۸۵٬۹۶۳
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'در این باره' به 'در‌این‌باره'
جز (جایگزینی متن - 'علیه السلام' به 'علیه‌السلام') |
جز (جایگزینی متن - 'در این باره' به 'در‌این‌باره') |
||
| خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
==توحید افعالی از منظر مذاهب اسلامی== | ==توحید افعالی از منظر مذاهب اسلامی== | ||
در‌این‌باره هر یک از مذاهب مشهور کلامی نظرات بعضا متفاوتی ارایه داده‌اند که البته می‌توان از میان بیشتر این نظرات، به وجه الجمع قابل قبول همه مذاهب دست یافت. با این توضیح که در عین اعتقاد به فاعلیت انحصاری خدا نسبت به مخلوقات، و به قول[[ملاصدرا]] لاموثر فی الوجود الا الله. در عالم وجود، جز خدا هیچ موثر(فاعلی) شناخته نمی‌شود <ref> صدرالمتالهین ، الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه ، ج6، ص373</ref>انسان نیز فاعل واقعی فعل خود به حساب می‌آید. در این تعریف، خداوند عله العلل همه افعال هستی است. با این حال مذاهب مشهوری چون امامیه، [[معتزله]]، [[اشاعره]]، [[ماتریدیه]] و [[اهل حدیث]] هر کدام فراخور فهم خوداز توحید افعالی که به طور مستقیم با افعال عباد و نحوه تبیین آن با جبر و اختیار گره می‌خورد، تفاسیری ارایه داده‌اند که بعضا قابل توجه است و همان طور که اشاره شد، می‌شود از میان همه آن‌ها به وجه الجمع قابل قبولی رسید. | |||
[[امامیه]] اگر چه چون سایر مذاهب، به توحید افعالی سخت معتقدند و بر همین مبنا خدا را خالق افعال و خلق را منحصر به او می‌دانند که ناظر به یک بخش از آیات قرآن است، اما در مقابل و مطابق با بخشی دیگر از آیات قرآن، به [[عدل الهی]] نیز اعتقاد دارند و انسان را مسئول افعال خود دانسته و او را نسبت به آن چه انجام می‌دهد، تحسین کرده مستحق جزا می‌دانند.امامیه در تفسیر این مطلب مطابق با تعالیم [[اولیای الهی]] گام بر می‌دارند و به روایتی استناد می‌کنند آن گاه که شخصی از [[امام علی علیه‌السلام]] راجع به قدر و تکلیف افعال بشر در مواجهه با توحید افعالی می‌پرسد، <ref> محمد باقر مجلسی ، بحارالانوار ، ج۵، ص۵۷</ref>امر بین الامرین را تعلیم می‌کند. یعنی راهی میان جبر و تفویض.در این صورت، علاوه بر حفظ حریم توحید افعالی، مسئولیت افعال بشر بر عهده خود آن‌ها خواهد بود. | [[امامیه]] اگر چه چون سایر مذاهب، به توحید افعالی سخت معتقدند و بر همین مبنا خدا را خالق افعال و خلق را منحصر به او می‌دانند که ناظر به یک بخش از آیات قرآن است، اما در مقابل و مطابق با بخشی دیگر از آیات قرآن، به [[عدل الهی]] نیز اعتقاد دارند و انسان را مسئول افعال خود دانسته و او را نسبت به آن چه انجام می‌دهد، تحسین کرده مستحق جزا می‌دانند.امامیه در تفسیر این مطلب مطابق با تعالیم [[اولیای الهی]] گام بر می‌دارند و به روایتی استناد می‌کنند آن گاه که شخصی از [[امام علی علیه‌السلام]] راجع به قدر و تکلیف افعال بشر در مواجهه با توحید افعالی می‌پرسد، <ref> محمد باقر مجلسی ، بحارالانوار ، ج۵، ص۵۷</ref>امر بین الامرین را تعلیم می‌کند. یعنی راهی میان جبر و تفویض.در این صورت، علاوه بر حفظ حریم توحید افعالی، مسئولیت افعال بشر بر عهده خود آن‌ها خواهد بود. | ||