امارت اسلامی قفقاز

امارت اسلامي قفقاز از جریانات مدعی نمايندگی جنبش مسلح چچن است. اين جنبش به عنوان چتری بود كه جنبش‌های مسلح در شمال قفقاز را در سايه خود جمع می‌كرد. هدف اين جنبش ايجاد يك كشور واحد آن هم در زير لوای اسلام است. جريان دوم يك جريان ملی‌گرا است كه در جهت تشديد درگيری‌ها عليه روس‌ها در چچن می‌كوشد.

نام جنبش	امارت اسلامی قفقاز
رهبر جنبش	دوکو عمروف

امارت اسلامی قفقاز

امارت اسلامي قفقاز يک جنبش اسلامی به رهبری دوكو عمروف می باشد و برخاسته از جنبش جدايی طلب چچن است كه نظاميان روس موفق به شكست آن شدند.
رهبران اين جنبش اسلامگرا مستمرا بر مشروع بودن كشتار شهروندان و غير نظاميان روس تاكيد می كنند. جنبش «امارت اسلامی قفقاز» می كوشد تا تمامی گروه های شورشي فعال در جمهوری های قفقاز روسيه مانند چچن، انگوش، داغستان، اوستيای شمالی و ... را در زير پرچم خود قرار دهد.
وقتی عمروف خود را به عنوان رهبر «امارت اسلامی قفقاز» از جمله چچن ـ كه همچون ديگر جمهوری های موجود در قفقاز روسيه به عنوان يک ايالت تلقی می شد اعلام كرد، نابسامانی های امنيتی به تدريج وارد دو جمهوری اينگوش و داغستان گرديد كه در همسايگی چچن قرار داشتند و اكثر ساكنان آن را مسلمانان تشكيل می‌دادند. هنوز هم گروه های شورشی مستمرا حملاتی عليه نيروهای امنيتی روسيه و نمايندگان اين كشور در تمامی بخش های قفقاز انجام می دهند.
شايان ذكر است كه جنبش «امارت اسلامی قفقاز» كه يك جنبش شورشی به شمار می آيد، به عنوان يك جنبش متحد تلقی نمی گردد ؛ زيرا بخشی از شورشيان چچنی در سال 2010 میلادی و به دنبال شايعات و اخبار ضد و نقيضی كه درباره استعفای عمروف وجود داشت، از وی جدا شدند و مسلم و حسين گاكايف يك سازمان جداگانه اسلامگرا تشكيل دادند.
در سال 2011 میلادی شورای امنيت بين الملل تصميم گرفت تا مجازات هايی را عليه القاعده و گروه های مرتبط با آن اعمال كند و به اين ترتيب جنبش «امارت قفقاز» در ليست گروه هايی قرار گرفت كه عليه آنان مجازات انجام می شد.
ايالات متحده نيز نام عمروف را در ليست تروريست های تحت تعقيب قرار داد و پنج ميليون دلار برای هر كسی كه اطلاعاتی در خصوص اين جنبش چچنی بدهد، تعيين نمود؛ البته اطلاعاتی كه در نهايت به دستگيری عمروف كمك نمايد.

رهبران برجسته جنبش

عربی بارایف

وی يكی از فرماندهان برجسته جنگی جنبش «امارت اسلامی قفقاز» بود كه در سال 1999 میلادی توسط روس‌ها در چچن كشته شد.
مسخادوف، رئيس جمهور چچن وی را در سال 1998 میلادی به اتهام ربودن و گردن زدن مهندسان شركت تلكام و مخالفتش با پذيرش دستورات فرماندهان نظامی چچن خلع درجه كرد كه اين امر به درگيری ميان نيروهای وابسته به بارايف و گارد ملی چچن در شهر جدرميز اين ايالت انجاميد و بعد از شش سال از كشته شدن وی، عمروف دستور بازگرداندن رتبه نظامی عربی بارايف را صادر كرد.

خطاب

نامش «سامر صالح عبدالله السویلم» و تبعه عربستانی بود. به او لقب «خطاب» دادند. خطاب رهبر پیشین مجاهدان عرب در قفقاز بود که در آپریل سال ۲۰۰۲ میلادی با استفاده از سم کشته شد.
وی که قرار بود به عنوان نماینده شرکت «آرامکو» عربستان راهی آمریکا شود، از رویای این سفر صرف نظر نمود و به جای آن در سال ۱۹۸۷ میلادی راهی افغانستان شد تا در صف مجاهدان مسلمان علیه شوروی بجنگند.
روسیه می گوید که او در جریان جنگ اول مسکو علیه چچن که در بین سال ۱۹۹۴ تا ۱۹۹۶ میلادی روی داد، پا به منطقه چچن گذارده است.
گفته می شود که خطاب به مدت ۱۵ سال علیه نیروهای روسیه فعالیت داشت که این فعالیت از افغانستان آغاز شد و پس از آن به تاجیکستان رسید. وی همچنین در اثنای مناقشه قره باغ از مبارزان مسلمان حمایت می کرد. به نوشته روزنامه‌های روسی، خطاب در بین سال های ۱۹۷۹ تا ۱۹۸۹ میلادی در افغانستان علیه شوروی می جنگید و روابط گسترده ای با سازمان «افغانی های عرب» داشت یعنی همان کسانی که در قفقاز و چچن نیز تحت فرمانش می جنگیدند.
به گفته همین منبع، وی در جریان جنگ داخلی که در بین سال های ۱۹۹۲ تا ۱۹۹۷ میلادی در تاجیکستان روی داد، در کنار مخالفان اسلامگرای دولت جنگید و در جریان مناقشه قره باغ که در بین سال های ۱۹۸۸ تا ۱۹۹۴ روی داد، به مسلمانان آذربایجانی کمک می کرد.
خطاب در جریان اولین جنگ مسکو علیه چچن که در بین سال های ۱۹۹۴ تا ۱۹۹۶ میلادی به وقوع پیوست، پا به این منطقه گذاشت و در آگوست ۱۹۹۹ میلادی با همکاری شامل باسایف از فرماندهان جنگی، عملیات های مسلحانه ای را در جمهوری داغستان روسیه که در مجاروت چچن قرار دارد، سکانداری کرد.
این عملیات ها با هدف ایجاد یک کشور اسلامی در قفقاز صورت می گرفت.

ابو حفص اردنی

نام او «فارس يوسف عميرات» يا «أبو حفص الأردني» است. وي در سال 1973 میلادی در منطقه الزرقا يعني زادگاه ابومصعب الزرقاوي، رهبر پيشين القاعده در عراق به دنيا آمد و در سال 1995 میلادی پا به چچن گذارد. وي تحت فرمان مبارز عربستاني سامر صالح عبدالله السويلم كار مي كرد يعني همان فردي كه به نام خطاب شناخته مي شد و در مه سال 2002 میلادی با سم به قتل رسيد. ابو حفص الاردني پس از قتل خطاب، به عنوان معاون ابوالوليد الغامدي كار خود را ادامه داد.
ابوحفص الأردني كه با لقب ابو حفص الشيشاني (چچني) نيز شناخته مي شد، در مجلس شوراي نظامي عضويت داشت و به عنوان فرمانده مجاهدان در چچن بود. وي معاون ابوالوليد بود و از جمله مجاهداني به شمار مي رفت كه در افغانستان، بوسني و تاجيكستان جنگيده بودند.
وي به همراه «خطاب» چندين عمليات بزرگ را ترتيب داد و روابطي صميمي با شامل باسايف، رهبر مشهور چچني داشت و باسايف شخصا در جشن انتصاب وي به منصب فرمانده مجاهدان چچني حضور داشت. ابو حفص در آپريل سال 2004 میلادی و بعد از اعلام خبر كشته شدن عبدالعزيز ملقب به «ابوالوليد الغامدي» اين منصب را عهده دار شد. ابوالويد، همان فردي كه نيروهاي ويژه روسيه وي را به عنوان جانشين «الخطاب» عربستاني در فرماندهي مبارزان چچني مي دانستند.

شامیل باسایف

شامیل باسایف فرمانده مجلس شورای نظامی چچن و متولد 1965 است. وی در جنگ اول چچن که در بین سال‌های 1994 تا 1996 روی داد، به عنوان دشمن درجه1 روسیه معرفی شد.
مسئولان روسیه‌ای وی را مسئول دو مورد شورشی می‌دانند که در ماه‌های آگوست و سپتامبر 1999 در جمهوری داغستان در مجاورت چچن به وقوع پیوست. روس‌ها باسایف را مسئول موج انفجاراتی می‌دانند که در شهرهای مختلف روسیه انجام گرفت و قربانی آن 239 غیر نظامی بودند.
"باسایف" در فوریه سال 2000 هنگامی که مشغول هدایت عملیات فرار مبارزان چچنی از "گروزنی"، پایتخت چچن بود از روی یک مین رد شد و پای خود را از دست داد.
"باسایف" سرکرده‌گی گروه‌های مسلحی را که در آگوست سال 1999 با هدف ایجاد یک جمهوری اسلامی وارد داغستان شدند، بر عهده داشت.نیروهای روسی به تحرکات نظامی باسایف در داغستان خاتمه بخشیدند و حمله گسترده‌ای را برای تعقیب نیروهای وی در چچن انجام دادند.
شامیل باسایف فرمانده جدایی‌طلبان چچنستان در عملیات نیروهای ویژه روسیه در جمهوری اینگوشتیا کشته شد.

رضوان احمدوف

يكي از رهبران و فرماندهان چچني بود كه در سال 2002 میلادی هنگام فرماندهي يك عمليات نظامي عليه نيروهاي روسي در منطقه ويدنو كشته شد.
تيم تحت فرمان رضوان احمدوف چندين انفجار را عليه روس ها در منطقه ويدنو انجام دادند كه اين موضوع به كشته شدن هشت سرباز روس انجاميد.
گفتني است كه تيم مذكور در منطقه ويدنو با استفاده از تسليحات سنگين، حمله اي را عليه يك مركز پليس انجام دادند.

ابو عمر السیف

محمد بن عبد الله السيف ملقب به ابو عمر السيف يک چهره شاخص مذهبي و رهبر مبارزان عرب در چچن به شمار مي رفت.
وي در دسامبر 2005 میلادی به همراه همسرش توسط نيروهاي روسي كشته شد. عمر السيف كه در القصيم به دنيا آمده بود، فتواهاي بسياري را در دعوت افراد به جهاد صادر نمود.
ضمنا بسياري از پيام هاي صوتي و ويدئويي وي از طريق اينترنت منتشر شد به ويژه مجموعه اي از پيام ها كه عنوان آن عراق و جنگ هاي صلیبی بود.
ابوعمر السيف در كنار الخطاب (سامر السويلم) كه در سال 2002 میلادی به وسيله سم در چچن كشته شد، جنگيد و به مفتي مبارزان چچني مبدل گرديد.
بر اساس گزارش پايگاه هاي اينترنتي وابسته به راديكال ها، السيف به شيوه اي سنتي علم و دانش را فرا گرفت و بعد از آغاز درگيري ها با نيروهاي روسي و در زمان رهبري سامر السويلم (خطاب) به صف مجاهدان عرب در چچن پيوست.
ابوعمر منصب مفتي شرعي مجاهدان چچني را كسب كرد. وي تلاش هاي بسياري را در گسترش علوم ديني در ميان مبارزان صرف نمود و در كاستن از گسترش افكار افراط گرايانه تر و خشونت بارتر در ميان مجاهدان تاثير داشت.
به هر حال، او متاثر از علوم ديني سنتي بود كه افراد را از تكفير، غلو و انجام كشتارهاي بي هدف بر حذر مي داشت. شايد وي در برخي از اشتباهاتي كه مبارزان چچني كردند، مقصر باشد، ولي در كل گرايش هاي افراط گرايانه كمتري از او سراغ داريم.
وي تلاش هايي نيز در احياي اجراي شريعت در زندگي روزمره مردم در چچن داشت و اين كار را با آموزش طلاب علوم ديني انجام مي داد.
وي آنها را پس از آموزش به مناطق مختلف چچن مي فرستاد تا در راستاي گسترش علوم ديني در آن مناطق فعاليت كنند و مسائل شرعي مردم را حل كنند.
آخرين مطالبي كه از شيخ ابو عمر السيف ضبط شده و بين راديكال ها رد و بدل مي شود، يك پيام صوتي تحت عنوان «دموكراسي و انتخابات در عراق» است. وي دموكراسي را كفر نسبت به خداوند توصيف مي كند و از مبارزان مسلمان در عراق مي خواهد تا به حملات خود عليه آمريكايي ها تشديد بخشند.
اتهامي كه نيروهاي روسي به ابوعمر السيف مي زنند، اين است كه وي نماينده القاعده در چچن بوده و تامين اعتبار لازم جهت انجام عمليات گروگان گيري منطقه بيسلان را بر عهده داشته است.

اصلان مسخادوف

وي در سال 1997 میلادی به عنوان رئيس جمهور چچن انتخاب شد. با وجود آنكه مسكو در بسياري از حملات صورت گرفته عليه نيروهاي روسي مسخادوف را گناهكار مي دانست، ولي وي از ميانه روترين رهبران چچني به شمار مي آمد.
بعد از آنكه شورشيان چچني در سپتامبر 2004 میلادی مدرسه اي را در شهرك بيسلان در آوستياي شمالي مورد حمله قرار دادند و بيش از 300 نفر نيز در آن ماجرا كشته شدند، مقامات روسي ده ميليون دلار جايزه براي كسي كه اطلاعاتي جهت دستگيري مسخادوف و نيز شامل باسايف، فرمانده نظامي چچن ارائه دهد، تعيين كرد.
وي در سال 2005 میلادی و در جريان عملياتي كه نيروهاي ويژه روسيه در نزديكي شهرك تولستوي يورت در حوالي گروزني، پايتخت چچن روي داد، به قتل رسيد.

مهند

عربستاني تبار بود و در دسته بندي ارائه شده توسط نيروهاي امنيتي روسيه، ‌وي به عنوان نماينده عالي سازمان القاعده در چچن به شمار مي رفت.
مهند در سال 1999 میلادی از طريق گرجستان وارد چچن شد و به گروهي پيوست كه رياست آن بر عهده خطاب عربستاني بود.
بعد از كشته شدن خطاب و دو تن از اخلافش در سال 2002 میلادی مهند به عنوان هماهنگ كننده اصلي در زمينه تامين هزينه هاي گروه هاي تروريستي در خارج تعيين گرديد.
مهند در واقع رقيب دوكو عمروف در تصدي مقامات رهبري گروهك هاي تروريستي بود. اين چهره مستقيما در برنامه ريزي جهت عمليات هاي تروريستي كه با استفاده از افراد انتحاري در روسيه انجام مي گرفت، مشاركت داشت.
سازمان اطلاعات روسيه مهند را در سال 2011 میلادی به قتل رساند.

ابو الوليد الغامدی

عربستاني تبار با نام كامل «عبدالعزيز بن سعيد بن علي الغامدي» است. وي با لقب «ابوالوليد» شناخته مي شود و آپريل 2004 میلادی در چچن كشته شد.
سازمان اطلاعات روسيه وي را رهبر جنگجويان و مبارزان عربي مي دانست كه از سال 2002 میلادی در چچن حضور داشتند و مي جنگيدند.
نيروهاي ويژه روسيه، ابو الوليد را جانشين الخطاب و به عنوان فرمانده مبارزان چچني مي دانستند.