افطحیه

أفطحیه (فطحیه) فرقه ای منتسب به شیعه است. پیروان این فرقه معتقد بودن که پس از امام صادق علیه السلام امامت به فرزند بزرگ تر ایشان یعنی عبد الله افطح رسیده است. برخی منابع دلیل نام گذاری را انتساب این فرقه به یکی از رهبران آن به نام عبدالله بن فطیح کوفی می دانند.

معنای افطح در لغت

افطح در لغت به کسى اطلاق مى شود که داراى سر و یا پاهاى پهن باشد. و از آن جا که عبداللّه داراى سر یا پاى هاى پهن بود، وى را افطح و پیروانش را افطحیه یا فطحیه نامیدند. .

تاریخچه

در منابع آمده است عبد الله که پس از اسماعیل فرزند بزرگ امام جعفر صادق (ع) بود مى گفت که امامت به بزرگ ترین فرزندامام پیشین منتقل می شود و حضرت صادق (ع) فرمود هر کسی که در مجلس من بنشیند او امام است و امام را جز امام غسل ندهد، و جز وى بر پیکر او نماز نخواند، و انگشترى او را به دست نکند و او را جز امام به خاک نسپارد، و من متولى همه این امور بوده‏ ام. شیخ مفید مى ‏نویسد این که گفته ‏اند امامت جز در اکبر اولاد نباشد، حدیثى است که کسى آن را روایت نکرده مگر این که شرطى با آن همراه بوده است و آن شرط چنین است که جانشین امام باید خالى از عاهه یعنى دور از عیب و آفات باشد در حالی که عبد الله بن جعفر خالى از عیب نبود، زیرا به مذهب «مرجئه» اعقتاد داشت. همچنین نقل شده است که روزى عبد الله در محضر امام صادق (ع) حاضر شد و امام ساکت شد تا این که وى از مجلس بیرون رفت، اصحاب سبب خاموشى آن حضرت را پرسیدند، فرمود که او از «مرجئة» است. و اما پس از آن که امام صادق (ع)از دنیا رفت، بسیارى از اصحاب به عبد الله گرویدند، جز شمارى اندک که امام راستین را مى ‏شناختند و چون در عبدالله دانشى نیافتند، از امامت او سرباز زدند، اما آنان که به امامت او یقین کردند به این مذهب گرائیدند و گفتند پسر او نیز پس از وى امام است، ولى چون عبد الله از دنیا رفت و پسری هم نداشت، بیشتر افطحیه از امامت او بازگشتند و به موسى بن جعفر (ع) گرویدند و پیش از این در روزگار عبد الله نیز گروهی به امامت موسى بن جعفر (ع) گرائیده بودند. نقل است که عبد الله بعد از پدرش بیش از هفتاد روز زنده نماند.

اعقتادات

مامقانى در کتاب «مقباس الهدایة» مى ‏نویسد که فطحیه در میان فرق شیعه از دو جهت به حق نزدیک ترند. یکى این که دیگر مذاهب فاسده متضمن انکار بعضى از ائمه است و مطابق نصوص قطعى هر کسی یکى از ائمه را انکار کند، مثل آن است که همگى را انکار کرده باشد، در صورتى‏ که فطحیه قایل به امامت دوازده امام است و عبد الله افطح را بین امام صادق (ع) و برادر او امام موسی کاظم (ع) مى‏ آوردند و فطحى نمى ‏میرد مگر این که عارف به امام زمان خویش باشد، در حالى که دیگر فرق شیعه جاهل به امام زمان شان بودند. دیگر این که سایر مذاهب فاسد که به دوازده امام اعتقاد نداشتند، مثل فطحیه نبودند، زیرا عبد الله بیشتر از هفتاد روز امامت نکرد و پس از مرگ او کسانى که پیرو مذهب او بودند، قائل به امامت امام موسی کاظم (ع) گشتند.