۸۷٬۹۰۶
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'ى' به 'ی'
بدون خلاصۀ ویرایش |
جز (جایگزینی متن - 'ى' به 'ی') |
||
| خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
'''ابوالفضل جمال‌الدین محمدبن مکرم معروف''' به <big>ابن منظور</big> نویسنده [[لسان العرب]] است. بیشتر مآخذ کهن او را <big>ابن مکرم</big> خوانده‌اند و او نسب خود را با هجده واسطه به «رویفع ابن ثابت انصاری» صحابی [[پیامبر اکرم|پیامبراکرم(ص)]] رسانده است. برخی ابن منظور را [[شافعی مذهب]] و برخی [[شیعه|شیعه]] دانستهاند. | '''ابوالفضل جمال‌الدین محمدبن مکرم معروف''' به <big>ابن منظور</big> نویسنده [[لسان العرب]] است. بیشتر مآخذ کهن او را <big>ابن مکرم</big> خوانده‌اند و او نسب خود را با هجده واسطه به «رویفع ابن ثابت انصاری» صحابی [[پیامبر اکرم|پیامبراکرم(ص)]] رسانده است. برخی ابن منظور را [[شافعی مذهب]] و برخی [[شیعه|شیعه]] دانستهاند. | ||
ذهبی زادگاه وی را [[مصر]] نوشته است، اما از منابع قدیم درباره مولد و سال‌های نخستین زندگی او آگاهی دقیقی به دست نمی‌آید. وی در [[قاهره]] کاتب دیوان انشا بود و پس از آن منصب قضا را در [[طرابلس]] غرب به عهده گرفت. به گفته [[ابن حجر]] و [[سیوطی|سیوطی]] از آنجا که وی عمر خود را به خدمت در دیوان انشا گذرانده و به گفته ابن شاکر مدفن او در «قرافه»، نزدیکی قاهره بوده است، می‌توان گفت که وی در اثنای اقامت طولانیش در مصر به قضای طرابلس منصوب شده است. | |||
=ابن منظور کیست= | =ابن منظور کیست= | ||
ابوالفضل محمد بن مکرم بن منظور | ابوالفضل محمد بن مکرم بن منظور آفریقایی، لغوی و أدیب مشهور جهان عرب صاحب معجم بزرگ و مشهور «لسان العرب» و صاحب کتابهای أدبی مختصر بسیاری همانند مختصر «أغانی» است. برخی گفته‌اند او در مصر متولد شده و برخی نیز او را منسوب به طرابلس می‌دانند. | ||
در «دیوان الانشاء» خدمت | در «دیوان الانشاء» خدمت می‌کرد و شاگرد ابن مقیر بود. او منصب قضاوت را در طرابلس بدست آورد و سپس به مصر دیار خود بازگشت و بقیه عمر خود را در آنجا سپری کرد. | ||
او در همانجا وفات یافت و بعد از مرگش نزدیک به پانصد جلد کتاب با دست خط خود بر | او در همانجا وفات یافت و بعد از مرگش نزدیک به پانصد جلد کتاب با دست خط خود بر جای گذاشت. گفته‌اند در آخر عمر بینایی‌اش را از دست داده بود. | ||
ابن منظور بخاطر تصنیف کتاب بزرگ خود | ابن منظور بخاطر تصنیف کتاب بزرگ خود یعنی «لسان العرب» مشهور شد این کتاب جامع و شامل 5 معجم مختلف در لغت عرب است. | ||
علمای بسیاری او را در این فن ستوده‌اند و او را تمجید کرده‌اند در شعر نیز با وجود کمی آثار، نیکو بوده است. | |||
او در سال 630 هـ متولد شد و در سال 711 هـ از دنیا رفت. <ref>نقل از موسوعة العربیة العالمیة </ref> | او در سال 630 هـ متولد شد و در سال 711 هـ از دنیا رفت. <ref>نقل از موسوعة العربیة العالمیة </ref> | ||
| خط ۵۶: | خط ۵۶: | ||
=آثار ابن منظور= | =آثار ابن منظور= | ||
مشهورترین کتاب او لسان العرب است در بیست مجلد که کتب لغت مادر را در آن گرد آورده و | مشهورترین کتاب او لسان العرب است در بیست مجلد که کتب لغت مادر را در آن گرد آورده و می توان گفت: از همه آنها بسنده است. دیگر کتاب او «مختارالاغانی» است در 12 جز و «نثار الازهار فی اللیل والنهار» در ادب و «اخبار ابی نواس» و چند کتاب دیگر که به طبع نرسیده. | ||
ابن منظور مذهب تشیع داشته | ابن منظور مذهب تشیع داشته خالی از تعصب و رفض. <ref>اعلام زرکلی و روضات الجنات</ref> | ||
==آثار چاپ شده== | ==آثار چاپ شده== | ||
| خط ۶۳: | خط ۶۳: | ||
'''لسان العرب''' که مشهورترین کتاب اوست. | '''لسان العرب''' که مشهورترین کتاب اوست. | ||
این کتاب نخست در بولاق (1299 - 1308 | این کتاب نخست در بولاق (1299 - 1308 قمری) در 20 جلد با مقدمۀ احمد فارس شدیاق چاپ شد. | ||
بعد از آن بارها تجدید چاپ شد و | بعد از آن بارها تجدید چاپ شد و چاپهای متعددی از آن به عمل آمد. از جمله در بیروت (1374 - 1375 قمری) در 15 جلد و نیز، در همانجا سال 1389 قمری در 3 جلد بزرگ تحت عنوان «لسان العرب المحیط» با پیوستی از اصطلاحات علمی جدید. | ||
در چاپ اخیر و | در چاپ اخیر و برخی از چاپهای تازه‌تر این کتاب، ریشه‌ها را مطابق شیوۀ رایج به ترتیب حروف نخستین آنها نظم داده‌اند. | ||
'''سرور النفس بمدارک الحواس الخمس''' | '''سرور النفس بمدارک الحواس الخمس''' | ||
این کتاب | این کتاب گزیده‌ای از «فصل الخطاب» احمد بن یوسف تیفاشی است که در بیروت (سال 1980 میلادی) به کوشش احسان عباس به چاپ رسیده است. جزء نخست این کتاب نیز با عنوان «نثار الأذهار فی اللیل و النهار و أطائب أوقات الأصائل و الأسحار» جداگانه در استانبول (سال 1298 قمری) و بعد از آن در سال 1988 میلادی با حواشی احمد عبدالفتاح تمام، در بیروت چاپ شده است. | ||
'''مختار الأغانی فی الأخبار و التهانی'''، | '''مختار الأغانی فی الأخبار و التهانی'''، گزیده‌ای از «الأغانی» ابوالفرج اصفهانی است. | ||
این اثر به کوشش | این اثر به کوشش جمعی از محققان در قاهره (سال 1384 - 1385 قمری) در 8 جلد و پس از آن در بیروت (سال 1386 - 1387 قمری) و در دمشق (سال 1971 میلادی) در 12 جلد به چاپ رسیده است. | ||
ابن منظور در این کتاب | ابن منظور در این کتاب فصلی طولانی در استدراک اخبار ابونواس افزوده است که به گفته خود او، ابوالفرج آن را از قلم انداخته یا بعدها از نسخه‌های کتاب افتاده است. | ||
چاپهای جداگانه‌ای از این بخش در قاهره (سال 1924 میلادی) با حواشی محمد عبدالرسول و در بغداد (سال 1952 میلادی) به کوشش شکری محمد احمد صورت گرفته است. | |||
مختصر تاریخ دمشق ابن عساکر | مختصر تاریخ دمشق ابن عساکر | ||
ابن منظور در این کتاب علاوه بر حذف بیشتر اسانید، به تلفیق اخبار پرداخته است. | ابن منظور در این کتاب علاوه بر حذف بیشتر اسانید، به تلفیق اخبار پرداخته است. بخشهای افتاده از نسخه‌های کتاب ابن عساکر را در این اثر می‌توان یافت. | ||
چاپ این کتاب از سال 1404 | چاپ این کتاب از سال 1404 قمری، به کوشش عده‌ای از محققان در دمشق آغاز شده و تا کنون مجلداتی از آن انتشار یافته است. | ||
==آثار | ==آثار خطی== | ||
1. اختصار کتاب الحیوان جاحظ. | 1. اختصار کتاب الحیوان جاحظ. | ||
2. لطائف الذخیرة، که | 2. لطائف الذخیرة، که تلخیصی است از «الذخیرة فی محاسن أهل الجزیرة» ابن بسام که نسخه‌ای از آن در کتابخانه بایزید استانبول موجود است. | ||
3. مختار الطبقات الکبیر ابن سعد | 3. مختار الطبقات الکبیر ابن سعد ازهری. نسخه‌ای از آخرین جزء آن به خط ابن منظور در دار الکتب موجود است. | ||
4. مختصر الجامع لمفردات الأدویة و الأغذیة ابن بیطار. | 4. مختصر الجامع لمفردات الأدویة و الأغذیة ابن بیطار. نسخه‌ای از این کتاب در دار الکتب موجود است. | ||
5. مختصر ذیل تاریخ بغداد، که | 5. مختصر ذیل تاریخ بغداد، که خلاصه‌ای است از ذیل سمعانی بر تاریخ خطیب بغدادی. صفدی اختصار تاریخ بغداد و ذیل ابن نجار بر آن را به ابن منظور نسبت داده است. | ||
6. مختصر نشوار المحاضرة و أخبار المذاکرة | 6. مختصر نشوار المحاضرة و أخبار المذاکرة قاضی تنوخی. نسخه‌ای از این کتاب در آمبروزیانا موجود است. | ||
7. المنتخب و المختار فی النوادر و الأشعار. | 7. المنتخب و المختار فی النوادر و الأشعار. | ||
| خط ۱۱۰: | خط ۱۱۰: | ||
11. دیوان | 11. دیوان | ||
در میان آثار دیگر او، از اختصار زهر الآداب | در میان آثار دیگر او، از اختصار زهر الآداب حصری، صفة الصفوة ابن جوزی، یتیمة الدهر ثعالبی و اختصار العقد الفرید ابن عبدربه نیز یاد شده است که در فهرستهای موجود از آنها نشانی نیست. <ref>مختصر تاریخ دمشق لابن عساکر | ||
لسان العرب (18 جلدی)</ref> | لسان العرب (18 جلدی)</ref> | ||