عبدالواحد دکالی

عبدالواحد محمد دكالی از فقهای مذهب مالكی و از برجسته ترين آنان در مغرب اسلامی در قرن دهم هجري بود. افراد زيادي به ويژه در ليبی و تونس از علم وي بهره بردند و او مفتی مذاهب چهارگانه بود و تنها به تسلط بر علوم شرعی راضی نبود، بلکه رویکرد تصوف را نیز در پیش گرفت و در پی عمل به وصیت امام مالک دعوی جمع بین تصوف و فقه را داشت.او نسبت به اعمال نادرست برخی از صوفیان منتقد بود. از یاران او عالم مالکی احمد زروق و از برجسته ترین شاگردان او عبدالسلام الاسمر بود. و زاویه او هنوز در شهر مسلاته در غرب لیبی، نزدیک به پنج قرن پس از مرگ دکالی، فعال در عرصه آموزش قرآن و علوم اسلامی است.

زندگی

پدرش تقریباً در سال 770 هجری قمری از مغرب الاقصی به تونس آمد و در سال 799 هجری قمری از آنجا به مصر رفت و به گفته برخی از مورخان احتمال می‌رود که شیخ عبدالواحد پس از مهاجرت خانواده‌اش به مصر در مصر متولد شده باشد. زمان تولد شیخ دقیقاً مشخص نیست، اما مورخان احتمال می دهند که وی در اوایل قرن نهم هجری به دنیا آمده است. همچنین سال وفات شیخ عبدالواحد مشخص نیست، اما شاگرد وی عبدالسلام الاسمر اظهار داشت که وی 130 سال عمر کرد و در روستای زعفران در شهر مسلاتة (غرب لیبی) به خاک سپرده شد.

اساتید

از مهم ترین مشایخ وی: شیخ احمد احمد ابو التليس القيروانی، شیخ فتح الله ابوراس مفتی قیروان مفتی دو مذهب مالکی و حنفی و شیخ ابوراوی الفحل از شاگردان شیخ احمد بن عروس. فرزندان او به خانواده عبدالواحد دکالی الصقر معروف هستند.

موقعیت علمی

شیخ عبدالواحد بر اساس بسیاری از منابعی که به وی پرداخته اند، بر فقه مذاهب چهارگانه، مسلط بود. عالم در عقاید، مسلط به علوم زبان عربی، دانشمند در علم تصوف با توجه به تاکیدات امامان مالک، ابوحنیفه النعمان، شافعی و احمد بن حنبل بر این امر و مبارزه با آنچه او جهل برخی از صوفیان می دانست را بسیار مورد توجه قرار می داد.وی یکی از شیوخ فرقه عروسیه شاذلیه بود. شیخ احمد زروق از دوستان صمیمی او بود و با اینکه در یک مکان زندگی نمی کردند همیشه به ملاقات او می رفت. آنها ابتدا در مصر با هم آشنا شدند و ممکن است باهم در الازهر تحصیل کرده و سپس در سفر بازگشت به لیبی همراه هم بوده و شیخ زورق پیش از بازگشت مجدد و اقامت در لیبی به فاس رفت.

سلوک

اصحاب شيخ دكالی او را كم سخن معرفی کرده اند مگر در علم يا ذكر و عبادت زياد از عادات او بود، ظواهر را دوست نداشت و فقط غذايي مي خورد كه در او رمقی ایجاد كند.

تاثیرات

شیخ عبدالواحد دکالی مناصب مهم علمی و تبلیغی ای را بر عهده گرفت و در نهضت علمی و آموزشی لیبی نقش اساسی داشت و یکی از برجسته ترین شخصیت های قرن نهم و دهم هجری در مغرب عربی است. او بیشتر عمر 130 ساله خود را در تبلیغ و تعلیم معارف اسلامی گذراند.