عبدالجباریه

عبدالجباریه‏ پیروان عبدالجبار بن عبدالرحمن بودند که پس از ابومسلم در خراسان قیام کرد.

شرح حال موسس

عبدالجبار بن عبدالرحمان ازدی در زمان منصور دوانیقی عامل خراسان بود و قبل از آن متصدی امور شرطه خلیفه در بغداد بود. وی در سال 142 هجری قمری بر خلیفه طغیان کرد و طرفداران بنی‌عباس را می‌‏کشت و مردم را دعوت به شیعیان علوی می‌‏کرد. منصور نامه‌ای به او نوشت و قسم خورد که او را خواهد کشت. عبدالجبار در سال ۱۴۱ هجری قمری از طرف منصور از مقامش خلع شد. پس از آن وی علیه منصور عصیان و سرکشی‌اش را آشکار کرد. منصور حکومت خراسان را به اسد بن عبدالله خزاعی واگذار کرد و دفع عبدالجبار را بر عهده او نهاد. اسد در مرو با عبدالجبار روبرو شد و پس از جنگی که درگرفت، عبدالجبار شکست خورد و سپس دستگیر شد، اسد او را به نزد منصور فرستاد و به امر خلیفه گردنش را زدند و جسدش را بر دار کردند و به نقلی اول دست و پایش را بریدند، سپس سرش را جدا کردند. مورخان سال واقعه عصیان عبدالجبار را با اختلاف بین 141 تا 148 نوشته‌اند. در این شورش اعراب یمانی که بیشتر به خاندان علی بن أبی‌طالب (ع) ارادت داشتند او را یاری می‏ کردند. گردیزی به ارتباط عبدالجبار با سپیدجامگان اشاره کرده است. سپیدجامگان در آن روزگار، طرفدار ابومسلم بودند. گردیزی می‌نویسد چون عبدالجبار مقابل منصور ایستاد او را بر مردی به نام برازبنده بن بمرون دلالت کردند و این مرد ادعا می‌‌کرد که او ابراهیم بن عبدالله هاشمی است. عبدالجبار شخصی را فرستاد و با او بیعت کرد و علم سپید بر افراشت و مردم را به اطاعت از برازبنده خواند و از «خزاعیان» جمعی را به قتل رساند. منصور لشکریانی به فرماندهی حرب بن زیاد و پسرش مهدی به دفع عبدالجبار فرستاد. در این نبرد آن مرد که خود را عبدالله هاشمی می‌‏‌خواند، یعنی برازبنده به دست حرب کشته شد و عبدالجبار گریخت و در ششم ماه ربیع الاول سال 142 اسیر شد و او را نزد منصور برده وی را به قتل رساندند. برازبنده که خود را یکی از خاندان هاشمی معرفی می‏‌کرد چنان که از نامش پیداست، مردی ایرانی و از سپیدجامگان بود.