فضیل بن عیاض: تفاوت میان نسخه‌ها

'''فضیل بن عیاض''' درگذشته در ۱۸۷ق از دیگر صوفیان خراسانی بود که در آغاز میان ابیورد و سرخس دزدی می‌کرد، اما به دنبال جذبه‌ای الاهی، گام در طریق سلوک نهاد و از سرآمدانِ عصر خود شد. گفته‌اند که «دائم الحزن» بود، چندان‌که به گفتۀ قشیری هنگامی که او رحلت کرد، حزن از جهان رخت بربست<ref>قشیری، عبدالکریم، ج۱، ص۶۶، الرسالة القشیریة، قاهره، ۱۳۶۷ق/۱۹۴۸م</ref> فضیل از معاشرت با مردم کراهت داشت و خلوت بی‌تفرقۀ خود را بر تشویش دیدار خلق ترجیح می‌داد<ref>عطار نیشابوری، فریدالدین، ج۱، ص۹۶، تذکرةالاولیاء، به کوشش محمد استعلامی، تهران، ۱۳۴۶ش. - تاریخ التصوف الاسلامی، ص۲۶۴-۲۸۰، بدوی، عبدالرحمان، تاریخ التصوف الاسلامی، کویت، ۱۹۷۸م</ref>.

روایت‎‌های مشهور تاریخی درباره داستان توبه فضیل گفته‌اند که شبی وی به نیت یک زن از دیوار خانه‌ای بالا رفته بود، صدای کسی را شنید که مشغول خواندن این آیه از قرآن بود:

«أَلَمْ یأْنِ لِلَّذِینَ آمَنُوا أَنْ تَخْشَعَ قُلُوبُهُمْ لِذِکْرِ اللّهِ...» (ترجمه: آيا براى كسانى كه ايمان آورده‌اند هنگام آن نرسيده كه دلهايشان به ياد خدا نرم [و فروتن‏] گردد.)<ref>سوره حدید–۱۶</ref> و بر این اساس فضیل با شنیدن این کلام دگرگون شد و فریاد برآورد: پروردگارا، اکنون زمانش رسیده است. وی در پی این حادثه به گوشه‌ای رفت و زهد اختیار کرد<ref>ابن‌خلکان، وفیات الاعیان، دارالثقافه، ج۴، ص۴۷</ref>.داستان توبه او در منبرهای واعظان زیاد یاد می‌شود.