حسن بن علی (عسکری): تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۵۰: | خط ۵۰: | ||
امام حسن عسکرى(ع) در روز جمعه هشتم ربیع الثانی <ref>طبرسی، فضل بن حسن، اعلام الوری بأعلام الهدی، ج 2، ص 131، قم، مؤسسه آل البیت(ع)، چاپ اول، 1417ق؛ ابن شهر آشوب مازندرانی، مناقب آل أبی‌طالب(ع)، ج 4، ص 422، قم، انتشارات علامه، چاپ اول، 1379ق</ref> سال 232 هجری قمری <ref>شیخ مفید، الإرشاد فی معرفة حجج الله على العباد، ج 2، ص 313، کنگره شیخ مفید، چاپ اول، قم، 1413 ق</ref> به دنیا آمد. پدرش امام دهم حضرت امام هادی(ع) است. در مورد نام مادر آن‌حضرت که [[ام ولد]] <ref> یعنی مادر فرزند، و آن کنیزی است که از مولای خود آبستن شود.</ref> نیز بوده گزارش‌های مختلفی وجود دارد. در برخی از منابع، نام او؛ «حدیث»، «سَوسَن»، <ref>کلینى، محمد بن یعقوب بن اسحاق، کافی، ج 1، ص 503، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق؛ الإرشاد فی معرفة حجج الله على العباد، ج 2، ص 313</ref> یا «سلیل» <ref>امین عاملی، سید محسن، اعیان الشیعة، ج 2، ص40، بیروت، دار التعارف للمطبوعات، 1403ق</ref> ذکر شده است. | امام حسن عسکرى(ع) در روز جمعه هشتم ربیع الثانی <ref>طبرسی، فضل بن حسن، اعلام الوری بأعلام الهدی، ج 2، ص 131، قم، مؤسسه آل البیت(ع)، چاپ اول، 1417ق؛ ابن شهر آشوب مازندرانی، مناقب آل أبی‌طالب(ع)، ج 4، ص 422، قم، انتشارات علامه، چاپ اول، 1379ق</ref> سال 232 هجری قمری <ref>شیخ مفید، الإرشاد فی معرفة حجج الله على العباد، ج 2، ص 313، کنگره شیخ مفید، چاپ اول، قم، 1413 ق</ref> به دنیا آمد. پدرش امام دهم حضرت امام هادی(ع) است. در مورد نام مادر آن‌حضرت که [[ام ولد]] <ref> یعنی مادر فرزند، و آن کنیزی است که از مولای خود آبستن شود.</ref> نیز بوده گزارش‌های مختلفی وجود دارد. در برخی از منابع، نام او؛ «حدیث»، «سَوسَن»، <ref>کلینى، محمد بن یعقوب بن اسحاق، کافی، ج 1، ص 503، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق؛ الإرشاد فی معرفة حجج الله على العباد، ج 2، ص 313</ref> یا «سلیل» <ref>امین عاملی، سید محسن، اعیان الشیعة، ج 2، ص40، بیروت، دار التعارف للمطبوعات، 1403ق</ref> ذکر شده است. | ||
بنابر نقلی، [[پیامبر اسلام(ص)]] در سخنی با [[امام علی(ع)]] | بنابر نقلی، [[پیامبر اسلام(ص)]] در سخنی با [[امام علی(ع)]] از ولادت تمام [[امامان]] و از جمله امام یازدهم خبر داده و حضرتشان را چنین توصیف فرمود: «خداوند تبارک و تعالى در صلب امام هادی نطفه‌اى قرار داد که او را نزد خود "[[حسن]]" نامید و او را همچون نورى در شهرها قرار داد، در زمین، خلیفه و مایه عزّت امّت جدّش نمود و هادى و راهنماى شیعیانش کرده نزد پروردگارش او را [[شفیع]] آنان نمود. [[خداوند]] او را مایه نقمت و عذاب مخالفان قرار داد و براى دوستانش و کسانى که او را امام خود بدانند، حجّت و برهان گرداند». <ref>شیخ صدوق، عیون أخبار الرضا(ع)، ج 1، ص 62، تهران، نشر جهان، چاپ اول، 1378ق</ref> | ||
امام حسن عسکری(ع)، پدر و پدربزرگشان به «[[ابن الرضا]]» نیز معروف بودند. <ref> إعلام الورى بأعلام الهدى، ج 2 ص 131</ref> | امام حسن عسکری(ع)، پدر و پدربزرگشان به «[[ابن الرضا]]» نیز معروف بودند. <ref> إعلام الورى بأعلام الهدى، ج 2 ص 131</ref> | ||
| خط ۸۵: | خط ۸۵: | ||
=امامت امام حسن عسکری(ع)= | =امامت امام حسن عسکری(ع)= | ||
حضرت امام هادى(ع) به یکی از | حضرت امام هادى(ع) به یکی از اصحاب خود چنین نوشت: «ابو محمد فرزند من از نظر خلقت و آفرینش، سالم‌ترین افراد آل محمد، و حجتش از همه محکم‌تر، و بزرگ‌ترین فرزند و جانشین من بوده، و رشته امامت و احکام نزد او است، و تو آنچه از من می‌پرسیدى از او بپرس». <ref>الإرشاد فی معرفة حجج الله على العباد، ج 2، ص 339</ref> | ||
شاهویه بن عبدالله می‌گوید: امام دهم(ع) نامهای بدین مضمون برایم نگاشتند که؛ «تو خواستی از امام پرسش کنى و نگران این موضوع هستى، ولی نگران نباش! خداوند مردم را پس از هدایت، سرگردان نمی‌کند ... اینک امام شما بعد از من فرزندم ابومحمد است ...». <ref>الإرشاد فی معرفة حجج الله على العباد، ج 2، ص ص 320</ref> | |||
به هر حال بعد از شهادت امام هادی(ع) در سال 254 ق، [[امامت]] | به هر حال بعد از شهادت امام هادی(ع) در سال 254 ق، [[امامت]] شیعیان به مدت شش سال در دستان باکفایت امام عسکری(ع) بود. | ||
=امام حسن و تربیت شاگردان شایسته= | =امام حسن و تربیت شاگردان شایسته= | ||
امام حسن عسکری(ع) همانند سایر | امام حسن عسکری(ع) همانند سایر امامان معصوم(ع) در زمینه تربیت شاگرد اهتمام خاصی داشت. چنانکه [[شیخ طوسی]]<ref>ر.ک:مقاله شیخ طوسی</ref>، بیش از صد نفر از یاران و شاگردان آن‌حضرت را یاد کرده است. <ref>طوسى، محمد بن حسن، رجال، ص 397 - 403، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، چاپ اول، 1415ق</ref> | ||
=کتابهای امام حسن عسکری(ع)= | =کتابهای امام حسن عسکری(ع)= | ||
| خط ۱۰۵: | خط ۱۰۵: | ||
==لمنقبة== | ==لمنقبة== | ||
که مشتمل بر بسیاری از [[احکام]] و مسائل [[حلال]] و [[حرام]] | که مشتمل بر بسیاری از [[احکام]] و مسائل [[حلال]] و [[حرام]] است. <ref>آقا بزرگ تهرانى، الذریعة إلى تصانیف الشیعة،ج 23، ص 149، قم، اسماعیلیان، 1408ق</ref> | ||
==نامه‌ها== | ==نامه‌ها== | ||
امام حسن عسکری(ع) برای گسترش [[فرهنگ تشیع،]] توسعه علم و دانش، و هدایت و سازندگی، نامه‌های فراوانی به شهرها نوشته است؛ مانند: نامه آن‌حضرت به شیعیان [[قم]] | امام حسن عسکری(ع) برای گسترش [[فرهنگ تشیع،]] توسعه علم و دانش، و هدایت و سازندگی، نامه‌های فراوانی به شهرها نوشته است؛ مانند: نامه آن‌حضرت به شیعیان [[قم]] <ref>مناقب آل أبی طالب(ع)، ج 4، ص 425</ref> که متن آن در کتاب‌ها ثبت و ضبط شده است. همچنین نامهای که امام به [[علی بن بابویه]]، <ref>شیخ صدوق، محمد بن على، صفات الشیعة، ص 6، تهران، انتشارات زرارة، چاپ سوم، 1380ش</ref> [[اسحاق بن اسماعیل نیشابوری]] <ref>شیخ صدوق، محمد بن على، صفات الشیعة، ص 6، تهران، انتشارات زرارة، چاپ سوم، 1380ش</ref> نوشته است. | ||
=شهادت امام حسن عسکری(ع)= | =شهادت امام حسن عسکری(ع)= | ||
| خط ۱۱۵: | خط ۱۱۵: | ||
فرزند [[عبیدالله بن خاقان]] می‌گوید: روزی برای پدرم که وزیر معتمد بود خبر آوردند که امام حسن(ع) بیمار است. پدرم با عجله خبر را به خلیفه داد. خلیفه به پنج نفر از معتمدانش – از جمله نحریر خادم - دستور داد که خانه حضرت را زیر نظر داشته باشند و طبیبی را مقرّر کرد که هر صبح و شام از احوال ایشان آگاه شود. بعد از دو روز خبر آوردند که بیماری آن‌حضرت شدیدتر شده است. | فرزند [[عبیدالله بن خاقان]] می‌گوید: روزی برای پدرم که وزیر معتمد بود خبر آوردند که امام حسن(ع) بیمار است. پدرم با عجله خبر را به خلیفه داد. خلیفه به پنج نفر از معتمدانش – از جمله نحریر خادم - دستور داد که خانه حضرت را زیر نظر داشته باشند و طبیبی را مقرّر کرد که هر صبح و شام از احوال ایشان آگاه شود. بعد از دو روز خبر آوردند که بیماری آن‌حضرت شدیدتر شده است. | ||
پدرم نزد حضرتشان رفته و به پزشگان دستور داد که از آنجا دور نشوند و از | پدرم نزد حضرتشان رفته و به پزشگان دستور داد که از آنجا دور نشوند و از قاضی القضات نیز خواست که ده نفر از دانشمندان سرشناس را پیوسته نزد امام(ع) نگهدارد. <ref> کتاب الغیبة، ص 218 – 219؛ قمى، عباس، منتهى الآمال فی تواریخ النبی و الآل، ج3، ص 1940، قم، دلیل ما، 1379ش</ref> | ||
به نظر می‌رسد تمام اینها صحنه‌سازی‌هایی بود که مرگ آن حضرت را طبیعی جلوه دهند. به هر حال، امام به شهادت رسید و در همان شهر سامرا و در همان خانه‌اى که پدرشان در آن دفن شده بود به خاک سپرده شد. <ref>الکافی، ج 1، ص 503</ref> | به نظر می‌رسد تمام اینها صحنه‌سازی‌هایی بود که مرگ آن حضرت را طبیعی جلوه دهند. به هر حال، امام به شهادت رسید و در همان شهر سامرا و در همان خانه‌اى که پدرشان در آن دفن شده بود به خاک سپرده شد. <ref>الکافی، ج 1، ص 503</ref> | ||
نسخهٔ ۱۶ سپتامبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۵:۲۰
| نام | حسن بن علی بن محمد |
|---|---|
| کنیه | ابومحمد |
| القاب | ابن‌الرضا، صامت، هادی، رفیق، زکی و نقی |
| ولادت | ۸ ربیع‌الثانی سال ۲۳۲ پس از هجرت |
| پدر | امام هادی(ع) |
| مادر | نرجس |
| مدت امامت | ۶ سال (از ۲۵۴ تا ۲۶۰ق) |
| طول عمر | ۲۸ سال |
| زادگاه | مدینه |
| تاریخ شهادت | ۸ ربیع‌الاول سال ۲۶۰ پس از هجرت |
| علت شهادت | به دستور معتمد خلیفهٔ عباسی مسموم |
| مدفن | آرامگاه امامان علی الهادی و حسن عسکری، سامرا |
امام حسن عسکرى(ع) و یا «ابو محمد» یازدهمین امام شیعیان است که در سال 232 ق چشم به جهان گشود. بعد از آنکه پدرشان امام هادی(ع) توسط خلیفه[۱] وقت به سامرا[۲] احضار شد، ایشان نیز به همراه پدر به آن شهر رفته و تا زمان شهادت در همانجا زیر نظر مأموران خلفای عباسی بود.
شش خلیفه عباسی به نامهای متوکل، منتصر، مستعین، معتز، مهتدی و معتمد در زمان زندگی کوتاه حضرتشان حکومت را در اختیار داشته و در نهایت، ایشان بعد از 28 سال زندگی و 6 سال امامت، در تاریخ 260 ق به دستور معتمد به شهادت رسیده و در همان شهر سامرا و در کنار مزار پدرشان به خاک سپرده شدند.
خلاصه ای از زندگی حضرت امام حسن عسکری(ع)
امام حسن عسکرى(ع) در روز جمعه هشتم ربیع الثانی [۳] سال 232 هجری قمری [۴] به دنیا آمد. پدرش امام دهم حضرت امام هادی(ع) است. در مورد نام مادر آن‌حضرت که ام ولد [۵] نیز بوده گزارش‌های مختلفی وجود دارد. در برخی از منابع، نام او؛ «حدیث»، «سَوسَن»، [۶] یا «سلیل» [۷] ذکر شده است.
بنابر نقلی، پیامبر اسلام(ص) در سخنی با امام علی(ع) از ولادت تمام امامان و از جمله امام یازدهم خبر داده و حضرتشان را چنین توصیف فرمود: «خداوند تبارک و تعالى در صلب امام هادی نطفه‌اى قرار داد که او را نزد خود "حسن" نامید و او را همچون نورى در شهرها قرار داد، در زمین، خلیفه و مایه عزّت امّت جدّش نمود و هادى و راهنماى شیعیانش کرده نزد پروردگارش او را شفیع آنان نمود. خداوند او را مایه نقمت و عذاب مخالفان قرار داد و براى دوستانش و کسانى که او را امام خود بدانند، حجّت و برهان گرداند». [۸]
امام حسن عسکری(ع)، پدر و پدربزرگشان به «ابن الرضا» نیز معروف بودند. [۹] آن‌حضرت در سال 234 ق و در حالی که دوسال بیشتر نداشتند به همراه پدر با فراخوان متوکّل، به سامرّا رفتند و بالاجبار تا آخر عمر بابرکتشان در همان شهر سکونت گزیدند. [۱۰]
امام حسن عسکری(ع) با نرجس (یا حکیمه) (دختر یشوعا، پسر قیصر روم که مادرش از اولاد حواریّون و نسبش به شمعون وصیّ حضرت عیسی[۱۱] می‌رسد) ازدواج نمود. [۱۲]
امام حسن عسکری (ع) تنها یک فرزند داشت که او همان حضرت مهدی منتظر(عج) و آخرین امام شیعیان می‌باشد. [۱۳]
کنیه و القاب امام حسن عسکری(ع)
کنیه آن حضرت «أبو محمد» است و این کنیه را امام هادی (ع) بر ایشان نهاده اند [۱۴] که اشاره به این دارد که فرزند آن حضرت امام منتظر است که روایات ائمه پیشین ایشان را همنام پیامبر معرفی نموده بودند.
القاب آن حضرت که هر کدام آینه ی صفات برجسته و والای ایشان است، عبارتند از:
1. خالص: ایشان از هر آلایش و پلیدی پاک بودند. [۱۵]
2. هادی: ایشان نماد هدایت و نشانه ی راهیابی و حرکت در صراط مستقیم برای عالمیان بودند. [۱۶]
3. عسکری: سامرا یک منطقه ی نظامی به شمار می رفت و امام را به خاطر اقامت در آنجا (یا محله ای از آنجا) «عسکری» لقب دادند. لازم به ذکر است همانطور که مورخان تصریح کرده اند، اگر در جایی لقب «عسکری» به تنهایی بکار رود مراد امام حسن عسکری است نه پدرشان. [۱۷]
4. زکی: ایشان شریف ترین و پاک نهادترین انسان روزگار خود بودند جان و دل خود را پاک کرده در راه اعمال نیک پرورش داده بودند. [۱۸]
5. خاص: خداوند ایشان را با فضائل و اجابت دعا، ویژه و خاص خود گردانیده بود. [۱۹]
6. صامت: ایشان خاموش بودند و جز به یاد خدا، تعلیم و حکمت گویی، لب نمی گشودند. [۲۰]
7. سراج: ایشان چراغی بودند در تیرگی ها و مردم را به صلاح و تقوا راهنمایی می کردند. [۲۱]
8. تقی: ایشان پرهیزگارترین انسان زمان خود بودند و بیش از هر کس پاسدار احکام دین و متکی به پروردگار به شمار می رفتند. [۲۲]
9. ابن الرضا: عنوانی است که امام جواد و امام عسکری علیهما السّلام هر دو به آن شهرت یافته اند. [۲۳]
امامت امام حسن عسکری(ع)
حضرت امام هادى(ع) به یکی از اصحاب خود چنین نوشت: «ابو محمد فرزند من از نظر خلقت و آفرینش، سالم‌ترین افراد آل محمد، و حجتش از همه محکم‌تر، و بزرگ‌ترین فرزند و جانشین من بوده، و رشته امامت و احکام نزد او است، و تو آنچه از من می‌پرسیدى از او بپرس». [۲۴]
شاهویه بن عبدالله می‌گوید: امام دهم(ع) نامهای بدین مضمون برایم نگاشتند که؛ «تو خواستی از امام پرسش کنى و نگران این موضوع هستى، ولی نگران نباش! خداوند مردم را پس از هدایت، سرگردان نمی‌کند ... اینک امام شما بعد از من فرزندم ابومحمد است ...». [۲۵]
به هر حال بعد از شهادت امام هادی(ع) در سال 254 ق، امامت شیعیان به مدت شش سال در دستان باکفایت امام عسکری(ع) بود.
امام حسن و تربیت شاگردان شایسته
امام حسن عسکری(ع) همانند سایر امامان معصوم(ع) در زمینه تربیت شاگرد اهتمام خاصی داشت. چنانکه شیخ طوسی[۲۶]، بیش از صد نفر از یاران و شاگردان آن‌حضرت را یاد کرده است. [۲۷]
کتابهای امام حسن عسکری(ع)
حضرت عسکری(ع) علاوه بر تربیت شاگردان و تشویق نویسندگان، خود نیز دست به قلم برده و کتاب‌ها و نامه‌های فراوانی را برای توسعه علم و دانش و هدایت و راهنمایی جامعه از خود به یادگار گذاشته است که به نمونه‌هایی اشاره می‌شود:
تفسیر القرآن
که حسن بن خالد برادر محمد بن خالد آن‌را نقل کرده است. گفتنی است؛ امروزه کتابی با عنوان تفسیر الامام العسکری(ع) موجود است که عالمان رجال[۲۸] و حدیث بر آن نقدها دارند و آن‌را غیر از نوشته اصلی می‌دانند. [۲۹]
لمنقبة
که مشتمل بر بسیاری از احکام و مسائل حلال و حرام است. [۳۰]
نامه‌ها
امام حسن عسکری(ع) برای گسترش فرهنگ تشیع، توسعه علم و دانش، و هدایت و سازندگی، نامه‌های فراوانی به شهرها نوشته است؛ مانند: نامه آن‌حضرت به شیعیان قم [۳۱] که متن آن در کتاب‌ها ثبت و ضبط شده است. همچنین نامهای که امام به علی بن بابویه، [۳۲] اسحاق بن اسماعیل نیشابوری [۳۳] نوشته است.
شهادت امام حسن عسکری(ع)
فرزند عبیدالله بن خاقان می‌گوید: روزی برای پدرم که وزیر معتمد بود خبر آوردند که امام حسن(ع) بیمار است. پدرم با عجله خبر را به خلیفه داد. خلیفه به پنج نفر از معتمدانش – از جمله نحریر خادم - دستور داد که خانه حضرت را زیر نظر داشته باشند و طبیبی را مقرّر کرد که هر صبح و شام از احوال ایشان آگاه شود. بعد از دو روز خبر آوردند که بیماری آن‌حضرت شدیدتر شده است.
پدرم نزد حضرتشان رفته و به پزشگان دستور داد که از آنجا دور نشوند و از قاضی القضات نیز خواست که ده نفر از دانشمندان سرشناس را پیوسته نزد امام(ع) نگهدارد. [۳۴]
به نظر می‌رسد تمام اینها صحنه‌سازی‌هایی بود که مرگ آن حضرت را طبیعی جلوه دهند. به هر حال، امام به شهادت رسید و در همان شهر سامرا و در همان خانه‌اى که پدرشان در آن دفن شده بود به خاک سپرده شد. [۳۵]
پانویس
- ↑ ر.ک:مقاله خلیفه
- ↑ ر.ک:مقاله سامرا
- ↑ طبرسی، فضل بن حسن، اعلام الوری بأعلام الهدی، ج 2، ص 131، قم، مؤسسه آل البیت(ع)، چاپ اول، 1417ق؛ ابن شهر آشوب مازندرانی، مناقب آل أبی‌طالب(ع)، ج 4، ص 422، قم، انتشارات علامه، چاپ اول، 1379ق
- ↑ شیخ مفید، الإرشاد فی معرفة حجج الله على العباد، ج 2، ص 313، کنگره شیخ مفید، چاپ اول، قم، 1413 ق
- ↑ یعنی مادر فرزند، و آن کنیزی است که از مولای خود آبستن شود.
- ↑ کلینى، محمد بن یعقوب بن اسحاق، کافی، ج 1، ص 503، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق؛ الإرشاد فی معرفة حجج الله على العباد، ج 2، ص 313
- ↑ امین عاملی، سید محسن، اعیان الشیعة، ج 2، ص40، بیروت، دار التعارف للمطبوعات، 1403ق
- ↑ شیخ صدوق، عیون أخبار الرضا(ع)، ج 1، ص 62، تهران، نشر جهان، چاپ اول، 1378ق
- ↑ إعلام الورى بأعلام الهدى، ج 2 ص 131
- ↑ حسنی، هاشم معروف، سیرة الائمة الاثنی عشر(ع)، ج 3، ص 481، نجف، المکتبة الحیدریة، چاپ اول، 1382ق
- ↑ ر.ک:مقاله حضرت عیسی
- ↑ ابن ابى الثلج بغدادى، محمد بن احمد، تاریخ أهل البیت نقلا عن الأئمة(ع)، ص 125، قم، مؤسسه آل البیت(ع)، چاپ اول، 1410ق؛ خصیبی، حسین بن حمدان، الهدایة الکبری، ص 334، بیروت، البلاغ، 1419ق؛ ر. ک: شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص 208 – 214، قم، دار المعارف الإسلامیة، چاپ اول، 1411ق
- ↑ الإرشاد فی معرفة حجج الله على العباد، ج 2، ص 339
- ↑ اخبار الدول، ص ۱۱۷ . بحرالانساب، ص ۲. تحفۀالانام، ص ۸۶ و النجوم الزاهرة، ج ۳، ص ۳۲
- ↑ اخبار الدول، ص ۱۱۷ و بحرالانساب، ص ۲
- ↑ بحرالانساب، ص ۲
- ↑ بحرالانساب، ص ۲
- ↑ تحفۀالانام، ص ۸۷ . بحار، ج ۵۰ ، ص ۲۳۶ (و در اخبارالدول و کتب دیگر، الخالص آمده است)
- ↑ تحفۀالانام، ص ۸
- ↑ تحفۀالانام، ص ۸
- ↑ جوهرة الکلام، ص ۱
- ↑ سفینۀالبحار، ج ۱، ص ۲۵۹
- ↑ مناقب ابن شهر آشوب، ج ۴، ص ۴۲۱؛ بحار الانوار، ج ۵۰، ص ۲۳۶؛ نور الابصار، ص ۱۶۶
- ↑ الإرشاد فی معرفة حجج الله على العباد، ج 2، ص 339
- ↑ الإرشاد فی معرفة حجج الله على العباد، ج 2، ص ص 320
- ↑ ر.ک:مقاله شیخ طوسی
- ↑ طوسى، محمد بن حسن، رجال، ص 397 - 403، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، چاپ اول، 1415ق
- ↑ ر.ک:مقاله رجال
- ↑ آقا بزرگ تهرانى، الذریعة إلى تصانیف الشیعة، ج 2، ص 432، قم، اسماعیلیان، 1408ق
- ↑ آقا بزرگ تهرانى، الذریعة إلى تصانیف الشیعة،ج 23، ص 149، قم، اسماعیلیان، 1408ق
- ↑ مناقب آل أبی طالب(ع)، ج 4، ص 425
- ↑ شیخ صدوق، محمد بن على، صفات الشیعة، ص 6، تهران، انتشارات زرارة، چاپ سوم، 1380ش
- ↑ شیخ صدوق، محمد بن على، صفات الشیعة، ص 6، تهران، انتشارات زرارة، چاپ سوم، 1380ش
- ↑ کتاب الغیبة، ص 218 – 219؛ قمى، عباس، منتهى الآمال فی تواریخ النبی و الآل، ج3، ص 1940، قم، دلیل ما، 1379ش
- ↑ الکافی، ج 1، ص 503