۸۶٬۱۷۵
ویرایش
علی بن احمد بن سعید بن حزم آندلسی قرطبی یزیدی (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۳ ژانویهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۴:۵۹
، ۳ ژانویهٔ ۲۰۲۲بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۸: | خط ۸: | ||
|- | |- | ||
|نام دیگر | |نام دیگر | ||
|علی بن احمد اندلسی | |علی بن احمد اندلسی | ||
|- | |- | ||
|نام پدر | |نام پدر | ||
|احمد | |احمد | ||
|- | |- | ||
|محل تولد | |محل تولد | ||
|[[اندلس]] • قرطبه | |[[اندلس]] • قرطبه | ||
|- | |- | ||
|تاریخ تولد | |تاریخ تولد | ||
|384ق | |384ق | ||
|- | |- | ||
|اساتید | |اساتید | ||
|ابوعبداللّه بن دحّون • احمد بن محمد بن الجسور • ابوعبداللّه محمد بن الحسن المذحجى | |ابوعبداللّه بن دحّون • احمد بن محمد بن الجسور • ابوعبداللّه محمد بن الحسن المذحجى | ||
|- | |- | ||
|شاگردان | |شاگردان | ||
|ابوعبدالله محمد بن ابی نصر حمیدی • مجدالدین عمر بن حسن | |ابوعبدالله محمد بن ابی نصر حمیدی • مجدالدین عمر بن حسن | ||
|- | |- | ||
|آثار | |آثار | ||
| طوق الحمامة (گلوبند کبوتر ) • رسائل إبن حزم | |طوق الحمامة (گلوبند کبوتر ) • رسائل إبن حزم الأندلسی • جوامع السیرة النبویة • جمهرة أنساب العرب • رساله فی فضل الاندلس • الاحکام فی اصول الاحکام • المُحَلّی فی شرح المُجَلّی • ابطال القیاس • نَقْط العروس • الفِصَل فی المِلَل و... | ||
|- | |- | ||
|[[مذهب]] | |[[مذهب]] | ||
|[[اسلام]] • [[سنی]] | |[[اسلام]] • [[سنی]] | ||
|- | |- | ||
|رحلت | |رحلت | ||
|456 ق | |456 ق | ||
|- | |- | ||
|محل فوت | |محل فوت | ||
|اندلس • لبله | |اندلس • لبله | ||
|- | |- | ||
|} | |} | ||
</div> | </div> | ||
''' | '''ابومحمد علی بن احمد بن سعید بن حزم آندلسی قرطبی یزیدی ا'''ز موالی [[بنی امیه]] (384ـ456)بود. وی در قرطبه [[اسپانیا]] در خانواده‌ای از منشیان به دنیا آمد. ابن حزم نام خاندانی بزرگ از دانشمندان [[اندلس]] محسوب میشود. ابومحمد اصالتاً ایرانی و از خانواده بردگان آزاد شده توسط [[یزید بن معاویه]] بوده است. | ||
ابن حزم از بزرگ ترین چهره‌های فرهنگ اسلامی در آندلس محسوب | ابن حزم از بزرگ ترین چهره‌های فرهنگ اسلامی در آندلس محسوب میشود. وی در ابتدا از شافعیه بود و سپس از آن روی گردان شده و از زمره ظاهریه ـ پیـروان داوود بن علی بن خلف ظاهری اصفهان (201ـ270هـ ق) ـ گردید. وی به شدت از مبانی این اندیشه دفاع کرده و اهل باطن و مدّعیان حجّیت عقـل را مورد حمله قرار میدهـد. کتاب [[الفصل فی الملل و الاهواء و النحل]] که بعضاً شامل رساله‌هایی مستقل درباره موضوعات مستقل است، آکنده از اطلاعات دقیق درباره عقاید و [[ادیان]] است. کتاب مذکور که نشانه وسعت اطلاعات وی است، به شدت نسبت به فرقه‌های پدید آمده در درون اسلام منتقد است. | ||
=ابن حزم اندلسی کیست= | =ابن حزم اندلسی کیست= | ||
| خط ۱۰۵: | خط ۱۰۵: | ||
=آثار ابن حزم= | =آثار ابن حزم= | ||
عناوین كتابها و رسایل ابن حزم گواه بر این است كه وی نویسنده‌ای بسیار پركار بوده است. گزارشهای تاریخ نگاران نیز نشان مى‌دهد كه نوشته‌های وی به شمار شگفت‌انگیزی مى‌رسیده است. مثلاً از پسرش ابورافع فضل (د 479ق/1086م) نقل مى‌شود كه شمار نوشته‌های پدرش در [[فقه]]، [[حديث|حدیث]]، [[اصول]]، نحو و لغت، [[ملل]] و [[نحل]]، تاریخ و نیز ردیّه‌هایى كه بر مخالفان نوشته به حدود 400 مجلد مى‌رسیده و نزدیك به 80 هزار برگ را در بر مى‌گرفته است، بدین سان وی را از لحاظ كثرت نوشته‌هایش با [[محمد بن جرير طبری|محمد بن جریر طبری]] نویسندة تاریخ مشهور مقایسه كرده‌اند. <ref>ابن صاعد، 76-77</ref> اما از همة این نوشته‌ها اكنون جز چند كتاب و تعدادی رساله باقى نمانده است. ما در اینجا عنوانهای كتب و رسایلى را مى‌آوریم كه دست‌نوشته‌هایى از آنها بر جای مانده و تاكنون چاپ و منتشر شده‌اند. <ref>برای عناوين ديگر نوشته‌های او نك: ذهبى، 18/193-197</ref> | |||
1. طوق الحمامة فى الا´لفة و الالاف، دربارة عشق و عاشقان. تنها | 1. طوق الحمامة فى الا´لفة و الالاف، دربارة عشق و عاشقان. تنها یك دست نوشته از آن در كتابخانة دانشگاه لیدن هلند موجود است. نخستین بار د. ك. پترف1 این كتاب را برپایة همان یگانه دست نوشته در 1914م در لیدن منتشر كرد. بار دیگر همین چاپ در 1934م در دمشق و در 1950م به كوشش حسن كامل الصیرفى در [[قاهره]] منتشر شد. سپس در 1949م برشه2 متن آن را همراه با ترجمة فرانسوی در [[الجزيره|الجزیره]] منتشر كرد. آخرین چاپ آن با مقدمه، تصحیحات و زیرنویسها به كوشش صلاح‌الدین القاسمى در 1985م در [[تونس]] منتشر شده است. این كتاب دوبار به زبان انگلیسى و نیز زبانهای روسى، آلمانى، ایتالیایى، فرانسوی و اسپانیایى و جز آن ترجمه شده است. | ||
2. «رسالة فى فضل الاندلس» كه متن آن را مقری در نفح | 2. «رسالة فى فضل الاندلس» كه متن آن را مقری در نفح الطیب (3/158- 179) آورده است. این رساله زیر عنوان فضائل الاندلس و اهلها با دو رسالة دیگر به كوشش صلاح‌الدین منجد در 1968م در [[بيروت|بیروت]]، منتشر شده است، همچنین در رسائل ابن حزم، مجموعة دوم، به كوشش احسان عباس، یافت مى‌شود. | ||
3. الاحكام فى اصول الاحكام، | 3. الاحكام فى اصول الاحكام، نخستین بار در سالهای 1345- 1348ق به كوشش احمد شاكر در قاهره، سپس در 8 جزء در دو جلد، به كوشش زكریا على یوسف در 1970م در قاهره و بار دیگر در 1980م، با مقدمة احسان عباس در بیروت منتشر شده است. | ||
4. المُحَلّى فى شرح المُجَلّى، ابن حزم | 4. المُحَلّى فى شرح المُجَلّى، ابن حزم این كتاب را بر پایة فقه شافعى و پیش از گرایش به مذهب ظاهریه تألیف كرده بود كه شرحى است بر المُجَلّى نوشتة دیگر خودش، متن آن نخست به كوشش احمد شاكر در 11 جلد در سالهای 1347-1352ق/1928-1933م و سپس به كوشش محمد منیرالدمشقى همچنان در 11 جلد در بیروت منتشر شده است. | ||
5. ابطال | 5. ابطال القیاس و الرّأی و الاستحسان و التقلید و التعلیل كه نخستین بار گولد تسیهر1 پاره‌های مهم آن را در ملحقات كتاب خود زیر عنوان «ظاهریان2» در لایپزیگ (1884م) منتشر كرد. این كتاب بار دیگر زیر عنوان تلخیص ابطال القیاس... به كوشش سعید الافغانى در 1379ق/1960م در [[دمشق]] انتشار یافته است. | ||
6. الاصول و الفروع، در دو جلد، در قاهره (1978م) منتشر شده است. | 6. الاصول و الفروع، در دو جلد، در قاهره (1978م) منتشر شده است. | ||
7. رسائل ابن حزم الاندلسى، در 3 مجموعه، به كوشش احسان عباس از سال 1954م (؟) به بعد منتشر شده است. | 7. رسائل ابن حزم الاندلسى، در 3 مجموعه، به كوشش احسان عباس از سال 1954م (؟) به بعد منتشر شده است. این 3 مجموعه افزون بر طوق الحمامة رساله‌های زیر را در بردارند: رسالة فى الرد على الهاتف من بُعد، رسالة البیان عن حقیقة الایمان، رسالة التوقیف على شارع النجاة باختصار الطریق، رسالة مراتب العلوم، رسالة فى الغناء المُلهى اَمباح‌ُ هواَم محظور؟، رسالة فى الم الموت و ابطاله، فصل فى معرفة النفس بغیرها و جهلها بذاتها، رسالة فى مداواة النفوس و تهذیب الاخلاق و الزهد فى الرذائل، رسالة الدُرَّة فى تحقیق الكلام فیما یلزم الانسان اعتقاده، رسالة فى مسألة الكَلب، رسالة فى الجواب عما سئل عنه سئوال تعنیف، رسالة فى الرد على ابن النغزاله (النغزیله) الیهودی (سَموئِل بن نَگدِلا)، رسالة فى الامامة، رسالة عن حكم من قال ان‌َّ ارواح‌َ اهل الشقاء مُعَذَبَةُ الى یوم الدین، رسالة التَلخیص لوجوه التخلیص، نقط العروس. <ref>نك: شمارة بعد</ref> | ||
8. نَقْط العروس (فى | 8. نَقْط العروس (فى تواریخ الخلفاء)، این رساله را نخستین بار زیبولد3 در مجلة «مركز مطالعات تاریخى در گرانادا4» در 1911م منتشر كرد . بار دوم به كوشش شوقى ضیف در مجلة كلیة الا¸داب (شم 13 ، 1951م) و بار سوم در جزء دوم مجموعة رسائل ابن حزم به كوشش احسان عباس انتشار یافت. | ||
9. حجة الوداع، به كوشش ممدوح حقى، دمشق، 1956م. | 9. حجة الوداع، به كوشش ممدوح حقى، دمشق، 1956م. | ||
10. الاخلاق و | 10. الاخلاق و السیر، این كتاب همان رسالة فى مداواة النفوس و تهذیب الاخلاق است كه به كوشش احسان عباس در مجموعة یكم رسائل ابن حزم الاندلسى منتشر شده است. این اثر بار دیگر با ترجمة فرانسوی به كوشش ن. تومیش5 با عنوان الاخلاق و السِیَر در بیروت (1961م) انتشار یافت. | ||
11. | 11. التَّقریب لحدِ المنطق و المَدخَل الیه كه به كوشش احسان عباس از روی تنها دست نوشتة موجود آن در مكتبة الاحمدیة جامع زیتونیة تونس (شم 6814) در بیروت (1959م) منتشر شده است. | ||
12. الفِصَل فى المِلَل و الاهواء و النَحَل، چاپ نخست آن در قاهره (1317ق/1899م) در 5 جزء (در دو مجلد) منتشر شده كه در | 12. الفِصَل فى المِلَل و الاهواء و النَحَل، چاپ نخست آن در قاهره (1317ق/1899م) در 5 جزء (در دو مجلد) منتشر شده كه در حاشیة آن ملل و نحل [[شهرستانى]] چاپ شده است. چاپ دوم نیز در 5 جزء (در دو مجلد) در قاهره (1964م) انتشار یافته است. | ||
13. «منظومة ابن حزم فى قواعد الفقه الظاهری»، به كوشش | 13. «منظومة ابن حزم فى قواعد الفقه الظاهری»، به كوشش محمدابراهیم الكتانى، در مجلة معهد المخطوطات. <ref>ج 21، 1975م، ص 148-151</ref> | ||
14. رسالة الا¸لوان، | 14. رسالة الا¸لوان، ریاض، النادی الادبى الثقافى، 1979م. | ||
15. «رسالة فى امّهات الخلفاء»، به كوشش | 15. «رسالة فى امّهات الخلفاء»، به كوشش صلاح‌الدین منجد، در مجلة المجمع العلمى بدمشق، مجلد 34، 1959م. | ||
16. كتاب | 16. كتاب السیاسة كه بخشهایى از آن را ابراهیم الكتانى در مجله تِطوان (مغرب، شم 5، 1960م) منتشر كرده است. | ||
17. جَمهرة اَنساب العرب كه | 17. جَمهرة اَنساب العرب كه نخستین بار به كوشش لوی پرووانسال، در قاهره (1948م) و بار دوم به كوشش عبدالسلام هارون، در قاهره (1962م) و بار سوم در بیروت (دارالكتب العلمیة) منتشر شده است. | ||
18. جوامع‌ُ | 18. جوامع‌ُ السَیَرة (السیرَة النَبَویَّه) كه به كوشش احسان عباس و ناصرالدین الاسد، در قاهره (1956م) همراه این 5 رساله منتشر شده است: «رسالة فى القراءات المشهورة فى الامصار الا¸تیة مجى‌ء التواتر»، «رسالة فى اسماء الصحابة رُواة الحدیث و ما لِكُل‌ّ واحد½ من العدد»، «رسالة فى تسمیة من رُوِیَ عنهم الفِتیا من الصحابة و من بعد هم على مراتبهم فى كثرة الفِتیا»، «جُمَل فتوح الاسلام»، «اسماء الخُلفاء المهدیین و الائمة امراء المؤمنین». | ||
19. «مراتب الاجماع فى العبادات و المعاملات و الاعتقادات» كه «نقد مراتب الاجماع» ابن | 19. «مراتب الاجماع فى العبادات و المعاملات و الاعتقادات» كه «نقد مراتب الاجماع» ابن تیمیه به ضمیمة آن است و به همراه محاسن [[الاسلام]] و شرائع الاسلام [[بخاری]] در 1357ق در قاهره به چاپ رسیده است. | ||
20. رسائل ابن حزم (مجموعة چهارم)، به كوشش احسان عباس كه در 1984م در | 20. رسائل ابن حزم (مجموعة چهارم)، به كوشش احسان عباس كه در 1984م در بیروت منتشر شده است. | ||
=دیدگاه‌های اقتصادی ابن‌حزم= | =دیدگاه‌های اقتصادی ابن‌حزم= | ||
| خط ۱۹۴: | خط ۱۹۴: | ||
=منابع= | =منابع= | ||
# [http://www.wikiferaq.org/index.php/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%AD%D8%B2%D9%85 برگرفته از سایت ابن حزم - دایره المعارف فرق اسلامی] | #[http://www.wikiferaq.org/index.php/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%AD%D8%B2%D9%85 برگرفته از سایت ابن حزم - دایره المعارف فرق اسلامی] | ||
# | # | ||
# [https://rasekhoon.net/article/show/1330497/%D8%A7%D8%A8%D9%86-%D8%AD%D8%B2%D9%85-%D8%A7%D9%86%D8%AF%D9%84%D8%B3%DB%8C-%D9%88-%D9%86%D9%82%D8%AF-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DB%8C برگرفته از سایت ابن حزم اندلسی و نقد تاریخی - راسخون] | #[https://rasekhoon.net/article/show/1330497/%D8%A7%D8%A8%D9%86-%D8%AD%D8%B2%D9%85-%D8%A7%D9%86%D8%AF%D9%84%D8%B3%DB%8C-%D9%88-%D9%86%D9%82%D8%AF-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DB%8C برگرفته از سایت ابن حزم اندلسی و نقد تاریخی - راسخون] | ||
# | # | ||
# [https://www.cgie.org.ir/fa/article/223016/%D8%A7%D8%A8%D9%86-%D8%AD%D8%B2%D9%85%D8%8C-%D8%A7%D8%A8%D9%88%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF برگرفته از سایت ابن حزم، ابومحمد | دائرةالمعارف بزرگ اسلامی] | #[https://www.cgie.org.ir/fa/article/223016/%D8%A7%D8%A8%D9%86-%D8%AD%D8%B2%D9%85%D8%8C-%D8%A7%D8%A8%D9%88%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF برگرفته از سایت ابن حزم، ابومحمد | دائرةالمعارف بزرگ اسلامی] | ||
# | # | ||
# [https://lib.eshia.ir/23022/3/1098 برگرفته از سایت دانشنامه بزرگ اسلامی - کتابخانه مدرسه فقاهت] | #[https://lib.eshia.ir/23022/3/1098 برگرفته از سایت دانشنامه بزرگ اسلامی - کتابخانه مدرسه فقاهت] | ||
# | # | ||
# [http://pajoohe.ir/%D8%A7%D8%A8%D9%86-%D8%AD%D8%B2%D9%85--Ibn-Hazm__a-46103.aspx برگرفته از سایت ابن حزم Ibn Hazm | دانشنامه پژوهه پژوهشکده باقرالعلوم] | #[http://pajoohe.ir/%D8%A7%D8%A8%D9%86-%D8%AD%D8%B2%D9%85--Ibn-Hazm__a-46103.aspx برگرفته از سایت ابن حزم Ibn Hazm | دانشنامه پژوهه پژوهشکده باقرالعلوم] | ||
# | # | ||
=پانویس= | =پانویس= | ||
{{پانویس|4}} | {{پانویس|4}} | ||