جبهه نجات اسلامی الجزایر

عباس مدنی

نام	عباس مدنی
موسس	یکی از رهبران جبهه نجات اسلامی

جبهه نجات اسلامی الجزایر پس از باز شدن فضای سیاسی در 1980 در الجزایر یکی از احزاب و جنبش های اسلامی مهم در الجزایر می‌باشد.

جبهه نجات اسلامی

دیدگاه فکری

«جبهه نجات اسلامی» جنبشی اسلامی با رویکرد سلفی (بازگشت به اسلام) است. به اعتقاد رهبران این جبهه، اسلام تنها راه اصلاح جامعه و نجات الجزایر از بحران‌های اجتماعی، اقتصادی و استعمار فکری و فرهنگی و عامل بقای اصالت ملت مسلمان الجزایر پس از 132 سال اشغال و استعمار است.
رهبران جبهه نجات اسلامی با تکیه بر مبنای اسلامی به مبارزه با پدیده غرب زدگی و فرانسه‌گرایی و انجام اصلاحات دینی، سیاسی و اجتماعی پرداختند.
پیش از تأسیس جبهه نجات اسلامی الجزایر در سال 1989، برخی فعالیت‌های تبلیغی توسط گروه‌های اسلام‌گرا در الجزایر صورت می‌گرفت که زمینه‌ساز ظهور جبهه نجات اسلامی در الجزایر شد.

آغاز فعالیت و شکل گیری

در اواخر دهه هفتاد قرن نوزدهم جماعت «جوانان اسلام» در دانشگاه‌های الجزایر آغاز به فعالیت کردند.
تا سال 1988 گروه‌های اسلام‌گرای دانشگاهی در الجزایر عبارتند بودند از:
«جماعت اخوان بین‌المللی» به رهبری شیخ «محفوظ نحناح»،
«جماعت اخوان داخلی» به رهبری شیخ «عبدالله جاب‌الله»
«جماعت دانشجویان یا جماعت دانشگاه مرکزی یا پیروان مالک‌بن نبی» به رهبری دکتر «محمد بوجلخه» و پس از وی شیخ «محمد سعید».

انتشار بیانیه اجرای شریعت اسلامی

در 12 نوامبر 1982 مجموعه‌ای از علمای الجزایر از جمله شیخ «احمد سحنون»، شیخ «عبدالطیف سلطانی» و دکتر «عباس مدنی» اقدام به انتشار بیانیه‌ای 14 ماده‌ای مبنی بر ضرورت اجرای شریعت اسلامی و اجازه حضور زنان و عناصر مشکوک در دادگاه‌ها کردند.
آنان همچنین خواستار رویکردهای اسلامی در اقتصاد، عدم اختلاط زن و مرد در مؤسسات و سازمان‌ها، مبارزه با فساد، آزادی زندانیان سیاسی و حذف کارکنان سکولار و ضددین در بدنه دولت بودند.
«انجمن الدعوة»به عنوان زمینه‌ساز شکل‌گیری جبهه نجات اسلامی در سال 1989 به ریاست شیخ «احمد سحنون» تأسیس شد.
دیگر اعضای این انجمن عبارت بودند از: «محفوظ نحناح»، «عباس مدنی»، «عبدالله جاب‌الله»، «علی بلحاج» و «محمد سعید» که شیخ «احمد سحنون» به لحاظ سنی از بقیه بزرگتر بود.
این انجمن که در چارچوب جریان‌های اسلام‌گرا فعالیت خود را در راستای اصلاح وضعیت عقیدتی جامعه، دعوت به اخلاق اسلامی، بهبود اوضاع اقتصادی از هم پاشیده، و جهاد علمی آغاز کرد.

برگزاری مناظرات

در نتیجه برگزاری مناظرات و نشست‌های فکری متعدد در انجمن الدعوة گروه‌های جدیدی سربرآوردند که از مهم‌ترین آنها می‌توان به «جبهه‌ اسلامی یکپارچه» توسط یک روحانی جوان به نام علی بلحاج اشاره کرد.
عباس مدنی معتقد بود نام این مجموعه باید به «جبهه نجات اسلامی» تغییر یابد، چرا که لفظ جبهه دلالت بر رویارویی و بسط آراء و افکار متعدد داشته و این جبهه به دلیل خط و مشی (اسلامی) تنها راه اصلاحات و تغییر است.
شیخ محمد سعید گرچه در ابتدا با تشکیل جبهه مخالفت کرد اما پس از برگزاری انتخابات محلی به آن پیوست.

تشکیل حزب

محفوظ نحناح نیز در آغاز با ایده تشکیل جبهه (حزب) مخالف بود.
اما پس از چندی خود نیز همچون عبدالله جاب‌الله (حزب اسلامی النهضه) اقدام به تأسیس جنبش جامعه اسلامی کرد.
جبهه نجات اسلامی در نهایت در پی ائتلاف 300 سازمان اسلامی، خیریه و فرهنگی پس از گردهمایی رهبران این گروه‌ها در سال 1989 و در مسجد «السنه بالعود» عملاً پا به عرصه صحنه سیاسی الجزایر گذاشت و عباس مدنی به عنوان رئیس جبهه انتخاب شد.

جناح های حاضر در جبهه نجات اسلامی

به طور کلی چهار جناح عمده و متمایز در این جبهه حضور فکری دارند که ذیلاً به آن اشاره می‌شود:
1. گروهی که اسلام را هویت واقعی ملت الجزایر دانسته و اسلام را تنها راه برچیدن استعمار می‌دانند. این گروه از پیروان فکری امیرعبدالقادر جزائری هستند.
2. گروه اخوان المسلمین که متأثر از مربیان اخوان المسلمین مصر بوده و خواستار ایجاد جامعه اسلامی از طریق تبلیغ و موعظه هستند.
3. جناح تندرو اسلامی که خواستار اجرای اسلام راستین در جامعه الجزایر بوده و در این راه کاربرد زور و خشونت را مجاز می‌دانند.
رهبر این گروه «بویعلی مصطفی» بود که در درگیری‌های مسلحانه سال 1987 به قتل رسید.
رهبر فعلی این جناح عبدالقادر المغنی و علی بلجاج هستند.
4. گروه وابسته به مدیران، تکنسین‌ها و کارفرمایان و برخی اعضای جنبش‌های چپگرا. رهبر این جناح عبدالقادر حشانی که خود مهندس پتروشیمی است، می‌باشد.

شرکت در انتخابات

جبهه نجات اسلامی در اولین انتخابات آزاد الجزایر که در دسامبر 1991 برگزار گردید، شرکت نمود.
این جبهه در اولین دوره انتخابات پارلمانی 188 کرسی از مجموعه 231 کرسی پارلمان به خود اختصاص داد. این جبهه مصمم بود در دومین دوره انتخابات پارلمانی که قرار بود در 16 ژانویه 1992 برگزار شود، برای تعیین تکلیف 199 کرسی باقیمانده شرکت نماید.
با قطعیت یافتن پیروزی طرفداران این جبهه در انتخابات، ارتش انتخابات پارلمانی الجزایر را ملغی کرد.
پس از استعفای بن جدید و تشکیل شورای عالی حکومتی الجزایر، جبهه نجات اسلامی در 4 مارس 1992 غیرقانونی اعلام گردید؛
در پی آن با درگیری‌ها و تشنجات ایجاد شده، و کشته و مجروح شدن بیش از یکصد هزار تن، «جبهه نجات اسلامی» نتوانست در انتخابات پارلمانی 1997 الجزایر شرکت کند.