شاخص توسعه انسانی جهان اسلام (مقاله): تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'رده: مقاله' به 'رده: مقالات') |
جز (جایگزینی متن - 'ك' به 'ک') |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
شاخص توسعه انسانی [[جهان اسلام]]، مقاله ای است که اطلاعاتی کلی و مختصر در مورد توسعه انسانی کشورهای اسلامی ارائه می کند. | شاخص توسعه انسانی [[جهان اسلام]]، مقاله ای است که اطلاعاتی کلی و مختصر در مورد توسعه انسانی کشورهای اسلامی ارائه می کند. | ||
=شاخص توسعه انسانى جهان اسلام= | =شاخص توسعه انسانى جهان اسلام= | ||
در گذشته در ارزيابى ميزان توسعه يافتگى | در گذشته در ارزيابى ميزان توسعه يافتگى کشورها تنها ثروت اقتصادى به عنوان شاخص ملاک قرار مىگرفت؛ ولى از سال 1991 ميلادى سازمان ملل متحد در برنامه عمرانى خود <ref>UNDP</ref> | ||
اين شاخص را تغيير داد. بر اين اساس شاخص توسعه انسانى .<ref>Human Development Index</ref> | اين شاخص را تغيير داد. بر اين اساس شاخص توسعه انسانى .<ref>Human Development Index</ref> | ||
که به صورت خلاصه HDI ناميده مىشود، جدولى است تناسبى که در آن، کشورهاى جهان بر اساس فاکتورهايى از جمله: درآمد سرانه واقعى، نرخ باسوادى، آموزش، بهداشت، تغذيه و اميد به زندگى در بدو تولد مورد مقايسه قرار مىگيرند. | |||
بر اساس اين برنامه اگر براى مردم | بر اساس اين برنامه اگر براى مردم يک کشور حداکثر اميد به زندگى 85 سال، و همه جمعيت آن با سواد، و ميانگين تحصيلات واجدين شرايط 15 سال، يعنى در حدود ليسانس باشد، و قدرت اقتصادى سرانه مردم برابر با چهل هزار دلار در سال باشد، اين کشور از لحاظ انسانى، توسعه يافته است و شاخص توسعه انسانى آن برابر يک مىباشد. اما اگر در کشورى اميد به زندگى 25 سال و همه مردم بى سواد باشند و قدرت اقتصادى سرانه مردم برابر با دويست دلار در سال باشد، شاخص توسعه انسانی آن کشور برابر با صفر خواهد بود. | ||
سازمان ملل متحد، بر اساس اين برنامه، | سازمان ملل متحد، بر اساس اين برنامه، کشورها را از لحاظ شاخص توسعه انسانى به چهار دسته تقسيم نموده است: | ||
1. | 1. کشورهايى که در ردههاى بسیار بالاى شاخص توسعه انسانى قرار دارند، کشورهايى هستند که رتبه بالاتر از 800/0 را دارا باشند. | ||
2. | 2. کشورهايى که در ردههاى بالای شاخص توسعه انسانی قرار می‌گیرند، کشورهايى هستند که رتبه بيشتر از 700/0 تا 799/0 را دارا باشند. | ||
3. کشورهایی که در رده متوسط قرار می‌گیرند، کشورهایی هستند که رتبه بیشتر از 500/0و کمتر از 700/0 را دارا باشندو | 3. کشورهایی که در رده متوسط قرار می‌گیرند، کشورهایی هستند که رتبه بیشتر از 500/0و کمتر از 700/0 را دارا باشندو | ||
4. | 4. کشورهایی که رتبه آنان زير 500/0 باشد، در ردههاى پايين قرار می گیرند. | ||
بر اين اساس، بر اساس آنچه در سال 2018 از سوی «برنامه عمران ملل متحد» منتشر شد، | بر اين اساس، بر اساس آنچه در سال 2018 از سوی «برنامه عمران ملل متحد» منتشر شد، کشورهاى اسلامى که به لحاظ توسعه انسانی در گروه اول قرار دارند، به ترتیب شاخص بالاتر عبارتند از: قطر، برونئی دار السلام، عربستان سعودی، بحرین، امارات متحده عربی، عمان، کویت، مالزی و قزاقستان. | ||
کشورهایی که در گروه دوم قرار دارند، به ترتیب شاخص بالاتر عبارتند از: ایران، ترکیه، آلبانی، بوسنی و هرزه‌گوین، آذربایجان، لبنان، الجزایر، کوزوو، اردن، تونس، مالدیو، ازبکستان، لیبی، و ترکمنستان. | کشورهایی که در گروه دوم قرار دارند، به ترتیب شاخص بالاتر عبارتند از: ایران، ترکیه، آلبانی، بوسنی و هرزه‌گوین، آذربایجان، لبنان، الجزایر، کوزوو، اردن، تونس، مالدیو، ازبکستان، لیبی، و ترکمنستان. | ||
کشورهایی که در گروه سوم قرار دارند، به ترتیب شاخص بالاتر عبارتند از: مصر، اندونزی، فلسطین، عراق، قرقیزستان، مراکش، تاجیکستان، بنگلادش، و پاکستان. | کشورهایی که در گروه سوم قرار دارند، به ترتیب شاخص بالاتر عبارتند از: مصر، اندونزی، فلسطین، عراق، قرقیزستان، مراکش، تاجیکستان، بنگلادش، و پاکستان. | ||
| خط ۱۶: | خط ۱۶: | ||
نام کشور صحرا نیز اصلاً در گزارش نیامده و لذا شاخص توسعه انسانی آن مشخص نیست. | نام کشور صحرا نیز اصلاً در گزارش نیامده و لذا شاخص توسعه انسانی آن مشخص نیست. | ||
با توجه با اینکه اکثر کشورهای اسلامی در گروه سوم و چهارم قرار دارند، می‌توان گفت جهان اسلام در مقايسه با پیروان ساير اديان از نظر توسعه انسانى در وضعيت عقب ماندهاى به سر مىبرد. | با توجه با اینکه اکثر کشورهای اسلامی در گروه سوم و چهارم قرار دارند، می‌توان گفت جهان اسلام در مقايسه با پیروان ساير اديان از نظر توسعه انسانى در وضعيت عقب ماندهاى به سر مىبرد. | ||
ناگفته نماند که برخى از کشورهای اسلامی به خاطر جمعيت | ناگفته نماند که برخى از کشورهای اسلامی به خاطر جمعيت کم و داشتن سرانه بالا که ناشى از پول نفت است رتبههاى نسبتاً بالايى را کسب کردهاند و گرنه همان کشورها در بقيه جهات نمره خوبى ندارند. | ||
=مسلمانان و رسانهها= | =مسلمانان و رسانهها= | ||
بر اساس آمارهاى موجود تا سال 2002 ميلادى هر هزار نفر مسلمان به 50 نسخه روزنامه يوميه، 3/6 | بر اساس آمارهاى موجود تا سال 2002 ميلادى هر هزار نفر مسلمان به 50 نسخه روزنامه يوميه، 3/6 کيلو گرم مطبوعات، 249 دستگاه راديو و 180 دستگاه گيرنده تلويزيون دسترسى داشتهاند. در حالى که بى دينها به ازاء هر هزار نفر داراى 786 نسخه روزنامه، 5/83 کيلو گرم مطبوعات و 350 دستگاه گيرنده تلويزيون بوده‌اند و مسيحيان به ازاء هر هزار نفر دارای 543 دستگاه گيرنده راديو بوده‌اند. | ||
وضعيت مسلمانان در دسترسى به فن آورىهاى نوين اطلاعاتى و ارتباطى نيز در سطح نازلى است، به طورى | وضعيت مسلمانان در دسترسى به فن آورىهاى نوين اطلاعاتى و ارتباطى نيز در سطح نازلى است، به طورى که شاخص دسترسى به فن آورىهاى مذکور <ref>ICTI</ref> | ||
در | در کشورهاى اسلامى 519/0 مىباشد و اين شاخص براى يهوديان900/0، بدون دينها 758/0 و مسيحيان 718/0 مىباشد. | ||
بر اساس آمارها هر هزار نفر | بر اساس آمارها هر هزار نفر ساکنان کشورهاى با اکثريت مسلمان به طور متوسط حدود 8 خط تلفن، 4 خط تلفن همراه، 3 دستگاه رايانه، و 6/115 اينترنت در اختيار دارند. اين در حالى است که بالاترين ميزان تلفن، تلفن همراه، رایانه و اینترنت همگی مربوط به یهودیان و بدین ترتیب بوده است: تلفن ثابت و همراه 9/45 ، رایانه 6/24 و اینترنت 9/163دستگاه . <ref>محسنيان راد، مهدى، وضعيت انسان مسلمان در جهان معاصر، مقاله ارائه شده در شانزدهمين کنفرانس بينالمللى وحدت اسلامى، ارديبهشت 1382، ص 22</ref> | ||
[[رده: مقالات]] | [[رده: مقالات]] | ||
[[رده: جهان اسلام]] | [[رده: جهان اسلام]] | ||
نسخهٔ ۲ اکتبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۹:۴۸
شاخص توسعه انسانی جهان اسلام، مقاله ای است که اطلاعاتی کلی و مختصر در مورد توسعه انسانی کشورهای اسلامی ارائه می کند.
شاخص توسعه انسانى جهان اسلام
در گذشته در ارزيابى ميزان توسعه يافتگى کشورها تنها ثروت اقتصادى به عنوان شاخص ملاک قرار مىگرفت؛ ولى از سال 1991 ميلادى سازمان ملل متحد در برنامه عمرانى خود [۱] اين شاخص را تغيير داد. بر اين اساس شاخص توسعه انسانى .[۲] که به صورت خلاصه HDI ناميده مىشود، جدولى است تناسبى که در آن، کشورهاى جهان بر اساس فاکتورهايى از جمله: درآمد سرانه واقعى، نرخ باسوادى، آموزش، بهداشت، تغذيه و اميد به زندگى در بدو تولد مورد مقايسه قرار مىگيرند. بر اساس اين برنامه اگر براى مردم يک کشور حداکثر اميد به زندگى 85 سال، و همه جمعيت آن با سواد، و ميانگين تحصيلات واجدين شرايط 15 سال، يعنى در حدود ليسانس باشد، و قدرت اقتصادى سرانه مردم برابر با چهل هزار دلار در سال باشد، اين کشور از لحاظ انسانى، توسعه يافته است و شاخص توسعه انسانى آن برابر يک مىباشد. اما اگر در کشورى اميد به زندگى 25 سال و همه مردم بى سواد باشند و قدرت اقتصادى سرانه مردم برابر با دويست دلار در سال باشد، شاخص توسعه انسانی آن کشور برابر با صفر خواهد بود. سازمان ملل متحد، بر اساس اين برنامه، کشورها را از لحاظ شاخص توسعه انسانى به چهار دسته تقسيم نموده است: 1. کشورهايى که در ردههاى بسیار بالاى شاخص توسعه انسانى قرار دارند، کشورهايى هستند که رتبه بالاتر از 800/0 را دارا باشند. 2. کشورهايى که در ردههاى بالای شاخص توسعه انسانی قرار می‌گیرند، کشورهايى هستند که رتبه بيشتر از 700/0 تا 799/0 را دارا باشند. 3. کشورهایی که در رده متوسط قرار می‌گیرند، کشورهایی هستند که رتبه بیشتر از 500/0و کمتر از 700/0 را دارا باشندو 4. کشورهایی که رتبه آنان زير 500/0 باشد، در ردههاى پايين قرار می گیرند. بر اين اساس، بر اساس آنچه در سال 2018 از سوی «برنامه عمران ملل متحد» منتشر شد، کشورهاى اسلامى که به لحاظ توسعه انسانی در گروه اول قرار دارند، به ترتیب شاخص بالاتر عبارتند از: قطر، برونئی دار السلام، عربستان سعودی، بحرین، امارات متحده عربی، عمان، کویت، مالزی و قزاقستان. کشورهایی که در گروه دوم قرار دارند، به ترتیب شاخص بالاتر عبارتند از: ایران، ترکیه، آلبانی، بوسنی و هرزه‌گوین، آذربایجان، لبنان، الجزایر، کوزوو، اردن، تونس، مالدیو، ازبکستان، لیبی، و ترکمنستان. کشورهایی که در گروه سوم قرار دارند، به ترتیب شاخص بالاتر عبارتند از: مصر، اندونزی، فلسطین، عراق، قرقیزستان، مراکش، تاجیکستان، بنگلادش، و پاکستان. کشورهایی که در گروه چهارم قرار می‌گیرنند، به ترتیب شاخص بالاتر عبارتند از: سوریه، نیجریه، موریتانی، سنگال، کومور، سودان، افغانستان، جیبوتی، گامبیا، گینه، یمن، اریتره، مالی، بورکینافاسو، سیرالئون، چاد، نیجر، و سومالی. [۳] نام کشور صحرا نیز اصلاً در گزارش نیامده و لذا شاخص توسعه انسانی آن مشخص نیست. با توجه با اینکه اکثر کشورهای اسلامی در گروه سوم و چهارم قرار دارند، می‌توان گفت جهان اسلام در مقايسه با پیروان ساير اديان از نظر توسعه انسانى در وضعيت عقب ماندهاى به سر مىبرد. ناگفته نماند که برخى از کشورهای اسلامی به خاطر جمعيت کم و داشتن سرانه بالا که ناشى از پول نفت است رتبههاى نسبتاً بالايى را کسب کردهاند و گرنه همان کشورها در بقيه جهات نمره خوبى ندارند.
مسلمانان و رسانهها
بر اساس آمارهاى موجود تا سال 2002 ميلادى هر هزار نفر مسلمان به 50 نسخه روزنامه يوميه، 3/6 کيلو گرم مطبوعات، 249 دستگاه راديو و 180 دستگاه گيرنده تلويزيون دسترسى داشتهاند. در حالى که بى دينها به ازاء هر هزار نفر داراى 786 نسخه روزنامه، 5/83 کيلو گرم مطبوعات و 350 دستگاه گيرنده تلويزيون بوده‌اند و مسيحيان به ازاء هر هزار نفر دارای 543 دستگاه گيرنده راديو بوده‌اند. وضعيت مسلمانان در دسترسى به فن آورىهاى نوين اطلاعاتى و ارتباطى نيز در سطح نازلى است، به طورى که شاخص دسترسى به فن آورىهاى مذکور [۴] در کشورهاى اسلامى 519/0 مىباشد و اين شاخص براى يهوديان900/0، بدون دينها 758/0 و مسيحيان 718/0 مىباشد. بر اساس آمارها هر هزار نفر ساکنان کشورهاى با اکثريت مسلمان به طور متوسط حدود 8 خط تلفن، 4 خط تلفن همراه، 3 دستگاه رايانه، و 6/115 اينترنت در اختيار دارند. اين در حالى است که بالاترين ميزان تلفن، تلفن همراه، رایانه و اینترنت همگی مربوط به یهودیان و بدین ترتیب بوده است: تلفن ثابت و همراه 9/45 ، رایانه 6/24 و اینترنت 9/163دستگاه . [۵]