عمان

عمان

زبان	عربی
پایتخت	مسقط
شهر معروف	صلاله، بوشهر،بهلا،خصب و مرباط
دین ها	اباظیه
نوع حکومت	پادشاهی
مساحت	۵۰۰.۳۰۹ کیلومترمربع
جمعیت	5.600.000 نفر

عمان یکی از کشورهای حاشیه خلیج فارس و معروف به کشور سلطان نشین است این کشور پادشاهی است و پایتخت آن مسقط است، از شمال غرب با امارات متحده عربی، از غرب با عربستان سعودی، از جنوب غرب با یمن همسایه است و با کشور ایران مرز آبی دارد (دریای عمان) بیشتر بخش‌های کشور عمان را رشته‌کوه‌های بزرگ و سخت‌گذر حجر پوشانده است. این کشور زمین‌های حاصلخیز و مناطقی شبه استوایی مانند صحرای ربع الخلی دارد. در سال ۱۵۰۷ میلادی پرتغال عمان را اشغال کرد. این اشغال تا سال ۱۶۵۱ طول کشید. در این سال قبایل عمانی متحد شدند و با نبرد با پرتغالی‌ها توانستند استقلال خود را به دست آورند.

تاریخ

تاریخ عمان به دوران بسیار دور بر می‌گردد. به گفته باستانشناسان تاریخ عمان به هزاره دوازهم قبل از میلاد بر می‌گردد. در آن دوران عمان تازه از عصر یخبندان خارج شده بود. درآن دوران عمان سرزمینی سرسبز وحاصلخیز وپربار بوده است. در نتیجه حفریات و کنجکاوی در مناطق مختلف باستانی وقبرستانهای ولایت بریمی در منطقه ظاهره و ولایت ابراء در منطقه شرقی و محوت در منطقه وسطی و نزوی در منطقه داخلیه ودیگر مناطق سلطنت عمان و بویژه مناطق ساحلی. از این حفریات پیدا می‌شود که عمان درآن دوران روابط تجارتی گسترده‌ای در مابین فارس و هند وبلاد (مابین النهرین) یا میانرودان داشته‌است واین روابط تجارتی متین بوده‌است.باشگاه خبرنگاران جوان

نام گذاری

کشور عمان در گذر زمان به نام‌های مختلفی نامگذاری شده است. که مهمترین آن نام‌ها «مگان » که به «مجان» نامیده میشد، مگان در نام ایالتی در جنوب ایران بوده که آن را «مکران» نامیدند. که به منطقه عمان فعلی نیز خوانده¬اند این نام ارتباط زیادی با صنعت کشتی سازی ومعادن مس «نحاس» در زبان سومریان داشته‌است. بدلیل دارا بودن چشم¬های آب شیرین زمانی نام عمان «مزون» بود. همچنین نام «عمان» نام مکانی کهن در یمن است که بعد از ویران شدن سد مأرب قبائل عربی به عمان مهاجرت کردند. برخی مورخین علت نام گذاری عمان را (عمان بن سبأ بن یغثان بن ابراهیم) میدانند.

عمان درهزاره سوم قبل از میلاد

در هزاره سوم قبل از میلاد عمان به نام «مجان» مشهور بوده‌است حسب دلاله گویش سومریان که به سازش کشتی ومعادن مس می‌گفتند. نوعی کشتی در عمان وجود دارد که بنام «مجان» معروف است. همچنین مس یکی از کالاهای تجارتی اصلی عمان بوده که با کشتی‌های «مجان» بارکشی می‌شده‌است. در پی کنجاوی وحفریات در طول وعرض کشور عمان آثار معادن مس پیدا شده‌است، در حال حاضر هم مس یکی از اقتصاد اصلی کشور عمان به شما می‌آید، بعد از اینکه این معدنها بازسازی شده‌است از جانب دولت، ویکی از معدنها مهم کشور معدن مس صحار است. تاریخ عمان نشان می‌دهد که عرب از زمانهای قدیم در عمان ساکن شده‌اند، «عاد و قبیله‌اش» در تپه‌های شنی (کثبان رملی) وتلماسههایی که بین عمان و حضرموت قرار دارد زندگی می‌کرده‌اند.

عمان در دوران

در قرن ششم قبل از میلاد سپاهیان فارس (۵۵۰ _ ۵۳۰ ق م)، عمان را فتح نمودند. گفته شده که سازه قنات که به عربی به آن «الأفلاج» می‌گویند در آن دوران احداث شده‌است. اینگونه آبیاری در عمان شهرت فراوانی دارد ودر حال حاضر صدها رشته قنات در کشور عمان وجود دارد وبنام «اَلفَلجَ» معروف است وجمع آن «الأفلاج» گویند. همچنین رشته دیگری از قنات نیز در عمان وجود دارد که بنام «داوودی» مشهور است. گفتاره‌است که «قنات داوودی» از ابتکار نبی الله داوود است.

عمان در دوران ساسانیان

تاریخ عمان نشان می‌دهد که در دوران ساسانیان از سالهای (۲۲۶_ ۶۱۰ م) عمان و یمن تحت حاکمیت امپراتوری ساسانی بوده‌است.

عمان و بنی ازد

در اواخر قرن سوم و اوائل قرن دوم قبل از میلاد سد مأرب در مملکت سبا ویران می‌شود، با ویران شدن سد یک شورش اجتماعی واقتصادی برپا می‌شود وتمام مردم سبأ به مناطق اطراف پراکنده می‌شوند، وپس از ویرانی وانحطاط سد مأرب، قبیله بزرگ بنی ازد به عمان مهاجرت می‌کنند. در این کوچ بزرگ قبیله بنی ازد به سرپرستی بزرگ قوم مالک بن فهم الأزدی وارد عمان می‌شوند. بعد از مدتی وپس از استقرار در عمان بنی ازد دست به یک نبرد مسلحانه با دیگر اقوام بینگانه‌ای که در عمان وجود داشتند می‌زند ودر مدت کوتاهی بنی ازد می‌تواند تمام بیگانگان از عمان خارج نماید واستقرار وامنیت در عمان برقرار نماید واولین مملکت عربی در عمان بنیادگذاری کند. مهمترین جنگ بنی ازد با ایرانیان مقیم عمان بود که به جنگ ((سلوت)) مشهور است. ((سلوت)) نام صحرایی است که در آن سپاهیان ((ازد)) به فرماندهی ((مالک بن فهم)) با ارتش ایرانی موجود در عمان در زمان امپراطوری ((دارا بن داراب)) یا همان ((داریوش سوم))میجنگد و پس از چندین نبرد، ایرانیان را وادار به خروج از عمان می‌کند. تاریخ نویسان عرب چنین می‌نویسند که بنی ازد پادشاهان کوه وصحراء بودند. این دودمان از پادشاهان بنام «آلجلندی» معروف بودند. سلسله پادشاهان آلجلندی در طول تاریخ عمان مشهور بوده‌اند.

عمان در دوران اسلام

در دوران حکمرانی «آلجلندی» اسلام وارد عمان شده‌است. درآن دوران محمد، عمرو بن العاص و ابازید الأنصاری برای دعوت مردم به اسلام به عمان می‌فرستد. درآن دوران پادشاه عمان جیفر الجلندی وبرادرش عبد الجلندی برعمان حکمران بودند. پادشاه عمان اسلام را پذیرفتند ومردم عمان یک پارچه به دین اسلام گرویدند، وازآن به بعد عمان یکی از قلعه‌های بزرگ اسلام واز مدافعین اسلام در جنگهای ردّه بود. بعد از وفات محمد بسیاری از اعراب شبه جزیره عربستان اسلام را رها نموده وبه دین اجدادشان برگشتند، عمانیها برای خونسار کردن این حادثه در جنگهایی که بنام (جنگ رَدّه) معروف بود شرکت داشتند. همچنین رجالات عمان در فتوحات اسلامی در عراق، ایران، هند، سند و بلاد الشام و مصر وبلاد مغرب و اندلس نیز شرکت داشته‌اند. عمانیها در طول تاریخشان به تجارت مشهور بودند وکشتی‌های باری متعددی داشته‌اند وتا نقاطی دور دست وحتی حدود چین وشرق آفریقا رسیده بودند. در آن دوران صحار یکی از بنادر مهم تجارتی عمان بود وکشتی‌های تجارتی از این بندر مهم به سواحل آفریقا و مدغشقر وشرق اقصی رسیده بودند. اما در نیمه قرن ششم هجری بنی نبهان منطقه داخلی پایتخت حکم خود قرار دادند ومناطق ساحلی را رها نمودند بنا براین برتغالیها این مناطق را اشغال نمودند. حکم بنی نبهان در منطقه داخلی در قرن نهم هجری پایان یافت.

پرتغالی‌ها در عمان

در قرن ۱۶ میلادی پرتغالی‌ها از رأس الرجاء الصالح می‌گذرند وتقریباً برتمام شهرهای ساحلی شرق آفریقا دست می‌یابند، سپس به ساحل هند و اقیانوس هند می‌رسند. در سال ۱۵۰۷ میلادی پرتغالی‌ها بر عمان حمله می‌کنند وبعد از مقاومت شدید از جانب عمانیها سر انجام موفق می‌شوند عمان را اشغال کنند. پرتغالی‌ها مدت یک قرن ونیم در عمان می‌مانند.

دولت یعرب‌ها

در سال ۱۶۲۴ دولت «یعاربه» به سرپرستی امام ناصر بن مرشد الیعربی تأسیس می‌گردد. با به روی صحنه آمدن ناصر الیعربی در پی بیرون راندن پرتغالی‌ها از عمان می‌شود، ولی درک می‌کند که بیرون راندن پرتغالی‌ها از عمان بدون همبستگی تمام مردم عمان امکان پذیر نیست، لذا در ابتداء امر می‌کوشند تمام مردم وطوایف عمان دور خود جمع آوری کند وسپس با پرتغالی‌ها وارد جنگ شود. وبعد از همبستگی وگردهمایی عمانیها وتقویت جبهه داخلی، امام ناصر بن مرشد الیعربی یقین داشت که نبرد با پرتغالی‌ها فقط یک معرکهٔ زمینی نیست، ولاکن معرکهٔ آزادی در مقام اول است. همچنین می‌دانست که سِّر قوت پرتغالی‌ها در ناو دریائی ایشان است. بنا براین اولین کاری که انجام داد ساخت وتأسیس یک ناوگان بزرگ وقوی همچنین تأمین ذخیره و تجهیزات ومهمات وبا تدبیر کامل وتهیه ما یحتاج جنگ با پرتغالیها وارد نبرد شد. در مدت کوتاهی چند شهر ساحلی از چنگ پرتغالیها آزاد نمود، ولی مرگ به ایشان امان نداد ودر گذشت. پس از ایشان جانشینش امام سیف بن سلطان الیعربی به راه ایشان ادامه دادند ودر سال ۱۶۴۹ میلادی توانست مسقط از قبضهٔ پرتغالی‌ها رها سازد. بعد از آزادی مسقط تمام قِلاع پرتغالی‌ها یکی پس از دیگری سقوط کردند وسر انجام تمام عمان از قبضهٔ پرتغالی‌ها رها گردید. عمانیها با آزادی بلادشان از تسلط پرتغالی‌ها اکتفاء نکردند وقوه پرتغالی‌ها در سواحل هند وساحل شرقی آفریقا و اقیانوس هند تعقیب نمودند وتوانستند در چند حمله پی در پی قشون پرتغالی‌ها از این مناطق خارج کنند تا اینکه سر انجام در سال ۱۶۹۸ میلادی پرتغالی‌ها برای همیشه از منطقه رانده شدند. با این عمل شجاعانه پرتغالی‌ها توانستند نام عمان در صفحه درخشان تاریخ ثبت نمایند. در نتیجه این پیروزی یک دولت بزرگ وقدرتمند در عمان پدید آمد وباداشتن یک ناوگان بزرگ دریائی بر تمامی آب‌های منطقه تسلط یافتند، پس از آن عمانی‌ها صاحب بزرگ‌ترین ناوگان دریائی وتجارتی در اقیانوس هند بودند در آن دوران، همچنین حدود مملکت عمان تاساحل شرقی آفریقا گسترش یافت ودولت عمان بر تمامی جزیره‌های این مناطق و ساحل آفریقا تا دهه شست از قرن بیستم بر این مناطق حاکم بودند. در این دوران عمان یکی از ثروتمندترین دولت منطقه بودند، بنا براین بر آبادانی مملکت کوشیدند وده‌ها قنات برای آبیاری ایجاد نموند و به کشاورزی پرداختند و باغهای مرکبات متعدی ایجاد نمودند، وبرای حفاظت از منطقه سه دژ بزرگ ومهم در مناطق مختلف عمان بنا نهادند، قلعه‌های مذکور عبارت‌اند از: قلعه نزوی، حصن الحزم و حصن جبرین. باضافه دوقلعه مشهور قلعه میرانی و قلعه جلالی که بر شهر مسقط نظارت داشتند.

بلوچ ها در عمان

بلوچ ها یا بلوش اقلیت بزرگی از بومیان عمان را تشکیل می دهند بخش اعظم سپاه عمان در جنگ علیه پرتغالی ها را بلوچ ها تشکیل می دادند. فتح ممباسا توسط ارتش سلطان عمان که اکثرا بلوچ بودند صورت گرفت.

دولت آل بوسعید

پس از پیروزی بزرگ «العیاربه» در جنگ با برتغالیها مدتی عمان در آرامش وامنیت واستقرار می‌گذراند، ولی در اواخر حکومتی این خاندان اختلافاتی بروز می‌کند و نا امنی در مناطق داخلی شروع می‌شود ورفته رفته کشور دچار شورش وهرج ومرج می‌شود وآشوب نا امنی آغاز می‌گردد. در اینجا احمد بن سعید البوسعیدی که والی شهر صحار بود علیه دولت الیعاربه قیام می‌کند. احمد بن سعید توانست مردم صحار و رستاق دور خود جمع نماید وبه کمک ایشان مخالفان خود از طریق خود بردارد و شکست دهد. در سال ۱۷۴۴ میلادی مردم واهل الحل والعقد در رستاق اجتماع می‌کنند واحمد بن سعید بطور رسمی به رهبری بر می‌گزینند وبه ایشان لقب «الامام احمد بن سعید» می‌دهند. این امامت ورهبری آغاز سلطنت پادشاهان آلبوسعیدی بود که تا امروز در حکم عمان ادامه دارند. بعد از انتخاب الامام احمد بن سعید البوسعیدی به امامت ورهبری ولایت رستاق پایتخت حکم خود قرار داده وبه انشاء وتأسیس یک قوه نظامی دریائی می‌پردازد که بتواند از مملکت حمایت نماید. همچنین شهر مسقط یکی از مراکز مهم تجارتی در آورده وعلاقات خاصی بین هند و آفریقا برقرار می‌نماید، واسطول دریائی ایشان بر تمام مناطق آبی نفوذ داشته‌است. در آن دوران مجموعه‌ای از دزدان دریائی از (ملبار) به کشتی‌های تجارتی حمله می‌کنند وکالاهای کشتی‌های تجارتی می‌ربایند، ایشان کشتی سر ستون اسطول جنگی اش که بنام «الرحمان» معروف بود به دنبال آنها می‌فرستند و رهبر دزدان دستگیر می‌کند. همچنین در سال ۱۷۵۵ میلادی وقتی که بغداد مورد حمله چپاولگران وشورشیان قرار گرفت به کمک والی بغداد می‌شتابد وشهر بصره از دست شورشیان آزاد می‌کند. پس از استقرار امنیت در عمان ومناطق دریائی و اطراف عمان، الامام احمد بن سعید در سال ۱۱۹۹ میلادی این دار فانی به درود حیات گفتند. پس از وفاتش پسرش بر مسند حکم می‌نشیند. سعید بن احمد بن سعید (۱۷۸۳ _ ۱۷۸۴) میلادی حکمران عمان می‌شوند. پس از فوتش پسرش حمد بن سعید (۱۷۸۴ _ ۱۷۹۲) میلادی حاکم عمان بودند، حمد بن سعید پایتخت خود از رستاق به مسقط نقل مکان می‌دهند، ونفوذ خود تا دریای شرقی آفریقا گسترش دادند، پس از مرگش سلطان بن احمد برجایش نشستند. سلطان بن احمد بن سعید (۱۷۹۲ _ ۱۸۰۴) میلادی، در دوران حکومتی سلطان بن احمد تعداد اسطول وکشتی‌های دریائی عمانی دو برابر افزوده می‌شود. پس از سلطان بن احمد السلطان سعید بن سلطان (۱۸۰۴ _ ۱۸۵۶) میلادی بر مسند حکم می‌نشیند. در ایام حکم سعید بن سلطان قوه واسطول دریائی عمان به اوج خود می رسد. السلطان سعید بن سلطان یکی از شخصیت‌های برجسته عمان بودند. شخصتیی مرموق مدیر ومدبر وسیاست‌مدار و جنگجوئی شجاع وتاجر وشخصیتی دبلوماسی وحازم بودند. مردی هشیار زیرک وحیله گر مکار، ومردی مجرب ودنیا دیده شعارش این یود (آنچه نمی‌توانید با جنگ بدست بیاورید ممکن است با حیله ومکر بدست آورید). السید سعید بن سلطان در دوران حکم طولانی خود که ۵۲ سال بطول انجامید توانست امبراطوری گسترده‌ای تأسیس نماید که حدودش از شرق آفریقا تاساحل ایران تشکیل دهد درآن دوران که طوفان جنگ وستیز تمام منطقه را در برگرفته بود ایشان مانند یک ربانی ماهر و دنیا دیده توانست سفینه عمان به بّر امان برساند. در ابتداء حکمش فقط قسمتی از خاک عمان ومقاطعات این دیار زیر نفوذ داشت که راه‌های شنی اش کاروانهای شتر با دشواری ونا امنی طی می‌کردند، اما در روز وفاتش یک امبراطوری مترامی الأطراف از خود برجای گذاشتند که هزارها امیال گسترش داشت، و در سواحل اقیانوس هند که قوافل کشتی‌های جنکی وباری وتجارتی درآن شناور بودند. حدود امبراطوری ایشان از سواحل عمان، بندر گوادر، مکران، جزیره زنگبار و بمبا در ساحل شرقی آفریقا، همچنین نشاط این امبراطوری گسترده تا ماوراه مستعمره گوادر وساحل شرقی آفریقا، واجاره نمودن بندر عباس و جزیره قشم و جزیره هرمز در خلیج فارس، و پیمان تجارتی بستن با حکومت انگلستان و فرانسه و هلند و پرتغال و ایالات متحده آمریکا. در سال ۱۸۴۰ میلادی سعید بن سلطان نماینده شخصی خود «احمد بن نعمان الکعبی» به عنوان اولین سفیر عرب به‌وسیله کشتی شخصی خود که بنام سفینهٔ «سلطانه» معروف بود به نیویورک فرستاد. این کشتی اولین کشتی عربی بود که به نیویرک می‌رفت. السید سعید بن سلطان عشق خاصی به دریا داشت، ازآنجا بود که به ایشان لقب «السید البحار» داده بودند، یعنی «سید دریا». سعید بن سلطان بیشتر اوقات زندگی اش بر سفر و برفراز آبهای دریا گذرانیده بود، ایشان ربانی ماهر بودند وقتی اسطول بزرگ تجارتی و جنگی ایشان بر دریا ابحار می‌کردند، خودش در کشتی مخصوصش «شاه علم» جلو قافله کشتی‌ها پیش می‌رفتند وسعید بن سلطان خودش کشتی را می‌راندند، در اینجا لازم به ذکر است که السلطان سعید بن سلطان هنگام وفاتش نیز بر روی دریا بودند، ایشان در سال ۱۸۵۶ میلادی در کشتی شصخی خود «فکتوریا» در دریای سیشیل فوت کردند. ایشان در این سفر از مسقط رهسپار زنگبار بودند ولی در عرض دریا مردند. بنا براین به ایشان لقب سید دریا داده بودند. روایت است که دوران زندگی سعید بن سلطان در آب یعنی (دریا) بیشتر از زندگی ایشان در خشکی بوده‌است. می‌گویند که ایشان بیش از ۲۰ کشتی خاص داشته بوده‌است. اما اسطول جنگی اش از ۸۰ کشتی جنگی تجاوز کرده بوده‌است، که در هرکشتی ۱۴ توپ جنگی قرار داشته‌است، وسه فرقاطه که در هریک ۳۶ توپ داشته بوده‌است. وکشتی سر پرست این اسطول ۶۴ توب داشته‌است. به جانب ۱۰۰ قایق جنگی مساند که درآن ۶۰۰۰ نفر جنگجو بودند. بعد از وفات السید سعید بن سلطان بلاد دچار شیب وفراز گوناگونی بوده‌است، روزگاری بسیار درخشان وروزگاری تاریک ونا بسامان داشته‌است. تا اینکه در ۲۳ ژوئیه سال ۱۹۷۰ سلطان قابوس بن سعید آلبوسعید بر مسند حکم می‌نشینند. در زمان سلطنتی محمدرضاشاه پهلوی هنگامی که چریکهای چپ جنبشی را در عمان و ظفار آغاز کردند دولت آن زمان ایران برای کمک به حکومت آن کشور نیروهایی را به عمان فرستاد.قابل ذکر است یک سوم جمعیت عمان را قومیت بلوچ تشکیل می دهند که در پست های حساس اداری و نظامی حضور دارند .باشگاه خبرنگاران جوان

جغرافیا

قطعه کوچکی از عمان در قسمت جنوبی تنگه هرمز قرار دارد این قطعه از سرزمین اصلی جدا افتاده است. كشور عمان داراى شهرستانى برون‌بومى است بنام شهرستان مدحاء که در خاک امارات متحده عربی واقع شده‌است.

فرهنگ

تعطیلات

______________________________________ [[رده: ]]