۸۷٬۸۱۰
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'عبید الله' به 'عبیدالله'
بدون خلاصۀ ویرایش |
جز (جایگزینی متن - 'عبید الله' به 'عبیدالله') |
||
| خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
این علم از دیرباز، یعنی از نخستین قرن‌های طلوع [[اسلام]] مورد توجه [[مسلمین]] قرار داشته و به تدریج با افزایش نیازی که بدان احساس می شده،دامنه آن گسترش یافته است. | این علم از دیرباز، یعنی از نخستین قرن‌های طلوع [[اسلام]] مورد توجه [[مسلمین]] قرار داشته و به تدریج با افزایش نیازی که بدان احساس می شده،دامنه آن گسترش یافته است. | ||
اگر علم رجال را به همان عمومیت که گذشت، تعریف کنیم یعنی دایره آن را تا شرح حال نویسی (رشته تراجم) توسعه دهیم، سابقه این علم به نیمه اول قرن نخستین می رسد،زیرا در حدود سال 40 هجری <ref>تعیین این تاریخ به اعتماد گفته علامه بزرگوار شیخ آقا بزرگ تهرانی در الذریعه است (ج 10،ص 84) ولی با توجه به اینکه | اگر علم رجال را به همان عمومیت که گذشت، تعریف کنیم یعنی دایره آن را تا شرح حال نویسی (رشته تراجم) توسعه دهیم، سابقه این علم به نیمه اول قرن نخستین می رسد،زیرا در حدود سال 40 هجری <ref>تعیین این تاریخ به اعتماد گفته علامه بزرگوار شیخ آقا بزرگ تهرانی در الذریعه است (ج 10،ص 84) ولی با توجه به اینکه عبیدالله تا پایان قرن اول هجری در قید حیات بوده (الفهرست،چاپ نجف،پاورقی ص 133 به نقل از التقریب ابن حجر) این گفته بی دلیل می نماید،مگر اینکه تالیف وی در همان سالهای حدود 40 باشد</ref> [[عبیدالله بن ابی رافع]] کاتب [[امیر المؤمنین علی (ع)]] نام آن عده از اصحاب رسول اکرم (ص) را که در جنگ های علی (ع) شرکت داشته و به همراهی آن حضرت جنگیده اند در کتابی گرد آورد و ظاهرا وی نخستین کسی بود که در رجال کتاب نوشت. | ||
شیخ طوسی در الفهرست از این کتاب به نام تسمیه من شهد مع امیر المؤمنین (ع) الجمل و صفین و النهروان من الصحابة-رضی الله عنهم یاد کرده و سند خود را بدان ذکر نموده است. | شیخ طوسی در الفهرست از این کتاب به نام تسمیه من شهد مع امیر المؤمنین (ع) الجمل و صفین و النهروان من الصحابة-رضی الله عنهم یاد کرده و سند خود را بدان ذکر نموده است. | ||
| خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
برخی دیگر از کتب رجالی قرن سوم عبارتند از:[[رجال حسن بن علی بن فضال]] (متوفا به سال 224) که گویا در عصر نجاشی، معروف و شاید در اختیار خود او بوده است، کتاب رجال حسن بن محبوب (متوفا به سال 224) به نام [[معرفة رواة الاخبار]] <ref>معالم العلماء.تالیف محمد بن علی بن شهر آشوب (متوفا به سال 588) چاپ عباس اقبال ص 28.ولی در فهرست شیخ طوسی فقط از مشیخه یاد شده و از این کتاب ذکری نرفته است.</ref> و این غیر از کتاب دیگر اوست در مشیخه که ابو جعفر اودی آن را به ترتیب نام رجال فصل بندی کرده است. دیگر کتاب رجال ابراهیم بن محمد بن سعید ثقفی <ref>الذریعه،ج 10،ص 147</ref> متوفا به سال 283) ،و کتاب رجال حافظ ابو محمد عبدالرحمن بن یوسف بن خراش المروزی البغدادی <ref>الذریعه،ج 10،ص 154</ref> متوفا به سال 283) . | برخی دیگر از کتب رجالی قرن سوم عبارتند از:[[رجال حسن بن علی بن فضال]] (متوفا به سال 224) که گویا در عصر نجاشی، معروف و شاید در اختیار خود او بوده است، کتاب رجال حسن بن محبوب (متوفا به سال 224) به نام [[معرفة رواة الاخبار]] <ref>معالم العلماء.تالیف محمد بن علی بن شهر آشوب (متوفا به سال 588) چاپ عباس اقبال ص 28.ولی در فهرست شیخ طوسی فقط از مشیخه یاد شده و از این کتاب ذکری نرفته است.</ref> و این غیر از کتاب دیگر اوست در مشیخه که ابو جعفر اودی آن را به ترتیب نام رجال فصل بندی کرده است. دیگر کتاب رجال ابراهیم بن محمد بن سعید ثقفی <ref>الذریعه،ج 10،ص 147</ref> متوفا به سال 283) ،و کتاب رجال حافظ ابو محمد عبدالرحمن بن یوسف بن خراش المروزی البغدادی <ref>الذریعه،ج 10،ص 154</ref> متوفا به سال 283) . | ||
از آنچه گفتیم روشن می شود که گفته [[سیوطی]] در کتاب [[الاوائل]] که نخستین مؤلف در علم رجال،شعبة بن الحجاج-از ائمه [[اهل سنت]] و متوفا به سال 160-است، <ref>تاسیس الشیعة لفنون الاسلام،تالیف علامه سید حسن صدر (متوفا به سال 1354 قمری) ص 233.علامه نامبرده از آنجا که به سهو القلم،وفات شعبه را 260 ذکر کرده،وی را متاخر از ابن جبله پنداشته و عبدالله بن جبله را نخستین مؤلف علم رجال دانسته است.</ref> به حقیقت و تحقیق مقرون نیست،چه همان طور که دانستیم، فن رجال در قرن نخستین سرآغاز گرفته و بیشتر از یک قرن پیش از شعبه کتابی در این رشته به وسیله | از آنچه گفتیم روشن می شود که گفته [[سیوطی]] در کتاب [[الاوائل]] که نخستین مؤلف در علم رجال،شعبة بن الحجاج-از ائمه [[اهل سنت]] و متوفا به سال 160-است، <ref>تاسیس الشیعة لفنون الاسلام،تالیف علامه سید حسن صدر (متوفا به سال 1354 قمری) ص 233.علامه نامبرده از آنجا که به سهو القلم،وفات شعبه را 260 ذکر کرده،وی را متاخر از ابن جبله پنداشته و عبدالله بن جبله را نخستین مؤلف علم رجال دانسته است.</ref> به حقیقت و تحقیق مقرون نیست،چه همان طور که دانستیم، فن رجال در قرن نخستین سرآغاز گرفته و بیشتر از یک قرن پیش از شعبه کتابی در این رشته به وسیله عبیدالله بن ابی رافع فراهم آمده است. | ||
نظیر این اشتباه و بسی فاحشتر از آن، از نویسنده ارزشمند معاصر مصری، [[شیخ محمد ابو زهره]]، در کتاب مغتنم و مفیدش [[الامام الصادق]] سرزده که بی گمان ناشی از عدم تتبع کافی در مصادر و مآخذ شیعی است نه از گرایش های فرقه ای و تعصب آمیز. وی کتاب فهرست شیخ طوسی را نخستین کتاب رجالی شیعه پنداشته و او را از این رهگذر که گشاینده راهی نو در افق فرهنگ شیعی است، مورد ستایش و تمجید فراوان قرار داده است. <ref>الامام الصادق،چاپ مصر،ص 458</ref> | نظیر این اشتباه و بسی فاحشتر از آن، از نویسنده ارزشمند معاصر مصری، [[شیخ محمد ابو زهره]]، در کتاب مغتنم و مفیدش [[الامام الصادق]] سرزده که بی گمان ناشی از عدم تتبع کافی در مصادر و مآخذ شیعی است نه از گرایش های فرقه ای و تعصب آمیز. وی کتاب فهرست شیخ طوسی را نخستین کتاب رجالی شیعه پنداشته و او را از این رهگذر که گشاینده راهی نو در افق فرهنگ شیعی است، مورد ستایش و تمجید فراوان قرار داده است. <ref>الامام الصادق،چاپ مصر،ص 458</ref> | ||