قصاص

نویسنده این صفحه در حال ویرایش عمیق است.

یکی از نویسندگان مداخل ویکی وحدت مشغول ویرایش در این صفحه می باشد. این علامت در اینجا درج گردیده تا نمایانگر لزوم باقی گذاشتن صفحه در حال خود است. لطفا تا زمانی که این علامت را نویسنده کنونی بر نداشته است، از ویرایش این صفحه خودداری نمائید.
آخرین مرتبه این صفحه در

نام	قصاص
موضوع	فقهی

قصاص مجازاتی است که از دیرباز در جامعه بشری وجود داشته و ویژگی برجسته آن همانندی جرم و مجازات است. در قانون مجازات اسلامی‌ نیز اگر کسی به جان یا عضو دیگری آسیب برساند، حکم به قصاص او می ‌شود. یکی از مهمترین شرایط قصاص عضو که علما درباره آن اتفاق دارند، همانندی عضو آسیب دیده مجنی علیه و جانی است.

قصاص چیست

یکی از انواع مجازات در قانون قصاص است. قصاص در لغت به معنا و مفهوم مجازات و تلافی کردن بر اثر وقوع یک رخ داد است. حسب قانون مجازات اسلامی قصاص مجازات اصلی جنایت عمدی به نفس، اعضاء و منافع است.

انواع قصاص

مطابق قانون قصاص به 2 دسته تقسیم می شود. قصاص نفس و قصاص عضو. در قانون بر حسب میزان جرمی که رخ داده است قصاص برای مجازات اشخاص تعیین می گردد. قصاص در جنایت قتل عمدی قصاص نفس و جنایت قطع عضو و جرح را قصاص عضو می گویند.

مجازات قصاص

همانطور که گفته شد قصاص درلغت به معنای پیگیری کرن اتفاقی است که رخ داده است. در اصطلاح حقوقی قصاص به معنای قتلی است که به دنبال قتل دیگر می آید و در جایی دیگر قصاص به معنای پی گیری کردن اثر جنایت به گونه ای که قصاص کننده همان جنایتی را برجانی وارد کنند که جانی بر او یا مقتول وارد کرده است.

غالبا مردم جامعه و عوام قصاص را با اعدام اشتباه میگیرند. گرچه هردوی آنها مجازاتی است برای مجرم که از دسته مجازات بدنی و فیزیکی بوده است. اما باید به این نکته توجه شود که در اعدام معقوله ی سلب حیات مجرم منظور نظر قانون است در صورتیکه در حکم قصاص هم در خصوص سلب حیات و هم در خصوص اعضای بدن به کار می رود.

نکته قابل تامل در معقوله ی اعدام این است که مجازات اعدام غیر قابل گذشت است ولی مجازات قصاص حق اولیا دم بوده و جز جرایم قابل گذشت می باشد.

فی الواقع قصاص نفس زمانی رخ می دهد که جنایت صورت گرفته منجر به مرگ کسی باشد که در خصوص جرائم عمدی نیز می باشد و قصاص عضو هم زمانی رخ می دهد که بر اثر جنایت یکی از اعضای بدن شخص آسیب ببیند.

تفاوت قصاص با اعدام

1. اعدام موجب سلب حیات است اما قصاص هم موجب سلب حیات و هم قطع عضو شخص است.
2. قصاص با درخواست اولیای دم انجام می پذیرد. اما در خصوص اعدام از جانب مدعی العموم با اقامه دعوا صورت می پذیرد.
3. نقطه نظر اصلی در قصاص جرایم مستوجب قصاص است اما ممکن است در اعدام جرایم مستوجب حد، تعزیر یا بازدارنده باشند. مانند اعدام در خصوص جرایم مواد مخدر.
4. مجازات اعدام مجازات کلی و عمومی تر است که می توان در بسیاری از مجازات ها اعم از قتل و…. به آن حکم داد.
5. مجازات قصاص از سوی قاضی صادر می شود اما مجازات اعدام و صدور حکمش با اقامه دعوی از وسوی دادستان صادر می گردد.
6. مجازات قصاص قابل گذشت است و شاکی می تواند مجرم را ببخشد اما مجازات اعدام به دلیل اینکه از سوی قانونگذار تعیین می شود جرم غیر قابل بخشش می باشد.
7. نحوه اجرای قصاص با توجه به نوع انجام جرمی که رخ داده متفاوت است مثلا اینکه شخص با استفاده از چه آلتی انگشت شخص را قطع نموده است.اما اجرای حکم اعدام در خصوص همه یکسان بوده و به یک شکل که همان به دار زدن است صورت می گیرد.
8. مجازات قصاص یک نوع مجازات حدی است و نوع و میزان آن را شرع تعیین می کند. اما مجازات اعدام یک مجازات تعزیر است یا بازدارنده است که با صلاحدید قانونگذار برای تنبیه مجرم در نظر گرفته می شود.