حزب مردم پاکستان: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۲: خط ۱۲:
|موسس حزب
|موسس حزب
|[[ذوالفقار علی بوتو]]
|[[ذوالفقار علی بوتو]]


|-
|-
خط ۲۶: خط ۲۵:
'''حزب مردم پاکستان (PPP)''' در سال 1967م، توسط [[ذوالفقار علی بوتو]] تاسیس شد. این حزب سیاسی سومین حزب بزرگ [[پاکستان]] است. [[بلاول بوتو زرداری]] رهبر فعلی این حزب پسر [[بی نظیر بوتو]] و رئیس جمهور اسبق پاکستان [[آصف علی زرداری]] می‌باشد <ref>[https://ur.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%A7%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D9%BE%DB%8C%D9%BE%D9%84%D8%B2_%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D9%B9%DB%8C برگرفته از سایت ویکی پدیای اردو]</ref>.
'''حزب مردم پاکستان (PPP)''' در سال 1967م، توسط [[ذوالفقار علی بوتو]] تاسیس شد. این حزب سیاسی سومین حزب بزرگ [[پاکستان]] است. [[بلاول بوتو زرداری]] رهبر فعلی این حزب پسر [[بی نظیر بوتو]] و رئیس جمهور اسبق پاکستان [[آصف علی زرداری]] می‌باشد <ref>[https://ur.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%A7%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D9%BE%DB%8C%D9%BE%D9%84%D8%B2_%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D9%B9%DB%8C برگرفته از سایت ویکی پدیای اردو]</ref>.


 
=تاسیس حزب=
= تاسیس حزب =
'''حزب مردم پاکستان (PPP)''' در سال 1967م، به رهبری [[ایوب خان]] تشکیل شد. '''ذوالفقار علی بوتو''' که در زمان ایوب خان به عنوان وزیر امور خارجه خدمت می‌کرد، در سال 1967م، پس از استعفا به دلیل اختلاف سیاسی، حزب را تشکیل داد.
'''حزب مردم پاکستان (PPP)''' در سال 1967م، به رهبری [[ایوب خان]] تشکیل شد. '''ذوالفقار علی بوتو''' که در زمان ایوب خان به عنوان وزیر امور خارجه خدمت می کرد، در سال 1967م، پس از استعفا به دلیل اختلاف سیاسی، حزب را تشکیل داد.
==شعار حزب==
== شعار حزب ==
شعارحزب '''نان، پارچه و خانه''' می‌باشد، حزب از ایدئولوژی [[سوسیالیسم]] دموکراتیک تقلید می‌کند. به نوشته وب سایت این حزب، هدف ذوالفقار علی بوتو ایجاد جامعه‌ای برابر و لغو نظام فئودالی به منظور حفاظت از دهقانان و منافع آنها بود.<br>
شعارحزب '''نان، پارچه و خانه''' می‌باشد، حزب از ایدئولوژی [[سوسیالیسم]] دموکراتیک تقلید می‌کند. به نوشته وب سایت این حزب، هدف ذوالفقار علی بوتو ایجاد جامعه ای برابر و لغو نظام فئودالی به منظور حفاظت از دهقانان و منافع آنها بود.<br>
در اولین بیانیه این حزب بعد تشکیل آمده بود: [[اسلام]] دین ما است، [[دموکراسی]] سیاست ما، [[سوسیالیسم]] اقتصاد ما و مردم منبع قدرت هستند. با این حال، پس از به قدرت رسیدن، بی نظیر بوتو تجارت و سرمایه گذاری خصوصی را تشویق کرد، که برخلاف سیاست ملی گرایانه پدرش بود که بر اساس آن همه بخش‌ها تحت کنترل دولت قرار گرفتند.
در اولین بیانیه این حزب بعد تشکیل آمده بود: [[اسلام]] دین ما است، [[دموکراسی]] سیاست ما، [[سوسیالیسم]] اقتصاد ما و مردم منبع قدرت هستند. با این حال، پس از به قدرت رسیدن، بی نظیر بوتو تجارت و سرمایه گذاری خصوصی را تشویق کرد، که برخلاف سیاست ملی گرایانه پدرش بود که بر اساس آن همه بخش ها تحت کنترل دولت قرار گرفتند.
اولین بار حزب در سال 1971م، پس از سقوط داکا(پاکستان شرقی) در دسامبر 1970م، به قدرت رسید.
اولین بار حزب در سال 1971م، پس از سقوط داکا(پاکستان شرقی) در دسامبر 1970م، به قدرت رسید.


= سیاست و انتخابات =
=سیاست و انتخابات=
حزب خواستار دو موضوع در مسائل سیاسی بود: 1- خواستار خودمختاری کامل استان ها بود. 2- مخالف مداخله نظامی و قضایی در هر امری از سیاست های حکومتی و دولتی بود.
حزب خواستار دو موضوع در مسائل سیاسی بود: 1- خواستار خودمختاری کامل استان‌ها بود. 2- مخالف مداخله نظامی و قضایی در هر امری از سیاست‌های حکومتی و دولتی بود.
== انتخابات ==
==انتخابات==
[[پرونده:ذوالفقار علی بوتو.jpg|250px|بندانگشتی|چپ|ذوالفقار علی بوتو]]
[[پرونده:ذوالفقار علی بوتو.jpg|250px|بندانگشتی|چپ|ذوالفقار علی بوتو]]
=== انتخابات 1970م ===
===انتخابات 1970م===
حزب در مقایسه با [[لیگ عوامی]] [[شیخ مجیب الرحمن]] در جایگاه دوم بود، اما به دلیل اختلافات سیاسی بین دو حزب و جدایی پاکستان شرقی، حزب مردم پاکستان دولت را تشکیل داد. '''ذوالفقار علی بوتو'''، که پس از سقوط داکا به عنوان رئیس حکومت نظامی برگزیده شد، در سال 1973 نخست وزیر این کشور شد.
حزب در مقایسه با [[لیگ عوامی]] [[شیخ مجیب الرحمن]] در جایگاه دوم بود، اما به دلیل اختلافات سیاسی بین دو حزب و جدایی پاکستان شرقی، حزب مردم پاکستان دولت را تشکیل داد. '''ذوالفقار علی بوتو'''، که پس از سقوط داکا به عنوان رئیس حکومت نظامی برگزیده شد، در سال 1973 نخست وزیر این کشور شد.
=== انتخابات 1977م ===
===انتخابات 1977م===
حزب در انتخابات مجدد پیروز شد، اما اپوزیسیون انتخابات را به تقلب متهم کرد و از ادای سوگند امتناع کرد. این جنجال سیاسی راه را برای حکومت نظامی [[ضیاءالحق]] هموار کرد.
حزب در انتخابات مجدد پیروز شد، اما اپوزیسیون انتخابات را به تقلب متهم کرد و از ادای سوگند امتناع کرد. این جنجال سیاسی راه را برای حکومت نظامی [[ضیاءالحق]] هموار کرد.
=== انتخابات 1988م ===
===انتخابات 1988م===
حزب دوباره به قدرت رسید و '''بی نظیر بوتو''' به عنوان نخست وزیر این کشور انتخاب شد.
حزب دوباره به قدرت رسید و '''بی نظیر بوتو''' به عنوان نخست وزیر این کشور انتخاب شد.
=== انتخابات 1990م ===
===انتخابات 1990م===
رئیس جمهور وقت، '''غلام اسحاق خان'''، دولت بی نظیر بوتو را به اتهام فساد اداری برکنار کرد.
رئیس جمهور وقت، '''غلام اسحاق خان'''، دولت بی نظیر بوتو را به اتهام فساد اداری برکنار کرد.
=== انتخابات 1993م ===
===انتخابات 1993م===
حزب سپس دولتی تشکیل داد که در آن بی نظیر بوتو به عنوان نخست وزیر انتخاب شد. دولت او دوباره در سال 1996م سرنگون شد و پس از آن او به انگلستان نقل مکان کرد.
حزب سپس دولتی تشکیل داد که در آن بی نظیر بوتو به عنوان نخست وزیر انتخاب شد. دولت او دوباره در سال 1996م سرنگون شد و پس از آن او به انگلستان نقل مکان کرد.
=== انتخابات 2008م ===
===انتخابات 2008م===
[[پرونده:آصف علی زرداری.jpg|250px|بندانگشتی|چپ|آصف علی زرداری رئیس مشترک حزب مردم پاکستان]]
[[پرونده:آصف علی زرداری.jpg|250px|بندانگشتی|چپ|آصف علی زرداری رئیس مشترک حزب مردم پاکستان]]
انتخابات عمومی چند ماه پس از ترور '''بی نظیر بوتو''' برگزار شد. بسیاری از مردم بر این باورند که همدلی ایجاد شده در اثر ترور بی نظیر بوتو نقش مهمی در به قدرت رساندن حزب مردم پاکستان خلق کرد. '''یوسف رضا گیلانی''' به عنوان نخست وزیر و آصف علی زرداری به عنوان رئیس جمهور انتخاب شدند.
انتخابات عمومی چند ماه پس از ترور '''بی نظیر بوتو''' برگزار شد. بسیاری از مردم بر این باورند که همدلی ایجاد شده در اثر ترور بی نظیر بوتو نقش مهمی در به قدرت رساندن حزب مردم پاکستان خلق کرد. '''یوسف رضا گیلانی''' به عنوان نخست وزیر و آصف علی زرداری به عنوان رئیس جمهور انتخاب شدند.
=== انتخابات 2013م ===
===انتخابات 2013م===
حزب به‌عنوان بزرگترین اپوزیسیون در پارلمان ظاهر شد و در عین حال دولت سند را تشکیل داد.
حزب به‌عنوان بزرگترین اپوزیسیون در پارلمان ظاهر شد و در عین حال دولت سند را تشکیل داد.
= دستاوردهای حزب در کشور پاکستان =
=دستاوردهای حزب در کشور پاکستان=
* در اولین دوره دولت حزب مردم پاکستان، "قانون اساسی پاکستان" در سال 1973م، تصویب کرد.
 
* برنامه هسته‌ای پاکستان با اولین دولت توسط '''ذوالفقار علی بوتو''' کلید خورد شعار او این بود '''اگر مردم پاکستان مجبور شوند علف بخورند ما بمب اتمی را خواهیم ساخت'''.
*در اولین دوره دولت حزب مردم پاکستان، "قانون اساسی پاکستان" در سال 1973م، تصویب کرد.
* حزب برای تحقق وعده خود مبنی بر کاهش فرقه گرایی و پایان دادن به سیستم فئودالی، زمین را بین کشاورزان فقیر توزیع کرد و کارخانه های فولاد پاکستان را راه اندازی کرد.
*برنامه هسته‌ای پاکستان با اولین دولت توسط '''ذوالفقار علی بوتو''' کلید خورد شعار او این بود '''اگر مردم پاکستان مجبور شوند علف بخورند ما بمب اتمی را خواهیم ساخت'''.
* بی نظیر بوتو، اولین نخست وزیر زن جهان اسلام، در دوره کوتاه مدت خود از سال 1988 تا 1990 و از 1993 تا 1996، ایستگاه های پلیس زنان را راه اندازی کرد، و به زنان برای تجارت وام داد. اعلامیه حقوق بشر   وین در سال 1993م به رسمیت شناخته شد. به عنوان یک حق و قاضی زن در دیوان عالی منصوب شد.  
*حزب برای تحقق وعده خود مبنی بر کاهش فرقه گرایی و پایان دادن به سیستم فئودالی، زمین را بین کشاورزان فقیر توزیع کرد و کارخانه‌های فولاد پاکستان را راه اندازی کرد.
* در سال 2006م، برای اولین بار در تاریخ پاکستان، یک زن هندو به نام راتنا باگوان داس چاولا با برگه حزب مردم پاکستان به عنوان سناتور انتخاب شد.  
*بی نظیر بوتو، اولین نخست وزیر زن جهان اسلام، در دوره کوتاه مدت خود از سال 1988 تا 1990 و از 1993 تا 1996، ایستگاه‌های پلیس زنان را راه اندازی کرد، و به زنان برای تجارت وام داد. اعلامیه حقوق بشر وین در سال 1993م به رسمیت شناخته شد. به عنوان یک حق و قاضی زن در دیوان عالی منصوب شد.
* هجدهمین متمم قانون اساسی را تصویب کرد که به استان ها اختیار می داد. این استان به NWFP به خیبر پختونخوا تغییر نام داد.
*در سال 2006م، برای اولین بار در تاریخ پاکستان، یک زن هندو به نام راتنا باگوان داس چاولا با برگه حزب مردم پاکستان به عنوان سناتور انتخاب شد.
* برای اولین بار در تاریخ کشور یک زن رئیس مجلس شورای ملی به نام [[فهمیده میرزا]] منصوب شد.
*هجدهمین متمم قانون اساسی را تصویب کرد که به استان‌ها اختیار می‌داد. این استان به NWFP به خیبر پختونخوا تغییر نام داد.
*برای اولین بار در تاریخ کشور یک زن رئیس مجلس شورای ملی به نام [[فهمیده میرزا]] منصوب شد.
*'''شری رحمان''' پس از انتخابات سنا در سال 2018م اولین رهبر اپوزیسیون در مجلس شد.
*'''شری رحمان''' پس از انتخابات سنا در سال 2018م اولین رهبر اپوزیسیون در مجلس شد.
= چالش‌ها و آسیب‌های سیاسی حزب =
 
=چالش‌ها و آسیب‌های سیاسی حزب=
[[پرونده:بلاول بوتو زرداری.jpg|250px|بندانگشتی|چپ|بلاول بوتو زرداری رهبر فعلی حزب مردم پاکستان]]
[[پرونده:بلاول بوتو زرداری.jpg|250px|بندانگشتی|چپ|بلاول بوتو زرداری رهبر فعلی حزب مردم پاکستان]]
[[ذوالفقار علی بوتو]] در سال 1978م، به دلیل قتل یکی از همرزمانش به دار آویخته شد، اما محاکمه او هنوز بحث برانگیز است.
[[ذوالفقار علی بوتو]] در سال 1978م، به دلیل قتل یکی از همرزمانش به دار آویخته شد، اما محاکمه او هنوز بحث برانگیز است.
در طول هر دو دولت بی نظیر بوتو، او و همسرش '''آصف علی زرداری''' ابتدا توسط '''غلام اسحاق خان''' در سال 1990م، و سپس توسط '''فاروق لگر'''ی در سال 1996 به فساد متهم شدند.
در طول هر دو دولت بی نظیر بوتو، او و همسرش '''آصف علی زرداری''' ابتدا توسط '''غلام اسحاق خان''' در سال 1990م، و سپس توسط '''فاروق لگر'''ی در سال 1996 به فساد متهم شدند.
روزی که بی نظیر بوتو در سال 2007م پس از نزدیک به ده سال تبعید از انگلستان به پاکستان بازگشت، دو انفجار در جاده کارساز کراچی اتفاق افتاد و حداقل 150 نفر را کشته شدند.
روزی که بی نظیر بوتو در سال 2007م پس از نزدیک به ده سال تبعید از انگلستان به پاکستان بازگشت، دو انفجار در جاده کارساز کراچی اتفاق افتاد و حداقل 150 نفر را کشته شدند.
اگرچه بی نظیر بوتو در انفجار خودروی بمب گذاری شده آسیبی ندید، اما حدود دو ماه بعد در جریان تجمعی در '''لیاکات باغ راولپندی''' کشته شد و پس از آن رهبری حزب به پسرش بلاول بوتو زرداری سپرده شد.
اگرچه بی نظیر بوتو در انفجار خودروی بمب گذاری شده آسیبی ندید، اما حدود دو ماه بعد در جریان تجمعی در '''لیاکات باغ راولپندی''' کشته شد و پس از آن رهبری حزب به پسرش بلاول بوتو زرداری سپرده شد.
حزب مردم پاکستان پس از به قدرت رسیدن در سال 2008م، توانست دوره خود را به پایان برساند، اما در دوران تصدی وی جنجال‌های زیادی به وجود آمد. '''یوسف رضا گیلانی'''، نخست وزیر سابق، مجبور شد به دلیل اهانت به دادگاه از نخست وزیری استعفا دهد.<br>
حزب مردم پاکستان پس از به قدرت رسیدن در سال 2008م، توانست دوره خود را به پایان برساند، اما در دوران تصدی وی جنجال‌های زیادی به وجود آمد. '''یوسف رضا گیلانی'''، نخست وزیر سابق، مجبور شد به دلیل اهانت به دادگاه از نخست وزیری استعفا دهد.<br>
== تیره شدن رابطه با آمریکا ==
==تیره شدن رابطه با آمریکا==
افزایش حملات هواپیماهای بدون سرنشین در مناطق شمالی و قبایلی پاکستان روابط با [[آمریکا]] را بیشتر تیره کرده است. روابط دوجانبه با آمریکا در سال 2011م، زمانی که ریموند دیویس، کارمند سابق سیا، دو موتورسوار را در لاهور به ضرب گلوله کشت. ریموند دیویس پاکستان را ترک کرد، زمانی که خانواده دو مرد جوان اعلام کردند که مبلغ آن را می پذیرند بدتر شد. روابط پاکستان وآمریکا با حمله نیروهای دریایی به ابوت آباد و کشتن [[اسامه بن لادن]]، رهبر [[القاعده]]، ضربه بزرگی خورد. دولت پاکستان مدعی شد که از این حمله مطلع نشده است اما دولت آمریکا خلاف این را اعلام کرد. در همان سال پاکستان پس از حمله هلیکوپترهای ناتو به پاسگاه سلاله و کشته شدن 28 پرسنل امنیتی خط تدارکات ناتو را به [[افغانستان]] بست.<br>
افزایش حملات هواپیماهای بدون سرنشین در مناطق شمالی و قبایلی پاکستان روابط با [[آمریکا]] را بیشتر تیره کرده است. روابط دوجانبه با آمریکا در سال 2011م، زمانی که ریموند دیویس، کارمند سابق سیا، دو موتورسوار را در لاهور به ضرب گلوله کشت. ریموند دیویس پاکستان را ترک کرد، زمانی که خانواده دو مرد جوان اعلام کردند که مبلغ آن را می‌پذیرند بدتر شد. روابط پاکستان وآمریکا با حمله نیروهای دریایی به ابوت آباد و کشتن [[اسامه بن لادن]]، رهبر [[القاعده]]، ضربه بزرگی خورد. دولت پاکستان مدعی شد که از این حمله مطلع نشده است اما دولت آمریکا خلاف این را اعلام کرد. در همان سال پاکستان پس از حمله هلیکوپترهای ناتو به پاسگاه سلاله و کشته شدن 28 پرسنل امنیتی خط تدارکات ناتو را به [[افغانستان]] بست.<br>
[[تروریسم]]، کشتار هدفمند اقلیت‌ها، اخاذی و جنایات خیابانی نیز در دولت حزب مردم افزایش یافت. جدای از حکومت ذوالفقار علی بوتو، رسوایی‌های فساد زیادی در همه دولت‌های حزب مردمی آشکار شد. حزب در دوران حکومت نظامی [[پرویز مشرف]] مورد خشم و غضب قرار گرفته و رهبر آن به اتهام مالی تحت پیگرد قرار گرفته بودند<ref>[https://www.dawnnews.tv/news/1078532 برگرفته از سایت اردو زبان دان نیوز]
[[تروریسم]]، کشتار هدفمند اقلیت‌ها، اخاذی و جنایات خیابانی نیز در دولت حزب مردم افزایش یافت. جدای از حکومت ذوالفقار علی بوتو، رسوایی‌های فساد زیادی در همه دولت‌های حزب مردمی آشکار شد. حزب در دوران حکومت نظامی [[پرویز مشرف]] مورد خشم و غضب قرار گرفته و رهبر آن به اتهام مالی تحت پیگرد قرار گرفته بودند<ref>[https://www.dawnnews.tv/news/1078532 برگرفته از سایت اردو زبان دان نیوز]
</ref> .
</ref> .


= بلاول بوتو زرداری رهبر حزب در قامت وزیر امور خارجه پاکستان =
=بلاول بوتو زرداری رهبر حزب در قامت وزیر امور خارجه پاکستان=
'''بلاول بوتو زرداری''' در دولت [[شهباز شریف]] رهبر حزب [[حزب مسلم لیگ نواز پاکستان|مسلم لیگ نواز]] به عنوان سی‌وهفتمین وزیر امور خارجه این کشور در سال 2022م، انتخاب شد.
'''بلاول بوتو زرداری''' در دولت [[شهباز شریف]] رهبر حزب [[حزب مسلم لیگ نواز پاکستان|مسلم لیگ نواز]] به عنوان سی‌وهفتمین وزیر امور خارجه این کشور در سال 2022م، انتخاب شد.
== گسترش رابطه با ایران ==
==گسترش رابطه با ایران==
وزیر امورخارجه ایران '''امیرعبداللهیان''' در تماس تلفنی که با '''بلاول بوتو زرداری''' بعد انتخاب او به وزرات امور خارجه داشتند این مطالب را بیان کرد: امیدوارم در دوره مدیریت شما در دستگاه دیپلماسی پاکستان شاهد گسترش بیش از پیش مناسبات دو کشور باشیم. [[جمهوری اسلامی ایران]] و پاکستان امسال هفتاد و پنجمین سالگرد روابط خود را جشن می‌گیرند و این روابط که مبتنی بر اشتراکات گسترده فرهنگی تاریخی و زبانی است، می‌تواند به الگوی روابط بین کشور‌های [[مسلمان]] تبدیل شود. ما مسائل مختلف و متنوعی برای همکاری در دستور کار داریم و با قوت به دنبال ارتقای روابط در تمامی ابعاد هستیم، وظیفه ما ایجاد حمایت‌ها و تسهیلات نوین متقابل است که مورد انتظار رهبران و مردم دو کشور است.
وزیر امورخارجه ایران '''امیرعبداللهیان''' در تماس تلفنی که با '''بلاول بوتو زرداری''' بعد انتخاب او به وزرات امور خارجه داشتند این مطالب را بیان کرد: امیدوارم در دوره مدیریت شما در دستگاه دیپلماسی پاکستان شاهد گسترش بیش از پیش مناسبات دو کشور باشیم. [[جمهوری اسلامی ایران]] و پاکستان امسال هفتاد و پنجمین سالگرد روابط خود را جشن می‌گیرند و این روابط که مبتنی بر اشتراکات گسترده فرهنگی تاریخی و زبانی است، می‌تواند به الگوی روابط بین کشور‌های [[مسلمان]] تبدیل شود. ما مسائل مختلف و متنوعی برای همکاری در دستور کار داریم و با قوت به دنبال ارتقای روابط در تمامی ابعاد هستیم، وظیفه ما ایجاد حمایت‌ها و تسهیلات نوین متقابل است که مورد انتظار رهبران و مردم دو کشور است.
او در جواب تماس تلفنی وزیر امور خارجه ایران گفت: روابط خوب پاکستان با کشور دوست ایران و اشتراکات مردمی، تاریخی و فرهنگی بین دو کشور و عزم اسلام آباد برای گسترش هرچه بیشتر روابط دوجانبه، با رفع موانع موجود مناسبات اقتصادی دو کشور نیز بیش از بیش گسترش یابد<ref>[https://mfa.gov.ir/portal/newsview/678111/%DA%AF%D9%81%D8%AA%DA%AF%D9%88%DB%8C-%D8%AA%D9%84%D9%81%D9%86%DB%8C-%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%A7-%D9%88%D8%B2%DB%8C%D8%B1-%D8%A7%D9%85%D9%88%D8%B1-%D8%AE%D8%A7%D8%B1%D8%AC%D9%87-%D8%AC%D8%AF%DB%8C%D8%AF-%D9%BE%D8%A7%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 برگرفته از سایت خبرگزاری وزارت امور خارجه ایران]</ref>.  
او در جواب تماس تلفنی وزیر امور خارجه ایران گفت: روابط خوب پاکستان با کشور دوست ایران و اشتراکات مردمی، تاریخی و فرهنگی بین دو کشور و عزم اسلام آباد برای گسترش هرچه بیشتر روابط دوجانبه، با رفع موانع موجود مناسبات اقتصادی دو کشور نیز بیش از بیش گسترش یابد<ref>[https://mfa.gov.ir/portal/newsview/678111/%DA%AF%D9%81%D8%AA%DA%AF%D9%88%DB%8C-%D8%AA%D9%84%D9%81%D9%86%DB%8C-%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%A7-%D9%88%D8%B2%DB%8C%D8%B1-%D8%A7%D9%85%D9%88%D8%B1-%D8%AE%D8%A7%D8%B1%D8%AC%D9%87-%D8%AC%D8%AF%DB%8C%D8%AF-%D9%BE%D8%A7%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 برگرفته از سایت خبرگزاری وزارت امور خارجه ایران]</ref>.  


= منابع =
=منابع=
[[رده: احزاب]]
[[رده: احزاب]]
[[رده: احزاب جهان اسلام]]
[[رده: احزاب جهان اسلام]]
[[رده: پاکستان]]
[[رده: پاکستان]]
<references />
Writers، confirmed، مدیران
۸۷٬۹۸۰

ویرایش