۸۷٬۷۷۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'می خواهد' به 'میخواهد') برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
جز (جایگزینی متن - ' :' به ':') |
||
خط ۲۰۸: | خط ۲۰۸: | ||
*سب ولعن خلفا و صحابۀ مورد احترام تسنن <ref>(رک: ابن هیثم، 1388: 145-146 ؛ ابن عذاری؛ 1983: 1/ 159 ).</ref><br> | *سب ولعن خلفا و صحابۀ مورد احترام تسنن <ref>(رک: ابن هیثم، 1388: 145-146 ؛ ابن عذاری؛ 1983: 1/ 159 ).</ref><br> | ||
*بیاحترامی به کتب اصلی و علمای اهلسنت که موجب تاراندن آنان از مغرب و گرایش آنان به امویان شد<ref>(ابن هیثم، 1388: 186 ). (رک :ابوبکر مالکی، 1950 : 2/236- 238 ).</ref><br> | *بیاحترامی به کتب اصلی و علمای اهلسنت که موجب تاراندن آنان از مغرب و گرایش آنان به امویان شد<ref>(ابن هیثم، 1388: 186 ). (رک:ابوبکر مالکی، 1950: 2/236- 238 ).</ref><br> | ||
بر اثر این اقدامات افراطی مالکیان به قتلعام اقلیتهای اسماعیلی در قیروان، مهدیه و شهرهای دیگر پرداختند <ref>(ابن اثیر، 1989: 5 / 635).</ref> معز اولین خلیفۀ فاطمی بود که ناکامی این سیاست را دریافت و درصدد برآمد این شیوه را تغییر دهد. او پس از فتح مصر سیاستی متفاوت در برخورد با جامعۀ تسنن در پیش گرفت. | بر اثر این اقدامات افراطی مالکیان به قتلعام اقلیتهای اسماعیلی در قیروان، مهدیه و شهرهای دیگر پرداختند <ref>(ابن اثیر، 1989: 5 / 635).</ref> معز اولین خلیفۀ فاطمی بود که ناکامی این سیاست را دریافت و درصدد برآمد این شیوه را تغییر دهد. او پس از فتح مصر سیاستی متفاوت در برخورد با جامعۀ تسنن در پیش گرفت. | ||
خط ۲۱۴: | خط ۲۱۴: | ||
===ب: مهدی سازی در سیاستهای مذهبی فاطمیان مغرب=== | ===ب: مهدی سازی در سیاستهای مذهبی فاطمیان مغرب=== | ||
جنبه دیگر سیاست مذهبی فاطمیان مغرب تکیه بر اصل مهدویت و بهرهبرداری گسترده از آن بود. در قرن سوم در میان داعیان اسماعیلی شایع بود که ظهور مهدی نزدیک است و بر اساس بعضی روایات منسوب به اهلبیت (ع) این ظهور از مغرب خواهد بود. در روایاتی آمده بود که زمان ظهور در سال غلبۀ فاطمیان در مغرب است <ref>(رک: الدواداری، 1961 : 6 / 112)</ref> . در روایات اسماعیلی که قاضی نعمان جمعآوری کرده آمده است که پیامبر (ص) فرمود: بعد از گذشت سیصد از هجرت من، خورشید از مغرب طلوع خواهد کرد <ref>(قاضی نعمان، 1412 : 3 / 419 ).</ref> نتیجهگیری قاضی نعمان از این روایت این بود که چون خورشید نه در گذشته و نه در آینده از مغرب طلوع نکرده و نخواهد کرد، پس منظور رسولالله (ص) ظهور عبیدالله مهدی در مغرب است <ref>(قاضی نعمان، 1412 : 3 / 419 ). </ref> | جنبه دیگر سیاست مذهبی فاطمیان مغرب تکیه بر اصل مهدویت و بهرهبرداری گسترده از آن بود. در قرن سوم در میان داعیان اسماعیلی شایع بود که ظهور مهدی نزدیک است و بر اساس بعضی روایات منسوب به اهلبیت (ع) این ظهور از مغرب خواهد بود. در روایاتی آمده بود که زمان ظهور در سال غلبۀ فاطمیان در مغرب است <ref>(رک: الدواداری، 1961: 6 / 112)</ref> . در روایات اسماعیلی که قاضی نعمان جمعآوری کرده آمده است که پیامبر (ص) فرمود: بعد از گذشت سیصد از هجرت من، خورشید از مغرب طلوع خواهد کرد <ref>(قاضی نعمان، 1412: 3 / 419 ).</ref> نتیجهگیری قاضی نعمان از این روایت این بود که چون خورشید نه در گذشته و نه در آینده از مغرب طلوع نکرده و نخواهد کرد، پس منظور رسولالله (ص) ظهور عبیدالله مهدی در مغرب است <ref>(قاضی نعمان، 1412: 3 / 419 ). </ref> | ||
عبیدالله مهدی لقب مهدی را انتخاب کرد <ref> (المقریزی، 1996 : 1/ 66)</ref> تا وانمود کند شخصی است که خداوند او را برای تحقق حق انتخاب کرده است و حاکم زمین خواهد کرد. او برای استفاده از عنوان مهدویت در گسترش نفوذ فاطمیان، لقب فرزندش را القائم نهاد. اهمیت این نامگذاری وقتی آشکار خواهد شد که به یاد آوریم فرزند عبیدالله در حقیقت نام و لقب پیامبر (ص) را داشت؛ یعنی، ابوالقاسم محمد و این نامی است که مهدی موعود شیعی باید داشته باشد. <ref>(رک: قاضی نعمان، 1412: 3/ 371به بعد).</ref> | عبیدالله مهدی لقب مهدی را انتخاب کرد <ref> (المقریزی، 1996: 1/ 66)</ref> تا وانمود کند شخصی است که خداوند او را برای تحقق حق انتخاب کرده است و حاکم زمین خواهد کرد. او برای استفاده از عنوان مهدویت در گسترش نفوذ فاطمیان، لقب فرزندش را القائم نهاد. اهمیت این نامگذاری وقتی آشکار خواهد شد که به یاد آوریم فرزند عبیدالله در حقیقت نام و لقب پیامبر (ص) را داشت؛ یعنی، ابوالقاسم محمد و این نامی است که مهدی موعود شیعی باید داشته باشد. <ref>(رک: قاضی نعمان، 1412: 3/ 371به بعد).</ref> | ||
خط ۲۲۹: | خط ۲۲۹: | ||
سیاست مذهبی فاطمیان در مصر این بود که ضمن آزاد گذاشتن پیروان مذاهب دیگر در انجام شعائر و مناسک، آنان را غیرمستقیم به آیین اسماعیلی جذب کنند. این سیاست در بعضی از ادوار، بهویژه در بخشی از دوران الحاکم، تغییر کرد و رویکردی مشابه سیاستهای مذهبی فاطمیان در مغرب در پیش گرفته شد.<br> | سیاست مذهبی فاطمیان در مصر این بود که ضمن آزاد گذاشتن پیروان مذاهب دیگر در انجام شعائر و مناسک، آنان را غیرمستقیم به آیین اسماعیلی جذب کنند. این سیاست در بعضی از ادوار، بهویژه در بخشی از دوران الحاکم، تغییر کرد و رویکردی مشابه سیاستهای مذهبی فاطمیان در مغرب در پیش گرفته شد.<br> | ||
او اقدامات شدیدی علیه مسیحیان و یهودیان انجام داد؛ فرمان داد تا مسیحیان و یهودیان با لباسی جداگانه درملأعام ظاهر شوند تا از مسلمانان متمایز باشند، غلام و بردۀ مسلمان نگیرند، سوار اسب نشوند و به حمام مسلمانان وارد نشوند همچنین وی دستور داد اهل کتاب یا به دین اسلام درآیند یا به سرزمین روم مهاجرت کنند. <ref>ر ک: الدواداری ، 1961 : 6¤ 298 ؛المقریزی ،1996: 2 ¤ 93- 95 و 240؛ المقریزی،1998 : 4 ¤ 163 ؛ ابن تغری بردی ، 1963 : 4¤ 177؛Tritton, 1970: 33-38</ref> | او اقدامات شدیدی علیه مسیحیان و یهودیان انجام داد؛ فرمان داد تا مسیحیان و یهودیان با لباسی جداگانه درملأعام ظاهر شوند تا از مسلمانان متمایز باشند، غلام و بردۀ مسلمان نگیرند، سوار اسب نشوند و به حمام مسلمانان وارد نشوند همچنین وی دستور داد اهل کتاب یا به دین اسلام درآیند یا به سرزمین روم مهاجرت کنند. <ref>ر ک: الدواداری ، 1961: 6¤ 298 ؛المقریزی ،1996: 2 ¤ 93- 95 و 240؛ المقریزی،1998: 4 ¤ 163 ؛ ابن تغری بردی ، 1963: 4¤ 177؛Tritton, 1970: 33-38</ref> | ||
از سال 395 ﻫ .ق ، الحاکم تسامح مذهبی را نسبت به اهلسنت هم کنار گذاشت و سیاستی مشابه عبیدالله مهدی در مغرب در پیش گرفت. حاکم میخواست گرایشهای مذهبی خلاف معمول خود را با شدت هرچه بیشتر تحمیل کند. به همین علت با شدتی فوقالعاده به نهادهای بسیار ارزشمند اهل تسنن حمله کرد و به فرمان حاکم از شیخین به زشتی یاد کردند (<ref>المقریزی ،2:1996 ¤ 53 ).</ref> با حروف طلا بدترین ناسزاها و لعن و نفرینها را در بارۀ صحابۀ پیامبر (ص) که مورد احترام تودۀ مردم سنی بودند، بر دیوارهای مساجد، ازجمله جامع عتیق، ابواب، مغازهها، حجرهها و معابر نوشتند. از اقامۀ نماز تراویح به جماعت که پیشتر ممنوعیتی نداشت، جلوگیری شد <ref>(همان :2/3/54؛ المقریزی ، 1998 : 4¤ 163- 164 ؛ ابن تغری بردی ، 1963 : 4 ¤ 177 ).</ref> | از سال 395 ﻫ .ق ، الحاکم تسامح مذهبی را نسبت به اهلسنت هم کنار گذاشت و سیاستی مشابه عبیدالله مهدی در مغرب در پیش گرفت. حاکم میخواست گرایشهای مذهبی خلاف معمول خود را با شدت هرچه بیشتر تحمیل کند. به همین علت با شدتی فوقالعاده به نهادهای بسیار ارزشمند اهل تسنن حمله کرد و به فرمان حاکم از شیخین به زشتی یاد کردند (<ref>المقریزی ،2:1996 ¤ 53 ).</ref> با حروف طلا بدترین ناسزاها و لعن و نفرینها را در بارۀ صحابۀ پیامبر (ص) که مورد احترام تودۀ مردم سنی بودند، بر دیوارهای مساجد، ازجمله جامع عتیق، ابواب، مغازهها، حجرهها و معابر نوشتند. از اقامۀ نماز تراویح به جماعت که پیشتر ممنوعیتی نداشت، جلوگیری شد <ref>(همان:2/3/54؛ المقریزی ، 1998: 4¤ 163- 164 ؛ ابن تغری بردی ، 1963: 4 ¤ 177 ).</ref> | ||
سیاستهای سختگیرانۀ حاکم نهتنها نتیجۀ دلخواه او را به همراه نداشت، بلکه وضعیت را چنان برای وی بحرانی نمود که احساس کرد ادامۀ این حالت موجب شورش عمومیخواهد شد؛ لذا محدودیتهای پیشین همه لغو شد. | سیاستهای سختگیرانۀ حاکم نهتنها نتیجۀ دلخواه او را به همراه نداشت، بلکه وضعیت را چنان برای وی بحرانی نمود که احساس کرد ادامۀ این حالت موجب شورش عمومیخواهد شد؛ لذا محدودیتهای پیشین همه لغو شد. |