آل‌بویه: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۰ بایت حذف‌شده ،  ‏۲۵ ژانویهٔ ۲۰۲۲
جز
جایگزینی متن - 'عضد ال' به 'عضدال'
جز (جایگزینی متن - 'عماد ال' به 'عمادال')
جز (جایگزینی متن - 'عضد ال' به 'عضدال')
خط ۵۲: خط ۵۲:
بویه سه پسر داشت که بعداً هر سه به سلطنت رسیدند. پسر بزرگ «علی» نام داشت، پسر دوم «حسن» و سومی «احمد»  که بعد ها از طرف [[خلیفه]] آن زمان القاب «معز الدوله»، «عمادالدوله» و «رکن الدوله» به ترتیب به آنها اعطا شد. این سه پسر پس از تحمل سختی های زیاد و با کوشش فراوانی که به کار بردند، به پیشرفت فوق العاده ای نائل شدند و بنا به گفته [[ابن ابی الحدید]] چنان سلطنتی تشکیل دادند که در عظمت و شکوه ضرب المثل بود.
بویه سه پسر داشت که بعداً هر سه به سلطنت رسیدند. پسر بزرگ «علی» نام داشت، پسر دوم «حسن» و سومی «احمد»  که بعد ها از طرف [[خلیفه]] آن زمان القاب «معز الدوله»، «عمادالدوله» و «رکن الدوله» به ترتیب به آنها اعطا شد. این سه پسر پس از تحمل سختی های زیاد و با کوشش فراوانی که به کار بردند، به پیشرفت فوق العاده ای نائل شدند و بنا به گفته [[ابن ابی الحدید]] چنان سلطنتی تشکیل دادند که در عظمت و شکوه ضرب المثل بود.


سلطنت آل بویه در زمان عضد الدوله(پسر رکن الدوله) به اوج قدرت و عظمت رسید و از آن پس، روی به انحطاط نهاد.
سلطنت آل بویه در زمان عضدالدوله(پسر رکن الدوله) به اوج قدرت و عظمت رسید و از آن پس، روی به انحطاط نهاد.


آغاز حکومت آنها [[ذیقعده]] سال 321 هجری قمری و پایان آن بنا بر قول صحیح سال 448 هجری بود. دوران حکومت ایشان 120 سال ادامه داشت و هفده تن از آن خاندان به حکومت رسیدند. <ref> آل بویه نخستین سلسله قدرتمند شیعه. علی اصغر فقیهی ص88-85 و آل بویه، کلودکاهن ترجمه علی بحرانی پور نشریه رشد آموزش تاریخ ص 31</ref>
آغاز حکومت آنها [[ذیقعده]] سال 321 هجری قمری و پایان آن بنا بر قول صحیح سال 448 هجری بود. دوران حکومت ایشان 120 سال ادامه داشت و هفده تن از آن خاندان به حکومت رسیدند. <ref> آل بویه نخستین سلسله قدرتمند شیعه. علی اصغر فقیهی ص88-85 و آل بویه، کلودکاهن ترجمه علی بحرانی پور نشریه رشد آموزش تاریخ ص 31</ref>
خط ۱۲۶: خط ۱۲۶:
==خدمات امنیتی==
==خدمات امنیتی==


عضد الدوله به عنوان امیر و سرداری توانمند به خوبی می دانست که اداره ی یک کشور اسلامی و ایجاد رفاه و آسایش کامل برای مردم، نیازمند برقراری امنیت است. بر این اساس هنگام ورود به بغداد متوجه شد که راهزنان امنیت راه­های منتهی به آن شهر را از بین برده اند. از این رو به لشکریان خود مأموریت داد تا دزدان آن مناطق را دستگیر کرده یا از بین بیرند. یکی دیگر از تدابیر امنیتی عضد الدوله گروگان گیری سران قبایل غارتگر بود. وی تنی چند از سران قبایل را روانه زندان می کرد و هر چند وقت یک بار، گروگان ها را با عده ای دیگر از آنها جایگزین می نمود.
عضدالدوله به عنوان امیر و سرداری توانمند به خوبی می دانست که اداره ی یک کشور اسلامی و ایجاد رفاه و آسایش کامل برای مردم، نیازمند برقراری امنیت است. بر این اساس هنگام ورود به بغداد متوجه شد که راهزنان امنیت راه­های منتهی به آن شهر را از بین برده اند. از این رو به لشکریان خود مأموریت داد تا دزدان آن مناطق را دستگیر کرده یا از بین بیرند. یکی دیگر از تدابیر امنیتی عضدالدوله گروگان گیری سران قبایل غارتگر بود. وی تنی چند از سران قبایل را روانه زندان می کرد و هر چند وقت یک بار، گروگان ها را با عده ای دیگر از آنها جایگزین می نمود.


عضدالدوله به منطور ایجاد امنیت خارجی و کنترل آمد و شد اتباع خارجی دستور داد تا نگهبانان مسافرانی که بدون گذرنامه رفت و آمد می کردند، را بازداشت کنند. در سایه چنین تدابیری امنیت نسبی در بغداد حکمفرا شد.
عضدالدوله به منطور ایجاد امنیت خارجی و کنترل آمد و شد اتباع خارجی دستور داد تا نگهبانان مسافرانی که بدون گذرنامه رفت و آمد می کردند، را بازداشت کنند. در سایه چنین تدابیری امنیت نسبی در بغداد حکمفرا شد.
خط ۱۴۲: خط ۱۴۲:
ج‌. ساختن بازارها و مساجد متعدد.
ج‌. ساختن بازارها و مساجد متعدد.


د‌. ساختن بیمارستان عضدی در بغداد. عضد الدوله در احداث این بیمارستان تلاش فراوانی کرد و تمام امکانات پزشکی و داروهای مورد نیاز آن بیمارستان را از شهرهای دیگر به بیمارستان بغداد منتقل کرد.
د‌. ساختن بیمارستان عضدی در بغداد. عضدالدوله در احداث این بیمارستان تلاش فراوانی کرد و تمام امکانات پزشکی و داروهای مورد نیاز آن بیمارستان را از شهرهای دیگر به بیمارستان بغداد منتقل کرد.


هـ .احداث بیمارستان [[اصفهان]].
هـ .احداث بیمارستان [[اصفهان]].
خط ۱۵۰: خط ۱۵۰:
==مدیریت تنش های مذهبی==
==مدیریت تنش های مذهبی==


عضد الدوله با مشاهده فتنه های مداوم میان شیعه و سنی کارهایی در جهت از بین رفتن این تنش ها انجام داد. برخی از آن اقدامات عبارتند از:
عضدالدوله با مشاهده فتنه های مداوم میان شیعه و سنی کارهایی در جهت از بین رفتن این تنش ها انجام داد. برخی از آن اقدامات عبارتند از:


الف. جلوگیری از داستان سرایی و قصه گویی در مساجد و معابر عمومی.
الف. جلوگیری از داستان سرایی و قصه گویی در مساجد و معابر عمومی.
خط ۱۶۲: خط ۱۶۲:
==خدمات علمی==
==خدمات علمی==


در دولت عضد الدوله اقشار فرهنگی و علمی جایگاهی ممتاز داشتند و به طور کلی دانشمندان ـ به ویژه دانشمندانی که تخصص آنان کاربرد علمی داشت ـ مورد تشویق آل بویه قرار می گرفتند. آل بویه وزیرانی همچون ابن الاحمه و صاحب بن عباد دو تن از مشهور ترین دانشمندان علوم عربی (مثل نحو و ......) را در خلافت خود داشتند ضمن آنکه گروه برجسته ای از شاعران عرب در دربار آل بویه حضور داشتند.
در دولت عضدالدوله اقشار فرهنگی و علمی جایگاهی ممتاز داشتند و به طور کلی دانشمندان ـ به ویژه دانشمندانی که تخصص آنان کاربرد علمی داشت ـ مورد تشویق آل بویه قرار می گرفتند. آل بویه وزیرانی همچون ابن الاحمه و صاحب بن عباد دو تن از مشهور ترین دانشمندان علوم عربی (مثل نحو و ......) را در خلافت خود داشتند ضمن آنکه گروه برجسته ای از شاعران عرب در دربار آل بویه حضور داشتند.


مرحوم [[شیخ مفید]] در دولت آل بویه، با عظمت و کرامت بود و عضد الدوله بارها به [[زیارت]] وی رفت و [[شیخ صدوق]] که با دعوت رکن الدوله به [[ری]] آمد. سید رضی ـ یکی از بزرگ­ترین دانشمندان شیعی آن زمان ـ به فرمان بهاء الدوله دیلمی به عنوان نقیب [[علویان]] عراق و قاضی القضاه حکومت آل بویه منصوب شد. همچنین می توان از علمای برجسته ای چون [[سید مرتضی]]، [[شیخ طوسی]] و [[ابن جنید اسکافی]] نام برد که  با دولت آل بویه همکاری داشتند. <ref> آل بویه حامیان فرهنگ تشیع، ص 104</ref>
مرحوم [[شیخ مفید]] در دولت آل بویه، با عظمت و کرامت بود و عضدالدوله بارها به [[زیارت]] وی رفت و [[شیخ صدوق]] که با دعوت رکن الدوله به [[ری]] آمد. سید رضی ـ یکی از بزرگ­ترین دانشمندان شیعی آن زمان ـ به فرمان بهاء الدوله دیلمی به عنوان نقیب [[علویان]] عراق و قاضی القضاه حکومت آل بویه منصوب شد. همچنین می توان از علمای برجسته ای چون [[سید مرتضی]]، [[شیخ طوسی]] و [[ابن جنید اسکافی]] نام برد که  با دولت آل بویه همکاری داشتند. <ref> آل بویه حامیان فرهنگ تشیع، ص 104</ref>


به جز علمای [[علوم دینی]]، استخری جغرافیدان، ابوالوفای بوزجانی ریاضی دان، النسوی که اعداد هندی را رایج کرد، یمانی فخر الدوله یک رصد خانه برای آنان در بغداد بنا نمود و بالاخره پزشکان برجسته ای چون المجوسی مورد حمایت آل بویه بودند.
به جز علمای [[علوم دینی]]، استخری جغرافیدان، ابوالوفای بوزجانی ریاضی دان، النسوی که اعداد هندی را رایج کرد، یمانی فخر الدوله یک رصد خانه برای آنان در بغداد بنا نمود و بالاخره پزشکان برجسته ای چون المجوسی مورد حمایت آل بویه بودند.
خط ۱۷۸: خط ۱۷۸:
==اختلافات خانوادگی==
==اختلافات خانوادگی==


از بین رفتن روح اطاعت از پیشگامان و پاره شدن زنجیر های اتحاد میان سران و زمامداران و  نابود شدن [[وحدت]] خانوادگی میان دولتمردان مهمترین عامل در زوال آل بویه بود. در سال های پایانی دولت عضد الدوله جرقه هایی از این گونه مسایل در میان زمامداران بویه ای زده شد؛ ولی عضد الدوله با کیاست و آینده نگری آنها را برطرف کرد.
از بین رفتن روح اطاعت از پیشگامان و پاره شدن زنجیر های اتحاد میان سران و زمامداران و  نابود شدن [[وحدت]] خانوادگی میان دولتمردان مهمترین عامل در زوال آل بویه بود. در سال های پایانی دولت عضدالدوله جرقه هایی از این گونه مسایل در میان زمامداران بویه ای زده شد؛ ولی عضدالدوله با کیاست و آینده نگری آنها را برطرف کرد.


پس از فوت عضد الدوله برخی از حاکمان و فرمانروایان مناطق مختلف ایران و عراق که ارتباط خانوادگی و نسبت فامیلی، با یکدیگر داشتند، بر خلاف روحیه ی پیشینیان، راه خود مختاری و دست اندازی به مناطق تحت نفوذ دیگران را پیش گرفتند، این گونه توسعه طلبی ها موجب شد تا درگیری های کوچک و بزرگ و قتل و غارت هایی رخ دهد، به تدریخ جنگ­های داخلی به اوج خود رسید. دشمنانی که در آن سوی مرزها انتظار چنین روزی را می کشیدند موقعیت را مناسب دیده و فعالیت های بنیان کن خود را آغاز کردند. <ref>آل بویه حامیان فرهنگ تشیع، 152</ref>
پس از فوت عضدالدوله برخی از حاکمان و فرمانروایان مناطق مختلف ایران و عراق که ارتباط خانوادگی و نسبت فامیلی، با یکدیگر داشتند، بر خلاف روحیه ی پیشینیان، راه خود مختاری و دست اندازی به مناطق تحت نفوذ دیگران را پیش گرفتند، این گونه توسعه طلبی ها موجب شد تا درگیری های کوچک و بزرگ و قتل و غارت هایی رخ دهد، به تدریخ جنگ­های داخلی به اوج خود رسید. دشمنانی که در آن سوی مرزها انتظار چنین روزی را می کشیدند موقعیت را مناسب دیده و فعالیت های بنیان کن خود را آغاز کردند. <ref>آل بویه حامیان فرهنگ تشیع، 152</ref>


==نابسامانی اقتصادی==
==نابسامانی اقتصادی==
Writers، confirmed، مدیران
۸۷٬۷۸۰

ویرایش