبارزه با صهیونیسم در ایران دانست. نطق‌های آتشین ایشان علیه صهیونیسم و در دعوت مسلمانان به یاری رساندن به ملت مظلوم فلسطین هنوز در گوش‌ها طنین‌انداز است. استاد چنان کینة صهیونیست‌‌ها را به دل داشتند که در هر موقع مناسب فریاد حق‌طلبانه‌خویش در این باب را سر می‌دادند. نطق تاریخی استاد علیه صهیونیسم در عاشورای سال 1390 قمری برابر با اسفند 1348 شمسی در حسینیة ارشاد که منجر به دستگیری ایشان شد فراموش نشدنی است. استاد مطهری در دهه پنجاه به ادامه تألیف و تدریس پرداخت، کتابهای مسئله حجاب، علل گرایش به مادیگری، مقدمه‌ای بر جهان‌بینی اسلامی و ... از جمله نوشته‌های وی در عصر خفقان و تاریک پیش از انقلاب است. | استاد شهید مقالاتی در پاسخ به آن مقالات نگاشتند و در همان مجله در مقابل آن مقالات به چاپ رسید. بعدها آن مقالات به صورت کتاب «نظام حقوق زن در اسلام» درآمد. در سال 1346 مؤسسه حسینیه ارشاد توسط استاد مطهری و با همکاری مرحوم محمد همایون و مرحوم حجت الاسلام شاهچراغی و ناصر میناچی بنیاد گذاشته شد. این مؤسسه پایگاه خوبی بود برای کار فرهنگی مورد نظر استاد و آشنا کردن مردم به خصوص نسل جوان با اسلام راستین، و این پایگاه به پایگاه‌های دیگر استاد اضافه شد. گرچه بعدها، مشکلاتی در ارتباط با همکاری استاد با حسینیه ارشاد پیش آمد و منجر به استعفای وی شد، که گزارش آن مناسب این مقال نیست. استاد مطهری را باید از پیشتازان مبارزه با صهیونیسم در ایران دانست. نطق‌های آتشین ایشان علیه صهیونیسم و در دعوت مسلمانان به یاری رساندن به ملت مظلوم فلسطین هنوز در گوش‌ها طنین‌انداز است. استاد چنان کینة صهیونیست‌‌ها را به دل داشتند که در هر موقع مناسب فریاد حق‌طلبانه‌خویش در این باب را سر می‌دادند. نطق تاریخی استاد علیه صهیونیسم در عاشورای سال 1390 قمری برابر با اسفند 1348 شمسی در حسینیة ارشاد که منجر به دستگیری ایشان شد فراموش نشدنی است. استاد مطهری در دهه پنجاه به ادامه تألیف و تدریس پرداخت، کتابهای مسئله حجاب، علل گرایش به مادیگری، مقدمه‌ای بر جهان‌بینی اسلامی و ... از جمله نوشته‌های وی در عصر خفقان و تاریک پیش از انقلاب است. | ||
<br> | <br> | ||
کتاب نهضت‌های اسلامی در صد سالة اخیر نیز محصول دورة اوجگیری نهضت اسلامی است و در ایام فاجعة هفدهم شهریور 1357 انتشار یافت که این امر خطرات زیادی برای استاد داشت ولی خوشبختانه از آنجا که قدرت رژیم شاه رو به تحلیل گذاشته بود خطر جدی‌ای متوجه ایشان نشد. پس از رحلت ـ شهادت‌گونة ـ آیت الله حاج سید مصطفی خمینی و آغاز دوره جدید نهضت اسلامی، استاد مطهری به طور فعال و به عنوان بازوی توانای حضرت امام خمینی در داخل کشور، در پیشبرد این نهضت الهی تلاش می‌کرد. در برگزاری مراسم چهلم، در مسجد ارک تهران، نقش اصلی را به عهده داشت. در جریان مبارزات سال 1356 و 1357، استاد مطهری به طور فعال در رأس بسیاری از امور در تهران قرار داشت. اطلاعات و اخبار دقیق انقلاب از طریق ایشان به حضرت امام می‌رسید. هنگامی که هواپیمای حامل امام خمینی از پاریس در فرودگاه تهران به زمین نشست، حضرت امام قبل از پیاده شدن از هواپیما استاد مطهری را خواستند و پس از آنکه کاملاً از اوضاع و احوال کشور آگاه شدند و در جریان برنامه‌ها قرار گرفتند، از هواپیما پیاده شدند؛ و این | کتاب نهضت‌های اسلامی در صد سالة اخیر نیز محصول دورة اوجگیری نهضت اسلامی است و در ایام فاجعة هفدهم شهریور 1357 انتشار یافت که این امر خطرات زیادی برای استاد داشت ولی خوشبختانه از آنجا که قدرت رژیم شاه رو به تحلیل گذاشته بود خطر جدی‌ای متوجه ایشان نشد. پس از رحلت ـ شهادت‌گونة ـ آیت الله حاج سید مصطفی خمینی و آغاز دوره جدید نهضت اسلامی، استاد مطهری به طور فعال و به عنوان بازوی توانای حضرت امام خمینی در داخل کشور، در پیشبرد این نهضت الهی تلاش می‌کرد. در برگزاری مراسم چهلم، در مسجد ارک تهران، نقش اصلی را به عهده داشت. در جریان مبارزات سال 1356 و 1357، استاد مطهری به طور فعال در رأس بسیاری از امور در تهران قرار داشت. اطلاعات و اخبار دقیق انقلاب از طریق ایشان به حضرت امام می‌رسید. هنگامی که هواپیمای حامل امام خمینی از پاریس در فرودگاه تهران به زمین نشست، حضرت امام قبل از پیاده شدن از هواپیما استاد مطهری را خواستند و پس از آنکه کاملاً از اوضاع و احوال کشور آگاه شدند و در جریان برنامه‌ها قرار گرفتند، از هواپیما پیاده شدند؛ و این نشانه اعتماد فراوانی است که امام به استاد داشتند. متن خوشامدی که در فرودگاه مهر آباد تهران در حضور امام خمینی خوانده شد به قلم استاد مطهری بود. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، استاد همچنان در عرصه انقلاب به عنوان عضو شورای انقلاب و در عرصه فعالیت‌های علمی و فرهنگی به سخنرانی و ... می‌پرداخت. وی دشمنان بیرونی و داخلی را به خوبی شناسایی کرده بود و افکار منحط و پلید را مورد نقد و بررسی قرار می‌داد. | ||
==شهادت== | ==شهادت== | ||
| خط ۱۴۳: | خط ۱۴۳: | ||
=مرز بین شرک و توحید از منظر شهید مطهری= | =مرز بین شرک و توحید از منظر شهید مطهری= | ||
توحید و شرک مبنای نخستین اعتقادی مسلمانان است. تمام احكام و معارف شریعت بر اساس این اصل اساسی و زیربنایی تشریع گردیده و هر نوع تفسیری از آن در سلوک فكری و عملی معتقدین به آن تاثیر بسزایی خواهد داشت. | توحید و شرک مبنای نخستین اعتقادی مسلمانان است. تمام احكام و معارف شریعت بر اساس این اصل اساسی و زیربنایی تشریع گردیده و هر نوع تفسیری از آن در سلوک فكری و عملی معتقدین به آن تاثیر بسزایی خواهد داشت. وهابیت با تفسیر نادرست آن بیشتر مسلمانان را تكفیر نموده و خودشان را موحدین حقیقی می‌دانند. در نوشتار ذیل دیدگاه شهید مطهری در زمینه توحید و مرز آن با شرک، محل نزاع وهابیت با سائر مسلمین در این مساله تبیین گردیده است. | ||
==دیدگاه شهید مطهری در تبیین توحید و شرک== | ==دیدگاه شهید مطهری در تبیین توحید و شرک== | ||
اصول دیدگاه شهید مطهری در زمینه توحید و شرک عبارت است از: | اصول دیدگاه شهید مطهری در زمینه توحید و شرک عبارت است از: | ||
| خط ۱۹۲: | خط ۱۹۲: | ||
یعنى اگر كسى در اعتقادش به یكى از این دو اصل خللى باشد جزء مسلمین محسوب نمی‌گردد. احدى از مسلمین با این دو اصل مخالف نیست. <ref>مجموعه آثار استاد شهيد مطهرى ؛ ج3 ؛ ص71</ref> | یعنى اگر كسى در اعتقادش به یكى از این دو اصل خللى باشد جزء مسلمین محسوب نمی‌گردد. احدى از مسلمین با این دو اصل مخالف نیست. <ref>مجموعه آثار استاد شهيد مطهرى ؛ ج3 ؛ ص71</ref> | ||
7- نزاع اصلی [[ | 7- نزاع اصلی [[وهابیت]] با مسلمین صغروی است: ایشان معتقد است در مفهوم توحید و پرستش بین عالمان دینی اعم از وهابی و غیر وهابی اختلافی نیست اختلاف در مصادیق پرستش است : | ||
اختلاف وهابیّه با سایر مسلمین در این نیست كه آیا یگانه موجود شایسته پرستش، خداوند است یا غیر خداوند، مثلًا انبیا و اولیا نیز شایسته پرستشاند؛ در این جهت تردید نیست كه غیر خدا شایسته پرستش نیست، اختلاف در این است كه آیا [[استشفاعات]] و [[توسلات]]، عبادت است یا نه؟ پس نزاع فیما بین، صغروى است نه كبروى. <ref>همان</ref> | اختلاف وهابیّه با سایر مسلمین در این نیست كه آیا یگانه موجود شایسته پرستش، خداوند است یا غیر خداوند، مثلًا انبیا و اولیا نیز شایسته پرستشاند؛ در این جهت تردید نیست كه غیر خدا شایسته پرستش نیست، اختلاف در این است كه آیا [[استشفاعات]] و [[توسلات]]، عبادت است یا نه؟ پس نزاع فیما بین، صغروى است نه كبروى. <ref>همان</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||