اصولیون: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۵ ژوئیهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۱۹:۳۳

اصولیون نام آن دسته از فقهای شیعه است که در علم اصول فقه صاحب نظرند. این واژه در برابر اخباری ها به کار گرفته می شود که تعریف خاص خود را دارد.اصولی گری از زمان افول اخباری گری در قرن هجدهم، مکتب مسلط در تشیع اثنی عشری بوده و هم‌اکنون در مذهب شیعه اکثریت قریب به اتفاق را تشکیل می‌دهد.

منابع مورد اعتنای فقهی نزد اصولیون

نزد اصولیون منابع فقه چهار منبع شناخته شده است. 1.كتاب خدا (قرآن). 2. سنت، یعنی قول و فعل و تقریر پیامبر ـ صلوات الله علیه ـ یا امام. 3. اجماع. 4. عقل. این چهار منبع در اصطلاح فقها و اصولیون «ادله اربعه» خوانده می شوند. اما اخباری ها فقط سنت را منبع اصلی فقه می دانند. اصولی ها بعد از قرآن سنت را از ادله اربعه می دانند و معتقدند كه تنها حدیث صحیح و موثق، قابل اعتماد است و راوی حدیث باید عادل و شخص مورد اعتمادی باشد. در غیر این صورت، احادیث قابل اعتماد نیست. بنا بر این، «علم رجال» یعنی علم راوی شناسی، در میان مسلمین به وجود آمد. این دسته «قياس» و «اجتهاد» و «راى» را از اصول فقه می دانند. ^[۱]

==تفاوت اصولیون شیعه و اهل سنت==

در برخی از منابع آمده است: اصوليين شيعه به قياس و رأى قايل نيستند و در برابر اخباریون هستند اما اصوليون اهل سنت در مقابل حشويه‏ اند نه در مقابل اخباريون. ^[۲]

نام و آثار برخی از اصولیون مشهور

1.شیخ مفید صاحب کتاب الرسالة الاصولیة 2.سید مرتضی علم الهدی صاحب کتاب الذریعة الی اصول الشریعة 3.شیخ طوسی صاحب کتاب عدة الاصول 4.محقق حلی صاحب " معارج الاصول 5.شیخ حسن بن زین الدین صاحب " کتاب معالم الدین 6.میرزای قمی صاحب " ;کتاب قوانین الاصول 7.شیخ مرتضی انصاری صاحب " کتاب فرائد الاصول 8.آخوند محمد کاظم خراسانی صاحب کتاب کفایة الاصول

^[۳] ^[۴] ^[۵]

پانویس

↑ محمد جواد مشکور، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، انتشارات آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ دوم، ص 64
↑ محمد جواد مشکور، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، انتشارات آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ دوم، ص 64
↑ ر. ک. مبادی فقه و اصول نوشته علی رضا فیض ص 63 تا 67
↑ تاریخ فقه و فقها نوشته ابو القاسم گرجی ص 307 تا 341
↑ ادوار اجتهاد نوشته محمد ابراهیم جناتی ص 407

[1] محمد جواد مشکور، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، انتشارات آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ دوم، ص 64

[2] محمد جواد مشکور، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، انتشارات آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ دوم، ص 64

[3] ر. ک. مبادی فقه و اصول نوشته علی رضا فیض ص 63 تا 67

[4] تاریخ فقه و فقها نوشته ابو القاسم گرجی ص 307 تا 341

[5] ادوار اجتهاد نوشته محمد ابراهیم جناتی ص 407

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-به دانشمندانِ شیعیِ صاحب نظر در علم اصول فقه را اصولیون شیعه گویند؛ اصولیون شیعه واژه " اصولی " را در مقابل " اخباری " به کار می‌برند.
+اصولیون نام آن دسته از فقهای شیعه است  که در علم اصول فقه صاحب نظرند. این واژه در برابر اخباری ها به کار گرفته می شود که تعریف خاص خود را دارد.اصولی گری از زمان افول اخباری گری در قرن هجدهم، مکتب مسلط در تشیع اثنی عشری بوده و هم‌اکنون در مذهب شیعه اکثریت قریب به اتفاق را تشکیل می‌دهد.
+==منابع مورد اعتنای فقهی نزد اصولیون==
+نزد اصولیون منابع فقه چهار منبع شناخته شده است. 1.كتاب خدا (قرآن). 2. سنت، یعنی قول و فعل و تقریر پیامبر ـ صلوات الله علیه ـ یا امام. 3. اجماع. 4. عقل. این چهار منبع در اصطلاح فقها و اصولیون «ادله اربعه» خوانده می شوند. اما اخباری ها فقط سنت را منبع اصلی فقه می دانند. اصولی ها بعد از قرآن سنت را از ادله اربعه می دانند و معتقدند كه تنها حدیث صحیح و موثق، قابل اعتماد است و راوی حدیث باید عادل و شخص مورد اعتمادی باشد. در غیر این صورت، احادیث قابل اعتماد نیست. بنا بر این، «علم رجال» یعنی علم راوی شناسی، در میان مسلمین به وجود آمد. این دسته «قياس» و «اجتهاد» و «راى» را از اصول فقه می دانند. <ref>محمد جواد مشکور، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، انتشارات آستان قدس رضوی، سال 1372  شمسی، چاپ دوم، ص 64</ref>
+ ==تفاوت اصولیون شیعه و اهل سنت==
+در برخی از منابع آمده است: اصوليين شيعه به قياس و رأى قايل نيستند و در برابر اخباریون هستند اما اصوليون اهل سنت در مقابل حشويه‏ اند نه در مقابل اخباريون. <ref>محمد جواد مشکور، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، انتشارات آستان قدس رضوی، سال 1372  شمسی، چاپ دوم، ص 64</ref>
+==نام و آثار برخی از اصولیون مشهور==
-اصولیون كسانی هستند كه منابع فقه از نظر آنها چهار منبع میباشد. 1. كتاب خدا (قرآن). 2. سنت، یعنی قول و فعل و تقریر پیامبر ـ ص ـ یا امام. 3. اجماع. 4. عقل. این چهار منبع در اصطلاح فقها و اصولیون «ادله اربعه» خوانده میشوند. اخبارین در میان شیعیان گروهی پیدا شد، كه این ادله اربعه را جزء منابع فقه ندانسته و نظریات خاص خود را اعمال كردند كه ما به آنها و تاریخچه‌شان اشاره میكنیم.
+.شیخ مفید  صاحب  کتاب الرسالة الاصولیة
+.سید مرتضی علم الهدی صاحب  کتاب الذریعة الی اصول الشریعة
+.شیخ طوسی صاحب کتاب  عدة الاصول
+.محقق حلی  صاحب " معارج الاصول
+.شیخ حسن بن زین الدین  صاحب " کتاب معالم الدین
-پس اصولیون كسانی هستند كه ادله اربعه (كتاب، سنت، اجماع و عقل) را از منابع استدلالی فقه میدانند و اخباریین كسانی هستند كه از این ادله چهارگانه فقط «سنت» را منبع فقه میدانند، كه به موجب این نظریه اختلافاتی با اصولیون در مباحث مختلف اصولی و فقهی، به وجود آمده است. مثلا در باب حجیت ظواهر قرآن، اختلاف شدید میان اصولیون و اخباریین وجود دارد. اخباریین معتقدند كه همواره استفاده مسلمین از قرآن باید به صورت غیر مستقیم بوده باشد، یعنی به وسیله اخبار و روایات، میتوان از قرآن استفاده كرد و اگر فرضاً ظاهر آیه‌ای بر مطلبی دلالت كند، ولی حدیثی آمده باشد و بر ضد ظاهر آن آیه باشد، ما باید به مقتضای حدیث عمل كنیم و بگوییم ما معنی واقعی آیه را نمیدانیم، ولی اصولیون ثابت میكنند كه استفاده مسلمین از قرآن، به صورت مستقیم میباشد و بر عكس ادعای اخباریین، ثابت میكنند كه احادیث، معیار و مقیاس قرآن نیستند، بلكه قرآن معیار و مقیاس اخبار و روایات و احادیث است.(3)
+.میرزای قمی  صاحب " ;کتاب  قوانین الاصول
+.شیخ مرتضی انصاری صاحب " کتاب  فرائد الاصول
-  انصاری، رسایل، آخوند خراسانی، كفایه، بحث ادله اربعه.
+.آخوند محمد کاظم خراسانی صاحب کتاب  کفایة الاصول
-اصولیین كه بعد از قرآن، «سنّت» را از ادله اربعه میدانستند. معتقد بودند كه تنها حدیث صحیح و موثق، قابل اعتماد است و راوی حدیث باید عادل و شخص مورد وثوقی باشد. در غیر این صورت، به این حدیث نمیتوان اعتماد كرد. از این رو «علم رجال» یعنی علم راوی شناسی، در میان مسلمین به وجود آمد.
+<ref>ر. ک. مبادی فقه و اصول نوشته علی رضا فیض ص 63 تا 67</ref>  <ref>تاریخ فقه و فقها نوشته ابو القاسم گرجی ص 307 تا 341</ref>  <ref>ادوار اجتهاد نوشته محمد ابراهیم جناتی ص 407
+</ref>
-ولی اخباریین شیعه، تقسیم احادیث به صحیح و موثق و ضعیف را ناروا دانستند و گفتند همه احادیث خصوصا احادیث موجود در كتب اربعه یعنی «كافی»، «من لا یحضره الفقیه»، «تهذیب الاحكام» و «استبصار» معتبرند و به همه آنها میتوان اعتماد و عمل نمود.
+==پانویس==
+[[رده: کلام اسلامی]]
+[[رده: فرقه های دینی ]]
+[[رده: مذاهب کلامی ]]
-اصولیون (عربی: الاصولية‎) اکثریت مسلمانان شیعه دوازده‌امامی هستند. آنان از گروه اکنون بسیار کوچک‌تر رقیب اخباریون در استفاده از اجتهاد برای ایجاد احکام جدید فقه؛ در ارزیابی حدیث برای کنارگذاشتن روایات نامعتبر؛ و در اجباری دانستن تقلید از یک مجتهد برای تعیین رفتار صحیح اسلامی تفاوت دارند.
-اصولی گری از زمان افول اخباری گری در قرن هجدهم، مکتب مسلط در تشیع اثنی عشری بوده و هم‌اکنون در مذهب شیعه اکثریت قریب به اتفاق را تشکیل می‌دهد.
-اصوليون‏
-اصوليون «قياس» و «اجتهاد» و «راى» را از اصول فقه دانند. اصوليين شيعه به قياس و رأى قايل نيستند و اصوليون اهل سنت در مقابل حشويه‏اند نه در مقابل اخباريون. ص 64
-==نام و آثار برخی از اصولیون مشهور==