۸۷٬۹۰۶
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
نام '''باشقیر''' در آثار مؤلفان اسلامی به گونه‌های مختلف باشغرد، باشجرد، بشجرد، بسجرت، باشغرت، باشقرد، بشکرد و بشخرت نیز آمده است. مساحت مساحت باشقیرستان ۶۰۰، ۱۴۳کم۲ و مرکز آن شهر اوفاست. این سرزمین در میان بخش اروپایی و آسیایی روسیه در نزدیکی کوه‌های اورال واقع است. نواحی غربی آن جلگه‌ای و نواحی شرقی آن کوهستانی است | نام '''باشقیر''' در آثار مؤلفان اسلامی به گونه‌های مختلف باشغرد، باشجرد، بشجرد، بسجرت، باشغرت، باشقرد، بشکرد و بشخرت نیز آمده است. مساحت مساحت باشقیرستان ۶۰۰، ۱۴۳کم۲ و مرکز آن شهر اوفاست. این سرزمین در میان بخش اروپایی و آسیایی روسیه در نزدیکی کوه‌های اورال واقع است. نواحی غربی آن جلگه‌ای و نواحی شرقی آن کوهستانی است دمای این سرزمین در تابستان میان ۱۶ تا ۲۰ و در زمستان ۱۴- تا ۱۷- سانتی‌گراد و متوسط بارندگی ۳۰۰ تا ۶۰۰ میلی‌متر در سال است. بلایا و اوفا از عمده‌ترین رودهای این سرزمینند. | ||
<div class="wikiInfo">[[پرونده:باشقیرستان.jpg]]<br> | <div class="wikiInfo">[[پرونده:باشقیرستان.jpg]]<br> | ||
{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ | | {| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ | | ||
| خط ۱۴: | خط ۱۴: | ||
</div> | </div> | ||
=باشقیرستان= | =باشقیرستان= | ||
بیش از ۴۰% اراضی '''باشقیرستان''' جنگلی است <ref>(فرهنگ دائره المعارفی، ص۱۱۷)</ref> '''باشقیرستان''' شامل ۵۴ منطقه کشاورزی، ۱۷ شهر و ۴۱ شهرک است. | بیش از ۴۰% اراضی '''باشقیرستان''' جنگلی است <ref>(فرهنگ دائره المعارفی، ص۱۱۷)</ref> '''باشقیرستان''' شامل ۵۴ منطقه کشاورزی، ۱۷ شهر و ۴۱ شهرک است. | ||
<br> | <br> | ||
جمعیت شهر | جمعیت شهر اوفا مرکز این جمهوری مطابق آمار ۱۹۹۱م/۱۳۷۰ش دارای ۰۰۰، ۰۹۷، ۱نفر جمعیت است و در ۵۴ و ۴۰ عرض شمالی و ۵۶ طول شرقی واقع شده است. | ||
<br> | <br> | ||
==جمعیت== | ==جمعیت== | ||
جمعیت جمهوری باشقیرستان در ۱۹۸۵م/۱۳۶۴ش بالغ بر ۰۰۰، ۸۵۸، ۳نفر بوده است که ۶۲% آن در شهرها سکنی داشته‌اند. | جمعیت جمهوری باشقیرستان در ۱۹۸۵م/۱۳۶۴ش بالغ بر ۰۰۰، ۸۵۸، ۳نفر بوده است که ۶۲% آن در شهرها سکنی داشته‌اند. | ||
<br> | <br> | ||
| خط ۲۸: | خط ۲۶: | ||
<br> | <br> | ||
==زبان و گویش== | ==زبان و گویش== | ||
زبان باشقیری متعلق به گروه زبان‌های ترکی است. | زبان باشقیری متعلق به گروه زبان‌های ترکی است. | ||
<br> | <br> | ||
| خط ۴۰: | خط ۳۷: | ||
<br> | <br> | ||
==دین و آیین باشقیرها== | ==دین و آیین باشقیرها== | ||
خدایان متعددی داشتند که ابن فضلان شمار آنان را ۱۲ نوشته است، گذشته از آن حیواناتی چون مار و بلدرچین را نیز می‌پرستیدند. | خدایان متعددی داشتند که ابن فضلان شمار آنان را ۱۲ نوشته است، گذشته از آن حیواناتی چون مار و بلدرچین را نیز می‌پرستیدند. | ||
<br> | <br> | ||
| خط ۵۴: | خط ۵۰: | ||
<br> | <br> | ||
==پیشینه تاریخی== | ==پیشینه تاریخی== | ||
در نیمه دوم هزاره نخست ق‌م، در جنوب باشقیرستان اقوام [[آریایی]] تبار سرمت سکنی داشتند که کار عمده آنان دام‌پروری بود. | در نیمه دوم هزاره نخست ق‌م، در جنوب باشقیرستان اقوام [[آریایی]] تبار سرمت سکنی داشتند که کار عمده آنان دام‌پروری بود. | ||
<br> | <br> | ||
| خط ۶۵: | خط ۶۰: | ||
ابن فضلان آنان را از قبایل ترک می‌داند و در زمان او باشقیرها هنوز بت‌پرست بوده‌اند. | ابن فضلان آنان را از قبایل ترک می‌داند و در زمان او باشقیرها هنوز بت‌پرست بوده‌اند. | ||
<br> | <br> | ||
ادریسی بسجرت (باشقیر) را میان دو سرزمین بجناک و بلغار نوشته، | ادریسی بسجرت (باشقیر) را میان دو سرزمین بجناک و بلغار نوشته، و شامل دو بخش داخلی و خارجی از قبایل ترک نامیده است. | ||
<br> | <br> | ||
تشکل قومی باشقیرها را محققان در همین دوره نوشته‌اند. | تشکل قومی باشقیرها را محققان در همین دوره نوشته‌اند. | ||
<br> | <br> | ||
==حمله مغول== | ==حمله مغول== | ||
در ۶۲۶ق/۱۲۲۹م لشکریان تاتار و مغول به باشقیرها حمله بردند که سرانجام در ۶۳۳ق/۱۲۳۶م به تبعیت باشقیرها از باتو منجر گردید و سرزمین باشقیر در محدوده قلمرو شیبان فرزند جوجی، برادر باتو قرار گرفت. | در ۶۲۶ق/۱۲۲۹م لشکریان تاتار و مغول به باشقیرها حمله بردند که سرانجام در ۶۳۳ق/۱۲۳۶م به تبعیت باشقیرها از باتو منجر گردید و سرزمین باشقیر در محدوده قلمرو شیبان فرزند جوجی، برادر باتو قرار گرفت. | ||
<br> | <br> | ||
==ایجاد خان‌نشین‌ها== | ==ایجاد خان‌نشین‌ها== | ||
پس از سقوط اردوی زرین در نیمه دوم سده ۹ق/۱۵م در جنوب شرق باشقیرستان، چند خان‌نشین پدید آمد. غرب باشقیرستان تابع خان‌نشین تاتار، و شمال شرق آن تابع اردوی سفید سیبری شد؛ جنوبی‌ها نیز که بیشتر باشقیرها را تشکیل می‌دادند، جزو اردوی نوغای (نوقای) شدند. | پس از سقوط اردوی زرین در نیمه دوم سده ۹ق/۱۵م در جنوب شرق باشقیرستان، چند خان‌نشین پدید آمد. غرب باشقیرستان تابع خان‌نشین تاتار، و شمال شرق آن تابع اردوی سفید سیبری شد؛ جنوبی‌ها نیز که بیشتر باشقیرها را تشکیل می‌دادند، جزو اردوی نوغای (نوقای) شدند. | ||
<br> | <br> | ||
| خط ۸۴: | خط ۷۷: | ||
<br> | <br> | ||
==تبعیت از روسیه== | ==تبعیت از روسیه== | ||
در اواخر سده ۱۶ و اوایل سده ۱۷م پس از اعلام انحلال خان‌نشین سیبری، منطقه باشقیرستان به تابعیت دولت روسیه درآمد، ولی این کار با مقاومت‌های سختی از سوی مردم باشقیر همراه شد. | در اواخر سده ۱۶ و اوایل سده ۱۷م پس از اعلام انحلال خان‌نشین سیبری، منطقه باشقیرستان به تابعیت دولت روسیه درآمد، ولی این کار با مقاومت‌های سختی از سوی مردم باشقیر همراه شد. | ||
<br> | <br> | ||
==قیام و سرکوب آن== | ==قیام و سرکوب آن== | ||
در آن زمان در جنوب و شرق باشقیرستان دام‌پروری، و در غرب و شمال آن، کشاورزی اقتصاد غالب بود. | در آن زمان در جنوب و شرق باشقیرستان دام‌پروری، و در غرب و شمال آن، کشاورزی اقتصاد غالب بود. | ||
<br> | <br> | ||
| خط ۹۵: | خط ۸۶: | ||
در نیمه دوم سده ۱۷ و نیمه نخست سده ۱۸م باشقیرها برای رسیدن به آزادی به پا خاستند، ولی این قیام‌ها از سوی دولت روسیه بی‌رحمانه سرکوب شد. <ref>(دائره المعارف تاریخی، ج۲، ص۱۸۳)</ref> در ۱۱۱۷ق/ ۱۷۰۵م قیام بزرگی در باشقیرستان روی داد که هدف آن جدایی از روسیه و نزدیکی با دولت عثمانی بود. | در نیمه دوم سده ۱۷ و نیمه نخست سده ۱۸م باشقیرها برای رسیدن به آزادی به پا خاستند، ولی این قیام‌ها از سوی دولت روسیه بی‌رحمانه سرکوب شد. <ref>(دائره المعارف تاریخی، ج۲، ص۱۸۳)</ref> در ۱۱۱۷ق/ ۱۷۰۵م قیام بزرگی در باشقیرستان روی داد که هدف آن جدایی از روسیه و نزدیکی با دولت عثمانی بود. | ||
<br> | <br> | ||
این قیام در ۱۱۲۳ق/۱۷۱۱م به شدت سرکوب شد. | این قیام در ۱۱۲۳ق/۱۷۱۱م به شدت سرکوب شد. در سال‌های ۱۱۸۷-۱۱۸۹ق/ ۱۷۷۳- ۱۷۷۵م باشقیرها به قیام قزاق‌ها به رهبری امیلیان پوگاچف پیوستند و در پیکار روستاییان با دولت روسیه مشارکت ورزیدند، قیام به شدت سرکوب، و پوگاچف در ۱۰ ژانویه ۱۷۷۵ اعدام شد. | ||
<br> | <br> | ||
در دوران انقلاب ۱۹۱۷م روسیه، به‌رغم نهضتی ملیت‌گرا که به همت مسلمانان در باشقیرستان پدید آمد، در سال‌های جنگ داخلی، باشقیرستان چند بار از سوی بلشویک‌ها و مخالفان آن‌ها دست به دست شد. در ۲۳ مارس ۱۹۱۹م/۳ فروردین ۱۲۹۷ش باشقیرستان به عنوان نخستین جمهوری خودمختار درون اتحاد جماهیر شوروی اعلام موجودیت کرد، ولی حمله نیرو‌های دریا سالار کُلچاک اجرای این برنامه را بر هم زد. | در دوران انقلاب ۱۹۱۷م روسیه، به‌رغم نهضتی ملیت‌گرا که به همت مسلمانان در باشقیرستان پدید آمد، در سال‌های جنگ داخلی، باشقیرستان چند بار از سوی بلشویک‌ها و مخالفان آن‌ها دست به دست شد. در ۲۳ مارس ۱۹۱۹م/۳ فروردین ۱۲۹۷ش باشقیرستان به عنوان نخستین جمهوری خودمختار درون اتحاد جماهیر شوروی اعلام موجودیت کرد، ولی حمله نیرو‌های دریا سالار کُلچاک اجرای این برنامه را بر هم زد. | ||
| خط ۱۰۲: | خط ۹۳: | ||
<br> | <br> | ||
==کاترین دوم== | ==کاترین دوم== | ||
تزار روسیه کوشید تا در منطقه ولگا از خطاهای اسلاف خویش پرهیز نماید؛ بنابراین تبلیغات ضداسلامی ممنوع گردید و به مسلمانان اطراف رود ولگا، از جمله تاتارها اجازه بنای مساجد داده شد. | تزار روسیه کوشید تا در منطقه ولگا از خطاهای اسلاف خویش پرهیز نماید؛ بنابراین تبلیغات ضداسلامی ممنوع گردید و به مسلمانان اطراف رود ولگا، از جمله تاتارها اجازه بنای مساجد داده شد. | ||
<br> | <br> | ||
| خط ۱۰۸: | خط ۹۸: | ||
<br> | <br> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
[[رده: شهر ها]] | |||
[[رده: شهر های دارای حمعیت مسلمان]] | |||
[[رده: روسیه]] | [[رده: روسیه]] | ||