۱٬۷۳۸
ویرایش
ایده‌هایى درباره استراتژى تقريب (مقاله) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۲ مارس ۲۰۲۲، ساعت ۱۰:۰۳
، ۱۲ مارس ۲۰۲۲بدون خلاصۀ ویرایش
Mollahashem (بحث | مشارکتها) (صفحه‌ای تازه حاوی « <div class="references" style="margin: 0px 0px 10px 0px; max-height: 300px; overflow: auto; padding: 3px; font-size:95%; background: #FFA5...» ایجاد کرد) |
Mollahashem (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
=چکیده= | =چکیده= | ||
نوشتار حاضر تجزیه و تحلیلى است از استراتژى پیشنهادى براى مجمع تقریب مذاهب اسلامى. نگارنده پس از تبیین و توضیح برخى مفاهیم و اصطلاحات به بهره‌گیرى از تلاش و تجربه‌هاى قبلى در تدوین استراتژى تقریب بین مذاهب اسلامى پرداخته و در همین راستا به نخستین تجربه یعنى دار التقریب قاهره اشاره کرده است. پس از بیان تلاش‌هایى که در میثاق مؤسسان علامه محمدمهدى شمس الدین و مؤسسه خیریه آیت‌الله العظمى خویى در این زمینه نمودهاند، به تلاش‌هاى مهم‌ترین سازمان اسلامى که به تقریب به مثابه هدفى استراتژیک مى‌نگرد یعنى آیسسکو | نوشتار حاضر تجزیه و تحلیلى است از استراتژى پیشنهادى براى مجمع تقریب مذاهب اسلامى. نگارنده پس از تبیین و توضیح برخى مفاهیم و اصطلاحات به بهره‌گیرى از تلاش و تجربه‌هاى قبلى در تدوین استراتژى تقریب بین مذاهب اسلامى پرداخته و در همین راستا به نخستین تجربه یعنى دار التقریب قاهره اشاره کرده است. پس از بیان تلاش‌هایى که در میثاق مؤسسان علامه محمدمهدى شمس الدین و مؤسسه خیریه آیت‌الله العظمى خویى در این زمینه نمودهاند، به تلاش‌هاى مهم‌ترین سازمان اسلامى که به تقریب به مثابه هدفى استراتژیک مى‌نگرد یعنى آیسسکو [سازمان علمى، آموزشى و تربیتى کشورهاى عضو سازمان کنفرانس اسلامى] پرداخته است. نگارنده با بهره از چنین اندوخته‌هایى به استراتژى مجمع تقریب که به منظور آشنایى پیروان مذاهب اسلامى از طریق همدلى و برادرى دینى بر پایه اصول مشترک، ثابت و مسلّم است، اشاره مى‌کند و مهم‌ترین پایه‌هاى تقریب را قرآن مجید و سنت شریف نبوى و مشروعیت اجتهاد مى‌داند. وى در بیان عرصه‌هاى تقریب که شامل تمام جنبه‌هاى زندگى پیروان مذاهب اسلامى است، به موارد ذیل اشاره دارد: عقاید، فقه و قواعد آن، اخلاق و فرهنگ اسلامى، تاریخ، و مواضع سیاسى امت اسلامى. و در پایان بر حفظ ارزش‌هاى ذیل بین مسلمانان تأکید مى‌کند: ضرورت همکارى، اتخاذ موضع متحد، اجتناب از تکفیر، برخورد احترام‌آمیز، آزادى عمل به احکام شخصى و گفت‌وگوى مسالمت‌آمیز با کفار و اهل کتاب. | ||
واژه‌هاى کلیدى: دارالتقریب، اهداف استراتژیک، اجتهاد، تجربه‌ها، امت اسلامى. | '''واژه‌هاى کلیدى:''' دارالتقریب، اهداف استراتژیک، اجتهاد، تجربه‌ها، امت اسلامى. | ||
=مقدمه= | =مقدمه= | ||
در این نوشته توضیح مختصرى درباره اصطلاح‌ها و مفاهیم مرتبط با استراتژى تقریب و بیان فلسفه وجودى و علت تأسیس آن مى‌پردازیم و با بهره‌گیرى از تجربه‌هاى قبلى در تدوین استراتژى تقریب بین مذاهب اسلامى، نکاتى را در ارتباط با استراتژى پیشنهادى یادآور مى‌شویم. | در این نوشته توضیح مختصرى درباره اصطلاح‌ها و مفاهیم مرتبط با استراتژى تقریب و بیان فلسفه وجودى و علت تأسیس آن مى‌پردازیم و با بهره‌گیرى از تجربه‌هاى قبلى در تدوین استراتژى تقریب بین مذاهب اسلامى، نکاتى را در ارتباط با استراتژى پیشنهادى یادآور مى‌شویم. | ||
==الف ـ مفاهیم و اصطلاحات== | ==الف ـ مفاهیم و اصطلاحات== | ||
اهداف رسمى: بر مجموعه اهداف عالى و شعارهایى اطلاق مى شود که ابعاد کلى و در عین حال نامعین رسالت آن نهاد را بیان مى‌کند. | '''اهداف رسمى:''' بر مجموعه اهداف عالى و شعارهایى اطلاق مى شود که ابعاد کلى و در عین حال نامعین رسالت آن نهاد را بیان مى‌کند.<br> | ||
چشم‌اندازها: مراد از آن، تصویرى است که نهاد مورد نظر از پایان راه مشخص شده خود طى مدت معینى (که معمولا بیست سال بلکه بیشتر هم طول مى‌کشد) ترسیم مى‌کند. این چشم‌اندازها باید از ویژگى‌هاى زیر برخوردار باشند: | |||
'''چشم‌اندازها:''' مراد از آن، تصویرى است که نهاد مورد نظر از پایان راه مشخص شده خود طى مدت معینى (که معمولا بیست سال بلکه بیشتر هم طول مى‌کشد) ترسیم مى‌کند. این چشم‌اندازها باید از ویژگى‌هاى زیر برخوردار باشند: | |||
* تصویر هرچه روشن‌ترى از اهداف رسمى ارایه کند و بیان‌گر آینده آن نهاد باشد. | |||
* اهداف آن را اگر چه با اعطاى ابعادى محسوس به آن یا انجام مقایسه با موارد تحقق یافته مشابه بشناساند و رسیدن به آن را تسهیل کند. | |||
* داراى جاذبیت گسترده باشد، به گونه‌اى که دست‌اندرکاران آن نهاد را به لحاظ فکرى و عاطفى به خود جلب کرده و منافع مرتبط با آن را تامین نمایند. | |||
* دست یافتنى باشد. | |||
* توانایى شکل‌دهى روشن به مسیر حرکت را داشته باشد. | |||
* از انعطاف پذیرى لازم براى کارایى در هر شرایطى بر خوردار باشد. | |||
* توضیح، تشریح و به ذهن سپردن آنها براى دیگران ساده باشد.<br> | |||
چنین چشم‌انداز و تصورى از آینده داراى هدف‌هایى است، از جمله: | چنین چشم‌انداز و تصورى از آینده داراى هدف‌هایى است، از جمله: | ||
* روشنى سمت‌گیرى‌هاى کلى مؤسسه یا نهاد، که باعث رفع اختلاف دیدگاه‌هاى مسئولان، زمینه‌ساز برنامه‌ریزى و طراحى‌هاى لازم و مانع از بروز اختلاف در پاسخ به ابهام‌ها و اشکال‌هایى مى‌شود که هر زمان ممکن است در خصوص نتایج مراحل مختلف مطرح گردد. این ایرادها کل روند حرکتى آن را در برابر یک پرسش قرار مى‌دهد: آیا مراحل مورد نظر با این چشم‌اندازها هماهنگى دارند یا خیر؟ | |||
* ایجاد انگیزه در میان دست‌اندرکاران و نظم‌دهى به حرکت آنان و قرار دادن این حرکت در چارچوب چشم‌اندازهاى کلى، مشروط بر آن‌که این چشم‌اندازها مشوق ایشان باشد به گونه‌اى که دیگر نیازى به بازرسى و کنترل رفتار ایشان نباشد. | |||
* ایجاد هماهنگى میان فعالیت‌هاى مختلف، زیرا وجود چنین چشم‌اندازهایى، توجه مسئولان را از دستاوردهاى جزئى یا فرعى به موفقیت‌هاى جمعى سوق مى‌دهد و باعث مى گردداز هر نوع فعالیت حاشیه‌اى حتى اگر در راه تحقق منافع عمومى آن نهاد باشد،صرف نظر کنند. | |||
استراتژى (راهبرد): چه بسا استراتژى تنها بر هدف‌هاى رسمى اطلاق گردد، ولى سمت‌گیرى اتخاذ شده به وسیله ما و آن چه استراتژى‌هاى رسمى و شناخته شده بر مبناى آن قرار گرفته است، شامل موارد زیر مى‌شود: | '''استراتژى (راهبرد):''' چه بسا استراتژى تنها بر هدف‌هاى رسمى اطلاق گردد، ولى سمت‌گیرى اتخاذ شده به وسیله ما و آن چه استراتژى‌هاى رسمى و شناخته شده بر مبناى آن قرار گرفته است، شامل موارد زیر مى‌شود: | ||
* مقدمه‌اى در تعریف مفاهیم و اصطلاح‌ها که به دلیل اهمیت آن فصل نخست را تشکیل مى‌دهد. | |||
* رسالت مؤسسه یا نهاد مورد نظر. | |||
* اهداف رسمى آن. | |||
* چشم اندازها. | |||
* عرصه‌هاى فعالیت مؤسسه یا نهاد. | |||
* ارزش‌ها و سیاست‌هاى حاکم در روند این حرکت. | |||
* روش‌ها و ابزارهاى کلى دست‌یابى به هدف‌ها. | |||
هدف‌هاى مرحله‌اى و بلند مدت: این مفهوم شامل هدف‌هایى است که معمولا براى یک دوره پنج ساله در نظر گرفته مى‌شود و از روشنى بیشتر، و ارزیابى دقیق‌ترى بهره‌مند است، زیرا به اطلاعات و آمار کمى، واقعى و محسوس نزدیک‌تر است. این اهداف هم‌چنین فعال و قابل تقسیم به دوره‌هاى کوتاه‌مدت وحتى سالیانه است. | '''هدف‌هاى مرحله‌اى و بلند مدت:''' این مفهوم شامل هدف‌هایى است که معمولا براى یک دوره پنج ساله در نظر گرفته مى‌شود و از روشنى بیشتر، و ارزیابى دقیق‌ترى بهره‌مند است، زیرا به اطلاعات و آمار کمى، واقعى و محسوس نزدیک‌تر است. این اهداف هم‌چنین فعال و قابل تقسیم به دوره‌هاى کوتاه‌مدت وحتى سالیانه است. | ||
اهداف کوتاه‌مدت: این اهداف از هدف‌هاى پیش گفته (بلند مدت) و تقسیم بندى آنها که معمولا سالیانه هستند، نتیجه‌گیرى مى‌شود. | '''اهداف کوتاه‌مدت:''' این اهداف از هدف‌هاى پیش گفته (بلند مدت) و تقسیم بندى آنها که معمولا سالیانه هستند، نتیجه‌گیرى مى‌شود. | ||
برنامه سالیانه: در این جا تمام جزئیات برنامه، بودجه آن و کادر لازم یک به یک و در پى ارزیابى‌هایى اجمالى در مراحل پیش معین مى گردد و دو نکته زیر در آن کاملا مشهود است: | '''برنامه سالیانه:''' در این جا تمام جزئیات برنامه، بودجه آن و کادر لازم یک به یک و در پى ارزیابى‌هایى اجمالى در مراحل پیش معین مى گردد و دو نکته زیر در آن کاملا مشهود است: | ||
ـ این که هرچه از کل به سمت جزء حرکت کنیم، روشنى و وضوح مفاهیم بیشتر مى‌گردد و به موارد عینى و محسوس نزدیک مى‌شود. | * ـ این که هرچه از کل به سمت جزء حرکت کنیم، روشنى و وضوح مفاهیم بیشتر مى‌گردد و به موارد عینى و محسوس نزدیک مى‌شود. | ||
ـ انسان برنامه‌ریز چه بسا تمام این مراحل را ناآگاهانه و به سرعت طى کند، ولى جزئیات هر یک از آنها غالباً، هم‌چنان که در کتاب‌هاى علم منطق از قدیم نیز مطرح شده است، ما را با نقاط ضعف و موارد اشکال آشنا مى‌سازد. | * ـ انسان برنامه‌ریز چه بسا تمام این مراحل را ناآگاهانه و به سرعت طى کند، ولى جزئیات هر یک از آنها غالباً، هم‌چنان که در کتاب‌هاى علم منطق از قدیم نیز مطرح شده است، ما را با نقاط ضعف و موارد اشکال آشنا مى‌سازد. | ||
==ب ـ الگویى اسلامى== | ==ب ـ الگویى اسلامى== | ||
| خط ۱۷۲: | خط ۱۷۴: | ||
نکته سوم: مطالبى وجود دارد که حتى با پذیرش تعریف ارائه شده از استراتژى، باید از متن طرح حذف شود، از جمله فصل سوم. هم‌چنین در مواردى، آمیختگى‌هایى در فصل‌هاى طرح دیده مى‌شود. به هر حال، جاى تشکر و قدردانى از این طرح وجود دارد و مسلّماً در تدوین و شکل دهى به استراتژى پیشنهادى به کار خواهد آمد. | نکته سوم: مطالبى وجود دارد که حتى با پذیرش تعریف ارائه شده از استراتژى، باید از متن طرح حذف شود، از جمله فصل سوم. هم‌چنین در مواردى، آمیختگى‌هایى در فصل‌هاى طرح دیده مى‌شود. به هر حال، جاى تشکر و قدردانى از این طرح وجود دارد و مسلّماً در تدوین و شکل دهى به استراتژى پیشنهادى به کار خواهد آمد. | ||
=د ـ نکاتى درباره استراتژى پیشنهادى= | ==د ـ نکاتى درباره استراتژى پیشنهادى== | ||
ـ این طرح به صورت فشرده و مختصر ارائه شده‌است و از برنامه‌هاى عملى براى آینده سخن مى‌گوید. در نتیجه تمام توضیح‌ها و زمینه‌سازى‌ها به بخش اول واگذار شده‌است که کمیته ویژه‌اى آن را انجام خواهد داد. | ـ این طرح به صورت فشرده و مختصر ارائه شده‌است و از برنامه‌هاى عملى براى آینده سخن مى‌گوید. در نتیجه تمام توضیح‌ها و زمینه‌سازى‌ها به بخش اول واگذار شده‌است که کمیته ویژه‌اى آن را انجام خواهد داد. | ||
ـ فصل‌ها یا بخش‌هاى استراتژى پیشنهادى از یک ترتیت منطقى پیروى مى‌کنند، چنان‌که فصل اول به مفاهیم عمده و تعریف‌هاى مشخصى از هر یک از آنها اختصاص یافته‌است؛ فصل دوم به پایه‌هاى اصلى که تقریب بر آنها استوارشود، مى‌پردازد؛ فصل سوم بر رسالت مجمع ]جهانى تقریب مذاهب اسلامى[ و چشم‌اندازهاى آن انگشت گذارده‌است؛ و فصل چهارم درباره عرصه‌هاى فعالیت‌هاى «تقریبى»، سخن مى‌گوید؛ فصل پنجم ارزش‌ها و چارچوب‌هاى حاکم بر این روند را مطرح کرده‌است؛ فصل ششم از هدف‌هاى رسمى و سازمانى، برنامه‌هاى عملى ده ساله و بلندمدت براى رسیدن به اهداف مذکور، تنظیم هدف‌هاى سالانه و کوتاه مدت و بسیج امکانات مادى و انسانى لازم براى تحقق آنها سخن به میان مى‌آورد. | ـ فصل‌ها یا بخش‌هاى استراتژى پیشنهادى از یک ترتیت منطقى پیروى مى‌کنند، چنان‌که فصل اول به مفاهیم عمده و تعریف‌هاى مشخصى از هر یک از آنها اختصاص یافته‌است؛ فصل دوم به پایه‌هاى اصلى که تقریب بر آنها استوارشود، مى‌پردازد؛ فصل سوم بر رسالت مجمع ]جهانى تقریب مذاهب اسلامى[ و چشم‌اندازهاى آن انگشت گذارده‌است؛ و فصل چهارم درباره عرصه‌هاى فعالیت‌هاى «تقریبى»، سخن مى‌گوید؛ فصل پنجم ارزش‌ها و چارچوب‌هاى حاکم بر این روند را مطرح کرده‌است؛ فصل ششم از هدف‌هاى رسمى و سازمانى، برنامه‌هاى عملى ده ساله و بلندمدت براى رسیدن به اهداف مذکور، تنظیم هدف‌هاى سالانه و کوتاه مدت و بسیج امکانات مادى و انسانى لازم براى تحقق آنها سخن به میان مى‌آورد. | ||
| خط ۱۷۸: | خط ۱۸۰: | ||
ـ این طرح، متعرض ابزارهاى مورد نیاز براى تحقق هدف‌هاى آن، نمى‌شود، هم به این دلیل که معمولا مسئله بسیار روشن است و هم به این سبب که به طور اجمال در اساسنامه مجمع جهانى ]تقریب مذاهب اسلامى[ آمده است. البته راه براى پیشنهاد شمار بیشترى از این گونه ابزارها به هنگام بحث عمومى طرح هم‌چنان باز است. | ـ این طرح، متعرض ابزارهاى مورد نیاز براى تحقق هدف‌هاى آن، نمى‌شود، هم به این دلیل که معمولا مسئله بسیار روشن است و هم به این سبب که به طور اجمال در اساسنامه مجمع جهانى ]تقریب مذاهب اسلامى[ آمده است. البته راه براى پیشنهاد شمار بیشترى از این گونه ابزارها به هنگام بحث عمومى طرح هم‌چنان باز است. | ||
=هـ ـ استراتژى مجمع جهانى تقریب مذاهب اسلامى= | ==هـ ـ استراتژى مجمع جهانى تقریب مذاهب اسلامى== | ||
این مجمع در چارچوب تحقق اهداف و انتظارهاى خود، اقدام به تهیه و تدوین «طرح جامع برنامه راهبردى» خود نمود و طى نشست شوراى عالى بین‌المللى‌اش در تهران به تاریخ 3 و 4 دى ماه 1381 (برابر با 23 و 24 دسامبر 2002 و 18 و 19 شوال 1423) آن را به این شورا ارائه داد که پس از انجام بحث و بررسى و مناقشه و تعدیل‌هایى تصویب شد. | این مجمع در چارچوب تحقق اهداف و انتظارهاى خود، اقدام به تهیه و تدوین «طرح جامع برنامه راهبردى» خود نمود و طى نشست شوراى عالى بین‌المللى‌اش در تهران به تاریخ 3 و 4 دى ماه 1381 (برابر با 23 و 24 دسامبر 2002 و 18 و 19 شوال 1423) آن را به این شورا ارائه داد که پس از انجام بحث و بررسى و مناقشه و تعدیل‌هایى تصویب شد. | ||
1ـ مقدمات استراتژى | ===1ـ مقدمات استراتژى=== | ||
این بخش شامل موضوع‌هاى گوناگونى از جمله موارد زیر مى گردد: | این بخش شامل موضوع‌هاى گوناگونى از جمله موارد زیر مى گردد: | ||
ـ تعریف‌هاى ضرورى؛ | ـ تعریف‌هاى ضرورى؛ | ||
| خط ۱۹۴: | خط ۱۹۶: | ||
این بخش در آینده آماده خواهد شد. | این بخش در آینده آماده خواهد شد. | ||
2ـ استراتژى تقریب | ===2ـ استراتژى تقریب=== | ||
فصل نخست: مفاهیم تخصصى | ====فصل نخست: مفاهیم تخصصى==== | ||
ـ تقریب: تقریب طبق دیدگاه‌هاى مجمع جهانى تقریب مذاهب اسلامى به معناى نزدیک سازى پیروان مذاهب اسلامى به منظور آشنایى با یکدیگر از طریق تحقق همدلى و برادرى‌دینى بر پایه اصول مشترک، ثابت و مسلّم اسلامى است. | ـ تقریب: تقریب طبق دیدگاه‌هاى مجمع جهانى تقریب مذاهب اسلامى به معناى نزدیک سازى پیروان مذاهب اسلامى به منظور آشنایى با یکدیگر از طریق تحقق همدلى و برادرى‌دینى بر پایه اصول مشترک، ثابت و مسلّم اسلامى است. | ||
ـ وحدت اسلامى: وحدت اسلامى عبارت است از: «همکارى میان پیروان مذاهب اسلامى بر پایه اصول مشترک، ثابت و مسلّم اسلامى و اتخاذ مواضع یکسان به منظور تحقق اهداف و مصالح عالیه امت اسلامى و گرفتن موضع متحد در برابر دشمنان امت با تضمین احترام به تعهدات عقیدتى و عملى هر فرد مسلمان در برابر مذهب خویش». | ـ وحدت اسلامى: وحدت اسلامى عبارت است از: «همکارى میان پیروان مذاهب اسلامى بر پایه اصول مشترک، ثابت و مسلّم اسلامى و اتخاذ مواضع یکسان به منظور تحقق اهداف و مصالح عالیه امت اسلامى و گرفتن موضع متحد در برابر دشمنان امت با تضمین احترام به تعهدات عقیدتى و عملى هر فرد مسلمان در برابر مذهب خویش». | ||
ـ مذاهب اسلامى: منظور از مذاهب اسلامى، آن دسته از مکتب‌هاى فقهى اسلامى معروفى است که از نظام اجتهادى منسجم و مستند به قرآن و سنت برخوردارند. مکتب‌هاى فقهى به رسمیت شناخته شده از نظر مجمع جهانى تقریب مذاهب اسلامى عبارت‌اند از: حنفى، شافعى، مالکى و حنبلى از اهل سنت؛ اثنى عشرى، زیدى و بهره از شیعه؛ و مذهب اباضى. | ـ مذاهب اسلامى: منظور از مذاهب اسلامى، آن دسته از مکتب‌هاى فقهى اسلامى معروفى است که از نظام اجتهادى منسجم و مستند به قرآن و سنت برخوردارند. مکتب‌هاى فقهى به رسمیت شناخته شده از نظر مجمع جهانى تقریب مذاهب اسلامى عبارت‌اند از: حنفى، شافعى، مالکى و حنبلى از اهل سنت؛ اثنى عشرى، زیدى و بهره از شیعه؛ و مذهب اباضى. | ||
البته مکتب‌هاى دیگرى نیز وجود دارد که یا فاقد پیرو هستند یا در شمار یکى از مذاهب پیش‌گفته تلقى مى‌شوند یا این که بیشتر بیان‌گر نظریه‌هاى فردى هستند و ]پیروانشان[ در عمل خود، به مذهب مشخصى مقید نیستند. | البته مکتب‌هاى دیگرى نیز وجود دارد که یا فاقد پیرو هستند یا در شمار یکى از مذاهب پیش‌گفته تلقى مى‌شوند یا این که بیشتر بیان‌گر نظریه‌هاى فردى هستند و ]پیروانشان[ در عمل خود، به مذهب مشخصى مقید نیستند. | ||
فصل دوم: پایه‌هاى تقریب | ====فصل دوم: پایه‌هاى تقریب==== | ||
حرکت تقریب مذاهب اسلامى بر پایه اصول کلى استوار است که مهم‌ترینشان به این شرح است: | حرکت تقریب مذاهب اسلامى بر پایه اصول کلى استوار است که مهم‌ترینشان به این شرح است: | ||
ـ قرآن مجید و سنت شریف نبوى، دو منبع اصلى و اساسى شریعت به شمار مى‌روند و وجه مشترک تمام مذاهب اسلامى نیز همین دو منبع است. حجیت منابع دیگر نیز منوط به آن است که از این دو، الهام گرفته شده باشند. | ـ قرآن مجید و سنت شریف نبوى، دو منبع اصلى و اساسى شریعت به شمار مى‌روند و وجه مشترک تمام مذاهب اسلامى نیز همین دو منبع است. حجیت منابع دیگر نیز منوط به آن است که از این دو، الهام گرفته شده باشند. | ||
| خط ۲۱۲: | خط ۲۱۴: | ||
وحدت اسلامى از ویژگى‌هاى قرآنى امت اسلامى و در شمار اصولى است که از اهمیت به‌سزایى برخوردارند و در صورت تزاحم، نسبت به احکام دیگرى که از اهمیت کمترى برخوردارند، اولویت دارد. | وحدت اسلامى از ویژگى‌هاى قرآنى امت اسلامى و در شمار اصولى است که از اهمیت به‌سزایى برخوردارند و در صورت تزاحم، نسبت به احکام دیگرى که از اهمیت کمترى برخوردارند، اولویت دارد. | ||
اصل برادرى اسلامى پایه عمومى روش برخورد مسلمانان با یکدیگر است. | اصل برادرى اسلامى پایه عمومى روش برخورد مسلمانان با یکدیگر است. | ||
=فصل سوم: رسالت مجمع و اهداف آن= | ====فصل سوم: رسالت مجمع و اهداف آن==== | ||
خلاصه رسالت مجمع جهانى تقریب، از این قرار است: | خلاصه رسالت مجمع جهانى تقریب، از این قرار است: | ||
اعتلاى سطح آشنایى و آگاهى؛ تعمیق تفاهم میان پیروان مذاهب اسلامى؛ تقویت احترام متقابل؛ تحکیم پیوندهاى برادرى اسلامى میان مسلمانان و اجتناب از تبعیض بر اساس وابستگى‌هاى مذهبى، قومى و ملى به منظور تحقق امت واحد اسلامى. | اعتلاى سطح آشنایى و آگاهى؛ تعمیق تفاهم میان پیروان مذاهب اسلامى؛ تقویت احترام متقابل؛ تحکیم پیوندهاى برادرى اسلامى میان مسلمانان و اجتناب از تبعیض بر اساس وابستگى‌هاى مذهبى، قومى و ملى به منظور تحقق امت واحد اسلامى. | ||
| خط ۲۲۰: | خط ۲۲۲: | ||
ـ پذیرفتن اختلاف میان مذاهب به وسیله عموم مسلمانان؛ اختلافى که خود برخاسته از اجتهادهاى منضبط است. | ـ پذیرفتن اختلاف میان مذاهب به وسیله عموم مسلمانان؛ اختلافى که خود برخاسته از اجتهادهاى منضبط است. | ||
ـ الگو قرار دادن رفتار ائمه و بزرگان مذهبى با یکدیگر به وسیله پیروان مذاهب مختلف اسلامى. عمل به این شیوه باید تمام پیروان مذاهب موجود در این زمان را شامل شود. | ـ الگو قرار دادن رفتار ائمه و بزرگان مذهبى با یکدیگر به وسیله پیروان مذاهب مختلف اسلامى. عمل به این شیوه باید تمام پیروان مذاهب موجود در این زمان را شامل شود. | ||
=فصل چهارم: عرصه‌هاى تقریب= | ====فصل چهارم: عرصه‌هاى تقریب==== | ||
عرصه‌هاى تقریب مذاهب مختلف اسلامى، شامل تمام جنبه‌هاى زندگى پیروان این مذاهب مى شود و در این میان مى توان مشخصاً به موارد زیر اشاره کرد: | عرصه‌هاى تقریب مذاهب مختلف اسلامى، شامل تمام جنبه‌هاى زندگى پیروان این مذاهب مى شود و در این میان مى توان مشخصاً به موارد زیر اشاره کرد: | ||
ـ عقاید: تمام مذاهب اسلامى داراى دیدگاه‌هاى یکسانى در خصوص اصول اعتقادى و ارکان اسلام هستند و اختلاف در فروع نیز لطمه‌اى به اصل اسلام و برادرى اسلامى نمى‌زند. | ـ عقاید: تمام مذاهب اسلامى داراى دیدگاه‌هاى یکسانى در خصوص اصول اعتقادى و ارکان اسلام هستند و اختلاف در فروع نیز لطمه‌اى به اصل اسلام و برادرى اسلامى نمى‌زند. | ||
| خط ۲۲۷: | خط ۲۲۹: | ||
ـ تاریخ: تردیدى نیست که مسلمانان بر روند تاریخى مشترک در مقاطع اصلى آن اتفاق نظر دارند و اختلاف‌هاى فرعى یا جزئى را نیز مى‌توان در فضاى آرام مطرح کرد و به توافق در موارد بسیارى دست یافت. به هر حال نباید اجازه دهیم اختلاف‌ها، پیامدهاى زیان‌بار خود را بر روند حرکت کنونى امت اسلامى برجاى گذارد. | ـ تاریخ: تردیدى نیست که مسلمانان بر روند تاریخى مشترک در مقاطع اصلى آن اتفاق نظر دارند و اختلاف‌هاى فرعى یا جزئى را نیز مى‌توان در فضاى آرام مطرح کرد و به توافق در موارد بسیارى دست یافت. به هر حال نباید اجازه دهیم اختلاف‌ها، پیامدهاى زیان‌بار خود را بر روند حرکت کنونى امت اسلامى برجاى گذارد. | ||
ـ مواضع سیاسى امت اسلام: بى‌شک مسلمانان همگى داراى دشمن مشترکى هستند که شایسته است در صفى واحد، هم‌چون دژى استوار، در برابرش بایستند. هم از این رو که ویژگى‌ها و خصوصیت‌هاى امت اسلامى، چنین ایستادگى اى را حتمى مى‌سازد و هم از این نظر که هیچ یک از مذاهب اسلامى، متضمن مطلبى در نفى یا رد چنین موضعى نیست. لذا شایسته است که رهبران و علما و اندیشمندان اسلامى، سیاست متحد و واحدى را در برابر این دشمنان در پیش گیرند. | ـ مواضع سیاسى امت اسلام: بى‌شک مسلمانان همگى داراى دشمن مشترکى هستند که شایسته است در صفى واحد، هم‌چون دژى استوار، در برابرش بایستند. هم از این رو که ویژگى‌ها و خصوصیت‌هاى امت اسلامى، چنین ایستادگى اى را حتمى مى‌سازد و هم از این نظر که هیچ یک از مذاهب اسلامى، متضمن مطلبى در نفى یا رد چنین موضعى نیست. لذا شایسته است که رهبران و علما و اندیشمندان اسلامى، سیاست متحد و واحدى را در برابر این دشمنان در پیش گیرند. | ||
=فصل پنجم: اصول و ارزش‌ها= | ====فصل پنجم: اصول و ارزش‌ها==== | ||
با عنایت به آن چه گذشت، مجمع جهانى تقریب مذاهب اسلامى در سیاست‌هاى اصلاحى و اجراى برنامه‌هاى خود پایبند اصول و ارزش هاى زیر است: | با عنایت به آن چه گذشت، مجمع جهانى تقریب مذاهب اسلامى در سیاست‌هاى اصلاحى و اجراى برنامه‌هاى خود پایبند اصول و ارزش هاى زیر است: | ||
ـ ضرورت همکارى کامل در مواردى که مسلمانان بر آن اتفاق نظر دارند. | ـ ضرورت همکارى کامل در مواردى که مسلمانان بر آن اتفاق نظر دارند. | ||
| خط ۲۴۰: | خط ۲۴۲: | ||
بنابراین و به طریق اولى بر مسلمانان واجب شده است که اختلاف‌هاى خود را از راه گفت‌وگوى مسالمت‌آمیز و رعایت آداب آن میان خود، حل و فصل کنند. | بنابراین و به طریق اولى بر مسلمانان واجب شده است که اختلاف‌هاى خود را از راه گفت‌وگوى مسالمت‌آمیز و رعایت آداب آن میان خود، حل و فصل کنند. | ||
ـ لزوم توجه تمام مسلمانان به جنبه‌هاى عملى تقریب و تجسم بخشیدن به این ارزش‌ها در زندگى خویش و کوشش همه جانبه در راه اجراى شریعت اسلامى در تمام عرصه‌هاى زندگى. | ـ لزوم توجه تمام مسلمانان به جنبه‌هاى عملى تقریب و تجسم بخشیدن به این ارزش‌ها در زندگى خویش و کوشش همه جانبه در راه اجراى شریعت اسلامى در تمام عرصه‌هاى زندگى. | ||
=فصل ششم: هدف‌هاى رسمى و سازمانى= | ====فصل ششم: هدف‌هاى رسمى و سازمانى==== | ||
ـ یارى رساندن به احیا و گسترش فرهنگ و آموزش اسلامى و دفاع از ساحت قرآن و سنت پیامبر اکرم(صلى الله علیه وآله). | ـ یارى رساندن به احیا و گسترش فرهنگ و آموزش اسلامى و دفاع از ساحت قرآن و سنت پیامبر اکرم(صلى الله علیه وآله). | ||
ـ کوشش در راه تحقق آشنایى و تفاهیم بیشتر میان علما، اندیشمندان و رهبران دینى جهان اسلام در عرصه‌هاى عقیدتى، فقهى، اجتماعى و سیاسى. | ـ کوشش در راه تحقق آشنایى و تفاهیم بیشتر میان علما، اندیشمندان و رهبران دینى جهان اسلام در عرصه‌هاى عقیدتى، فقهى، اجتماعى و سیاسى. | ||