هبوط: تفاوت میان نسخه‌ها

|هُبوط • هُبوطِ انسان

<big>هبوط</big> به معنای پایین آمدن از بلندی(نزول) و ضد صعود(بالا رفتن) است. و گاهی به معنای حلول در مکان نیز استعمال می‌شود.

در آیات متعددی از [[قرآن مجید]]، از اخراج آدم(ع) از بهشت و اسکان او در زمین به هبوط تعبیر شده است:

بحث از هبوط آدم(ع) و معنای این هبوط در مرحله‌ی نخست به این نکته بستگی دارد که بهشتی را که حضرت آدم در آن سکونت داشت چگونه معنا کنیم، آیا این یک بهشت دنیایی بود(زمینی یا [[برزخی]])، یا آخرتی؟ آنچه مسلم است این است که [[بهشت خلد]] نبوده است، بر این اساس هبوط، هبوط مقامی است.

[[طبرسی]] در [[تفسیر مجمع البیان]] می‌فرماید: هبوط و [[نزول]] و وقوع مثل هم هستند(به یک معنا هستند) که عبارت است از: حرکت از بلندی به سوی پایین... و گاهی هبوط به معنای(حلول در مکان) استعمال می‌شود مثل آیه‌ی شریفه که می‌فرماید: «اهبطوا مصراً»؛ یعنی وارد شهر شوید. <ref>البته اخراج آدم و حوا از بهشت و هبوطشان(نزولشان) در زمین جنبه‌ی عقوبت نداشت؛ زیرا دلیل داریم که انبیای الاهی در هیچ حالی مرتکب عمل قبیح نمی‌شوند و کسی که عقوبت را بر پیامبران جایز بداند، در حق آنها جفا کرده و بزرگ‌ترین تهمت ناروا را به خداوند متعال وارد ساخته است... همانا خداوند آدم را از بهشت خارج کرد به دلیل این‌که با تناول از میوه‌ی شجره‌ی ممنوعه، مصلحت تغییر کرد و حکمت و تدبیر االهی اقتضا نمود که او را به زمین بیاورد و به تکالیف و سختی‌های دنیا مبتلا سازد. مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج 1، ص 197</ref>

بنابر این، معناى آیه چنین می‌شود که خداى تعالى فرمود: به جرم این‌که هنگامى که ترا امر کردم سجده نکردى باید از مقامت فرود آیى؛ چون مقام تو مقام خضوع و فرمانبرى بود و تو نمی‌بایستى در چنین مقامى تکبر کنى، پس برون شو که تو از خوارشدگانى. <ref>المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه، ج 8، ص 35</ref>

در جایی دیگر ایشان به نکته‌ی مهمی اشاره می‌کند و می‌گوید: «امر به هبوط یک [[امر تکوینی]](تکلیف تکوینی) است که بعد از سکونت در بهشت و ارتکاب اشتباه اتفاق افتاده است. پس در همین مخالفت با نهی الاهی و نزدیک شدن به درخت، هیچ دین و تکلیف الاهی در کار نبود؛ بنابراین، گناهی عبودیتی و معصیت مولوی تحقق پیدا نکرد». <ref>المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه، ج 8، ص137 </ref>

[[آیت جوادی آملی]] با پذیرش بهشت برزخی به عنوان مسکن آدم و حوا، می‌گوید: حضرت آدم از نشئه‌ی فرا طبیعت به محدوده‌ی طبیعت منتقل شد و چنین انتقالی همان تنزل وجودی و مکانتی است. - مانند تنزل قرآن از نزد خدای سبحان برای هدایت مردم- نه تنزل بدنی و مکانی. علاوه بر این این هبوط چون همراه با [[توبه]] و اجتباء حضرت آدم بود، از آن به هبوط ولایت و خلافت یاد می‌شود. <ref> جوادی آملی، عبد الله، تفسیر تسنیم، ج 3، ص 383، قم، مرکز نشر اسراء</ref>

هبوط [[ابلیس]] سقوط از منزلت بود، ولی هبوط آدم با حفظ کرامت، در زمین بود؛ یعنی استقرار در زمین مشترک بین آدم و ابلیس بود، اما ابلیس با فقد درجه‌ی پیشین وارد زمین شد و آدم با حفظ مرتبت قبلی در زمین مستقر شد. <ref> جوادی آملی، عبد الله، تفسیر تسنیم، ج 3،ص 374 و408 و466 ، قم، مرکز نشر اسراء</ref>

1. هبوطی از جایگاه و منزلت فرشتگان که پس از [[استکبار]] از سجده ی برای آدم حاصل شد و لازمه ی آن هبوط از بهشت به عنوان منزلت و شان رفیع بود و آیه ی «قال فاهبط منها فما یکون لک ان تتکبر فیها فاخرج انک من الصاغرین». به اشاره دارد. <ref>طه، 117</ref>