اجتهاد و نو اندیشی (مقاله): تفاوت میان نسخه‌ها

اجتهاد و نو اندیشی (مقاله) (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۰ اوت ۲۰۲۲، ساعت ۱۷:۵۰

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ، ‏۲۰ اوت ۲۰۲۲

جز

جایگزینی متن - 'ى' به 'ی'

Hadifazl

Writers، confirmed، مدیران

۸۷٬۸۸۸

ویرایش

@@ خط ۱۶: / خط ۱۶: @@
 اصل مترقی و مهمی که عهده دار استخراج پاسخ‌های اسلام از کتاب و سنت و عرضه آن به جامعه بشری است، اصل اجتهاد است. دانشمندان و متفکران اسلامی در مذاهب مختلف با بهره‌گیری از این اصل مهم به نوآوری وتجدید در اندیشه دینی دست زده پاسخ گویی اسلام را به مسائل نوظهور متبلور می‌سازند. این نواندیشی یا نوآوری و تجدید همواره در مسیر تکامل و بهینه سازی زندگی انسانها است؛ همان که در زبان قرآن مجید با کلمه تغییر از آن، تعبیر شده است:
-«إِنَّ اللَّهَ لا یُغَیِّرُ ما بِقَوْمٍ حَتَّى یغَیِّرُوا ما بِأَنْفُسِهِمْ؛ همانا خداوند حال قومی را تغییر نمی‌دهد تا آنان حال خود را تغییر دهند» (رعد/ 13).
+«إِنَّ اللَّهَ لا یُغَیِّرُ ما بِقَوْمٍ حَتَّی یغَیِّرُوا ما بِأَنْفُسِهِمْ؛ همانا خداوند حال قومی را تغییر نمی‌دهد تا آنان حال خود را تغییر دهند» (رعد/ 13).
-«ذلِکَ بِأَنَّ اللَّهَ لَمْ یکُ مُغَیّراً نِعْمَهً أَنْعَمَها عَلى قَوْمٍ حَتَّى یغَیّرُوا ما بِأَنْفُسِهِمْ؛ این بدان سبب است که خداوند نعمتی را که بر قومی ارزانی داشته است تغییر نمی‌دهد مگر آن‌که آنان آن‌چه را در دل دارند تغییر دهند» (انفال/ 53).
+«ذلِکَ بِأَنَّ اللَّهَ لَمْ یکُ مُغَیّراً نِعْمَهً أَنْعَمَها عَلی قَوْمٍ حَتَّی یغَیّرُوا ما بِأَنْفُسِهِمْ؛ این بدان سبب است که خداوند نعمتی را که بر قومی ارزانی داشته است تغییر نمی‌دهد مگر آن‌که آنان آن‌چه را در دل دارند تغییر دهند» (انفال/ 53).
-مسئله تجدید و نوآوری در روایات به ‌گونه‌ای روشن‌تر مطرح شده است؛ «ان الله یبعث على رأس کلّ مائه عام من یجدد لها دینها» خداوند در آغاز هر قرنی فردی را بر می‌انگیزد که دین او را تجدید نماید.<ref> ابی داوود، 1410ق، ج2، ص311؛ متقی هندی، 1409ق، ج12 ص193
+مسئله تجدید و نوآوری در روایات به ‌گونه‌ای روشن‌تر مطرح شده است؛ «ان الله یبعث علی رأس کلّ مائه عام من یجدد لها دینها» خداوند در آغاز هر قرنی فردی را بر می‌انگیزد که دین او را تجدید نماید.<ref> ابی داوود، 1410ق، ج2، ص311؛ متقی هندی، 1409ق، ج12 ص193
 </ref>
@@ خط ۳۵: / خط ۳۵: @@
 أئمه أهل بیت«علیهم السلام» استحسان را در استنباط احکام شرعی مردود شمرده‌اند. یک فقیه نمی‌تواند بر طبق آن چه به نظرش مستحسن است فتوا صادر کند. امام محمد بن ادریس شافعی هم ‌گفته: «من استحسن فقد شرع؛ هر کس بر اساس استحسان عقلی خود فتوا دهد تشریع نموده است<ref>المغنی، ج7، ص24</ref> یعنی دریافت‌های ناقص انسانی خود را جزء مطالب مقدس اسلامی قرار داده است و این بدعت می‌باشد. ولی در مقابل، امام مالک بن انس از استحسان تعریف و تمجید کرده و گفته است: «الاستحسان تسعه اعشار العلم؛ نود درصد مطالب علمی و اجتهادی از روی استحسان است<ref>ذکی عنه فی الاصول العامة للفقه المقارن، ص363</ref>
-اگر به ‌سخنان این بزرگان مراجعه کنیم درمی‌یابیم که منظور مخالفان استحسان همان ما یستحسنه المجتهد بعقله و تحمیل آرا و ذوقیات بشری بر نصوص شرعی از آیات و روایات است. ولی منظور مالک بن انس از استحسان تقدیم اقوى الدلیلین است؛ دو دلیلی که هر یک در جای خود معتبرند ولی به ظاهر با هم مغایرت دارند. در این جا فقیه دلیلی را که به نظرش اقوى است مقدم می‌دارد و این غیر از عمل به استحسانات ظنی است که « إِنَّ الظَّنَّ لَا یُغْنیِ مِِنَ الْحَقِّ شَیْئًا » (یونس/36ونجم/28).
+اگر به ‌سخنان این بزرگان مراجعه کنیم درمی‌یابیم که منظور مخالفان استحسان همان ما یستحسنه المجتهد بعقله و تحمیل آرا و ذوقیات بشری بر نصوص شرعی از آیات و روایات است. ولی منظور مالک بن انس از استحسان تقدیم اقوی الدلیلین است؛ دو دلیلی که هر یک در جای خود معتبرند ولی به ظاهر با هم مغایرت دارند. در این جا فقیه دلیلی را که به نظرش اقوی است مقدم می‌دارد و این غیر از عمل به استحسانات ظنی است که « إِنَّ الظَّنَّ لَا یُغْنیِ مِِنَ الْحَقِّ شَیْئًا » (یونس/36ونجم/28).
 ـ اجماع علمای مسلمان آن است که تجدید و نوآوری امری است که باید ریشه در درون دین داشته باشد و در چارچوب قواعد اجتهاد انجام پذیرد نه از خارج دین و با تکیه بر قرائات سطحی و