ابراهیم حسین شاذلی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۹: خط ۱۹:
</div>
</div>


'''ابراهیم حسین شاذلی''' مشهور به '''سید قطب''' ادیب برجسته، نویسنده و نظریه‌پرداز اسلام‌گرای مصری بود. اندیشه‌ها و نظریات سید قطب تحت تأثیر اندیشه‌های اندیشمندان معاصر خود نظیر ابوالاعلی مودودی بوده و نقش عمده‌ای در احیای تفکر بنیادگرای قرن هشتم مانند ابن تیمیه داشـته است. وی در دهه‌ی ۱۹۷۰ میلادی بـه عنوان‌ یک ایدئولوگ، نقش رهبری بنیادگرایی [[اخوان المسلمین]] را به‌ عهده‌ داشته و در ظـهور‌ مـجدد‌ اخـوان‌ در اوایل دهه‌ ۱۹۶۰ میلادی نقش اساسی داشت و یکی از عوامل مهم انـسجام دوباره گروه اخوان‌ المسلمین گردید. امروزه اثرگذاری نظریات‌ سید‌ قطب‌ در فکر و عمل اسلام‌گرایان‌ پس از او‌ چه‌ در [[مصر]] و چه در کـشورهای عـربی قـابل شناسایی است. بازتاب اندیشه سید قطب در مصر باعث تحولات عمیقی در این کشور شد که از جمله آن مـی‌توان‌ بـه‌ انشعاب‌ در سازمان اخوان المسلمین و به وجود آمدن سـازمان‌هایی مـانند‌ الجهاد و سایر گروه‌های‌ رادیکال اسلامی (برخی گروه‌هایی مانند القاعده را بازتابی از اندیشه‌هایی سید قطب می‌ دانند) و نیز‌ جریان‌ ترور‌ [[انور سادات]] (رئیـس‌جمهور مصر) اشاره کرد. با گذشت سالها از اعدام‌ سید‌ قطب، شـخصیت و اندیشه وی به عنوان یک الگوی مبارز، در ذهن و عمل‌ گروه‌های اسلام‌گرا زنده است‌ و هنوز‌ برخی‌ گروهای اسلام‌گرا وی را به عـنوان رهـبر مـعنوی و الگوی مبارزه خود می‌دانند‌.
'''ابراهیم حسین شاذلی''' مشهور به '''سید قطب''' ادیب برجسته، نویسنده و نظریه‌پرداز اسلام‌گرای مصری بود. اندیشه‌ها و نظریات سید قطب تحت تأثیر اندیشه‌های اندیشمندان معاصر خود نظیر ابوالاعلی مودودی بوده و نقش عمده‌ای در احیای تفکر بنیادگرای قرن هشتم مانند ابن تیمیه داشـته است. وی در دهه‌ی ۱۹۷۰ میلادی بـه عنوان‌ یک ایدئولوگ، نقش رهبری بنیادگرایی [[اخوان المسلمین]] را به‌ عهده‌ داشته و در ظـهور‌ مـجدد‌ اخـوان‌ در اوایل دهه‌ ۱۹۶۰ میلادی نقش اساسی داشت و یکی از عوامل مهم انـسجام دوباره گروه اخوان‌ المسلمین گردید. امروزه اثرگذاری نظریات‌ سید‌ قطب‌ در فکر و عمل اسلام‌گرایان‌ پس از او‌ چه‌ در [[مصر]] و چه در کـشورهای عـربی قـابل شناسایی است. بازتاب اندیشه سید قطب در مصر باعث تحولات عمیقی در این کشور شد که از جمله آن مـی‌توان‌ بـه‌ انشعاب‌ در سازمان اخوان المسلمین و به وجود آمدن سـازمان‌هایی مـانند‌ الجهاد و سایر گروه‌های‌ رادیکال اسلامی (برخی گروه‌هایی مانند القاعده را بازتابی از اندیشه‌هایی سید قطب می‌دانند) و نیز‌ جریان‌ ترور‌ [[انور سادات]] (رئیـس‌جمهور مصر) اشاره کرد. با گذشت سالها از اعدام‌ سید‌ قطب، شـخصیت و اندیشه وی به عنوان یک الگوی مبارز، در ذهن و عمل‌ گروه‌های اسلام‌گرا زنده است‌ و هنوز‌ برخی‌ گروهای اسلام‌گرا وی را به عـنوان رهـبر مـعنوی و الگوی مبارزه خود می‌دانند‌.
   
   
=زندگی‌نامه‌=
=زندگی‌نامه‌=
خط ۸۳: خط ۸۳:
معالم فـی الطـریق ثمره‌ی زندگی قطب و اوج آثار ادبی و فکری سید قطب‌ است‌ که‌ قسمت اعظم آن به موعظه‌ی اسلامی ربطی ندارد و سند مهمی است‌ که‌ به ایدئولوژی جنبش‌ اسلامی مربوط می‌شود. اقدامات‌ گرایشات‌ عمده‌ جـنبش مذکور، در اصولی‌که در کتاب‌ معلم‌ فی طریق مندرج است به روشی به چشم می‌خورد و بدین ترتیب بود که‌ معالم‌ فی‌ الطریق در نهایت به‌ مانیفست‌ اغلب جنبش‌های‌ اسلام‌گرا‌ تبدیل‌ شد. به عـبارتی مـعالم فی‌ الطریق‌ دروازهء‌ رسیدن به ایدئولوژی جنبش اسلامی دهه‌ی ۱۹۷۰ می‌باشد.
معالم فـی الطـریق ثمره‌ی زندگی قطب و اوج آثار ادبی و فکری سید قطب‌ است‌ که‌ قسمت اعظم آن به موعظه‌ی اسلامی ربطی ندارد و سند مهمی است‌ که‌ به ایدئولوژی جنبش‌ اسلامی مربوط می‌شود. اقدامات‌ گرایشات‌ عمده‌ جـنبش مذکور، در اصولی‌که در کتاب‌ معلم‌ فی طریق مندرج است به روشی به چشم می‌خورد و بدین ترتیب بود که‌ معالم‌ فی‌ الطریق در نهایت به‌ مانیفست‌ اغلب جنبش‌های‌ اسلام‌گرا‌ تبدیل‌ شد. به عـبارتی مـعالم فی‌ الطریق‌ دروازهء‌ رسیدن به ایدئولوژی جنبش اسلامی دهه‌ی ۱۹۷۰ می‌باشد.
کتاب معالم فی الطریق‌ در‌ واقع یک اثر کاملا جدید نبود‌ بلکه چهار بخش از سیزده‌ بخش آن، از کتاب فی‌ ضلال‌ القرآن گـرفته شـده بود که در حد فاصل سال‌های‌ ۱۹۵۳-۱۹۶۴ بیشتر در‌ زندان‌، پیرامون تفسیر قرآن نوشته شده‌ بود‌. حال‌ به بررسی محتوای‌ ایدئولوژیک‌ معالم فی الطریق می‌پردازیم‌ و اینکه‌ به قول طارق البشری روشن‌فـکر مـصری، چرا و چگونه‌این اثر به‌"چه باید‌ کرد‌، جنبش اسلامی تبدیل شد؟
کتاب معالم فی الطریق‌ در‌ واقع یک اثر کاملا جدید نبود‌ بلکه چهار بخش از سیزده‌ بخش آن، از کتاب فی‌ ضلال‌ القرآن گـرفته شـده بود که در حد فاصل سال‌های‌ ۱۹۵۳-۱۹۶۴ بیشتر در‌ زندان‌، پیرامون تفسیر قرآن نوشته شده‌ بود‌. حال‌ به بررسی محتوای‌ ایدئولوژیک‌ معالم فی الطریق می‌پردازیم‌ و اینکه‌ به قول طارق البشری روشن‌فـکر مـصری، چرا و چگونه‌این اثر به‌"چه باید‌ کرد‌، جنبش اسلامی تبدیل شد؟
کتاب معالم فی‌ الطریق‌ سید قطب‌ در‌ سال‌ ۱۹۶۴ در زمینه رویارویی‌ فرهنگ اسلامی با چالش‌های معاصر نوشته شد و به عـقیده رضـوان السـید این کتاب بیانیه بنیادین‌ احـزاب‌ مـبارزه جـوی‌ اسلامی شد. سید بر‌ میراث‌ انتقادی‌ نویسندگان‌ اسلام‌گرای دهه‌ی ۴۰ و ۵۰ و به‌ویژه مودودی و ندوی تکیه زد تا از خاستگاه فکری ایده‌ "حاکمیت الهی‌" کـه آن را سـتون‌ فـقرات‌ الگوی‌ اسلامی‌ و هویت اختصاصی اسلام قرار داده بود‌، سـخن‌ مـشخص‌ در‌ باب‌ فرهنگ‌ و سیاست بگوید.<br>
کتاب معالم فی‌ الطریق‌ سید قطب‌ در‌ سال‌ ۱۹۶۴ در زمینه رویارویی‌ فرهنگ اسلامی با چالش‌های معاصر نوشته شد و به عـقیده رضـوان السـید این کتاب بیانیه بنیادین‌ احـزاب‌ مـبارزه جـوی‌ اسلامی شد. سید بر‌ میراث‌ انتقادی‌ نویسندگان‌ اسلام‌گرای دهه‌ی ۴۰ و ۵۰ و به‌ویژه مودودی و ندوی تکیه زد تا از خاستگاه فکری ایده‌ "حاکمیت الهی‌" کـه آن را سـتون‌ فـقرات‌ الگوی‌ اسلامی‌ و هویت اختصاصی اسلام قرار داده بود‌، سـخن‌ مـشخص‌ در‌ باب‌ فرهنگ‌ و سیاست بگوید.<br>


در نظر سید قطب، قضاوت درباره‌ی هرآنچه در سرزمین‌های مسلمانان جریان دارد با یک پرسش اساسی‌ ممکن اسـت: ایـنکه چـه کسی در عرصه‌ی اندیشه و فرهنگ‌ و سیاست و حکومت، حکم می‌راند؟ خدا (شریعت خـدا) یا طاغوت (قوانین، رجال و نظام‌های طاغوتی)؟! هدف تلاش‌های فرهنگ‌ اسلامی در دهه ۵۰ تدوین نشانه‌های الگوی اسلامی در رویارویی با "تـمدن عـصر گـمراهی‌" بود‌.
در نظر سید قطب، قضاوت درباره‌ی هرآنچه در سرزمین‌های مسلمانان جریان دارد با یک پرسش اساسی‌ ممکن اسـت: ایـنکه چـه کسی در عرصه‌ی اندیشه و فرهنگ‌ و سیاست و حکومت، حکم می‌راند؟ خدا (شریعت خـدا) یا طاغوت (قوانین، رجال و نظام‌های طاغوتی)؟! هدف تلاش‌های فرهنگ‌ اسلامی در دهه ۵۰ تدوین نشانه‌های الگوی اسلامی در رویارویی با "تـمدن عـصر گـمراهی‌" بود‌.
خط ۱۸۰: خط ۱۸۰:
به نظر می‌رسد اندیشه‌ها و نظریات سید قطب نقش عمده‌ای در احیای تفکر اندیشمندان بنیادگرای قرن هشتم مانند [[ابن تـیمیه]] داشـته است. وظیفه ایدئولوژیک سید قطب‌ خلق‌ الگوهایی بود که بتواند یک بیداری اسلامی را به منظور استقرار حاکمیت اللّه بر روی‌ زمین (الحاکمیه) افزایش دهد. برای رسیدن به این منظور بـاید پیـشتازی از مسلمانان فداکار تشکیل شود‌ تا‌ دست به جهاد علیه جامعه گناهکار موجود بزند. بحث و مجادلاتی که از سوی سید قطب مطرح شد مانند جاهلیت، پیشتاز و غیره وحدت جنبش اسلامی را در مصر خـدشه‌دار کـرد. زیـرا نظریات‌ و پیشنهادات‌ وی باعث برداشت‌ها و تـفاسیر مـتضادی ازسـوی‌ مریدانش شد.
به نظر می‌رسد اندیشه‌ها و نظریات سید قطب نقش عمده‌ای در احیای تفکر اندیشمندان بنیادگرای قرن هشتم مانند [[ابن تـیمیه]] داشـته است. وظیفه ایدئولوژیک سید قطب‌ خلق‌ الگوهایی بود که بتواند یک بیداری اسلامی را به منظور استقرار حاکمیت اللّه بر روی‌ زمین (الحاکمیه) افزایش دهد. برای رسیدن به این منظور بـاید پیـشتازی از مسلمانان فداکار تشکیل شود‌ تا‌ دست به جهاد علیه جامعه گناهکار موجود بزند. بحث و مجادلاتی که از سوی سید قطب مطرح شد مانند جاهلیت، پیشتاز و غیره وحدت جنبش اسلامی را در مصر خـدشه‌دار کـرد. زیـرا نظریات‌ و پیشنهادات‌ وی باعث برداشت‌ها و تـفاسیر مـتضادی ازسـوی‌ مریدانش شد.
بدین ترتیب در سالهای نخستین دهه‌ی ۱۹۷۰ میلادی جنبش بنیادگرای در حال‌ ظهور مصر، دچار فرقه‌گرایی بود. و سه سازمان آزادی بخش‌ اسلامی‌، التـکفیر و الهـجره و سـازمان الجهاد از اخوان المسلمین منشعب شدند. در واقع سید قـطب بـه عنوان‌ یک ایدئولوگ، نقش رهبری بنیادگرایی سست اخوان المسلمین را به افراط‌گرایی دهه‌ی ۱۹۷۰ میلادی‌ به‌ عهده‌ داشت. سید قطب در ظـهور‌ مـجدد‌ اخـوان‌ در اوایل دهه‌ ۱۹۶۰ میلادی نقش اساسی داشت و یکی از عوامل مهم انـسجام دوباره گروه اخوان‌ المسلمین گردید. امروزه اثرگذاری نظریات‌ سید‌ قطب‌ در فکر و عمل اسلام‌گرایان‌ پس از او‌ چه‌ در مصر و چه در کـشورهای عـربی قـابل شناسایی است.
بدین ترتیب در سالهای نخستین دهه‌ی ۱۹۷۰ میلادی جنبش بنیادگرای در حال‌ ظهور مصر، دچار فرقه‌گرایی بود. و سه سازمان آزادی بخش‌ اسلامی‌، التـکفیر و الهـجره و سـازمان الجهاد از اخوان المسلمین منشعب شدند. در واقع سید قـطب بـه عنوان‌ یک ایدئولوگ، نقش رهبری بنیادگرایی سست اخوان المسلمین را به افراط‌گرایی دهه‌ی ۱۹۷۰ میلادی‌ به‌ عهده‌ داشت. سید قطب در ظـهور‌ مـجدد‌ اخـوان‌ در اوایل دهه‌ ۱۹۶۰ میلادی نقش اساسی داشت و یکی از عوامل مهم انـسجام دوباره گروه اخوان‌ المسلمین گردید. امروزه اثرگذاری نظریات‌ سید‌ قطب‌ در فکر و عمل اسلام‌گرایان‌ پس از او‌ چه‌ در مصر و چه در کـشورهای عـربی قـابل شناسایی است.
= برخی از آثار مرتبط=
=برخی از آثار مرتبط=
# [[اسلام دین درک نشده (کتاب)|اسلام دین درک نشده (Islam the Misunderstood Religion]]، سید محمد قطب، [[مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی]]، تهران 1385ش ؛
 
# [[شهید سید قطب آیت جهاد (کتاب)|شهید سید قطب آیت جهاد]] علی احمدی، فارسی، [[مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی]]، تهران 1383ش؛
#[[اسلام دین درک نشده (کتاب)|اسلام دین درک نشده (Islam the Misunderstood Religion]]، سید محمد قطب، [[مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی]]، تهران 1385ش ؛
# [[شهید سید قطب آیت جهاد (کتاب)|شهید سید قطب آیت جهاد]] علی احمدی، مترجم عبدالحسین نجفی بهبهانی، تصحیح و استدراک محمد ساعدی، عربی، [[مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی]]، تهران 1386ش؛
#[[شهید سید قطب آیت جهاد (کتاب)|شهید سید قطب آیت جهاد]] علی احمدی، فارسی، [[مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی]]، تهران 1383ش؛
#[[شهید سید قطب آیت جهاد (کتاب)|شهید سید قطب آیت جهاد]] علی احمدی، مترجم عبدالحسین نجفی بهبهانی، تصحیح و استدراک محمد ساعدی، عربی، [[مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی]]، تهران 1386ش؛
 
=منابع=
=منابع=
#البشری، طارق (۱۹۸۳)، الحرکه السیاسیه فی مـصر‌ (۱۹۴۵‌-۱۹۵۲‌)، قـاهره: دار الشروق.
#البشری، طارق (۱۹۸۳)، الحرکه السیاسیه فی مـصر‌ (۱۹۴۵‌-۱۹۵۲‌)، قـاهره: دار الشروق.
#حموده، عادل (۱۹۹۰)، سید قطب من الطریقه‌ المشنقه، قاهره: سینا للنشر.
#حموده، عادل (۱۹۹۰)، سید قطب من الطریقه‌ المشنقه، قاهره: سینا للنشر.
خط ۲۰۰: خط ۲۰۳:
#مودودی، ابوالاعلی (۱۹۷۷)، المصطلاحات الاربعه فی القرآن، کیوت‌: بی‌نا.
#مودودی، ابوالاعلی (۱۹۷۷)، المصطلاحات الاربعه فی القرآن، کیوت‌: بی‌نا.
#هـضیبی، حـسن (۷۷۹۱)، دعاه لا قضاه، قاهره: بی‌نا.
#هـضیبی، حـسن (۷۷۹۱)، دعاه لا قضاه، قاهره: بی‌نا.
=پانویس=
=پانویس=
[[رده: عالمان]]
[[رده: عالمان]]
[[رده: عالمان مسلمان]]
[[رده: عالمان مسلمان]]
[[رده: عالمان اهل سنت]]
[[رده: عالمان وحدت گرا]]
[[رده: عالمان وحدت گرا]]
[[رده: اخوان‌ المسلمین]]
[[رده: اخوان‌ المسلمین]]
[[رده: عالمان اهل سنت]]
[[رده: مصلحان اجتماعی مسلمان]]
Writers، confirmed، مدیران
۸۶٬۳۸۹

ویرایش