عبدالجبار نفری: تفاوت میان نسخه‌ها

عبدالجبار نفری (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۷ دسامبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۵:۳۸

۱۰٬۲۰۱ بایت اضافه‌شده ، ‏۷ دسامبر ۲۰۲۱

تغییرمسیر به عبد الجبار نفری حذف شد

Hadifazl

Writers، confirmed، مدیران

۸۷٬۱۹۹

ویرایش

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-#تغییر_مسیر [[عبد الجبار نفری]]
+<div class="wikiInfo">[[پرونده:نفری.jpg|جایگزین= عبدالجبار نَفَرّی|بندانگشتی|عبدالجبار نَفَرّی]]
+{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
+!نام
+!محمد بن عبدالجبار بن حسن
+|-
+|نام‎های دیگر
+|عبدالجبار نَفَرّی، مصری و اسکندری
+|-
+|درگذشت
+|354ق
+|}
+</div>
+'''عبدالجبار نَفَرّی''' (د ۳۵۴ق) از صوفیان نام‌دار سدۀ ۴ق بود که شرح حالش دانسته نیست و تنها دو کتاب بسیار مهم یعنی المواقف و المخاطبات از او بر جای مانده است. او در آثارش به صراحت تجربه‌های [[عرفان|عرفانی]] خود را شرح می‌دهد ولی به جای سخن گفتن دربارۀ [[خداوند]] سخنان خداوند را دربارۀ خود نقل می‌کند. یکی از مهم‌ترین تجربه‌های او آگاهی از مقام بندۀ حقیقی است. وی برترین مقام را «وقفه» می‌نامد که فوق مقام معرفت است و در آن واقف از وقفۀ خود از این جهت که وقفه مشخصۀ آگاهی اوست، فراتر می‌رود. این‌چنین شخصی واسطۀ میان حق و خلق [[انسان کامل]] و خلیفۀ الاهی است که خداوند قدرت تسلط بر جهان را به او اعطا کرده است<ref>نویا، پل، ج۱، ص۳۲۲-۳۲۴، تفسیر قرآنی و زبان عرفانی، ترجمۀ اسماعیل سعادت، تهران، ۱۳۷۳ش</ref>.
+=شناخت اجمالی=
+وی در شهر نِفَّر (نیپور سابق) بین [[کوفه]] و [[بصره]]  به دنیا آمد<ref>یاقوت حموی، معجم الادباء، ج۴، ص۷۹۸</ref><ref>زرکلی، ج۶، ص۱۸۴</ref>.از زندگی وی اطلاع چندانی در دست نیست و در نخستین تذکره‌ها ذکری از وی به میان نیامده است.
+=علت گم‌نامی=
+علت این امر را پیروی نکردن وی از طریقتی خاص یا شیخی مشهور یا تعمد در ناشناس ماندن و ابراز نکردن صریح آرای خویش، به سبب هراس از فضای حاکم بر جامعه پس از ماجرای حلاج دانسته‌اند.
+=پیشینه=
+نخستین بار [[ابن عربی]] در فتوحات مکیه و مواقع النجوم به او اشاره کرده است <ref>عبدالوهاب شعرانی، الطبقات الکبری، ج۱، ص۳۵۹، چاپ احمد عبدالرحیم السایح، قاهره، ۱۴۲۶/۲۰۰۵</ref>. و صوفیان اندلس نیز در سلسله انساب خود از وی به همراه [[شبلی]] و حلاج نام برده‌اند<ref>ابوالوفا الغنیمی التفتازانی، ابن سبعین و فلسفته الصوفیه، ج۱، ص۱۶۹، بیروت، ۱۹۷۳</ref>.
+به گفتۀ [[عفیف الدین تلمسانی]] <ref>عفیف الدین التلمسانی، شرح مواقف النفری، ج۱، ص۲۵۹، چاپ جمال المرزوقی،) قاهره (، ۲۰۰۰</ref>وی زندگی خود را در سیاحت و گمنامی سپری کرد و سرانجام در یکی از روستاهای [[مصر]] درگذشت؛ اما غانمی این نظررا رد کرده و گفته تمام سفرهای نفّری در [[عراق]] بوده و محل وفات وی نیز "نیل مصر" در عراق است.وی علت اشتهار نفّری را در مصر و [[مغرب]] و [[اندلس]] نتیجۀ اهتمام شاگردان ابن عربی و تلمسانی دانسته است<ref>عفیف الدین التلمسانی، شرح مواقف النفری، ج۱، ص۱۰ـ۱۱، چاپ جمال المرزوقی،) قاهره (، ۲۰۰۰</ref>.
+=تاریخ وفات=
+تاریخ وفات نفّری را به اختلاف ۳۴۴<ref>احمد امین، ظهر الاسلام، ج۴، ص۱۷۶، بیروت،) ۱۳۷۳/۱۹۵۳</ref>.
+<ref>حاجی خلیفه،ج ۲، ستون ۱۸۹۱</ref> و 366 ذکر کرده‌اند.
+=آثار=
+نفّری آثاری به نظم و نثر از خود بر جای گذاشته که مهم‌ترین آن‌ها مجموعه المواقف و المخاطبات است که افزون بر چند نسخۀ خطی موجود، نسخه‌ای از آن با شرح و ترجمۀ آربری، در۱۳۱۳ش/۱۹۳۴ در [[قاهره]] به چاپ رسیده است.
+پل نویا تعدادی از رسالات و اشعار وی را در اثری با عنوان نصوص صوفیه غیر منشوره لشقیق بلخی، ابن عطاء الآدمی و النفّری، در۱۳۵۱ش/ ۱۹۷۳ در [[بیروت]] منتشر کرده است.
+جمال مرزوقی و سعید غانمی نیز مجموعه‌ای از آثار وی را به ترتیب با عناوین النصوص الکامله للنفّری و الاعمال الصوفیه در [[مصر]] و [[عراق]] چاپ کرده‌اند.
+برخی محققان مولف اصلی المواقف و المخاطبات را محمدبن عبدالله نفّری (متوفی ۳۵۴) دانسته و بر این نظر بوده‌اند که محمد بن عبدالجبار، مصاحب یا نوۀ وی بوده و آرا و احوال عرفانی او را نوشته است <ref>عفیف الدین التلمسانی، شرح مواقف النفری، چاپ جمال المرزوقی،(قاهره)، ۲۰۰۰</ref>.
+مواقف مشتمل بر ۷۷ «موقف» کوتاه و بلند است که جنبه‌های متعددی از تعالیم [[صوفیه]] را در بر دارد و به گفتۀ نفّری الهام و املای مستقیم خداست.
+مخاطبات نیز مضامین مشابهی دارد و شامل ۵۶ خطاب است.
+مهم‌ترین ویژگی [[عرفان]] نفّری طرح اصطلاح «وقفه» یا «موقف» است و مفهوم آن اشاره به موضعی است که واقف در معرض شهود خدا و شنیدن خطاب الهی است<ref>بولس نویا، نصوص صوفیه غیر منشوره لشقیق البلخی،ص۳۵۸-۳۵۹، ابن عطاء الآدمی ، النفّری، بیروت،۱۹۷۳</ref>؛
+به گفتۀ مرزوقی<ref>جمال المرزوقی،ص۱۱، النصوص الکامله للنفری،(قاهره)، ۲۰۰۵</ref>[[تصوف]] نفّری مبتنی بر فنای افعال و ارادۀ سالک و بقای به افعال خدای تعالی و عدم شهود غیر خدا و نهایتاً شهود احدیت است.پس او تأکید دارد که حال فنا نباید موجب ترک (فنا) اعمال شرعی شود؛ ازاین-رو صوفی باید پس از فنا به حال بقا برگردد و حق عبودیت را به جا آورد و به اوامر شرعی عمل نماید.اصطلاحی که نفّری برای فنا و فانی به کار می‌برد. وقوف و واقف است.از نظر نفّری وقفه بالاتر از معرفت و معرفت نیز بالاتر از علم است.واقف از هرچیز و هرکس به خدا نزدیک‌تر است و از بشریت و اوامر و نواهی فراتر رفته است.در چنین مقامی واقف به مجرای اراده و فیض‌ الهی بدل گشته و حتی قدرت خلق و ایجاد می‌یابد.
+==اسلوب نگارش==
+اسلوب نفّری در نگارش آثارش کاملاً رمزی، غامض و مشتمل بر صور خیال است و درک آن بسیار دشوار است<ref>جمال المرزوقی،ص۱۰، النصوص الکامله للنفری،(قاهره)، ۲۰۰۵</ref>.
+=اعتقادات=
+به رغم اصالت تعالیم نفّری، عناصری مشابه با تعالیم جنید و به‌ویژه حلاج <ref>عمر فروخ، تاریخ الفکر العربی الی ایام ابن خلدون، ج۱، ص۴۷۳، بیروت، ۱۹۸۳</ref> و حتی در برخی مواقف، نشانه‌هایی از عقیده به حلول و [[اتحاد]] دیده می‌شود.
+اما برخی دیگر عقیده دارند که وی معتقد به وحدت شهود بوده است نه [[وحدت]] وجود یا اتحاد<ref>ابراهیم ابراهیم یاسین، المدخل الی التصوف الفلسفی، ج۱، ص۳۸، (کویت (، ۲۰۰۶</ref>.
+خود وی نیز در جایی عقیده به حلول و اتحاد را رد کرده است.
+بنابه نظر مرزوقی<ref>جمال المرزوقی،ص۱۳، النصوص الکامله للنفری،(قاهره)، ۲۰۰۵</ref> نفّری انسان را فاقد اراده و تمام افعال او را، از طاعت و معصیت ، مخلوق خدا می‌دانست.
+وی می‌کوشید کلامش با [[شریعت]] متعارض نباشد اما عباراتی دارد که مغایر کتاب و [[سنّت]] است<ref>جمال المرزوقی،ص۱۸، النصوص الکامله للنفری،(قاهره)، ۲۰۰۵</ref>.
+=اهمیت آثار=
+نفّری یکی از بزرگان صاحب سبک در تاریخ زبان [[عربی]] است واز اسلوب و الفاظ خاص او، افراد دیگری از جمله [[ابن قضیب البان]] (متوفی ۱۰۴۰)، مولف المواقف الالهیه، استفاده کرده‌اند<ref>جمال المرزوقی،ص۴۴-۴۵، النصوص الکامله للنفری،(قاهره)، ۲۰۰۵</ref>.
+ابن سبعین نیز در الرساله الفقیریه، هنگام نقد مذاهب فلسفی [[صوفیه]] به نفّری و مواقف او اشاره کرده است<ref>ابوالوفا الغنیمی التفتازانی، ابن سبعین و فلسفته الصوفیه،ص۲۶۷، بیروت، ۱۹۷۳</ref>.عفیف الدین تلمسانی نیز بر مواقف نفّری شرح نوشته است<ref>حاجی خلیفه،ج ۲، ستون ۱۸۹۱</ref>.
+=پانویس=
+{{پانویس|2}}
+[[رده: تصوف]]