ویکی‌وحدت

بوسنی و هرزگوین: تفاوت میان نسخه‌ها

صفحه بحث

بوسنی و هرزگوین (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۷ مارس ۲۰۲۲، ساعت ۱۸:۰۷

۱۶۶ بایت اضافه‌شده ،  ‏۷ مارس ۲۰۲۲
جز
جایگزینی متن - 'می باشد' به 'می‌باشد'
جز (جایگزینی متن - 'می کردند' به 'می‌کردند')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
جز (جایگزینی متن - 'می باشد' به 'می‌باشد')
خط ۸۲: خط ۸۲:
فروپاشی جمهوری فدرال سوسیالیستی یوگسلاوی و سلسله فعالیتهای مربوط به تجزیه اجزاء آن و ایجاد کشورهای جدید موجب شد که 29 فوریه و اول مارس سال 1992 همه پرسی مربوط به استقلال بوسنی و هرزگوین برگزار و بیش از 65 درصد از افراد واجد شرایط  موافقت خود با استقلال کشور بوسنی در چارچوب مرزهای تاریخی تایید شده آن را اعلام نمایند. بوسنی و هرزگوین پس از برگزاری موفقیت آمیز همه پرسی در تاریخ 7 آوریل سال 1992 در سطح جهانی بعنوان یک کشور مستقل برسمیت شناخته شد. صربهای بوسنی با همیاری صربستان و مونته نگرو عدم موافقت و نارضایتی خود از ایجاد کشور مستقل و غیروابسته بوسنی و هرزگوین را به عرصه ظهور رسانیدند. هدف و تلاش اصلی آنان ایجاد کشوری بود که کلیه صربها بتوانند در آن زندگی کنند.
فروپاشی جمهوری فدرال سوسیالیستی یوگسلاوی و سلسله فعالیتهای مربوط به تجزیه اجزاء آن و ایجاد کشورهای جدید موجب شد که 29 فوریه و اول مارس سال 1992 همه پرسی مربوط به استقلال بوسنی و هرزگوین برگزار و بیش از 65 درصد از افراد واجد شرایط  موافقت خود با استقلال کشور بوسنی در چارچوب مرزهای تاریخی تایید شده آن را اعلام نمایند. بوسنی و هرزگوین پس از برگزاری موفقیت آمیز همه پرسی در تاریخ 7 آوریل سال 1992 در سطح جهانی بعنوان یک کشور مستقل برسمیت شناخته شد. صربهای بوسنی با همیاری صربستان و مونته نگرو عدم موافقت و نارضایتی خود از ایجاد کشور مستقل و غیروابسته بوسنی و هرزگوین را به عرصه ظهور رسانیدند. هدف و تلاش اصلی آنان ایجاد کشوری بود که کلیه صربها بتوانند در آن زندگی کنند.


در همه پرسی برگزار شده در تاریخ 29 فوریه و 1 مارس سال 1992 از مجموع 3253847 رای دهنده، رقمی بالغ بر 2061932 از اتباع بوسنی موافقت خود با ایجاد کشور مستقل و یکپارچه بوسنی و هرزگوین که قومیتهای صرب، کروات و بوشنیاک و اقلیتهای مذهبی و ملی با تساوی کامل حقوق در آن به زندگی ادامه دهند، را اعلام نمودند. رقم مزبور 44/99 درصد از کل رای دهندگان را تشکیل میداد. علیرغم مخالفت شدید حزب دمکرات صرب و تهدیدات بلگراد، اکثریت مردم بوسنی و هرزگوین از کلیه اقوام رغبت دمکراتیک خود جهت استقلال کشور را صریحا اعلام نمودند. اتهامات مبنی بر اینکه مردم بوسنی و هرزگوین با این تصمیم در واقع به تجزیه از یوگسلاوی رای داده و موجبات آغاز جنگ داخلی را فراهم آوردند چیزی جز تحریف تاریخ نیست. تفکیک وتجزیه جمهوری فدرایتو سوسیالیستی یوگسلاوی تا حد زیادی با توافق قدرتهای جهانی انجام گرفت ارتش تغییر شکل داده یوگسلاوی قبل از تاریخ ذکر شده (پس از خروج از خاک اسلوونی) تجاوز خود به کرواسی را آغاز نمود. تصمیم اکثریت شهروندان بوسنیایی و هرزگوینی بیانگررغبت سیاسی آنان در وهله خطیر تاریخی و مبتنی بر واقعیات مبنی بر حاکمیت مستمر بوسنی و هرزگوین در طول تاریخ بوده است. حق بوسنی و هرزگوین جهت دستیابی به یکپارچگی و تمامیت در وهله کنونی مبتنی بر تصمیمات شورای آزادی بخش مردمی ضد فاشیستی یوگسلاوی و بوسنی و هرزگوین و موقعیت این کشور بعنوان یکی از فدراسیونهای متساوی الحقوق یوگسلاوی  می باشد. جمهوری بوسنی و هرزگوین منادی فروپاشی یوگسلاوی نبود ولی ناچار شد که بوسیله همه پرسی از استقلال خویش دفاع نماید. بوسنی و هرزگوین با برگزاری همه پرسی به اساسی ترین شرط جهت پذیرش و به رسمیت شناخته شدن در جامعه جهانی و عضویت در سازمان ملل جامه عمل پوشانید. با این وجود شورای امنیت سازمان ملل به وظیفه خود مبنی بر دفاع از این عضو عمل نکرد و آن را در مقابل تجاوز بزرگ صربها و متعاقبا استیلای کرواتها به حال خود رها کرد و بدین ترتیب تجاوزی در ابعادی عظیم به وقوع پیوست که تخریب فوق العاده کشور و آوارگی مردم آن را در پی داشت.
در همه پرسی برگزار شده در تاریخ 29 فوریه و 1 مارس سال 1992 از مجموع 3253847 رای دهنده، رقمی بالغ بر 2061932 از اتباع بوسنی موافقت خود با ایجاد کشور مستقل و یکپارچه بوسنی و هرزگوین که قومیتهای صرب، کروات و بوشنیاک و اقلیتهای مذهبی و ملی با تساوی کامل حقوق در آن به زندگی ادامه دهند، را اعلام نمودند. رقم مزبور 44/99 درصد از کل رای دهندگان را تشکیل میداد. علیرغم مخالفت شدید حزب دمکرات صرب و تهدیدات بلگراد، اکثریت مردم بوسنی و هرزگوین از کلیه اقوام رغبت دمکراتیک خود جهت استقلال کشور را صریحا اعلام نمودند. اتهامات مبنی بر اینکه مردم بوسنی و هرزگوین با این تصمیم در واقع به تجزیه از یوگسلاوی رای داده و موجبات آغاز جنگ داخلی را فراهم آوردند چیزی جز تحریف تاریخ نیست. تفکیک وتجزیه جمهوری فدرایتو سوسیالیستی یوگسلاوی تا حد زیادی با توافق قدرتهای جهانی انجام گرفت ارتش تغییر شکل داده یوگسلاوی قبل از تاریخ ذکر شده (پس از خروج از خاک اسلوونی) تجاوز خود به کرواسی را آغاز نمود. تصمیم اکثریت شهروندان بوسنیایی و هرزگوینی بیانگررغبت سیاسی آنان در وهله خطیر تاریخی و مبتنی بر واقعیات مبنی بر حاکمیت مستمر بوسنی و هرزگوین در طول تاریخ بوده است. حق بوسنی و هرزگوین جهت دستیابی به یکپارچگی و تمامیت در وهله کنونی مبتنی بر تصمیمات شورای آزادی بخش مردمی ضد فاشیستی یوگسلاوی و بوسنی و هرزگوین و موقعیت این کشور بعنوان یکی از فدراسیونهای متساوی الحقوق یوگسلاوی  می‌باشد. جمهوری بوسنی و هرزگوین منادی فروپاشی یوگسلاوی نبود ولی ناچار شد که بوسیله همه پرسی از استقلال خویش دفاع نماید. بوسنی و هرزگوین با برگزاری همه پرسی به اساسی ترین شرط جهت پذیرش و به رسمیت شناخته شدن در جامعه جهانی و عضویت در سازمان ملل جامه عمل پوشانید. با این وجود شورای امنیت سازمان ملل به وظیفه خود مبنی بر دفاع از این عضو عمل نکرد و آن را در مقابل تجاوز بزرگ صربها و متعاقبا استیلای کرواتها به حال خود رها کرد و بدین ترتیب تجاوزی در ابعادی عظیم به وقوع پیوست که تخریب فوق العاده کشور و آوارگی مردم آن را در پی داشت.


کاملا آشکار بود که حزب دمکرات صرب بلافاصله پس از خاتمه اولین انتخابات چندحزبی پارلمانی در کشور اختلالات و سنگ اندازیهای خود در فعالیتهای کلیه ارگانهای منتخب مردمی را آغاز خواهد کرد. بزودی مشخص گردید که این حزب بعنوان یکی از احزاب حاضر در درون دولت، سیاست دفاع از منافع ملی بوسنی و هرزگوین را تعقیب نکرده بلکه هدف اساسی و اصلی آن تخریب حاکمیت قانونی و دولتی بوسنی بود.
کاملا آشکار بود که حزب دمکرات صرب بلافاصله پس از خاتمه اولین انتخابات چندحزبی پارلمانی در کشور اختلالات و سنگ اندازیهای خود در فعالیتهای کلیه ارگانهای منتخب مردمی را آغاز خواهد کرد. بزودی مشخص گردید که این حزب بعنوان یکی از احزاب حاضر در درون دولت، سیاست دفاع از منافع ملی بوسنی و هرزگوین را تعقیب نکرده بلکه هدف اساسی و اصلی آن تخریب حاکمیت قانونی و دولتی بوسنی بود.
خط ۹۰: خط ۹۰:
همزمان با استقلال کرواسی، اسلوونی و مقدونیه فرآیند تجزیه یوگسلاوی نیز آغاز گردید. اسلوبودان میلوشویچ و بوریسلاو یوویچ بر استفاده از قوای نظامی و اعلام وضعیت جنگی اصرار ورزیدند و این امر بر وخامت و پیچیدگی اوضاع در جامعه چند قومی بوسنی و هرزگوین افزود. علیرغم تلاش جامعه بین الملل در یافتن راه حلی مسالمت آمیز جهت حل بحران یوگسلاوی بخوبی مشهود بود که رئسای جمهوری جمهوریهای یوگسلاوی سابق یعنی: میلوشویچ، عزت بگوویچ، کوچان، گلیگورو و بولاتوویچ و اعضای شورای ریاست جمهوری جمهوری فدرال سوسیالیستی یوگسلاوی موفق به حصول حداقل توافق نظر جهت حل این بحران نیستند. تجاوز به بوسنی و هرزگوین به کشتار بوشنیاکها منجر گردید. شرارتها، تجاوزهای قساوت منشانه و غیرقابل تصوری توسط صربهای بوسنی، صربستان و مونته نگرو به وقوع پیوست. غیرنظامیان و مردم عادی در شهرهای سربرنیتسا، پریه دور، فوچا، بیلینه، راونو، موستار، ویشه گراد، روگاتیتسا، ژپا، برچکو، کوزاراتس، زورنیک، ویتز، ستولاتس، دوبوی، بانیالوکا و… بیشترین جنایات را متحمل شدند.
همزمان با استقلال کرواسی، اسلوونی و مقدونیه فرآیند تجزیه یوگسلاوی نیز آغاز گردید. اسلوبودان میلوشویچ و بوریسلاو یوویچ بر استفاده از قوای نظامی و اعلام وضعیت جنگی اصرار ورزیدند و این امر بر وخامت و پیچیدگی اوضاع در جامعه چند قومی بوسنی و هرزگوین افزود. علیرغم تلاش جامعه بین الملل در یافتن راه حلی مسالمت آمیز جهت حل بحران یوگسلاوی بخوبی مشهود بود که رئسای جمهوری جمهوریهای یوگسلاوی سابق یعنی: میلوشویچ، عزت بگوویچ، کوچان، گلیگورو و بولاتوویچ و اعضای شورای ریاست جمهوری جمهوری فدرال سوسیالیستی یوگسلاوی موفق به حصول حداقل توافق نظر جهت حل این بحران نیستند. تجاوز به بوسنی و هرزگوین به کشتار بوشنیاکها منجر گردید. شرارتها، تجاوزهای قساوت منشانه و غیرقابل تصوری توسط صربهای بوسنی، صربستان و مونته نگرو به وقوع پیوست. غیرنظامیان و مردم عادی در شهرهای سربرنیتسا، پریه دور، فوچا، بیلینه، راونو، موستار، ویشه گراد، روگاتیتسا، ژپا، برچکو، کوزاراتس، زورنیک، ویتز، ستولاتس، دوبوی، بانیالوکا و… بیشترین جنایات را متحمل شدند.


وقوع جنگ بر وضعیت بهداشتی و آماری مردم بوسنی تاثیر زیادی گذاشت. ارزیابیهای متفاوتی در خصوص تعداد کشته شدگان دوران جنگ وجود دارد که به موجب آنها تعداد کشته شدگان از 140 هزار تن تا 200 هزار تن رقم زده شده است. اسناد مربوط به تعداد مجروحین جنگی حاکی از رقمی بالغ بر 170 هزار تا 240 هزار تن می باشد (از هر صد هزار مجروح جنگی 25 هزار تن بطور دائم معلول شده اند) همچنین به موجب آمار موثق موجود 16 الی 17 هزار تن از کشته شدگان را کودکان تشکیل داده و تعداد کودکان مجروح نیز بالغ بر 40 هزار تن می باشد. چند صد هزار تن از مردم بوسنی و هرزگوین همچنان در خارج از کشور بعنوان جنگزده و آواره بسر برده و یک سوم از ساکنین بوسنی و هرزگوین در حال حاضر در مناطق تحت کنترل سازمان ملل بعنوان آوارگان داخل کشور زندگی می‌کنند.
وقوع جنگ بر وضعیت بهداشتی و آماری مردم بوسنی تاثیر زیادی گذاشت. ارزیابیهای متفاوتی در خصوص تعداد کشته شدگان دوران جنگ وجود دارد که به موجب آنها تعداد کشته شدگان از 140 هزار تن تا 200 هزار تن رقم زده شده است. اسناد مربوط به تعداد مجروحین جنگی حاکی از رقمی بالغ بر 170 هزار تا 240 هزار تن می‌باشد (از هر صد هزار مجروح جنگی 25 هزار تن بطور دائم معلول شده اند) همچنین به موجب آمار موثق موجود 16 الی 17 هزار تن از کشته شدگان را کودکان تشکیل داده و تعداد کودکان مجروح نیز بالغ بر 40 هزار تن می‌باشد. چند صد هزار تن از مردم بوسنی و هرزگوین همچنان در خارج از کشور بعنوان جنگزده و آواره بسر برده و یک سوم از ساکنین بوسنی و هرزگوین در حال حاضر در مناطق تحت کنترل سازمان ملل بعنوان آوارگان داخل کشور زندگی می‌کنند.
   
   
=ویژگیهای طبیعی=
=ویژگیهای طبیعی=


==وضعیت جغرافیایی==
==وضعیت جغرافیایی==
بوسنی و هرزگوین در جنوب شرقی اروپا واقع شده و سرزمینی است دارای ارتفاعات و مناطق مسطح، که در قسمتهای جنوبی نیز دارای فلات می باشد همچنین این کشور در مناطق نئوم و کلرک به دریای آدریاتیک راه دارد. در هر حال بوسنی و هرزگوین را می توان سرزمینی کوهستانی و تپه ای نام داد چرا که قریب به 85 درصد از مساحت آن در ارتقاع بیش از 200 متر بالاتر از سطح دریا واقع است. دارای آب و هوای قاره ای و در مناطق بسیار محدودی نیز مدیترانه ای است.
بوسنی و هرزگوین در جنوب شرقی اروپا واقع شده و سرزمینی است دارای ارتفاعات و مناطق مسطح، که در قسمتهای جنوبی نیز دارای فلات می‌باشد همچنین این کشور در مناطق نئوم و کلرک به دریای آدریاتیک راه دارد. در هر حال بوسنی و هرزگوین را می توان سرزمینی کوهستانی و تپه ای نام داد چرا که قریب به 85 درصد از مساحت آن در ارتقاع بیش از 200 متر بالاتر از سطح دریا واقع است. دارای آب و هوای قاره ای و در مناطق بسیار محدودی نیز مدیترانه ای است.


مساحت کل بوسنی و هرزگوین بالغ بر 51129 کیلومتر مربع و طول مرزهای آن بالغ بر 1537 کیلومتر مربع است که از این رقم 5/762 کیلومتر مربع را مرز خاکی، 751 کیلومتر مربع را مرز رودخانه ای و 5/23 کیلومتر مربع را مرز دریایی تشکیل میدهد.
مساحت کل بوسنی و هرزگوین بالغ بر 51129 کیلومتر مربع و طول مرزهای آن بالغ بر 1537 کیلومتر مربع است که از این رقم 5/762 کیلومتر مربع را مرز خاکی، 751 کیلومتر مربع را مرز رودخانه ای و 5/23 کیلومتر مربع را مرز دریایی تشکیل میدهد.
خط ۱۰۵: خط ۱۰۵:


==آب و هوا==
==آب و هوا==
بخشهای شمالی بوسنی و هرزگوین دارای آب و هوای معتدل قاره ای و حدود 700 میلی متر بارندگی می باشد. بخشهای غربی دارای 1000 میلی متر بارندگی و میزان بارندگی، در بخشهای مرکزی که دارای آب و هوای کوهستانی هستند بالغ بر 750 الی 1200 میلی متر می باشد. منطقه هرزگوین دارای آب و هوای  مدیترانه ای و تابستانهای گرم و زمستانهای معتدل است و بارندگیها اغلب مربوط به نیمه دوم سال می باشد.
بخشهای شمالی بوسنی و هرزگوین دارای آب و هوای معتدل قاره ای و حدود 700 میلی متر بارندگی می‌باشد. بخشهای غربی دارای 1000 میلی متر بارندگی و میزان بارندگی، در بخشهای مرکزی که دارای آب و هوای کوهستانی هستند بالغ بر 750 الی 1200 میلی متر می‌باشد. منطقه هرزگوین دارای آب و هوای  مدیترانه ای و تابستانهای گرم و زمستانهای معتدل است و بارندگیها اغلب مربوط به نیمه دوم سال می‌باشد.


بخش اعظم آب موجود در کشور مربوط به رود ساوا (947 کیلومتر ) می باشد که رودهای اونا (214 کیلومتر)، ورباس (240 کیلومتر)، بوسنی (271 کیلومتر) و درینا (346 کیلومتر) به آن می ریزند. تنها رود نرتوا (218 کیلومتر) به دریای آدریاتیک می ریزد. رودهای کوچک زیرزمینی بسیاری نیز وجود دارد که به نرتوا و دریای آدریاتیک می ریزند.
بخش اعظم آب موجود در کشور مربوط به رود ساوا (947 کیلومتر ) می‌باشد که رودهای اونا (214 کیلومتر)، ورباس (240 کیلومتر)، بوسنی (271 کیلومتر) و درینا (346 کیلومتر) به آن می ریزند. تنها رود نرتوا (218 کیلومتر) به دریای آدریاتیک می ریزد. رودهای کوچک زیرزمینی بسیاری نیز وجود دارد که به نرتوا و دریای آدریاتیک می ریزند.


==منابع طبیعی==
==منابع طبیعی==
بوسنی و هرزگوین دارای منابع غنی ذغال سنگ، آهن، بوکسیت، قلع، روی، سنگ نمک و مقادیری پیروفیلیت، باریت، آزبست، کائولین و گچ می باشد. این کشور همچنین واجد منابعی که بعنوان مصالح ساختمانی از آنها استفاده می‌شود نیز می باشد ( از جمله: سنگهای تزئینی، آهک، خاک رس، شن ریز و درشت و دولومیت).  جنگلهای وسیع این کشور و رودخانه های عریض آن (رود نرتوا، بوسنی، راما، ورباس، اونا، تربیشنیتسا) نیز از منابع طبیعی بوسنی محسوب شده و پتانسیل بسیار عظیمی در راستای تولید برق و راه اندازی توربینهای آبی محسوب میشوند (علی الخصوص رود درینا). بوسنی همچنین واجد دریاچه های طبیعی نیز می باشد و دریاچه های مصنوعی نیز در پی سدبندی رودهای درینا، ورباس، راما، تربیشنیتسا و نرتوا ایجاد گردیده است. دریاچه مصنوعی مودراتس واقع در حوالی توزلا و چند دریاچه دیگر نیز جهت تولید آب صنعتی ایجاد شده است.
بوسنی و هرزگوین دارای منابع غنی ذغال سنگ، آهن، بوکسیت، قلع، روی، سنگ نمک و مقادیری پیروفیلیت، باریت، آزبست، کائولین و گچ می‌باشد. این کشور همچنین واجد منابعی که بعنوان مصالح ساختمانی از آنها استفاده می‌شود نیز می‌باشد ( از جمله: سنگهای تزئینی، آهک، خاک رس، شن ریز و درشت و دولومیت).  جنگلهای وسیع این کشور و رودخانه های عریض آن (رود نرتوا، بوسنی، راما، ورباس، اونا، تربیشنیتسا) نیز از منابع طبیعی بوسنی محسوب شده و پتانسیل بسیار عظیمی در راستای تولید برق و راه اندازی توربینهای آبی محسوب میشوند (علی الخصوص رود درینا). بوسنی همچنین واجد دریاچه های طبیعی نیز می‌باشد و دریاچه های مصنوعی نیز در پی سدبندی رودهای درینا، ورباس، راما، تربیشنیتسا و نرتوا ایجاد گردیده است. دریاچه مصنوعی مودراتس واقع در حوالی توزلا و چند دریاچه دیگر نیز جهت تولید آب صنعتی ایجاد شده است.
   
   


خط ۱۵۹: خط ۱۵۹:
-میانگین رشد صادرات در مقطع هشت ماهه اول سال 2001 بطور ماهیانه بالغ بر 5/41 میلیون مارک یا 3/27 درصد بوده است. افزایش این مبلغ در شش ماهه اینسال  بالغ بر 9/205 میلیون مارک یا به عبارت دیگر 5/22 درصد بیش از مقطع مشابه سال قبل بوده است.
-میانگین رشد صادرات در مقطع هشت ماهه اول سال 2001 بطور ماهیانه بالغ بر 5/41 میلیون مارک یا 3/27 درصد بوده است. افزایش این مبلغ در شش ماهه اینسال  بالغ بر 9/205 میلیون مارک یا به عبارت دیگر 5/22 درصد بیش از مقطع مشابه سال قبل بوده است.


-میانگین رشد واردات در مقطع هشت ماهه اول سال 2001 بطور ماهیانه بالغ بر 6/35 میلیون مارک یا 8/9 درصد بوده است. افزایش این مبلغ در شش ماهه اول اینسال بالغ بر 8/165 میلیون مارک یا 5/5 درصد می باشد).                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                         
-میانگین رشد واردات در مقطع هشت ماهه اول سال 2001 بطور ماهیانه بالغ بر 6/35 میلیون مارک یا 8/9 درصد بوده است. افزایش این مبلغ در شش ماهه اول اینسال بالغ بر 8/165 میلیون مارک یا 5/5 درصد می‌باشد).                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                         


-در هشت ماهه اول اینسال میزان صادرات  برابر با 5/36 درصد از میزان واردات بوده (در شش ماهه اول اینسال این رقم بالغ بر 3/35 درصد بوده است).
-در هشت ماهه اول اینسال میزان صادرات  برابر با 5/36 درصد از میزان واردات بوده (در شش ماهه اول اینسال این رقم بالغ بر 3/35 درصد بوده است).
خط ۲۰۷: خط ۲۰۷:
==سیستم بانکی==
==سیستم بانکی==


بانک مرکزی بوسنی و هرزگوین در پی تصویب قانون مربوطه در مجلس کشوری در تاریخ 20 ژوئن 1997 تاسیس و فعالیت رسمی خود را از 11 اوت همان سال آغاز نمود. اهداف و وظایف اصلی این بانک به موجب قانون مربوطه و توافق نامه صلح دیتون حفظ و حراست از ارز رسمی کشور و توازن آن با ارز وابسته به آن یعنی یوروست (هر مارک =51129/. یورو) یا به بیان بهتر ارائه ارز داخلی بوسنی با پشتوانه کامل و ارزش ثابت (هر مارک =51129/. یورو) است. بانک مرکزی سیاست پولی بوسنی و هرزگوین را تعریف و کنترل نموده و ذخیره های ارزی دولتی حاصله از عرضه ارز داخلی را اداره می نماید. این بانک همچنین به حفظ و اداره سیستم پولی و پرداختی کشور یاری رسانیده و سازماندهی لازم بین آژانس بانکداری کشوری و سیستم بانکی موجودیتها را انجام میدهد.آژانس مزبور وظایف مربوط به صدور مجوز فعالیت بانکها و کنترل فعالیتهای آنها را عهده دار می باشد.
بانک مرکزی بوسنی و هرزگوین در پی تصویب قانون مربوطه در مجلس کشوری در تاریخ 20 ژوئن 1997 تاسیس و فعالیت رسمی خود را از 11 اوت همان سال آغاز نمود. اهداف و وظایف اصلی این بانک به موجب قانون مربوطه و توافق نامه صلح دیتون حفظ و حراست از ارز رسمی کشور و توازن آن با ارز وابسته به آن یعنی یوروست (هر مارک =51129/. یورو) یا به بیان بهتر ارائه ارز داخلی بوسنی با پشتوانه کامل و ارزش ثابت (هر مارک =51129/. یورو) است. بانک مرکزی سیاست پولی بوسنی و هرزگوین را تعریف و کنترل نموده و ذخیره های ارزی دولتی حاصله از عرضه ارز داخلی را اداره می نماید. این بانک همچنین به حفظ و اداره سیستم پولی و پرداختی کشور یاری رسانیده و سازماندهی لازم بین آژانس بانکداری کشوری و سیستم بانکی موجودیتها را انجام میدهد.آژانس مزبور وظایف مربوط به صدور مجوز فعالیت بانکها و کنترل فعالیتهای آنها را عهده دار می‌باشد.


انتصاب رئیس این بانک به موجب قانون مربوطه توسط صندوق بین المللی پول انجام گرفته است. رئیس بالاترین مقام اجرایی بانک مرکزی است. اولین اسکناسهای مارک تثبیت شده بوسنی و هرزگوین در تاریخ 22 ژوئن سال 1998 چاپ و عرضه شده است.
انتصاب رئیس این بانک به موجب قانون مربوطه توسط صندوق بین المللی پول انجام گرفته است. رئیس بالاترین مقام اجرایی بانک مرکزی است. اولین اسکناسهای مارک تثبیت شده بوسنی و هرزگوین در تاریخ 22 ژوئن سال 1998 چاپ و عرضه شده است.
خط ۲۲۷: خط ۲۲۷:
'''کشاورزی'''
'''کشاورزی'''


1589000 هکتار از خاک بوسنی و هرزگوین را زمینهای قابل کشت تشکیل میدهد که 1020000 هکتار آن شخم زده و آماده کشت است. این رقم در ازای هر شهروند بوسنیایی بالغ بر 36/0 هکتار می باشد که به موجب معیارهای بین المللی در مرز حداقل زمین زراعی لازم جهت تامین مواد غذایی لازم ساکنین کشور قرار دارد (البته به شرط استفاده از فن آوری نوین کشاورزی). کشاورزی بوسنی و هرزگوین تنها پاسخگوی 50درصد از کل نیازهای داخلی و 25 درصد از نیازهای غذایی می باشد.
1589000 هکتار از خاک بوسنی و هرزگوین را زمینهای قابل کشت تشکیل میدهد که 1020000 هکتار آن شخم زده و آماده کشت است. این رقم در ازای هر شهروند بوسنیایی بالغ بر 36/0 هکتار می‌باشد که به موجب معیارهای بین المللی در مرز حداقل زمین زراعی لازم جهت تامین مواد غذایی لازم ساکنین کشور قرار دارد (البته به شرط استفاده از فن آوری نوین کشاورزی). کشاورزی بوسنی و هرزگوین تنها پاسخگوی 50درصد از کل نیازهای داخلی و 25 درصد از نیازهای غذایی می‌باشد.


'''ماهیگیری'''
'''ماهیگیری'''
خط ۲۳۵: خط ۲۳۵:
'''صنایع و انرژی'''
'''صنایع و انرژی'''


بوسنی و هرزگوین واجد ذخایر ذغال سنگ به حجم 9/3میلیارد تن می باشد که 63 درصد آن را لیگنیت و 37 درصد باقیمانده را ذغال قهوه ای تشکیل میدهد. میزان ذخایر هیدروکسید آلومینیوم آهن دار بالغ بر 86 میلیون تن و قلع و روی حدود 60 میلیون تن می باشد. از ذخایر عناصر غیر فلزی بوسنی نیز می توان به سنگ نمک، پیروفیلیت خام به میزان 5/14 میلیون تن اشاره نمود. ذخایر قابل توجهی از باریت، آزبست، کائولین، گچ و همچنین مصالح ساختمانی همچون سنگهای تزئینی، آهک، دولومیت، خاک رس و شن و ماسه نیز در بوسنی وجود دارد. حجم ذخایر آهن در این کشور بالغ بر 718 میلیون تن می باشد. همچنین شواهدی از وجود ذخایر نفتی و برخی از عناصر کمیاب فلزی و غیرفلزی نیز در این کشور یافت شده است.
بوسنی و هرزگوین واجد ذخایر ذغال سنگ به حجم 9/3میلیارد تن می‌باشد که 63 درصد آن را لیگنیت و 37 درصد باقیمانده را ذغال قهوه ای تشکیل میدهد. میزان ذخایر هیدروکسید آلومینیوم آهن دار بالغ بر 86 میلیون تن و قلع و روی حدود 60 میلیون تن می‌باشد. از ذخایر عناصر غیر فلزی بوسنی نیز می توان به سنگ نمک، پیروفیلیت خام به میزان 5/14 میلیون تن اشاره نمود. ذخایر قابل توجهی از باریت، آزبست، کائولین، گچ و همچنین مصالح ساختمانی همچون سنگهای تزئینی، آهک، دولومیت، خاک رس و شن و ماسه نیز در بوسنی وجود دارد. حجم ذخایر آهن در این کشور بالغ بر 718 میلیون تن می‌باشد. همچنین شواهدی از وجود ذخایر نفتی و برخی از عناصر کمیاب فلزی و غیرفلزی نیز در این کشور یافت شده است.


مساحت جنگلهای بوسنی بالغ بر 7/2 میلیون هکتار یا 53 درصد از کل مساحت کشور است. پراکندگی درختان جنگلی در 3/1 میلیون هکتار از جنگلهای کشور تقریبا شکلی متعادل دارد هرچند که تعداد درختان سوزنی کمتر از درختان برگدار است. رودهای بزرگ بوسنی شامل: بوسنی، نرتوا، راما، ورباس، اونا، تربیشنیتسا و… بوده و دو رود ساوا و درینا نیز مرزی می‌باشند. دریاچه های طبیعی و مصنوعی (که در پی سدبندی رودهای راما، نرتوا، تربیشنیتسا، درینا، ورباس و پلیوا ایجاد شده اند و همچنین دریاچه مصنوعی واقع در حوالی توزلا جهت تهیه آب صنعتی) نیز در این کشور وجود دارند.
مساحت جنگلهای بوسنی بالغ بر 7/2 میلیون هکتار یا 53 درصد از کل مساحت کشور است. پراکندگی درختان جنگلی در 3/1 میلیون هکتار از جنگلهای کشور تقریبا شکلی متعادل دارد هرچند که تعداد درختان سوزنی کمتر از درختان برگدار است. رودهای بزرگ بوسنی شامل: بوسنی، نرتوا، راما، ورباس، اونا، تربیشنیتسا و… بوده و دو رود ساوا و درینا نیز مرزی می‌باشند. دریاچه های طبیعی و مصنوعی (که در پی سدبندی رودهای راما، نرتوا، تربیشنیتسا، درینا، ورباس و پلیوا ایجاد شده اند و همچنین دریاچه مصنوعی واقع در حوالی توزلا جهت تهیه آب صنعتی) نیز در این کشور وجود دارند.
خط ۲۴۱: خط ۲۴۱:
'''حمل و نقل و ترابری'''
'''حمل و نقل و ترابری'''


بوسنی و هرزگوین واجد جایگاه مهمی در سیستم حمل و نقل و ترابری بالکان و شرق اروپا می باشد. تاسیسات جاده ای بوسنی و هرزگوین اغلب در محور مرکزی متمرکز شده اند: شمال-جنوب در حاشیه رودهای بوسنی و نرتوا و غرب به شرق به موزارات رود ساوا.بخش اعظم منابع طبیعی و اقتصادی کشور نیز در همین نواحی موجود می‌باشند.
بوسنی و هرزگوین واجد جایگاه مهمی در سیستم حمل و نقل و ترابری بالکان و شرق اروپا می‌باشد. تاسیسات جاده ای بوسنی و هرزگوین اغلب در محور مرکزی متمرکز شده اند: شمال-جنوب در حاشیه رودهای بوسنی و نرتوا و غرب به شرق به موزارات رود ساوا.بخش اعظم منابع طبیعی و اقتصادی کشور نیز در همین نواحی موجود می‌باشند.


راه آهن بوسنی و هرزگوین توسط دو شرکت اداره می شود: شرکت دولتی راه آهن فدراسیون که دفتر مرکزی آن در سارایوو است و راه آهن جمهوری صربسکا که دفتر مرکزی آن در بانیالوکا می باشد. طول کل خطوط راه آهن کشور بالغ بر 1031 کیلو متر می باشد (بجز خطوط صنعتی که از اهمیت زیادی برخوردار می باشد). حمل و نقل 90 درصد از بار و مسافر در بوسنی بطور جاده ای انجام می پذیرد. حمل و نقل جاده ای در بوسنی و هرزگوین تقریبا بطور کامل خصوصی بوده و طول جاده های کشور بالغ بر 22500 کیلومتر می باشد. بخشی از اماکن و تاسیسات جاده ای که در طول جنگ متحمل خسارات فوق العاده ای شده اند احیا و بازسازی شده اند. بوسنی و هرزگوین تلاشهای زیادی در راستای الحاق به سیستم حمل و نقل بین المللی و اروپایی بعمل می آورد اولین گام در این راستا تاسیس کریدور وی سی است که از محور میانی کشور عبور کرده و از سمت شمال به جنوب به جاده های کرواسی و مجارستان خواهد پیوست. بوسنی و هرزگوین دارای 400 مرز ورودی جاده ای است که نهادهای کشوری در راستای طبقه بندی، تجهیز و کنترل آنها  تلاشهای زیادی انجام داده اند.
راه آهن بوسنی و هرزگوین توسط دو شرکت اداره می شود: شرکت دولتی راه آهن فدراسیون که دفتر مرکزی آن در سارایوو است و راه آهن جمهوری صربسکا که دفتر مرکزی آن در بانیالوکا می‌باشد. طول کل خطوط راه آهن کشور بالغ بر 1031 کیلو متر می‌باشد (بجز خطوط صنعتی که از اهمیت زیادی برخوردار می‌باشد). حمل و نقل 90 درصد از بار و مسافر در بوسنی بطور جاده ای انجام می پذیرد. حمل و نقل جاده ای در بوسنی و هرزگوین تقریبا بطور کامل خصوصی بوده و طول جاده های کشور بالغ بر 22500 کیلومتر می‌باشد. بخشی از اماکن و تاسیسات جاده ای که در طول جنگ متحمل خسارات فوق العاده ای شده اند احیا و بازسازی شده اند. بوسنی و هرزگوین تلاشهای زیادی در راستای الحاق به سیستم حمل و نقل بین المللی و اروپایی بعمل می آورد اولین گام در این راستا تاسیس کریدور وی سی است که از محور میانی کشور عبور کرده و از سمت شمال به جنوب به جاده های کرواسی و مجارستان خواهد پیوست. بوسنی و هرزگوین دارای 400 مرز ورودی جاده ای است که نهادهای کشوری در راستای طبقه بندی، تجهیز و کنترل آنها  تلاشهای زیادی انجام داده اند.


حمل و نقل هوایی اغلب در خطوط بین المللی انجام گرفته و در حال حاضر 8 شرکت هواپیمایی از جمله دو شرکت دولتی در کشور فعالیت دارند. بخش اعظم حمل و نقل هوایی بار و مسافر در بوسنی توسط شرکتهای خارجی، انجام می پذیرد و ارتباط هوایی بوسنی با اقصی نقاط جهان، خطوط چارتر و حمل و نقل هوایی بار را می توان رضایت بخش تلقی نمود.
حمل و نقل هوایی اغلب در خطوط بین المللی انجام گرفته و در حال حاضر 8 شرکت هواپیمایی از جمله دو شرکت دولتی در کشور فعالیت دارند. بخش اعظم حمل و نقل هوایی بار و مسافر در بوسنی توسط شرکتهای خارجی، انجام می پذیرد و ارتباط هوایی بوسنی با اقصی نقاط جهان، خطوط چارتر و حمل و نقل هوایی بار را می توان رضایت بخش تلقی نمود.


حمل و نقل دریایی کالا از بوسنی به خارج و بالعکس از طریق بندر پلوچه واقع درکرواسی انجام می پذیرد. ظرفیت این بندر بالغ بر 5 میلیون تن در سال می باشد. در زمینه حمل و نقل رودخانه ای نیز ظرفیت بندر برچکو در حد وسیع قابل افزایش می باشد. پایانه های برچکو و پلوچه و ساحل ساوا نیز از ارتباط نسبتا خوبی با شبکه های جاده ای، آبی و ریلی کشور و خارج از کشور دارند.
حمل و نقل دریایی کالا از بوسنی به خارج و بالعکس از طریق بندر پلوچه واقع درکرواسی انجام می پذیرد. ظرفیت این بندر بالغ بر 5 میلیون تن در سال می‌باشد. در زمینه حمل و نقل رودخانه ای نیز ظرفیت بندر برچکو در حد وسیع قابل افزایش می‌باشد. پایانه های برچکو و پلوچه و ساحل ساوا نیز از ارتباط نسبتا خوبی با شبکه های جاده ای، آبی و ریلی کشور و خارج از کشور دارند.


شبکه پست، تلگراف و علی الخصوص مخابرات در بوسنی و هرزگوین از توسعه خوبی برخوردار می باشد در طول سالهای اخیر تاسیسات زیادی در این راستا بازسازی، تجهیز و مدرن سازی شده و سیستمهای قوی دیجیتالی تلفنی و تلفن همراه (مطابق با استاندارد جی اس ام) نصب شده است همچنین فن آوری آی اس دی ان نیز به کشور وارد شده و سیستم رومینگ تلفن همراه نیز برقرار شده است.
شبکه پست، تلگراف و علی الخصوص مخابرات در بوسنی و هرزگوین از توسعه خوبی برخوردار می‌باشد در طول سالهای اخیر تاسیسات زیادی در این راستا بازسازی، تجهیز و مدرن سازی شده و سیستمهای قوی دیجیتالی تلفنی و تلفن همراه (مطابق با استاندارد جی اس ام) نصب شده است همچنین فن آوری آی اس دی ان نیز به کشور وارد شده و سیستم رومینگ تلفن همراه نیز برقرار شده است.


در بوسنی و هرزگوین در حال حاضر دو شرکت مخابرات وجود دارد: مخابرات فدراسیون و جمهوری صربسکا. تنظیم روابط در بخش مخابرات بعهده آژانس ارتباطات ( CRA) می باشد. اخیرا بسط و گستردگی زیادی در شبکه تلفن همراه و اینترنت ایجاد شده و تعداد مشترکین اینترنت تا سال 2002 بالغ بر 45000 می باشد.
در بوسنی و هرزگوین در حال حاضر دو شرکت مخابرات وجود دارد: مخابرات فدراسیون و جمهوری صربسکا. تنظیم روابط در بخش مخابرات بعهده آژانس ارتباطات ( CRA) می‌باشد. اخیرا بسط و گستردگی زیادی در شبکه تلفن همراه و اینترنت ایجاد شده و تعداد مشترکین اینترنت تا سال 2002 بالغ بر 45000 می‌باشد.


'''توریسم'''
'''توریسم'''


بوسنی و هرزگوین به واسطه موقعیت جغرافیایی، زیباییهای مسحور کننده طبیعی، شرایط مناسب آب و هوایی و میراث فرهنگی و تاریخی از جاذبه های توریستی زیادی برخوردار بوده و دارای ظرفیتهای طبیعی خوبی جهت توسعه اشکال مختلف توریسم می باشد. ظرفیتهای توریستی در مناطق کوهستانی شامل: کوههای بلاشنیتسا، یاهورینا، ایگمن و تربویچ (که به کوههای المپیک معروفند) و کوههای ولاسیچ در حوالی تراونیک است که از امکانات وسیعی در راستای توسعه توریسم زمستانه و تفریح و ورزش برخوردار است.
بوسنی و هرزگوین به واسطه موقعیت جغرافیایی، زیباییهای مسحور کننده طبیعی، شرایط مناسب آب و هوایی و میراث فرهنگی و تاریخی از جاذبه های توریستی زیادی برخوردار بوده و دارای ظرفیتهای طبیعی خوبی جهت توسعه اشکال مختلف توریسم می‌باشد. ظرفیتهای توریستی در مناطق کوهستانی شامل: کوههای بلاشنیتسا، یاهورینا، ایگمن و تربویچ (که به کوههای المپیک معروفند) و کوههای ولاسیچ در حوالی تراونیک است که از امکانات وسیعی در راستای توسعه توریسم زمستانه و تفریح و ورزش برخوردار است.


چشمه های درمان بخش آب معدنی ایلیجا واقع در سارایوو، کیسلیاک، فوینیتسا، تسلیچ، توزلا، اولوو، ویشه گراد و سربرنیتسا به منزله منابع غنی آب گرم معدنی می‌باشند که از دیرباز جهت معالجه مورد استفاده قرار گرفته اند.
چشمه های درمان بخش آب معدنی ایلیجا واقع در سارایوو، کیسلیاک، فوینیتسا، تسلیچ، توزلا، اولوو، ویشه گراد و سربرنیتسا به منزله منابع غنی آب گرم معدنی می‌باشند که از دیرباز جهت معالجه مورد استفاده قرار گرفته اند.
خط ۲۶۱: خط ۲۶۱:
'''ساحل دریا'''
'''ساحل دریا'''


بوسنی از طریق شهر ساحلی نئوم که هوای آن 270 روز در طول سال آفتابی می باشد به دریای آدریاتیک راه دارد این شهر به اتفاق مناطق اطراف خود از جمله موستار، دریاچه استون، هوتوو بلاتو شرایط استثنایی جهت تفریح و استراحت را برای توریستها فراهم می آورد.
بوسنی از طریق شهر ساحلی نئوم که هوای آن 270 روز در طول سال آفتابی می‌باشد به دریای آدریاتیک راه دارد این شهر به اتفاق مناطق اطراف خود از جمله موستار، دریاچه استون، هوتوو بلاتو شرایط استثنایی جهت تفریح و استراحت را برای توریستها فراهم می آورد.


منطقه مجوگوریه نیز پس از رویت حضرت مریم توسط برخی افراد به مرکز مدرن توریسم مذهبی با ظرفیتهای مناسب ساختمانی و زیرساختی تبدیل شده است. همچنین آثار و ابنیه های متعلق به هر چهار مذهب (اسلام، یهودیت، کاتولیسم و ارتدوکس) نیز در شهرها و مناطق مختلف از جمله پروساتس و یایتسه وجود دارند. بسیاری از منابع و ثروتهای طبیعی بوسنی و هرزگوین همچنان حفظ شده اند که از جمله آن می توان به دربند راکیتنیتسه و کروشنیتسه، منطقه حفاظت شده هوتوو بلاتو و بارداچ جهت اسکان پرندگان، جنگلهای پروچیتسا، دریاچه بلیدینیه، پروکوشکو، شاتورسکو، بوراچکو، آبشار کروایتسه، اسکاکاواتس، کوزیتسا، رود اونا با آبشارهایش، جریان بالایی رود درینا و چشمه بونا اشاره نمود.
منطقه مجوگوریه نیز پس از رویت حضرت مریم توسط برخی افراد به مرکز مدرن توریسم مذهبی با ظرفیتهای مناسب ساختمانی و زیرساختی تبدیل شده است. همچنین آثار و ابنیه های متعلق به هر چهار مذهب (اسلام، یهودیت، کاتولیسم و ارتدوکس) نیز در شهرها و مناطق مختلف از جمله پروساتس و یایتسه وجود دارند. بسیاری از منابع و ثروتهای طبیعی بوسنی و هرزگوین همچنان حفظ شده اند که از جمله آن می توان به دربند راکیتنیتسه و کروشنیتسه، منطقه حفاظت شده هوتوو بلاتو و بارداچ جهت اسکان پرندگان، جنگلهای پروچیتسا، دریاچه بلیدینیه، پروکوشکو، شاتورسکو، بوراچکو، آبشار کروایتسه، اسکاکاواتس، کوزیتسا، رود اونا با آبشارهایش، جریان بالایی رود درینا و چشمه بونا اشاره نمود.
خط ۲۷۶: خط ۲۷۶:


==ساختار دولتی==
==ساختار دولتی==
ساختار داخلی سرزمین بوسنی بسیار پیچیده می باشد. این کشور از دو موجودیت یعنی جمهوری صربسکا و فدراسیون بوسنی و هرزگوین تشکیل شده است. ساختار سیاسی و حقوقی کشور بر اساس توافقنامه صلح دیتون (منعقده در تاریخ 21/11/1995 در دیتون آمریکا و امضا‌ء شده در تاریخ 14/12/1995 در پاریس) تعیین و پایه ریزی شده است. نام رسمی جمهوری بوسنی و هرزگوین پس از اجرای توافقنامه صلح دیتون به “بوسنی و هرزگوین” تغییر یافت و این کشور در چارچوب مرزهای تایید شده و به رسمیت شناخته شده بین المللی به حیات خویش ادامه داد.
ساختار داخلی سرزمین بوسنی بسیار پیچیده می‌باشد. این کشور از دو موجودیت یعنی جمهوری صربسکا و فدراسیون بوسنی و هرزگوین تشکیل شده است. ساختار سیاسی و حقوقی کشور بر اساس توافقنامه صلح دیتون (منعقده در تاریخ 21/11/1995 در دیتون آمریکا و امضا‌ء شده در تاریخ 14/12/1995 در پاریس) تعیین و پایه ریزی شده است. نام رسمی جمهوری بوسنی و هرزگوین پس از اجرای توافقنامه صلح دیتون به “بوسنی و هرزگوین” تغییر یافت و این کشور در چارچوب مرزهای تایید شده و به رسمیت شناخته شده بین المللی به حیات خویش ادامه داد.


==اختیارات نهادهای کشوری==
==اختیارات نهادهای کشوری==
خط ۲۸۴: خط ۲۸۴:
بوسنی و هرزگوین از حیث اداری و دولتی به دو واحد (موجودیت) تبدیل شده است: فدراسیون بوسنی و هرزگوین (51 درصد) و جمهوری صربسکا (49 درصد).
بوسنی و هرزگوین از حیث اداری و دولتی به دو واحد (موجودیت) تبدیل شده است: فدراسیون بوسنی و هرزگوین (51 درصد) و جمهوری صربسکا (49 درصد).


فدراسیون بوسنی و هرزگوین شامل 10 کانتون می باشد: 1-اونا سانا، 2-پوساوینه، 3-توزلا، 4-زنیتسا دوبوی، 5-بوسانسکو پودرینیه، 6-بوسنی میانی، 7-هرزگوین نرتوا، 8-غرب هرزگوین، 9- سارایوو، 10-هرتسگ بوسنی.
فدراسیون بوسنی و هرزگوین شامل 10 کانتون می‌باشد: 1-اونا سانا، 2-پوساوینه، 3-توزلا، 4-زنیتسا دوبوی، 5-بوسانسکو پودرینیه، 6-بوسنی میانی، 7-هرزگوین نرتوا، 8-غرب هرزگوین، 9- سارایوو، 10-هرتسگ بوسنی.


جمهوری صربسکا نیز شامل 5 منطقه می باشد: 1-بانیالوکا، 2-دوبوی، 3-بیلینا، 4-منطقه سارایوو-رومانیه، 5-تربینیه.
جمهوری صربسکا نیز شامل 5 منطقه می‌باشد: 1-بانیالوکا، 2-دوبوی، 3-بیلینا، 4-منطقه سارایوو-رومانیه، 5-تربینیه.


کانتونها و مناطق فوق نیز به مناطق شهرداری تقسیم میشوند. برچکو نیز به موجب رای حکمیت کمیسیون بین المللی بعنوان منطقه ویژه تحت کنترل دولت کشوری قرار دارد و نام “منطقه” به آن اطلاق می‌شود.
کانتونها و مناطق فوق نیز به مناطق شهرداری تقسیم میشوند. برچکو نیز به موجب رای حکمیت کمیسیون بین المللی بعنوان منطقه ویژه تحت کنترل دولت کشوری قرار دارد و نام “منطقه” به آن اطلاق می‌شود.


==قوه مجریه==
==قوه مجریه==
قوه مجریه در فدراسیون بوسنی و هرزگوین شامل رئیس جمهور، معاونین رئیس جمهور و دولت فدراسیون می باشد.
قوه مجریه در فدراسیون بوسنی و هرزگوین شامل رئیس جمهور، معاونین رئیس جمهور و دولت فدراسیون می‌باشد.


قوه مجریه بوسنی و هرزگوین شامل شورای ریاست جمهوری (سه عضو صرب، کروات و بوشنیاک) و شورای وزیران (هشت وزارتخانه) می باشد. اختیارات شورای ریاست جمهوری بشرح ذیل می باشد: هدایت و کنترل سیاست خارجی بوسنی و هرزگوین، 2-انتصاب سفرا و دیگر نمایندگان بین المللی بوسنی و هرزگوین که حداکثر دوسوم آنان می توانند از قلمرو فدراسیون انتخاب شوند، 3-معرفی بوسنی در نهادهای بین المللی و درخواست عضویت در نهادها و سازمانهای بین المللی که بوسنی هنوز به عضویت آنها پذیرفته نشده است. 4-انجام مذاکرات جهت انعقاد قراردادهای بین المللی بوسنی و هرزگوین و لغو و تایید این قراردادها (با موافقت مجلس)، 5-اجرای تصمیمات مجلس، 6-ارائه طرح بودجه سالیانه به پارلمان با توصیه قبلی شورای وزیران، 7-ارائه گزارش مربوط به مخارج شورای ریاست جمهوری به مجلس (در صورت درخواست مجلس، حداقل یکبار در سال)،  8-هماهنگی با سازمانهای غیردولتی و بین المللی در بوسنی و هرزگوین (در صورت نیاز)، 9-اجرای دیگر وظایفی که از جانب مجلس یا با موافقت موجودیتها به این ارگان تفویض می شود.
قوه مجریه بوسنی و هرزگوین شامل شورای ریاست جمهوری (سه عضو صرب، کروات و بوشنیاک) و شورای وزیران (هشت وزارتخانه) می‌باشد. اختیارات شورای ریاست جمهوری بشرح ذیل می‌باشد: هدایت و کنترل سیاست خارجی بوسنی و هرزگوین، 2-انتصاب سفرا و دیگر نمایندگان بین المللی بوسنی و هرزگوین که حداکثر دوسوم آنان می توانند از قلمرو فدراسیون انتخاب شوند، 3-معرفی بوسنی در نهادهای بین المللی و درخواست عضویت در نهادها و سازمانهای بین المللی که بوسنی هنوز به عضویت آنها پذیرفته نشده است. 4-انجام مذاکرات جهت انعقاد قراردادهای بین المللی بوسنی و هرزگوین و لغو و تایید این قراردادها (با موافقت مجلس)، 5-اجرای تصمیمات مجلس، 6-ارائه طرح بودجه سالیانه به پارلمان با توصیه قبلی شورای وزیران، 7-ارائه گزارش مربوط به مخارج شورای ریاست جمهوری به مجلس (در صورت درخواست مجلس، حداقل یکبار در سال)،  8-هماهنگی با سازمانهای غیردولتی و بین المللی در بوسنی و هرزگوین (در صورت نیاز)، 9-اجرای دیگر وظایفی که از جانب مجلس یا با موافقت موجودیتها به این ارگان تفویض می شود.


'''''شورای وزیران'''''
'''''شورای وزیران'''''


رئیس شورا و وزرا شورای وزیران را تشکیل میدهند. شورای مزبور مسئولیت اجرای وظایف قید شده در تبصره های 1و4و5 بند سوم قانون اساسی را بعهده داشته و گزارش فعالیتهای خود را به مجلس ارائه می نماید (حداقل یکبار در سال می بایست گزارش مربوط به هزینه های کشوری را ارائه نماید)، 2-حداکثر دوسوم از تعداد کل وزرا می توانند از قلمرو فدراسیون انتخاب شوند. انتصاب معاونین وزرا که از حیث قومی با وزیر مربوطه متفاوتند بعهده رئیس شورا می باشد. رئیس شورا پس از تایید و رای موافق مجلس وظایف خود را آغاز می نماید. شواری وزیران در صورت استیزاه و رای عدم اعتماد مجلس بکار خود خاتمه خواهد داد. شورای وزیران شامل 8 وزیر می باشد.
رئیس شورا و وزرا شورای وزیران را تشکیل میدهند. شورای مزبور مسئولیت اجرای وظایف قید شده در تبصره های 1و4و5 بند سوم قانون اساسی را بعهده داشته و گزارش فعالیتهای خود را به مجلس ارائه می نماید (حداقل یکبار در سال می بایست گزارش مربوط به هزینه های کشوری را ارائه نماید)، 2-حداکثر دوسوم از تعداد کل وزرا می توانند از قلمرو فدراسیون انتخاب شوند. انتصاب معاونین وزرا که از حیث قومی با وزیر مربوطه متفاوتند بعهده رئیس شورا می‌باشد. رئیس شورا پس از تایید و رای موافق مجلس وظایف خود را آغاز می نماید. شواری وزیران در صورت استیزاه و رای عدم اعتماد مجلس بکار خود خاتمه خواهد داد. شورای وزیران شامل 8 وزیر می‌باشد.


==قوه مقننه==
==قوه مقننه==
مجلس بوسنی و هرزگوین شامل مجلس نمایندگان و خانه اقوام بوسنی و هرزگوین می باشد.
مجلس بوسنی و هرزگوین شامل مجلس نمایندگان و خانه اقوام بوسنی و هرزگوین می‌باشد.


خانه اقوام شامل 15 عضو می باشد که دو سوم آن از فدراسیون (5 کروات و 5 بوشنیاک) و یک سوم باقیمانده از جمهوری صربسکا (5 صرب) انتخاب می‌شود.
خانه اقوام شامل 15 عضو می‌باشد که دو سوم آن از فدراسیون (5 کروات و 5 بوشنیاک) و یک سوم باقیمانده از جمهوری صربسکا (5 صرب) انتخاب می‌شود.


اعضاء بوشنیاک و کروات خانه اقوام از فدراسیون توسط نمایندگان کروات و بوشنیاک خانه اقوام فدراسیون و نمایندگان صرب توسط مجلس جمهوری صربسکا انتخاب میشوند. جهت تصمیم گیری در خانه اقوام می بایست حداقل 9 عضو در جلسه مجلس حضور داشته باشند با این شرط که این 9 تن شامل 3 نماینده صرب، 3 نماینده کروات و 3 نماینده بوشنیاک باشند.
اعضاء بوشنیاک و کروات خانه اقوام از فدراسیون توسط نمایندگان کروات و بوشنیاک خانه اقوام فدراسیون و نمایندگان صرب توسط مجلس جمهوری صربسکا انتخاب میشوند. جهت تصمیم گیری در خانه اقوام می بایست حداقل 9 عضو در جلسه مجلس حضور داشته باشند با این شرط که این 9 تن شامل 3 نماینده صرب، 3 نماینده کروات و 3 نماینده بوشنیاک باشند.


مجلس نمایندگان شامل 42 عضو (14 بوشنیاک، 14 صرب و 14 کروات) می باشد که دوسوم اعضاء آن از فدراسیون و یک سوم باقیمانده ازجمهوری صربسکا انتخاب میشوند. نمایندگان مجلس نمایندگان بموجب قانون انتخابات و بطور مستقیم از موجودیت خویش  انتخاب میشوند. دوره نمایندگی مجلس 4 ساله می باشد.
مجلس نمایندگان شامل 42 عضو (14 بوشنیاک، 14 صرب و 14 کروات) می‌باشد که دوسوم اعضاء آن از فدراسیون و یک سوم باقیمانده ازجمهوری صربسکا انتخاب میشوند. نمایندگان مجلس نمایندگان بموجب قانون انتخابات و بطور مستقیم از موجودیت خویش  انتخاب میشوند. دوره نمایندگی مجلس 4 ساله می‌باشد.


مجلس فدراسیون بوسنی و هرزگوین شامل مجلس نمایندگان (متشکل از 98 نماینده) و خانه اقوام (73 نماینده) می باشد. توزیع کرسیهای مجلسی به احزاب سیاسی پس از انتخابات 5 اکتبر سال 2002 به شرح ذیل می‌باشند: حزب اقدام دمکرات 32 کرسی، اتحادیه دمکراتیک کرواتها 16 کرسی، حزب سوسیال دمکرات 15 کرسی، حزب برای بوسنی 15 کرسی و دیگر احزاب مجموعا 20 کرسی.
مجلس فدراسیون بوسنی و هرزگوین شامل مجلس نمایندگان (متشکل از 98 نماینده) و خانه اقوام (73 نماینده) می‌باشد. توزیع کرسیهای مجلسی به احزاب سیاسی پس از انتخابات 5 اکتبر سال 2002 به شرح ذیل می‌باشند: حزب اقدام دمکرات 32 کرسی، اتحادیه دمکراتیک کرواتها 16 کرسی، حزب سوسیال دمکرات 15 کرسی، حزب برای بوسنی 15 کرسی و دیگر احزاب مجموعا 20 کرسی.


==قوه قضائیه==
==قوه قضائیه==
قوه قضائیه در فدراسیون شامل دادگاه قانون اساسی فدراسیون، دیوان عالی فدراسیون، دادگاه حقوق بشر فدراسیون، مدافع حقوق فدراسیون، شورای تخلفات فدراسیون، ناظرحقوق بشر فدراسیون می باشد.
قوه قضائیه در فدراسیون شامل دادگاه قانون اساسی فدراسیون، دیوان عالی فدراسیون، دادگاه حقوق بشر فدراسیون، مدافع حقوق فدراسیون، شورای تخلفات فدراسیون، ناظرحقوق بشر فدراسیون می‌باشد.


دادگاه قانون اساسی بوسنی و هرزگوین شامل شورای عالی دادگاهی و دادستانی بوسنی و هرزگوین بوده و از 9 عضو تشکیل شده است. 4 عضو آن توسط مجلس نمایندگان فدراسیون، 2 عضو توسط مجلس جمهوری صربسکا منصوب شده و 3 عضو دیگر نیز توسط رئیس دادگاه حقوق بشر اروپا و با توافق و مشورت قبلی شورای ریاست جمهوری بوسنی انتخاب میشوند. قضات انتخاب شده توسط رئیس دادگاه حقوق بشر اروپا می توانند اتباع بوسنیایی یا غیربوسنیایی باشند.
دادگاه قانون اساسی بوسنی و هرزگوین شامل شورای عالی دادگاهی و دادستانی بوسنی و هرزگوین بوده و از 9 عضو تشکیل شده است. 4 عضو آن توسط مجلس نمایندگان فدراسیون، 2 عضو توسط مجلس جمهوری صربسکا منصوب شده و 3 عضو دیگر نیز توسط رئیس دادگاه حقوق بشر اروپا و با توافق و مشورت قبلی شورای ریاست جمهوری بوسنی انتخاب میشوند. قضات انتخاب شده توسط رئیس دادگاه حقوق بشر اروپا می توانند اتباع بوسنیایی یا غیربوسنیایی باشند.
خط ۳۱۹: خط ۳۱۹:
به موجب توافقنامه صلح دیتون دو موجودیت بوسنی و هرزگوین دارای اختیارات ذیل می‌باشند: 1-موجودیتها حق دارند با احترام به اصل تمامیت ارضی و حاکمیت بوسنی و هرزگوین روابط موازی با کشورهای همسایه برقرار نمایند. 2-هر موجودیت به منظور ایجاد امکان اجرای تعهدات بین المللی دولت کشوری به آن کمک می نماید ضمن اینکه تعهدات مالی که یک موجودیت بدون موافقیت موجودیت دیگر و قبل از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی بوسنی و هرزگوین ایجاد نماید بعنوان تعهدات مالی همان موجودیت تلقی شده و می بایست به تنهایی آن را عهده دار شود باستثناء مواردی که تعهد مزبور شرط عضویت بوسنی در یک سازمان یا نهاد بین المللی باشد. 3-موجودیتها در حیطه اختیارات خود کلیه شرایط لازم جهت حفاظت حقوقی و امنیتی اشخاص، حفظ و نگهداری ارگانهای مدنی مسئول اجرای قوانین و مقررات که فعالیت خود را بر حسب مقررات و معیارهای جاری بین المللی بانجام می رسانند را فراهم می سازند. 4-هر موجودیت می تواند با موافقت مجلس توافقنامه هایی را با نهادها و کشورهای خارجی منعقد نماید. مجلس می تواند از حیث قانونی تعیین نماید که برای چه قراردادهایی نیاز به موافقت مجلسی نیست.
به موجب توافقنامه صلح دیتون دو موجودیت بوسنی و هرزگوین دارای اختیارات ذیل می‌باشند: 1-موجودیتها حق دارند با احترام به اصل تمامیت ارضی و حاکمیت بوسنی و هرزگوین روابط موازی با کشورهای همسایه برقرار نمایند. 2-هر موجودیت به منظور ایجاد امکان اجرای تعهدات بین المللی دولت کشوری به آن کمک می نماید ضمن اینکه تعهدات مالی که یک موجودیت بدون موافقیت موجودیت دیگر و قبل از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی بوسنی و هرزگوین ایجاد نماید بعنوان تعهدات مالی همان موجودیت تلقی شده و می بایست به تنهایی آن را عهده دار شود باستثناء مواردی که تعهد مزبور شرط عضویت بوسنی در یک سازمان یا نهاد بین المللی باشد. 3-موجودیتها در حیطه اختیارات خود کلیه شرایط لازم جهت حفاظت حقوقی و امنیتی اشخاص، حفظ و نگهداری ارگانهای مدنی مسئول اجرای قوانین و مقررات که فعالیت خود را بر حسب مقررات و معیارهای جاری بین المللی بانجام می رسانند را فراهم می سازند. 4-هر موجودیت می تواند با موافقت مجلس توافقنامه هایی را با نهادها و کشورهای خارجی منعقد نماید. مجلس می تواند از حیث قانونی تعیین نماید که برای چه قراردادهایی نیاز به موافقت مجلسی نیست.


مجلس فدراسیون و جمهوری صربسکا در سال 2002 اصلاحاتی بر قانون اساسی به تصویب رساندند که ضامن تساوی هر سه قومیت در کلیه نقاط کشور می باشد.
مجلس فدراسیون و جمهوری صربسکا در سال 2002 اصلاحاتی بر قانون اساسی به تصویب رساندند که ضامن تساوی هر سه قومیت در کلیه نقاط کشور می‌باشد.


فدراسیون بوسنی و هرزگوین: پس از امضاء توافقنامه واشنگتن (در تاریخ 18/3/1994) اجلاس مجلس تعیین کننده قانون اساسی فدراسیون در سارایوو در تاریخ 30/3/1994 با حضور نمایندگان منتخب مردم در انتخابات سال 1990 (از مناطق موجود در قلمرو فدراسیون) برگزار و قانون اساسی فدراسیون به تصویب رسید. به موجب قانون اساسی: بوشنیاکها و کرواتها بعنوان قومیتهای متساوی الحقوق (به اتفاق اقلیتهای قومی و مذهبی و دیگر اتباع جمهوری بوسنی و هرزگوین) جهت کسب حقوق حقه خویش در مناطقی که اکثریت جمعیت آنها را بوشنیاکها و کرواتها تشکیل میدهند فدراسیون بوسنی و هرزگوین که شامل واحدهای فدراسیونی (کانتونها) می‌باشند را ایجاد می نمایند کانتونها دارای حقوق و مسئولیت یکسان و متساوی می‌باشند. مجلس مذکور در اکتبر سال 1996 پس از برگزاری انتخابات پارلمانی فدراسیون به فعالیت خود خاتمه داد.
فدراسیون بوسنی و هرزگوین: پس از امضاء توافقنامه واشنگتن (در تاریخ 18/3/1994) اجلاس مجلس تعیین کننده قانون اساسی فدراسیون در سارایوو در تاریخ 30/3/1994 با حضور نمایندگان منتخب مردم در انتخابات سال 1990 (از مناطق موجود در قلمرو فدراسیون) برگزار و قانون اساسی فدراسیون به تصویب رسید. به موجب قانون اساسی: بوشنیاکها و کرواتها بعنوان قومیتهای متساوی الحقوق (به اتفاق اقلیتهای قومی و مذهبی و دیگر اتباع جمهوری بوسنی و هرزگوین) جهت کسب حقوق حقه خویش در مناطقی که اکثریت جمعیت آنها را بوشنیاکها و کرواتها تشکیل میدهند فدراسیون بوسنی و هرزگوین که شامل واحدهای فدراسیونی (کانتونها) می‌باشند را ایجاد می نمایند کانتونها دارای حقوق و مسئولیت یکسان و متساوی می‌باشند. مجلس مذکور در اکتبر سال 1996 پس از برگزاری انتخابات پارلمانی فدراسیون به فعالیت خود خاتمه داد.
خط ۳۲۶: خط ۳۲۶:
=دولت جمهوری صربسکا=
=دولت جمهوری صربسکا=


دولت جمهوری صربسکا بزرگترین مرجع اجرایی این موجودیت محسوب می‌شود. حیطه اختیارات، سازماندهی، عملکرد و نحوه تصمیم گیری در داخل دولت مطابق با قانون اساسی و قوانین و ضوابط جمهوری صربسکا تعیین شده است. دولت جمهوری صربسکا شامل رئیس جمهور، معاونین رئیس جمهور و 16 وزارتخانه می باشد. وزرای کابینه دولت توسط مجلس جمهوری صربسکا انتخاب میشوند. دبیرخانه دولت شامل 4 واحد می باشد: دفتر رئیس جمهور، بخش روابط عمومی، بخش فعالیتهای عملیاتی-حرفه ای و اداری و فنی، و بخش امور عمومی. وزرای دولت جمهوری صربسکا مستقیما  فعالیت وزارتخانه مربوط به خود را اداره می نمایند. وزارتخانه ها نهادهای اداری هستند که فعالیتهای اداری و دیگر فعالیتهای مربوطه را بانجام رسانده و مستقیما تحت اداره دولت قرار داشته و تابع سازمان یا ارگان دیگری نیستند.
دولت جمهوری صربسکا بزرگترین مرجع اجرایی این موجودیت محسوب می‌شود. حیطه اختیارات، سازماندهی، عملکرد و نحوه تصمیم گیری در داخل دولت مطابق با قانون اساسی و قوانین و ضوابط جمهوری صربسکا تعیین شده است. دولت جمهوری صربسکا شامل رئیس جمهور، معاونین رئیس جمهور و 16 وزارتخانه می‌باشد. وزرای کابینه دولت توسط مجلس جمهوری صربسکا انتخاب میشوند. دبیرخانه دولت شامل 4 واحد می‌باشد: دفتر رئیس جمهور، بخش روابط عمومی، بخش فعالیتهای عملیاتی-حرفه ای و اداری و فنی، و بخش امور عمومی. وزرای دولت جمهوری صربسکا مستقیما  فعالیت وزارتخانه مربوط به خود را اداره می نمایند. وزارتخانه ها نهادهای اداری هستند که فعالیتهای اداری و دیگر فعالیتهای مربوطه را بانجام رسانده و مستقیما تحت اداره دولت قرار داشته و تابع سازمان یا ارگان دیگری نیستند.


مجلس جمهوری صربسکا دارای 83 نماینده بوده و فعالیتهای مربوط به قانون گزاری را بانجام میرساند. توزیع کرسیهای مجلسی احزاب سیاسی جمهوری صربسکا به موجب آخرین انتخابات بشرح ذیل است: حزب دمکرات صرب 26 کرسی، اتحادیه سوسیال دمکراتهای مستقل 19 کرسی، حزب توسعه دمکراتیک 9 کرسی، حزب اقدام دمکراتیک 6 کرسی، حزب رادیکال صرب 4 کرسی، حزب سوسیالیست جمهوری صربسکا 3 کرسی،
مجلس جمهوری صربسکا دارای 83 نماینده بوده و فعالیتهای مربوط به قانون گزاری را بانجام میرساند. توزیع کرسیهای مجلسی احزاب سیاسی جمهوری صربسکا به موجب آخرین انتخابات بشرح ذیل است: حزب دمکرات صرب 26 کرسی، اتحادیه سوسیال دمکراتهای مستقل 19 کرسی، حزب توسعه دمکراتیک 9 کرسی، حزب اقدام دمکراتیک 6 کرسی، حزب رادیکال صرب 4 کرسی، حزب سوسیالیست جمهوری صربسکا 3 کرسی،
خط ۳۳۲: خط ۳۳۲:
حزب دمکرات مردمی 3 کرسی، حزب برای بوسنی 4 کرسی، حزب سوسیال دمکرات 3 کرسی و دیگر احزاب مجموعا 6 کرسی.
حزب دمکرات مردمی 3 کرسی، حزب برای بوسنی 4 کرسی، حزب سوسیال دمکرات 3 کرسی و دیگر احزاب مجموعا 6 کرسی.


قوه مجریه شامل دولت جمهوری صربسکا با 16 وزارتخانه مربوطه می باشد. قوه قضائیه مسئولیت دادگاههای موجود در قلمرو جمهوری صربسکا را بعهده داشته و دادگاه قانون اساسی صربسکا نیز وظیفه حفاظت از قانون اساسی و قوانین را بعهده دارد.
قوه مجریه شامل دولت جمهوری صربسکا با 16 وزارتخانه مربوطه می‌باشد. قوه قضائیه مسئولیت دادگاههای موجود در قلمرو جمهوری صربسکا را بعهده داشته و دادگاه قانون اساسی صربسکا نیز وظیفه حفاظت از قانون اساسی و قوانین را بعهده دارد.


=منطقه برچکو=
=منطقه برچکو=
برچکو در شمال شرقی بوسنی و هرزگوین و در مسیر خطوط بین المللی آبی رود ساوا واقع شده است. این منطقه در واقع به منزله تقاطع راههای خاکی و آبی ارتباط دهنده بوسنی با غرب اروپا، کشورهای حوزه رود دانوب و دریای سیاه می باشد. قبل از تجاوز به بوسنی و هرزگوین برچکو مرکز مهم اقتصادی و فرهنگی و بزرگترین بندر رودخانه ای بوسنی و هرزگوین محسوب میشد بطوریکه بیش از 40 درصد از حمل و نقل داخلی  و 60 درصد از کل حمل و نقل کالا، مایعات و مواد خام از طریق این بندر انجام می گرفت. برچکو در حال حاضر پل بین شرق و غرب جمهوری صربسکا و فدراسیون با کشورهای غرب اروپا محسوب می‌شود. با توجه به اهمیت استراتژیک این منطقه برای فدراسیون وجمهوری صربسکا کمیسیون بین المللی تعیین کننده موقعیت برچکو در تاریخ 9 مارس 1999 برچکو را بعنوان منطقه معرفی نمود. منطقه برچکو واجد سیستم اداری و دولتی دمکراتیک و چندقومی مختص به خویش است. قبل از جنگ در این منطقه حدود 88000 تن زندگی می‌کردند که از این تعداد 44 درصد بوشنیاک، 25 درصد کروات، 21 درصد صرب و 10 درصد باقیمانده نیز از اقلیتهای قومی و مذهبی بودند. پس از خاتمه تجاوز جمعیت این منطقه به حدود 90000 تن رسیده که تعداد زیادی از آنان را جنگزدگان و آوارگان تشکیل میدهند و بیش از 10000 تن از ساکنین قبل از جنگ این منطقه هنوز در انتظار بازگشت به موطن خویش می‌باشند.
برچکو در شمال شرقی بوسنی و هرزگوین و در مسیر خطوط بین المللی آبی رود ساوا واقع شده است. این منطقه در واقع به منزله تقاطع راههای خاکی و آبی ارتباط دهنده بوسنی با غرب اروپا، کشورهای حوزه رود دانوب و دریای سیاه می‌باشد. قبل از تجاوز به بوسنی و هرزگوین برچکو مرکز مهم اقتصادی و فرهنگی و بزرگترین بندر رودخانه ای بوسنی و هرزگوین محسوب میشد بطوریکه بیش از 40 درصد از حمل و نقل داخلی  و 60 درصد از کل حمل و نقل کالا، مایعات و مواد خام از طریق این بندر انجام می گرفت. برچکو در حال حاضر پل بین شرق و غرب جمهوری صربسکا و فدراسیون با کشورهای غرب اروپا محسوب می‌شود. با توجه به اهمیت استراتژیک این منطقه برای فدراسیون وجمهوری صربسکا کمیسیون بین المللی تعیین کننده موقعیت برچکو در تاریخ 9 مارس 1999 برچکو را بعنوان منطقه معرفی نمود. منطقه برچکو واجد سیستم اداری و دولتی دمکراتیک و چندقومی مختص به خویش است. قبل از جنگ در این منطقه حدود 88000 تن زندگی می‌کردند که از این تعداد 44 درصد بوشنیاک، 25 درصد کروات، 21 درصد صرب و 10 درصد باقیمانده نیز از اقلیتهای قومی و مذهبی بودند. پس از خاتمه تجاوز جمعیت این منطقه به حدود 90000 تن رسیده که تعداد زیادی از آنان را جنگزدگان و آوارگان تشکیل میدهند و بیش از 10000 تن از ساکنین قبل از جنگ این منطقه هنوز در انتظار بازگشت به موطن خویش می‌باشند.


احزاب سیاسی، گروه‌ها و سران آنها: در بوسنی و هرزگوین تعداد زیادی حزب سیاسی به شرح ذیل وجود دارد که در انتخابات قبل نیز شرکت داشته اند: حزب بوسنی به رهبری میرنس آیانوویچ، حزب وطن پرستان بوسنی به رهبری صفر خلیلوویچ، حزب دمکراتیک شهروندان بوسنی و هرزگوین به رهبری ابراهیم اسپاهیچ، اتحاددیه دمکرات مسیحی کرواتها به رهبری آنته پاشالیچ، اتحادیه دمکراتیک کرواتهای بوسنی و هرزگوین به رهبری  باریشا چولاک، حزب حقوقیان کروات به رهبری زدراوکو هرستیچ، حزب روستاییان کروات به رهبری ایلیا سیمیچ، حزب مردمی دمکراتیک به رهبری دراگان کوستیچ، حزب دمکرات بازنشستگان به رهبری آلویز کنزوویچ، حزب دمکرات جمهوری صربسکا به رهبری دراگومیر دومیچ، اتحادیه دمکراتیک مردمی به رهبری فکرت عبدیچ، حزب دمکراتیک سوسیالیستها به رهبری نبویشا رادمانوویچ، حزب لیبرال دمکرات به رهبری راسم کادیچ، حزب ابتکار عمل جدید کرواتها به رهبری کرشیمیر زوباک، حزب برای بوسنی به رهبری صفت خلیلوویچ، حزب اقدام دمکراتیک به رهبری سلیمان تیهیچ، حزب توسعه دمکراتیک به رهبری ملادن ایوانیچ، حزب سوسیال دمکراتهای مستقل به رهبری میلوراد دودیک، حزب بازنشسگان فدراسیون به رهبری حسین ویکوویچ، حزب بازنشستگان جمهوری صربسکا به رهبری استویان بوگوساویچ، حزب مردمی با کار برای بهروزی به رهبری ملادن ایوانکوویچ، حزب جمهوری خواه بوسنی و هرزگوین به رهبری استپان کلوایچ، حزب دمکرات صرب به رهبری درگان کالینیچ، اتحاد مردمی صرب به رهبری برانیسلاو ایلیچ، حزب سوسیال دمکرات بوسنی و هرزگوین به رهبری زلاتکو لاگومجیا، حزب سوسیالیست جمهوری صربسکا به رهبری ژیوکو رادیشیچ.
احزاب سیاسی، گروه‌ها و سران آنها: در بوسنی و هرزگوین تعداد زیادی حزب سیاسی به شرح ذیل وجود دارد که در انتخابات قبل نیز شرکت داشته اند: حزب بوسنی به رهبری میرنس آیانوویچ، حزب وطن پرستان بوسنی به رهبری صفر خلیلوویچ، حزب دمکراتیک شهروندان بوسنی و هرزگوین به رهبری ابراهیم اسپاهیچ، اتحاددیه دمکرات مسیحی کرواتها به رهبری آنته پاشالیچ، اتحادیه دمکراتیک کرواتهای بوسنی و هرزگوین به رهبری  باریشا چولاک، حزب حقوقیان کروات به رهبری زدراوکو هرستیچ، حزب روستاییان کروات به رهبری ایلیا سیمیچ، حزب مردمی دمکراتیک به رهبری دراگان کوستیچ، حزب دمکرات بازنشستگان به رهبری آلویز کنزوویچ، حزب دمکرات جمهوری صربسکا به رهبری دراگومیر دومیچ، اتحادیه دمکراتیک مردمی به رهبری فکرت عبدیچ، حزب دمکراتیک سوسیالیستها به رهبری نبویشا رادمانوویچ، حزب لیبرال دمکرات به رهبری راسم کادیچ، حزب ابتکار عمل جدید کرواتها به رهبری کرشیمیر زوباک، حزب برای بوسنی به رهبری صفت خلیلوویچ، حزب اقدام دمکراتیک به رهبری سلیمان تیهیچ، حزب توسعه دمکراتیک به رهبری ملادن ایوانیچ، حزب سوسیال دمکراتهای مستقل به رهبری میلوراد دودیک، حزب بازنشسگان فدراسیون به رهبری حسین ویکوویچ، حزب بازنشستگان جمهوری صربسکا به رهبری استویان بوگوساویچ، حزب مردمی با کار برای بهروزی به رهبری ملادن ایوانکوویچ، حزب جمهوری خواه بوسنی و هرزگوین به رهبری استپان کلوایچ، حزب دمکرات صرب به رهبری درگان کالینیچ، اتحاد مردمی صرب به رهبری برانیسلاو ایلیچ، حزب سوسیال دمکرات بوسنی و هرزگوین به رهبری زلاتکو لاگومجیا، حزب سوسیالیست جمهوری صربسکا به رهبری ژیوکو رادیشیچ.


=ارتش=
=ارتش=
در بوسنی و هرزگوین ارتش واحد وجود ندارد و نیروهای نظامی به دو بخش ارتش فدراسیون بوسنی و هرزگوین و ارتش جمهوری صربسکا تقیسم شده اند. ارتش فدراسیون شامل دو جزء بوشنیاک و کروات بوده و تنها ستاد فرماندهی ارتش فدراسیون از سربازان و درجه داران هر دو قوم بوشنیاک و کروات تشکیل شده است. ارتش هردو موجودیت تحت کنترل غیرنظامی قرار داشته و در صدر آن وزارت دفاع موجودیت قرار دارد. به موجب قانون اساسی بوسنی و هرزگوین هر یک از سه عضو شورای ریاست جمهوری بوسنی از اختیارات قانونی جهت فرماندهی نیروهای نظامی قومیت خویش برخوردار می باشد. با این وجود قانون اساسی جمهوری صربسکا همچنان رئیس جمهور این موجودیت را فرمانده عالی ارتش جمهوری صربسکا تلقی میکند.
در بوسنی و هرزگوین ارتش واحد وجود ندارد و نیروهای نظامی به دو بخش ارتش فدراسیون بوسنی و هرزگوین و ارتش جمهوری صربسکا تقیسم شده اند. ارتش فدراسیون شامل دو جزء بوشنیاک و کروات بوده و تنها ستاد فرماندهی ارتش فدراسیون از سربازان و درجه داران هر دو قوم بوشنیاک و کروات تشکیل شده است. ارتش هردو موجودیت تحت کنترل غیرنظامی قرار داشته و در صدر آن وزارت دفاع موجودیت قرار دارد. به موجب قانون اساسی بوسنی و هرزگوین هر یک از سه عضو شورای ریاست جمهوری بوسنی از اختیارات قانونی جهت فرماندهی نیروهای نظامی قومیت خویش برخوردار می‌باشد. با این وجود قانون اساسی جمهوری صربسکا همچنان رئیس جمهور این موجودیت را فرمانده عالی ارتش جمهوری صربسکا تلقی میکند.


ارتش فدراسیون شامل 24000 نظامی (16618 بوشنیاک و 7225 کروات) قرار گرفته در 4 لشکر می باشد. در جزء بوشنیاک لشکر اول در سارایوو، لشکر دوم در توزلا و لشکر پنجم در بیهاچ مستقر است. لشکر اول کرواتها نیز در موستار مستقر می باشد. ارتش فدراسیون دارای واحد موتوری، مکانیزه و زره پوش، توپخانه دوربرد و پدافند هوایی می باشد. همچنین واحدهای دیگری همچون واحد دیده بانی، مهندسی، تدارکات و پشتیبانی و اخطاردهی، نیروهای عکس العمل سریع و واحد پدافند هوایی نیز جزء آن می‌باشند.
ارتش فدراسیون شامل 24000 نظامی (16618 بوشنیاک و 7225 کروات) قرار گرفته در 4 لشکر می‌باشد. در جزء بوشنیاک لشکر اول در سارایوو، لشکر دوم در توزلا و لشکر پنجم در بیهاچ مستقر است. لشکر اول کرواتها نیز در موستار مستقر می‌باشد. ارتش فدراسیون دارای واحد موتوری، مکانیزه و زره پوش، توپخانه دوربرد و پدافند هوایی می‌باشد. همچنین واحدهای دیگری همچون واحد دیده بانی، مهندسی، تدارکات و پشتیبانی و اخطاردهی، نیروهای عکس العمل سریع و واحد پدافند هوایی نیز جزء آن می‌باشند.


ارتش جمهوری صربسکا دارای حدود 10000 سرباز و 4 لشکر می باشد. لشکر اول در بانیالوکا، لشکر سوم در بیلینه، لشکر پنجم در سوکولاتس و لشکر هفتم در بیلچی مستقر می‌باشند. این ارتش همچنین دارای واحدهای موازی و پشتیبانی (دیده بانی، توپخانه، اخطار، مهندسی و تدارکات) می باشد. در این ارتش نیز نیروهای عکس العمل سریع و پدافند هوایی وجود دارند.
ارتش جمهوری صربسکا دارای حدود 10000 سرباز و 4 لشکر می‌باشد. لشکر اول در بانیالوکا، لشکر سوم در بیلینه، لشکر پنجم در سوکولاتس و لشکر هفتم در بیلچی مستقر می‌باشند. این ارتش همچنین دارای واحدهای موازی و پشتیبانی (دیده بانی، توپخانه، اخطار، مهندسی و تدارکات) می‌باشد. در این ارتش نیز نیروهای عکس العمل سریع و پدافند هوایی وجود دارند.


به موجب قانون جدید وزارت دفاع کشوری تشکیل و تعداد نیروهای نظامی کل کشور به 12000 هزار سرباز تقلیل یافته است.
به موجب قانون جدید وزارت دفاع کشوری تشکیل و تعداد نیروهای نظامی کل کشور به 12000 هزار سرباز تقلیل یافته است.
خط ۳۵۱: خط ۳۵۱:
=موقعیت و روابط بین المللی=
=موقعیت و روابط بین المللی=


بوسنی و هرزگوین در سازمانهای بین المللی ذیل عضو می باشد: BIS, CE  , EBRD, ECE, FAO, G77, IAEA, IBRD, ICAO, IDA, IFAD, IFC, IFRCS, ILO, IMF, IMO, INTERPOL, IOC, IOMعضو ناظر ,ISO, ITU, NAMعضومهمان, OASعضو ناظر, OICعضو ناظر, OPCW, OSCE, UN, UNCTAD, UNESCO, UNIDO, UNMEE, UPU, WHO, WIPO, WMO, WtoO, WtrOعضو ناظر.  بوسنی و هرزگوین عضو مهمان سازمان کنفرانس اسلامی و از سال 1993 نیز عضو ISESCO می باشد.
بوسنی و هرزگوین در سازمانهای بین المللی ذیل عضو می‌باشد: BIS, CE  , EBRD, ECE, FAO, G77, IAEA, IBRD, ICAO, IDA, IFAD, IFC, IFRCS, ILO, IMF, IMO, INTERPOL, IOC, IOMعضو ناظر ,ISO, ITU, NAMعضومهمان, OASعضو ناظر, OICعضو ناظر, OPCW, OSCE, UN, UNCTAD, UNESCO, UNIDO, UNMEE, UPU, WHO, WIPO, WMO, WtoO, WtrOعضو ناظر.  بوسنی و هرزگوین عضو مهمان سازمان کنفرانس اسلامی و از سال 1993 نیز عضو ISESCO می‌باشد.
   
   


خط ۳۵۹: خط ۳۵۹:


===دفتر نماینده عالی جامعه بین الملل===
===دفتر نماینده عالی جامعه بین الملل===
نماینده عالی جامعه بین الملل و وظایف و اختیارات او در ضمیمه 10 توافقنامه صلح دیتون تعریف شده است. حیطه فعالیتها و اختیارات نماینده عالی در بوسنی و هرزگوین به شرح ذیل می باشد: نظارت بر اجرای توافقنامه صلح، حمایت از همکاری مستقل با احزاب سیاسی و قوه مجریه در راستای اجرای توافقنامه صلح دیتون، معرفی و اجرای کامل کلیه ابعاد مدنی توافقنامه، هماهنگی فعالیتهای سازمانهای غیرنظامی و آژانسها در بوسنی و هرزگوین به منظور تضمین اجرای موثر ابعاد مدنی توافقنامه دیتون، تسهیل در امر تصویب هر گونه تصمیم به منظور حل مشکلات مربوط به اجرای قوانین، مشارکت در کنفرانسهای کمک رسانی، ارائه گزارشات مقطعی به سازمان ملل، اتحادیه اروپا و ایالات متحده آمریکا، فدراسیون روسیه و دیگر دول راغب، احزاب سیاسی و سازمانها.
نماینده عالی جامعه بین الملل و وظایف و اختیارات او در ضمیمه 10 توافقنامه صلح دیتون تعریف شده است. حیطه فعالیتها و اختیارات نماینده عالی در بوسنی و هرزگوین به شرح ذیل می‌باشد: نظارت بر اجرای توافقنامه صلح، حمایت از همکاری مستقل با احزاب سیاسی و قوه مجریه در راستای اجرای توافقنامه صلح دیتون، معرفی و اجرای کامل کلیه ابعاد مدنی توافقنامه، هماهنگی فعالیتهای سازمانهای غیرنظامی و آژانسها در بوسنی و هرزگوین به منظور تضمین اجرای موثر ابعاد مدنی توافقنامه دیتون، تسهیل در امر تصویب هر گونه تصمیم به منظور حل مشکلات مربوط به اجرای قوانین، مشارکت در کنفرانسهای کمک رسانی، ارائه گزارشات مقطعی به سازمان ملل، اتحادیه اروپا و ایالات متحده آمریکا، فدراسیون روسیه و دیگر دول راغب، احزاب سیاسی و سازمانها.


===دفتر سازمان امنیت و همکاری اروپا===
===دفتر سازمان امنیت و همکاری اروپا===
فعالیتهای سازمان امنیت و همکاری اروپا OSCE در چارچوب توافقنامه صلح دیتون (که در سال 1995 در دیتون به منظور خاتمه بخشیدن به درگیریهای 43 ماهه به امضاء رسید. پس از خاتمه جنگ و درگیری بوسنی و هرزگوین با مشکلات عدیده ای در راستای ایجاد دمکراسی و جامعه چندقومی مواجه می باشد) تنظیم شده است.
فعالیتهای سازمان امنیت و همکاری اروپا OSCE در چارچوب توافقنامه صلح دیتون (که در سال 1995 در دیتون به منظور خاتمه بخشیدن به درگیریهای 43 ماهه به امضاء رسید. پس از خاتمه جنگ و درگیری بوسنی و هرزگوین با مشکلات عدیده ای در راستای ایجاد دمکراسی و جامعه چندقومی مواجه می‌باشد) تنظیم شده است.


==اسفور==
==اسفور==
خط ۳۷۵: خط ۳۷۵:
تصمیم مبنی بر کاهش نیروهای اسفور در تاریخ 25 اکتبر سال 1999 اجرا و تغییراتی در سازماندهی و توزیع حوزه های عملیاتی این نهاد نیز ایجاد گردید. تعداد نیروهای اسفور در سال 2003 در بوسنی و هرزگوین در حدود 13000 سرباز بوده است.
تصمیم مبنی بر کاهش نیروهای اسفور در تاریخ 25 اکتبر سال 1999 اجرا و تغییراتی در سازماندهی و توزیع حوزه های عملیاتی این نهاد نیز ایجاد گردید. تعداد نیروهای اسفور در سال 2003 در بوسنی و هرزگوین در حدود 13000 سرباز بوده است.


پیمان ثبات اروپای جنوب شرقی: پیمان ثبات اولین تلاش جدی جامعه بین الملل جهت ایجاد تغییر در سیاست قبلی خود یعنی ‌“ عکس العمل پس از وقوع بحران” و اتخاذ استراتژی پیشگیری طویل المدت از وقوع درگیریها و نزاع می باشد.
پیمان ثبات اروپای جنوب شرقی: پیمان ثبات اولین تلاش جدی جامعه بین الملل جهت ایجاد تغییر در سیاست قبلی خود یعنی ‌“ عکس العمل پس از وقوع بحران” و اتخاذ استراتژی پیشگیری طویل المدت از وقوع درگیریها و نزاع می‌باشد.


40 کشور و سازمان مختلف در سند مربوط به تاسیس این پیمان متعهد به تلاش در راستای تقویت کشورهای اروپای جنوب شرقی شده اند، تلاش در راستای حفظ و حراست از صلح، دمکراسی، احترام به حقوق بشر و توسعه اقتصادی، حفظ نظم و آرامش وثبات در کل منطقه.
40 کشور و سازمان مختلف در سند مربوط به تاسیس این پیمان متعهد به تلاش در راستای تقویت کشورهای اروپای جنوب شرقی شده اند، تلاش در راستای حفظ و حراست از صلح، دمکراسی، احترام به حقوق بشر و توسعه اقتصادی، حفظ نظم و آرامش وثبات در کل منطقه.
خط ۳۸۱: خط ۳۸۱:
همگرایی به اروپا  در کلیه کشورهای منطقه تبلیغ و معرفی می‌شود. ایده مبنی بر ایجاد پیمان ثبات اواخر سال 1998 و قبل از وقوع جنگ در کوزوو مطرح گردید و اجلاس افتتاحیه پیمان ثبات در تاریخ 30 جولای سال 1999 در سارایوو برگزار گردید.
همگرایی به اروپا  در کلیه کشورهای منطقه تبلیغ و معرفی می‌شود. ایده مبنی بر ایجاد پیمان ثبات اواخر سال 1998 و قبل از وقوع جنگ در کوزوو مطرح گردید و اجلاس افتتاحیه پیمان ثبات در تاریخ 30 جولای سال 1999 در سارایوو برگزار گردید.


دفتر بانک جهانی در بوسنی و هرزگوین: هدف اصلی دفتر بانک جهانی در بوسنی حمایت از دولت در فرایند ایجاد و تقویت نهادها و سیاست اداره کشور، موجودیتها ومناطق و تطبیق سیستم پولی کشور می باشد. حمایت از استراتژی مزبور با اعتباری بالغ بر 300 میلیون دلار از آژانس  IDA انجام می گیرد و شرط اصلی ارائه این اعتبار اجرای اصلاحات می باشد.
دفتر بانک جهانی در بوسنی و هرزگوین: هدف اصلی دفتر بانک جهانی در بوسنی حمایت از دولت در فرایند ایجاد و تقویت نهادها و سیاست اداره کشور، موجودیتها ومناطق و تطبیق سیستم پولی کشور می‌باشد. حمایت از استراتژی مزبور با اعتباری بالغ بر 300 میلیون دلار از آژانس  IDA انجام می گیرد و شرط اصلی ارائه این اعتبار اجرای اصلاحات می‌باشد.


==USAID در بوسنی و هرزگوین==
==USAID در بوسنی و هرزگوین==
USAID سازمان دولتی آمریکایی است که با بودجه ای بالغ بر 6 میلیارد دلار برنامه های خود در 75 کشور جهان (در اروپا، آسیا، خاورمیانه، آمریکای لاتین و آفریقا) را اجرا می نماید. هدف اصلی این سازمان معرفی و حمایت از چارچوب توسعه اقتصادی، امکانات درمانی و بهداشتی، حمایت و تقویت مدیریت سالم و ارائه کمکهای انسان دوستانه در کشورهایی که در مرحله انتقال قرار دارند می باشد. آژانس مذکور فعالیتهای خود را از طریق مشارکت با دول بومی، دیگر سازمانهای دولتی آمریکایی، اهداکنندگان بین المللی، تجار منطقه ای و سازمانهای غیردولتی به انجام میرساند.
USAID سازمان دولتی آمریکایی است که با بودجه ای بالغ بر 6 میلیارد دلار برنامه های خود در 75 کشور جهان (در اروپا، آسیا، خاورمیانه، آمریکای لاتین و آفریقا) را اجرا می نماید. هدف اصلی این سازمان معرفی و حمایت از چارچوب توسعه اقتصادی، امکانات درمانی و بهداشتی، حمایت و تقویت مدیریت سالم و ارائه کمکهای انسان دوستانه در کشورهایی که در مرحله انتقال قرار دارند می‌باشد. آژانس مذکور فعالیتهای خود را از طریق مشارکت با دول بومی، دیگر سازمانهای دولتی آمریکایی، اهداکنندگان بین المللی، تجار منطقه ای و سازمانهای غیردولتی به انجام میرساند.


USAID شبکه های برق رسانی را احیا و بازسازی و امکان استفاده از انرژی الکتریکی را برای 776000 تن فراهم آورده است قابل ذکر است که رقم مذکور 25 درصد از کل جمعیت بوسنی را تشکیل میدهد. در سال 1998 نیز زیرساختها و تاسیسات جهت بازگشت 80000 جنگزده را بطور بلاعوض فراهم نمود. قابل ذکر است که یک سوم از این افراد جنگزدگانی هستند که در محل بازگشت خود در اقلیت می‌باشند.
USAID شبکه های برق رسانی را احیا و بازسازی و امکان استفاده از انرژی الکتریکی را برای 776000 تن فراهم آورده است قابل ذکر است که رقم مذکور 25 درصد از کل جمعیت بوسنی را تشکیل میدهد. در سال 1998 نیز زیرساختها و تاسیسات جهت بازگشت 80000 جنگزده را بطور بلاعوض فراهم نمود. قابل ذکر است که یک سوم از این افراد جنگزدگانی هستند که در محل بازگشت خود در اقلیت می‌باشند.
خط ۳۹۰: خط ۳۹۰:
=مذهب و فرهنگ=
=مذهب و فرهنگ=
==جمعیت اسلامی==
==جمعیت اسلامی==
جمعیت اسلامی بوسنی و هرزگوین ارگان واحد مسلمانان بوسنی و هرزگوین و بوشنیاکهای مقیم خارج از کشور (و دیگر مسلمانانی که آن را بعنوان جمعیت اسلامی خویش بپذیرند) می باشد.
جمعیت اسلامی بوسنی و هرزگوین ارگان واحد مسلمانان بوسنی و هرزگوین و بوشنیاکهای مقیم خارج از کشور (و دیگر مسلمانانی که آن را بعنوان جمعیت اسلامی خویش بپذیرند) می‌باشد.


مشیحت جمعیت اسلامی سنجاک، مشیحت جمعیت اسلامی کرواسی و مشیحت جمعیت اسلامی اسلوونی نیز اجزاء تشکیل دهنده جمعیت اسلامی بوسنی و هرزگوین می‌باشند.
مشیحت جمعیت اسلامی سنجاک، مشیحت جمعیت اسلامی کرواسی و مشیحت جمعیت اسلامی اسلوونی نیز اجزاء تشکیل دهنده جمعیت اسلامی بوسنی و هرزگوین می‌باشند.
خط ۴۱۵: خط ۴۱۵:
'''''ریاست'''''
'''''ریاست'''''


ریاست جمعیت اسلامی ارگان اجرایی اجلاس جمعیت اسلامی به سرپرستی رئیس العلما می باشد. اعضاء ریاست را بجز رئیس العلماء،معاون وی و 4 مفتی، 2 عضو اجلاس اسلامی، یک نماینده دانشکده اسلامی و یک نماینده از مدرسه غازی خسرو بیگ تشکیل میدهند.
ریاست جمعیت اسلامی ارگان اجرایی اجلاس جمعیت اسلامی به سرپرستی رئیس العلما می‌باشد. اعضاء ریاست را بجز رئیس العلماء،معاون وی و 4 مفتی، 2 عضو اجلاس اسلامی، یک نماینده دانشکده اسلامی و یک نماینده از مدرسه غازی خسرو بیگ تشکیل میدهند.


'''''رئیس العلماء'''''
'''''رئیس العلماء'''''


رییس العلماء، رهبر مذهبی کلیه مسلمانان بوسنی و هرزگوین و کلیه بوشنیاکهای مقیم خارج از کشور می باشد. رئیس العلماء در اجلاس جمعیت اسلامی منصوب شده و نمایندگی جمعیت اسلامی در داخل و خارج از کشور را بعهده دارد.
رییس العلماء، رهبر مذهبی کلیه مسلمانان بوسنی و هرزگوین و کلیه بوشنیاکهای مقیم خارج از کشور می‌باشد. رئیس العلماء در اجلاس جمعیت اسلامی منصوب شده و نمایندگی جمعیت اسلامی در داخل و خارج از کشور را بعهده دارد.


'''''اجلاس جمعیت اسلامی'''''
'''''اجلاس جمعیت اسلامی'''''


بالاترین ارگان قانون گزاری جمعیت اسلامی بوسنی و هرزگوین می باشد که قانون اساسی و دیگر مقررات ضوابط را تصویب نموده، رئیس العلماء را منصوب می نماید، مدارس و دیگر اماکن جمعیت اسلامی را تاسیس می نماید، مفتیان را عزل و نصب می نماید. اجلاس جمعیت اسلامی در تاریخ 28 آوریل 1995 تشکیل و دارای 73 عضو می باشد.
بالاترین ارگان قانون گزاری جمعیت اسلامی بوسنی و هرزگوین می‌باشد که قانون اساسی و دیگر مقررات ضوابط را تصویب نموده، رئیس العلماء را منصوب می نماید، مدارس و دیگر اماکن جمعیت اسلامی را تاسیس می نماید، مفتیان را عزل و نصب می نماید. اجلاس جمعیت اسلامی در تاریخ 28 آوریل 1995 تشکیل و دارای 73 عضو می‌باشد.


==اماکن تاریخی، فرهنگی مسلمانان==
==اماکن تاریخی، فرهنگی مسلمانان==
خط ۴۵۲: خط ۴۵۲:
'''''پلها'''''
'''''پلها'''''


پلهای ساخته شده در عهد کلاسیک (قرن شانزدهم) دارای ارزش تاریخی و زیبایی منحصربه فردی می باشد. در ساخت پلها همواره گرایشی نسبت به طرحهای آزاد و رویایی وجود داشته است. برخی از پلها دارای یک قوس (پل موستار) و برخی دیگر دارای چند قوس بود (پل ویشه گراد). می توان گفت که در ساخت پلها قاعده خاصی وجود نداشته و معمار آزادانه ایده های خود را در احداث آنها بکار بسته است. مهمترین و معروفترین پلها شامل: پل رودخانه درینا در ویشه گراد، پل رودخانه نرتوا در موستار، پل کوزیا چوپریا بر رودخانه میلیاتسکای سارایوو، پل ژپا، پلهای رودخانه میلیاتسکای سارایوو، پل ارسلان آگیچ در تربینیه و پلهای زیاد دیگری که نشان دهنده تنوع طرحهای معماران در چارچوب سبکی پخته و جدی می باشد.
پلهای ساخته شده در عهد کلاسیک (قرن شانزدهم) دارای ارزش تاریخی و زیبایی منحصربه فردی می‌باشد. در ساخت پلها همواره گرایشی نسبت به طرحهای آزاد و رویایی وجود داشته است. برخی از پلها دارای یک قوس (پل موستار) و برخی دیگر دارای چند قوس بود (پل ویشه گراد). می توان گفت که در ساخت پلها قاعده خاصی وجود نداشته و معمار آزادانه ایده های خود را در احداث آنها بکار بسته است. مهمترین و معروفترین پلها شامل: پل رودخانه درینا در ویشه گراد، پل رودخانه نرتوا در موستار، پل کوزیا چوپریا بر رودخانه میلیاتسکای سارایوو، پل ژپا، پلهای رودخانه میلیاتسکای سارایوو، پل ارسلان آگیچ در تربینیه و پلهای زیاد دیگری که نشان دهنده تنوع طرحهای معماران در چارچوب سبکی پخته و جدی می‌باشد.


   
   
خط ۴۶۵: خط ۴۶۵:


==کلیسای ارتدوکس==
==کلیسای ارتدوکس==
کلیسای ارتدوکس صربها در بوسنی و هرزگوین دارای 5 منطقه  می باشد: دابروبوسانسکی که دفتر آن در سارایوو بوده و سراسقف آن در سوکولاتس زندگی می کند (این سراسقفی دارای 56 کلیسا و 168400 صرب ارتدوکس می باشد)، زاهوم-هرزگوین که دفتر آن در موستار بوده و اسقف آن در تربینیه زندگی می کند (این منطقه اسقفی دارای 46 کلیسا، 4 صومعه و 119650 صرب ارتدوکس می باشد، زورنیک=توزلا (دارای 70 کلیسا، 3 صومعه و 168800 صرب ارتدوکس می باشد)،  بانیالوکا (دارای 127 کلیسا، 2 صومعه و 219000 صرب ارتدوکس می باشد) و بیهاچ-پتروواتس (دارای 82 کلیسا، یک صومعه و 168000 صرب ارتدوکس می باشد).
کلیسای ارتدوکس صربها در بوسنی و هرزگوین دارای 5 منطقه  می‌باشد: دابروبوسانسکی که دفتر آن در سارایوو بوده و سراسقف آن در سوکولاتس زندگی می کند (این سراسقفی دارای 56 کلیسا و 168400 صرب ارتدوکس می‌باشد)، زاهوم-هرزگوین که دفتر آن در موستار بوده و اسقف آن در تربینیه زندگی می کند (این منطقه اسقفی دارای 46 کلیسا، 4 صومعه و 119650 صرب ارتدوکس می‌باشد، زورنیک=توزلا (دارای 70 کلیسا، 3 صومعه و 168800 صرب ارتدوکس می‌باشد)،  بانیالوکا (دارای 127 کلیسا، 2 صومعه و 219000 صرب ارتدوکس می‌باشد) و بیهاچ-پتروواتس (دارای 82 کلیسا، یک صومعه و 168000 صرب ارتدوکس می‌باشد).


تا قبل از فروپاشی یوگسلاوی اسقفهای بوسنی تابع کلیسای مرکزی بلگراد بودند و این روند در حال حاضر نیز همچنان ادامه دارد چرا که سراسقف بوسنی اختیاری نسبت به اسقفهای مناطق دیگر بوسنی ندارد. به موجب آمار موجود تعداد صربهای ساکن بوسنی و هرزگوین در طول سالهای قبل به ترتیب ذیل بوده است:
تا قبل از فروپاشی یوگسلاوی اسقفهای بوسنی تابع کلیسای مرکزی بلگراد بودند و این روند در حال حاضر نیز همچنان ادامه دارد چرا که سراسقف بوسنی اختیاری نسبت به اسقفهای مناطق دیگر بوسنی ندارد. به موجب آمار موجود تعداد صربهای ساکن بوسنی و هرزگوین در طول سالهای قبل به ترتیب ذیل بوده است:
خط ۴۸۶: خط ۴۸۶:
جامعه یهودیان یکی از کم جمعیت ترین جوامع مذهبی در بوسنی و هرزگوین محسوب می‌شود. در حال حاضر در بوسنی و هرزگوین 1000 یهودی زندگی می‌کنند که بخش اعظم آنها یعنی قریب به 700 تن در منطقه سارایوو زندگی می‌کنند. تعداد کمی یهودی نیز در موستار، زنیتسا و توزلا (فدراسیون) و بانیالوکا و دوبوی (جمهوری صربسکا) زندگی می‌کنند. جامعه یهودیان بوسنی و هرزگوین همگرایی بسیار خوبی با جامعه بوسنی ایجاد نموده ولی در آن حل نشده است. قابل ذکر است که از سال 1995 به بعد هیچ یهودی سارایوو را ترک نکرده و 300 تن از آنان نیز به این شهر بازگشته اند.
جامعه یهودیان یکی از کم جمعیت ترین جوامع مذهبی در بوسنی و هرزگوین محسوب می‌شود. در حال حاضر در بوسنی و هرزگوین 1000 یهودی زندگی می‌کنند که بخش اعظم آنها یعنی قریب به 700 تن در منطقه سارایوو زندگی می‌کنند. تعداد کمی یهودی نیز در موستار، زنیتسا و توزلا (فدراسیون) و بانیالوکا و دوبوی (جمهوری صربسکا) زندگی می‌کنند. جامعه یهودیان بوسنی و هرزگوین همگرایی بسیار خوبی با جامعه بوسنی ایجاد نموده ولی در آن حل نشده است. قابل ذکر است که از سال 1995 به بعد هیچ یهودی سارایوو را ترک نکرده و 300 تن از آنان نیز به این شهر بازگشته اند.


یهودیان در طول 500 سال اقامت خود در بوسنی تاثیر عمیقی بر تاریخ و فرهنگ، توسعه اقتصادی و ابعاد مختلف حیات اجتماعی داشته اند. مهم ترین میراث فرهنگی یهودیان بوسنی بطور حتم کتاب “هاگادا” است که نمونه نادری از خطاطی و تذهیب و دقت تحریری می باشد. این کتاب دارای قدمتی بالغ بر 700 سال بوده که به طریقی اسرار آمیز به بوسنی آورده شده و کلیه جنگها و مصائب سالهای قبل به آن آسیبی نرسانیده است. دومین میراث فرهنگی مهم یهودیان “قبرستان یهودیان سارایوو” است که در منطقه کواچیچی سارایوو واقع شده و قدمتی 400 ساله دارد شایان ذکر است که این قبرستان یکی از قدیمی ترین و دست نخورده ترین قبرستانهای یهودیان در اروپا می باشد.
یهودیان در طول 500 سال اقامت خود در بوسنی تاثیر عمیقی بر تاریخ و فرهنگ، توسعه اقتصادی و ابعاد مختلف حیات اجتماعی داشته اند. مهم ترین میراث فرهنگی یهودیان بوسنی بطور حتم کتاب “هاگادا” است که نمونه نادری از خطاطی و تذهیب و دقت تحریری می‌باشد. این کتاب دارای قدمتی بالغ بر 700 سال بوده که به طریقی اسرار آمیز به بوسنی آورده شده و کلیه جنگها و مصائب سالهای قبل به آن آسیبی نرسانیده است. دومین میراث فرهنگی مهم یهودیان “قبرستان یهودیان سارایوو” است که در منطقه کواچیچی سارایوو واقع شده و قدمتی 400 ساله دارد شایان ذکر است که این قبرستان یکی از قدیمی ترین و دست نخورده ترین قبرستانهای یهودیان در اروپا می‌باشد.


=سیستم آموزش و پرورش=
=سیستم آموزش و پرورش=
خط ۵۰۵: خط ۵۰۵:
در دبستانهای جمهوری صربسکا در سال تحصیلی 2001/2002 در مجموع 6961 معلم که 4389 تن از آنها زن و 6039 تن از آنها استخدام دائم و 935 تن باقیمانده بطور موقت استخدام شده اند بکار مشغول بوده اند. تعداد دانش آموزان مدارس در مقطع قید شده بالغ بر 117000 تن بوده است.
در دبستانهای جمهوری صربسکا در سال تحصیلی 2001/2002 در مجموع 6961 معلم که 4389 تن از آنها زن و 6039 تن از آنها استخدام دائم و 935 تن باقیمانده بطور موقت استخدام شده اند بکار مشغول بوده اند. تعداد دانش آموزان مدارس در مقطع قید شده بالغ بر 117000 تن بوده است.


در دبیرستانهای جمهوری صربسکا نیز در همین مقطع 2892 دبیر که 1404 تن از آنها زن و 2255 از آنها در استخدام دائم هستند، مشغول بکار بوده اند. تعداد کل دانش آموزان دبیرستانی نیز بالغ بر 52147 تن بوده که 26557 تن از آنها دختر بوده اند. تعداد کل دبیرستانهای موجود در قلمرو جمهوری صربسکا بالغ بر 86  می باشد.
در دبیرستانهای جمهوری صربسکا نیز در همین مقطع 2892 دبیر که 1404 تن از آنها زن و 2255 از آنها در استخدام دائم هستند، مشغول بکار بوده اند. تعداد کل دانش آموزان دبیرستانی نیز بالغ بر 52147 تن بوده که 26557 تن از آنها دختر بوده اند. تعداد کل دبیرستانهای موجود در قلمرو جمهوری صربسکا بالغ بر 86  می‌باشد.


در جمهوری صربسکا 4 دانشسرا، 27 دانشکده و 4 فرهنگستان وجود دارد. سیستم آموزش عالی جمهوری صربسکا در قالب دو دانشگاه بانیالوکا و صربسکو سارایوو سازماندهی شده است. در سال تحصیلی 2001/2002 در مراکز آموزش عالی جمهوری صربسکا بالغ بر 15773 دانشجو مشغول به تحصیل بوده اند.
در جمهوری صربسکا 4 دانشسرا، 27 دانشکده و 4 فرهنگستان وجود دارد. سیستم آموزش عالی جمهوری صربسکا در قالب دو دانشگاه بانیالوکا و صربسکو سارایوو سازماندهی شده است. در سال تحصیلی 2001/2002 در مراکز آموزش عالی جمهوری صربسکا بالغ بر 15773 دانشجو مشغول به تحصیل بوده اند.
خط ۵۱۷: خط ۵۱۷:
به موجب آمار ارائه شده از سوی سازمان آمار فدراسیون در سال 2002 تعداد سکنه فدراسیون بالغ بر 2318972 تن بوده که 1216695 تن یا 47/52 درصد زن و 1102277 تن یا 53/47 درصد مرد بوده اند.
به موجب آمار ارائه شده از سوی سازمان آمار فدراسیون در سال 2002 تعداد سکنه فدراسیون بالغ بر 2318972 تن بوده که 1216695 تن یا 47/52 درصد زن و 1102277 تن یا 53/47 درصد مرد بوده اند.


تعداد شاغلین در بخش درمانی و بهداشتی در فدراسیون در سال 2002 23580 تن بوده که 16906 تن یا 70/71 درصد در بخش پزشکی (10361 پرستار و تکنسین، 3738 پزشک که 2621 تن از آنها متخصص می‌باشند، بیشترین تعداد پزشکان متخصص را متخصصین داخلی- 360 تن، متخصص اطفال- 277 تن، متخصص زنان و زایمان- 265 تن، متخصص اعصاب و روان- 210 تن تشکیل میدهند) و 6674 یا 30/28 در بخش غیرپزشکی فعالیت داشته اند. تعداد تختهای بیمارستانهای عمومی و کانتونی در سال 2002 بالغ بر 3884 بوده و ظرفیت سه مجتمع پزشکی سارایوو، توزلا و موستار نیز بالغ بر 3935 تخت می باشد.
تعداد شاغلین در بخش درمانی و بهداشتی در فدراسیون در سال 2002 23580 تن بوده که 16906 تن یا 70/71 درصد در بخش پزشکی (10361 پرستار و تکنسین، 3738 پزشک که 2621 تن از آنها متخصص می‌باشند، بیشترین تعداد پزشکان متخصص را متخصصین داخلی- 360 تن، متخصص اطفال- 277 تن، متخصص زنان و زایمان- 265 تن، متخصص اعصاب و روان- 210 تن تشکیل میدهند) و 6674 یا 30/28 در بخش غیرپزشکی فعالیت داشته اند. تعداد تختهای بیمارستانهای عمومی و کانتونی در سال 2002 بالغ بر 3884 بوده و ظرفیت سه مجتمع پزشکی سارایوو، توزلا و موستار نیز بالغ بر 3935 تخت می‌باشد.


==سیستم درمانی جمهوری صربسکا==
==سیستم درمانی جمهوری صربسکا==
در جمهوری صربسکا سیستم بهداشتی و درمانی شکلی مرکزی دارد و وزارت مربوطه نیز در بانیالوکا مستقر و مسئولیت کامل کنترل و نظارت و برنامه ریزی و سازماندهی و مدیریت بخش درمانی و بهداشتی این موجودیت را عهده دار می باشد.
در جمهوری صربسکا سیستم بهداشتی و درمانی شکلی مرکزی دارد و وزارت مربوطه نیز در بانیالوکا مستقر و مسئولیت کامل کنترل و نظارت و برنامه ریزی و سازماندهی و مدیریت بخش درمانی و بهداشتی این موجودیت را عهده دار می‌باشد.


پس از خاتمه جنگ تعداد تختهای بیمارستانها در جمهوری صربسکا بالغ بر 7500 بوده است. شایان ذکر است که دولت این موجودیت از هر گونه تلاش جهت بهبود و احیای خسارات ببار آمده امتناع ورزیده بطوریکه تعداد تختهای بیمارستانها از 6/4 تخت در ازای هر 1000 شهروند به 6/3 تخت در ازای هر 1000 شهروند کاهش یافته است. تعداد بیمارستانهای عمومی در جمهوری صربسکا 9 بیمارستان بوده که در شهرهای پریه دور، بوسانسکا گرادیشکا، دوبوی، بیلینا، زورنیک، تربینیه و نوسینیه واقع شده اند. قابل ذکر است که در بیمارستانهای عمومی خدمات کلی پزشکی به شهروندان ارائه می‌شود.
پس از خاتمه جنگ تعداد تختهای بیمارستانها در جمهوری صربسکا بالغ بر 7500 بوده است. شایان ذکر است که دولت این موجودیت از هر گونه تلاش جهت بهبود و احیای خسارات ببار آمده امتناع ورزیده بطوریکه تعداد تختهای بیمارستانها از 6/4 تخت در ازای هر 1000 شهروند به 6/3 تخت در ازای هر 1000 شهروند کاهش یافته است. تعداد بیمارستانهای عمومی در جمهوری صربسکا 9 بیمارستان بوده که در شهرهای پریه دور، بوسانسکا گرادیشکا، دوبوی، بیلینا، زورنیک، تربینیه و نوسینیه واقع شده اند. قابل ذکر است که در بیمارستانهای عمومی خدمات کلی پزشکی به شهروندان ارائه می‌شود.
خط ۵۲۶: خط ۵۲۶:
خدمات پیچیده تر پزشکی در مجتمع های پزشکی بانیالوکا (دارای 1327 تخت) و مجتمع صربسکو سارایوو (دارای 776 تخت) ارائه می‌شود.
خدمات پیچیده تر پزشکی در مجتمع های پزشکی بانیالوکا (دارای 1327 تخت) و مجتمع صربسکو سارایوو (دارای 776 تخت) ارائه می‌شود.


تعداد پزشکان در جمهوری صربسکا در سال 2002: پزشکان عمومی 298، پزشکان متخصص 1162 و پزشکانی که در حال گذرانیدن دوره تخصص هستند 326، تعداد دندانپزشکان 172 و تعداد داروسازان 96 می باشد، تعداد پرستاران ارشد 548 و بهیاران 5114 تن می باشد. در سطح جمهوری صربسکا 16 زایشگاه وجود دارد.
تعداد پزشکان در جمهوری صربسکا در سال 2002: پزشکان عمومی 298، پزشکان متخصص 1162 و پزشکانی که در حال گذرانیدن دوره تخصص هستند 326، تعداد دندانپزشکان 172 و تعداد داروسازان 96 می‌باشد، تعداد پرستاران ارشد 548 و بهیاران 5114 تن می‌باشد. در سطح جمهوری صربسکا 16 زایشگاه وجود دارد.


در حال حاضر توافق نظر در خصوص سیستم واحد و متحدالشکل آموزشی در مدارس و حذف کلیه اشکال تبعیض در بین دانش آموزان و دانشجویان در جریان است.
در حال حاضر توافق نظر در خصوص سیستم واحد و متحدالشکل آموزشی در مدارس و حذف کلیه اشکال تبعیض در بین دانش آموزان و دانشجویان در جریان است.
Hadifazl
Writers، confirmed، مدیران
۸۶٬۱۷۵

ویرایش

برگرفته از «https://fa.wikivahdat.com/wiki/ویژه:تفاوت_گوشی_همراه/60906»