محمدبن ابی زیان

نام	محمد بن عبدالرحمان بن محمد بن ابی زيان بن عبدالرحمان بن احمد بن عثمان بن مسعود بن عبدالله الغزوانی
القاب و سایر نام‌ها	محمدبن عبدالرحمن بن ابی زيان القنادسی الجزائری
زاده	1631 میلادی مغرب
درگذشت	1733 میلادی مغرب
استادان	ابوعبدالله مبارک بن عبدالعزیز بن عزیز الغرفی الانبری السجلماسی
دین و مذهب	اسلام، تسنن
فعالیت‌ها	ساخت خانقاه

محمدبن عبدالرحمن بن ابی زيان القنادسی الجزائری او یکی از بزرگان تصوف در منطقه الساورة در جنوب غربی الجزایر بوده است.

تولد و نسب

وی در سال 1631 میلادی در قصر تاقیث در ولایت بشار به دنیا آمد و در دهم رمضان سال 1733 میلادی درگذشت. پدرش عبدالرحمن بن محمد بن ابی زیان و مادرش نجمه از کاخ بربی ببنی جومی است. از قومى به نام البيزان كه بعدها از بربی به مناطق مكناس رفتند، آرامگاه آنها تا به امروز در طاقیث موجود است.زمانی که والدینش از دنیا رفتند و او یتیم شد عموهایش از او مراقبت کردند تا به سن بلوغ رسید.

او سلسله نسبش به این شرح است: محمد بن عبدالرحمان بن محمد بن ابی زيان بن عبدالرحمان بن احمد بن عثمان بن مسعود بن عبدالله الغزوانی(جد الغزوانيين الحسنيين) بن عجال بن سعيد بن موسى بن عبدالله بن عبدالرحمان بن احمد بن عبدالسلام بن مشيش بن ابی بكر بن علی بن حرمه بن سلام بن عیسى بن مزوار بن علی حيدرة بن بن محمد بن ادريس بن ادريس بن الحسن المثنى بن الحسن السبطی بن علی بن ابی طالب(ع) و فاطمة الزهراء بنت رسول الله صلى الله عليه و آله و سلم.

کسب علم

او از تاقیث به قُنَادسه بازگشت، جایی که امنیت به لطف حضور القُنَادسه در منطقه تحت حمایت قبیله «ذوی منیع» برقرار بود.پس نزد عمویش حاجی ابراهیم پسر حاج عبدالرحمن که در زاویه ای که منسوب به شیخ عبدالرحمن بن احمد بود و در آن زمان (زاویه الرحمانیه) نامیده می شد، سکنی گزید.عمویش نیز مخارج سفر او به مغرب را بر عهده گرفت. او به دست شیخ مبارک بن عبدالعزیز الانبری که به شیخ «مبارک بن عزی» معروف بود، توانست به تحصیل علوم اسلامی در تمام شاخه‌های آن بپردازد، اما بروز ناآرامی‌هایی در منطقه، او را به فاس منتقل کرد. در آنجا یکی از خیرین شهر مخارج تحصیل او را تأمین کرد و در مدرسه مصباحیه که در آن زمان یکی از مشهورترین مدارس فاس به شمار می رفت، ادامه تحصیل داد و از علمای آن مانند شیخ قصوص و شیخ عبدالقادر فاسی کسب علم نمود.

پس از اتمام تحصیل در این مدرسه به حج رفت و برای طلب علم نیز در مدینه و مکه اقامت گزید و پس از اتمام حج به الازهر رفت و در ادامه به زیتونه تونس راه یافت و تحصیلات خود را به پایان رساند و به قنادسه بازگشت.

اساتید

در مورد اخبار شیوخ او در علم ظاهر و باطن می توان به موارد زیر اشاره کرد: پدرش عبدالرحمن بن محمد بن ابی زیان در تاغیث بنی جومی در جنوب بشار به خاک سپرده شد. ابوعبدالله مبارک بن عبدالعزیز بن عزیز الغرفی الانبری السجلماسی که شیخ وی در سجلماسه در دشرة العنبری در ناحیه الغرفه در استان تافیلالت در جنوبی ترین قسمت مغرب است در 180 کیلومتری القنادسه (در سال 1090 ق / 1679 م بر اثر طاعون درگذشت و در گوشه خود درالانبری دفن شد و مقبره او در آنجا دارای گنبد قدیمی است که تا به امروز پابرجاست. محمد بن ناصر الدرعی، شیخ زاویه الناصریه در تامكروت در منطقه درعه، در جنوب مغرب، که در سال 1085 ق/1674م در آنجا درگذشت.

ساخت خانقاه

او در سال 1098 ق / 1686 م به سرزمین اجدادش قنادسه بازگشت و در آنجا خانقاه خود را تأسیس کرد و در مسجد عتیق که شاگردان بسیاری از نقاط مختلف مغرب در آنجا تحصیل می کردند، به تدریس و نشر علم پرداخت.خانقاه او زوار زیادی را پذیرا بود. او روش خود را که از شیخ خود ابوعبدالله مبارک بن عبدالعزیز الانباری الغرفی السجلماسی فیلالی گرفته بود و او نیز از شیخ خود ابی عبدالله محمد بن ناصر الدرعی که شیخ زاویه الناصریه در تامكروت در منطقه درعه در جنوب مغرب بود فرا گرفت.طریقت او یوسفیه مليانیه زروقیه شاذلیه نام داشت.پس از وفات وی پس از تأیید همه مردم شهر و قبایل مجاور وظایف زاویه به فرزندش شیخ محمد لعرج محول شد.