نقد و بررسی ادله قائلین به لزوم مرجعیت روایات در تفسیر قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

==گفتار اعلام فریقین در عدم امکان فهم قرآن بدون روایات==

نکات اصلی دیدگاه ایشان به شرح ذیل می‌باشد:  

ظاهرگفتارابن عباس این است که برخی از معانی قرآن از ضروریات دینی بوده که درکش بر همگان بدیهی و روشن است بگونه‌ای که همه مسلمین بدان اذعان دارند. برخی از معانی قرآن هم تنها برای کسانی که عارف به لغت عربی هستند واضح و ضروری است اما برخی از معانی بگونه‌ای است که فقط علماء نسبت بدان اگاهی دارند.[[نقد و بررسی ادله قائلین به لزوم مرجعیت روایات در تفسیر قرآن#%20ftn4|[4]]]

ایشان در بیان اینکه تفسیر قرآن فقط با روایات ممکن خواهد بود می‌نویسد:

==ابن تیمیه:==

===1-تبیین همه قرآن توسط پیامبر ص برای صحابه===

===2- دریافت تفسیر جامع قرآن توسط تابعین از صحابه===

==3- مراتب چهارگانه تفسیر قرآن که برترین آن‌هاروش تفسیر قرآن به قرآن می‌باشد :==

==4-لزوم رجوع به سنت در تفسیر قرآن در صورت فقدان تفسیر قرآن به قرآن==

===5-لزوم تفسیر قرآن به اقوال صحابه===

==6-لزوم تفسیرقرآن به قول تابعین فی الجمله==

ایشان در زمینه رجوع به قول تابعین تحت عنوان: "فصل تفسیر القرآن بأقوال التابعین" می‌نویسد:  

از مطالبی که بیان گردید معلوم شد در بین اعلام فریقین عده‌ای قائل به لزوم رجوع به روایات در تفسیر قرآن و عدم جواز تفسیر به غیر این روش می‌باشند  

ایشان در تفسیر "التبیان فی تفسیر القرآن" ضمن بیان دیدگاه قائلین به لزوم مراجعه به روایات در تفسیر قرآن، انرا مناقض با اموزه‌های قرآن دانسته و معتقد است باید از ظاهر روایاتی که دلالت بر چنین معنائی دارند چشم پوشید:

نتیجه انکه بر اساس دیدگاه شیخ طوسی، فهم فی الجمله قرآن - بدون مراجعه به روایت لااقل درفرض دوم و چهارم - خواهد بود.

نقد علامه طباطبائی به گفتار اخباریین در لزوم مرجعیت روایات در فهم قرآن مشتمل بر اموری است که در اینجا بیان می‌کنیم:  

متن کلام ایشان در پاسخ به ادعای اخباریین به شرح ذیل است:  

...بله، البته جزئیات احکام چیزى نیست که هر کس بتواند مستقلا و بدون مراجعه به بیانات رسول خدا ( ص ) آن را از قرآن کریم استخراج کند، هم چنان که خود قرآن هم مردم را به آن جناب ارجاع داده، و فرموده: « ما آتاکُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوه وَما نَهاکُمْ عَنْه فَانْتَهُوا » و در این معنا آیاتى دیگر نیز هست، و همچنین جزئیات قصص و معارفى از قبیل مساله معاد..[[نقد و بررسی ادله قائلین به لزوم مرجعیت روایات در تفسیر قرآن#%20ftn17|[17]]]

ایشان در تمسک به روایات متواتر جهت رد ادعای اخباریین فریقین می‌نویسد:

گفتار ایشان در این زمینه به شرح ذیل می‌باشد:  

... احادیثى که از طرق صحابه از رسول خدا نقل شده در بین خود آنها اختلاف، و بلکه در بین احادیثى که از یکى از صحابه نقل شده اختلاف هست، و این بر هیچ حدیث شناس متتبع پوشیده نیست.[[نقد و بررسی ادله قائلین به لزوم مرجعیت روایات در تفسیر قرآن#%20ftn19|[19]]]

ایشان در این زمینه می‌نویسد:  

===5-توالی فاسدی که بر نظریه اخباریین فریقین – مرجعیت روایات در فهم قرآن - مترتب می‌شود:===

ایشان در این زمینه می‌فرماید:  

و اما اینکه بعید شمردند که معانى قرآن بر صحابه پوشیده مانده باشد، با اینکه مردمى فهمیده و کوشاى در فهم بوده‌اند استبعادى است نابجا، به دلیل همان اختلافى که در اقوال آنان در معانى بسیارى از آیات هست، و اختلاف و تناقض جز با پوشیده ماندن حق و مشتبه شدن راه حق و راه باطل، تصور ندارد [[نقد و بررسی ادله قائلین به لزوم مرجعیت روایات در تفسیر قرآن#%20ftn21|[21]]]

===7-عدم تنافی قول به استغنای قرآن در تفسیر به غیر قرآن با حدیث ثقلین===

باز ممکن است اخباریین و قائلین به لزوم مرجعیت روایات در تفسیر بگویند: از رسول خدا ( ص ) به نقل صحیح رسیده است که در آخرین خطبه اى که ایراد کرد فرمود: « انى تارک فیکم الثقلین، الثقل الاکبر و الثقل الاصغر، فاما الاکبر فکتاب ربى، و اما الاصغر فعترتى اهل بیتى، فاحفظونى فیهما، فلن تضلوا ما تمسکتم بهما ».

ایشان در پاسخ گفتار فوق می‌فرماید:  

علاوه بر اینکه نظیر روایاتى که از رسول خدا ( ص ) در دعوت مردم به اخذ قرآن و تدبر در آن و عرضه احادیث بر آن وارد شده، روایاتى هم از ائمه اهل بیت ( ع ) وارد شده است..[[نقد و بررسی ادله قائلین به لزوم مرجعیت روایات در تفسیر قرآن#%20ftn23|[23]]]

2- برترین روش فهم و تفسیر قرآن، تدبر درایات قرآن می‌باشد.  

<br />

----... وتلک الأحادیث الشریفة – نظیر: "أنّ تفسیر القرآن لا یجوز إلاّ بالأثر الصحیح والنصّ الصریح و من فسّر القرآن برأیه فأصاب..."- مع تواترها معنىً صریحة فی أنّ استنباط الأحکام النظریةمن کتاب الله ومن السنّة النبویة شغلُهم -سلام الله علیهم - لا شغل الرعیة، معلّلا بأنّه ( صلى الله علیه وآله ) بأمر الله تعالى خصّ أمیر المؤمنین وأولاده الطاهرین ( علیهم السلام ) بتعلیم ناسخ القرآن ومنسوخه وبتعلیم ما هو المراد منه وبتعلیم أنّ أیّة آیة من القرآن باقیة على ظاهرها وأیّة آیة لم تبق منه على ظاهرها، وبأنّ کثیراً من ذلک مخفی عندهم ( علیهم السلام ) وبأنّ ما اشتهر بین العامّة - من أنّ کلّ ما جاء به النبیّ ( صلى الله علیه وآله ) من حکم وتفسیر ونسخ وتقیید وغیرها أظهره بین یدی أصحابه وتوفّرت الدواعی على أخذه ونشره ولم تقع بعده[1] ( صلى الله علیه وآله ) فتنة اقتضت إخفاء بعضها -غیر صحیح- انتهی –.[1]  

[[نقد و بررسی ادله قائلین به لزوم مرجعیت روایات در تفسیر قرآن#%20ftnref21|[21]]]: المیزان ج 3ص 86:....على أن هذا الطریق وهو الاقتصار على ما نقل من مفسری صدرالاسلام من الصحابة والتابعین فی معانی الآیات القرآنیة یوجب توقف العلم فی سیره وبطلان البحث فی أثره کما هو مشهود فی ما بأیدینا من کلمات الاوایل والکتب المؤلفة فی التفسیر فی القرون الأولى من الاسلام ولم ینقل منهم فی التفسیر إلا معان ساذجة بسیطة خالیة عن تعمق البحث وتدقیق النظر فأین ما یشیر إلیه قوله تعالى " ونزلنا علیک الکتاب تبیانا لکل شئ " النحل - 89 -من دقائق المعارف فی القرآن ؟وأما استبعاد أن یختفی علیهم معانی القرآن مع ما هم علیه من الفهم والجد والاجتهاد فیبطله نفس الخلاف الواقع بینهم فی معانی کثیر من الآیات والتناقض الواقع فی الکلمات المنقولة عنهم إذ لا یتصور اختلاف ولا تناقض إلا مع فرض خفاء الحق واختلاط طریقه بغیره- ترجمه از ترجمه المییزان ج 3ص133-

قلت : ما ذکرناه فی معنى اتباع بیان النبی صلى الله علیه وآله وسلم آنفا جار هیهنا بعینه والحدیث غیر مسوق لابطال حجیة ظاهر القرآن وقصر الحجیة على ظاهر بیان أهل البیت علیهم السلام کیف وهو صلى الله علیه وآله وسلم یقول: لن یفترقا فیجعل الحجیة لهما معا فللقرآن الدلالة على معانیه والکشف عن المعارف الإلهیة ولأهل البیت الدلالة على الطریق وهدایة الناس إلى أغراضه ومقاصده. على أن نظیر ما ورد عن النبی صلى الله علیه وآله وسلم فی دعوة الناس إلى الاخذ بالقرآن والتدبر فیه وعرض ما نقل عنه علیه وارد عن أهل البیت علیهم السلام- ترجمه از ترجمه المییزان ج 3ص133-134

[[رده: مقالات]]

[[رده: تفسیر قرآن]]