۱٬۷۳۸
ویرایش
الگوهای اعتمادساز در روابط بین‌المللی با تأکید بر کشورهای اسلامی خلیج فارس (مقاله): تفاوت میان نسخه‌ها
الگوهای اعتمادساز در روابط بین‌المللی با تأکید بر کشورهای اسلامی خلیج فارس (مقاله) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۲۴ سپتامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۱:۲۶
، ۲۴ سپتامبر ۲۰۲۲بدون خلاصۀ ویرایش
Mohsenmadani (بحث | مشارکتها) |
Mollahashem (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
</div> | </div> | ||
{{پانویس رنگی}} | {{پانویس رنگی}} | ||
'''الگوهای اعتمادساز در روابط بین‌المللی با تأکید بر کشورهای اسلامی خلیج فارس''' عنوان مقاله‌ای از بخش اندیشه [[اندیشه تقریب (فصلنامه)|فصلنامه اندیشه تقریب]] در شماره هفتم می‌باشد که به قلم دکتر مرتضی شیرودی تدوین و به اهتمام [[مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی]] منتشر شده است. این مقاله در فصل تابستان سال 1385 منتشر شده است.</div> | '''الگوهای اعتمادساز در روابط بین‌المللی با تأکید بر کشورهای اسلامی خلیج فارس''' عنوان مقاله‌ای از بخش اندیشه [[اندیشه تقریب (فصلنامه)|فصلنامه اندیشه تقریب]] در شماره هفتم می‌باشد که به قلم دکتر مرتضی شیرودی <ref>عضو هيئت علمى مرکز تحقيقات اسلامى و مدرس دانشگاه.</ref> تدوین و به اهتمام [[مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی]] منتشر شده است. این مقاله در فصل تابستان سال 1385 منتشر شده است.</div> | ||
الگوهاى اعتمادساز در روابط بین‌المللى با تأکید بر کشورهاى اسلامى خلیج فارس | الگوهاى اعتمادساز در روابط بین‌المللى با تأکید بر کشورهاى اسلامى خلیج فارس | ||
| خط ۴۱: | خط ۴۱: | ||
اولین و مهم‌ترین تصور بین‌المللى از الگوى اعتمادسازى پس از کنفرانس امنیت و همکارى اروپا شکل گرفت. مطابق مفادى که در آخرین موافقت‌نامه این کنفرانس در هلسینکى راجع به حل و فصل اختلاف به امضا رسید، کشورهاى امضاکننده براى دست‌یابى به یک راه حل مسالمت‌آمیز سریع و عادلانه براى رفع اختلافات موجود بین خود، بر اساس حقوق بین‌الملل از طریق روش‌ها‌یى مانند مذاکره، تحقیق، میانجى‌گرى، سازش، داورى، حل و فصل و غیره توافق نمودند. اگر طرفین درگیر، طى یک مدت زمان معقولى نتوانند اختلاف خود را از طریق مشورت و مذاکره مستقیم، حل و فصل نمایند، هر یک از آنها مى‌تواند ضمن ابلاغ به طرف مقابل، ایجاد یکى از سازوکارهاى حل و فصل اختلاف را تقاضا نماید. (برژینسکى، 1369، ص150ـ142).<br> | اولین و مهم‌ترین تصور بین‌المللى از الگوى اعتمادسازى پس از کنفرانس امنیت و همکارى اروپا شکل گرفت. مطابق مفادى که در آخرین موافقت‌نامه این کنفرانس در هلسینکى راجع به حل و فصل اختلاف به امضا رسید، کشورهاى امضاکننده براى دست‌یابى به یک راه حل مسالمت‌آمیز سریع و عادلانه براى رفع اختلافات موجود بین خود، بر اساس حقوق بین‌الملل از طریق روش‌ها‌یى مانند مذاکره، تحقیق، میانجى‌گرى، سازش، داورى، حل و فصل و غیره توافق نمودند. اگر طرفین درگیر، طى یک مدت زمان معقولى نتوانند اختلاف خود را از طریق مشورت و مذاکره مستقیم، حل و فصل نمایند، هر یک از آنها مى‌تواند ضمن ابلاغ به طرف مقابل، ایجاد یکى از سازوکارهاى حل و فصل اختلاف را تقاضا نماید. (برژینسکى، 1369، ص150ـ142).<br> | ||
این راه‌کار بعد از تأسیس، به جمع آورى اصلاحات و نظرات از طرفین اختلاف خواهد پرداخت، تا آنجا که بتواند طرفین اختلاف را در تشخیص روش‌ها‌ى مناسب براى حل و فصل اختلاف کمک نماید. سازوکار ممکن است نظرات یا توصیه‌ها‌ى کلى یا ویژه‌اى ارایه کند که مربوط به شروع یا از سرگیرى روند مذاکرات میان طرفین اختلاف، یا به کارگیرى هر یک از روش‌ها‌ى دیگر حل و فصل اختلاف با توجه به شرایط آن اختلاف یا هر جنبه‌اى از جانب چنین روشى باشد. در موردى که یک اختلاف، صلح، امنیت و ثبات میان کشورهاى امضاکننده کنفرانس امنیت و همکارى اروپا را تهدید نماید، هر یک از طرفین اختلاف مى‌توانند آن را نزد کمیته مسئولان ارشد مطرح کنند. این مسئله لطمه‌اى به حق هر یک از کشورهاى امضاکننده براى طرح موضوع در درون فرایند این کنفرانس نخواهد زد. (پیشین)<br> | این راه‌کار بعد از تأسیس، به جمع آورى اصلاحات و نظرات از طرفین اختلاف خواهد پرداخت، تا آنجا که بتواند طرفین اختلاف را در تشخیص روش‌ها‌ى مناسب براى حل و فصل اختلاف کمک نماید. سازوکار ممکن است نظرات یا توصیه‌ها‌ى کلى یا ویژه‌اى ارایه کند که مربوط به شروع یا از سرگیرى روند مذاکرات میان طرفین اختلاف، یا به کارگیرى هر یک از روش‌ها‌ى دیگر حل و فصل اختلاف با توجه به شرایط آن اختلاف یا هر جنبه‌اى از جانب چنین روشى باشد. در موردى که یک اختلاف، صلح، امنیت و ثبات میان کشورهاى امضاکننده کنفرانس امنیت و همکارى اروپا را تهدید نماید، هر یک از طرفین اختلاف مى‌توانند آن را نزد کمیته مسئولان ارشد مطرح کنند. این مسئله لطمه‌اى به حق هر یک از کشورهاى امضاکننده براى طرح موضوع در درون فرایند این کنفرانس نخواهد زد. (پیشین)<br> | ||
این سازمان در ابتدا به خاطر اخطار به موقع و سریع، جلوگیرى از منازعه، مدیریت بحران و به حالت اول برگرداندن اوضاع پس از جنگ و منازعه در فصل هشتم منشور سازمان ملل متحد، تأسیس گردید. | این سازمان در ابتدا به خاطر اخطار به موقع و سریع، جلوگیرى از منازعه، مدیریت بحران و به حالت اول برگرداندن اوضاع پس از جنگ و منازعه در فصل هشتم منشور سازمان ملل متحد، تأسیس گردید. ره‌یافت و عملکرد این سازمان جهت امنیت از طریق مشارکت و همکارى میسر مى‌گردد. در این سازمان محدوده بسیار وسیعى از مسایل مربوط به امنیت هم‌چون کنترل تسلیحات، دیپلماسى پیشگیرى کننده، اعتمادسازى و اقدامات امنیت ساز، حقوق بشر، و امنیت اقتصادى و محیط زیست، مدنظر قرار مى‌گیرد. تمامى دولت‌ها‌ى عضو در این سازمان از جایگاه و موقعیت مساوى و برابر نسبت به یک‌دیگر برخوردارند و تصمیمات بر اساس توافق کشورها گرفته مى‌شود. (چامسکى، 1375، ص73ـ56).<br> | ||
نقش کلیدى این سازمان در پیشرفت و بهبود امنیت و ثبات در همه ابعاد، در کنفرانس سران در لیسبون در سال 1996، مورد تأکید قرار گرفت. این کنفرانس هم‌چنین توسعه منشور سازمان امنیت اروپا که در کنفرانس سران در استامبول در سال 1999، مورد تأیید قرار گرفت را پیش‌بینى نموده بود. منشور سازمان، تعهدات موجود و تعهد سازمان امنیت و همکارى اروپا و اسناد و وسایل قابل دسترسى آنها را براى غلبه بر مشکلات بین‌المللى، و به خصوص خنثى کردن منازعات داخلى و بحران‌ها هم‌چون مسایل غیرقابل حل اقلیت‌ها یا فقدان دمکراسى تقویت مى‌نماید.<br> | نقش کلیدى این سازمان در پیشرفت و بهبود امنیت و ثبات در همه ابعاد، در کنفرانس سران در لیسبون در سال 1996، مورد تأکید قرار گرفت. این کنفرانس هم‌چنین توسعه منشور سازمان امنیت اروپا که در کنفرانس سران در استامبول در سال 1999، مورد تأیید قرار گرفت را پیش‌بینى نموده بود. منشور سازمان، تعهدات موجود و تعهد سازمان امنیت و همکارى اروپا و اسناد و وسایل قابل دسترسى آنها را براى غلبه بر مشکلات بین‌المللى، و به خصوص خنثى کردن منازعات داخلى و بحران‌ها هم‌چون مسایل غیرقابل حل اقلیت‌ها یا فقدان دمکراسى تقویت مى‌نماید.<br> | ||
تبدیل سازمان امنیت و همکارى اروپا از یک مجمع صرفاً مذاکره کننده به یک سازمان اقدام کننده و هدایت کننده، به خاطر منشور این سازمان است که ایجاد تیم‌ها‌ى همکارى و مساعدت سریع در سیستم کشورهاى این سازمان را مورد تأکید قرار داده است. این سازمان به عنوان اهداف ثانویه خود در نظر دارد میان تمامى مؤسسات و سازمان‌ها‌یى که براى امنیت و ثبات در محدوده این سازمان فعالیت مى‌نمایند، هماهنگى و همکارى به وجود آورد. (برژینسکى، پیشین).<br> | تبدیل سازمان امنیت و همکارى اروپا از یک مجمع صرفاً مذاکره کننده به یک سازمان اقدام کننده و هدایت کننده، به خاطر منشور این سازمان است که ایجاد تیم‌ها‌ى همکارى و مساعدت سریع در سیستم کشورهاى این سازمان را مورد تأکید قرار داده است. این سازمان به عنوان اهداف ثانویه خود در نظر دارد میان تمامى مؤسسات و سازمان‌ها‌یى که براى امنیت و ثبات در محدوده این سازمان فعالیت مى‌نمایند، هماهنگى و همکارى به وجود آورد. (برژینسکى، پیشین).<br> | ||
| خط ۵۶: | خط ۵۶: | ||
* ـ نظارت و مراقبت در مورد خروج و عقب نشینى نیروها؛ | * ـ نظارت و مراقبت در مورد خروج و عقب نشینى نیروها؛ | ||
* ـ حائل شدن میان نیروهاى متخاصم. | * ـ حائل شدن میان نیروهاى متخاصم. | ||
ریاست این نیروها مى‌تواند از راه‌ها‌ى مختلف انتخاب شود، اما مهم‌ترین اصل در تشکیل نیروهاى حافظ صلح منطقه‌اى در منطقه خلیج فارس رضایت کلیه دولت‌ها‌ى منطقه از تأسیس چنین نیروهایى مى‌باشد. از سوى دیگر، بى طرفى نیروهاى حافظ صلح منطقه‌اى نسبت به همه کشورهاى منطقه از مهم‌ترین عوامل موفقیت این نیروها خواهد بود. نیروهاى حافظ صلح منطقه‌اى، هیچ‌گاه نباید به یک طرف مخاصمه متمایل گردند، وگرنه هیچ نوع تأثیرى نخواهند گذاشت. از آن جایى که نیروهاى حافظ صلح منطقه‌اى از نیروهاى نظامى خود این کشورها تشکیل شده است، جانب دارى و یا سرزدن عملى که حمل بر جانب‌دارى از یکى از طرفین شود، وضعیت سیاسى منطقه را برهم مى‌زند و ممکن است آتش اختلافات | ریاست این نیروها مى‌تواند از راه‌ها‌ى مختلف انتخاب شود، اما مهم‌ترین اصل در تشکیل نیروهاى حافظ صلح منطقه‌اى در منطقه خلیج فارس رضایت کلیه دولت‌ها‌ى منطقه از تأسیس چنین نیروهایى مى‌باشد. از سوى دیگر، بى طرفى نیروهاى حافظ صلح منطقه‌اى نسبت به همه کشورهاى منطقه از مهم‌ترین عوامل موفقیت این نیروها خواهد بود. نیروهاى حافظ صلح منطقه‌اى، هیچ‌گاه نباید به یک طرف مخاصمه متمایل گردند، وگرنه هیچ نوع تأثیرى نخواهند گذاشت. از آن جایى که نیروهاى حافظ صلح منطقه‌اى از نیروهاى نظامى خود این کشورها تشکیل شده است، جانب دارى و یا سرزدن عملى که حمل بر جانب‌دارى از یکى از طرفین شود، وضعیت سیاسى منطقه را برهم مى‌زند و ممکن است آتش اختلافات شعلهورتر گردد. به این ترتیب، این نیروها خود تبدیل به بخشى از منازعه‌اى خواهند شد که جهت کنترل آن اعزام گردیده‌اند. (شایگان، 1378، ص96ـ84).<br> | ||
بدون وجود پشتوانه مالى، اجراى عملیات حفظ صلح غیرممکن است. باید در ابتدا تمامى کشورهاى عضو این سازمان در مورد چگونگى پرداخت سهمیه خود، به توافق برسند، وگرنه اختلافات در مورد چگونگى پرداخت این هزینه‌ها، تشکیلات را متلاشى خواهد ساخت. معمولاً روند پرداخت هزینه چنین نیروهایى بر اساس سهمیه بندى میان تمامى کشورهاى عضو مى‌باشد. نکته بسیار مهم در مورد نیروهاى حافظ صلح چه در سطح منطقه و چه در سطح بین‌المللى این است که عملیات حفظ صلح یک استراتژى جهت حل درگیرى نیست، بلکه این سازوکار در جهت کمک به دست‌یابى به برقرارى صلح عمل مى‌نماید. (www.persiangulfoline.org) | بدون وجود پشتوانه مالى، اجراى عملیات حفظ صلح غیرممکن است. باید در ابتدا تمامى کشورهاى عضو این سازمان در مورد چگونگى پرداخت سهمیه خود، به توافق برسند، وگرنه اختلافات در مورد چگونگى پرداخت این هزینه‌ها، تشکیلات را متلاشى خواهد ساخت. معمولاً روند پرداخت هزینه چنین نیروهایى بر اساس سهمیه بندى میان تمامى کشورهاى عضو مى‌باشد. نکته بسیار مهم در مورد نیروهاى حافظ صلح چه در سطح منطقه و چه در سطح بین‌المللى این است که عملیات حفظ صلح یک استراتژى جهت حل درگیرى نیست، بلکه این سازوکار در جهت کمک به دست‌یابى به برقرارى صلح عمل مى‌نماید. (www.persiangulfoline.org) | ||
چنان‌چه نیروهاى حافظ صلح منطقه‌اى در خلیج فارس بخواهد موفق عمل نماید باید با توجه به شرایط و موقعیت‌ها‌ى مختلف، با حفظ ماهیت مسالمت‌آمیز نیروها و تأمین نظرات همه دولت‌ها‌ى عضو و هم‌چنین دولت‌ها‌ى میزبان، از خود قابلیت انطباق و انعطاف‌پذیرى نشان دهد. وجود نیروهاى حافظ صلح منطقه‌اى در خلیج فارس حتى اگر حضورى نمادین هم داشته باشد، نمایان‌گر اراده کشورهاى منطقه در حفظ امنیت و ثبات منطقه به دست خود کشورهاى منطقه مى‌باشد. (جعفرى ولدانى، 1371، ص 102ـ94).<br> | چنان‌چه نیروهاى حافظ صلح منطقه‌اى در خلیج فارس بخواهد موفق عمل نماید باید با توجه به شرایط و موقعیت‌ها‌ى مختلف، با حفظ ماهیت مسالمت‌آمیز نیروها و تأمین نظرات همه دولت‌ها‌ى عضو و هم‌چنین دولت‌ها‌ى میزبان، از خود قابلیت انطباق و انعطاف‌پذیرى نشان دهد. وجود نیروهاى حافظ صلح منطقه‌اى در خلیج فارس حتى اگر حضورى نمادین هم داشته باشد، نمایان‌گر اراده کشورهاى منطقه در حفظ امنیت و ثبات منطقه به دست خود کشورهاى منطقه مى‌باشد. (جعفرى ولدانى، 1371، ص 102ـ94).<br> | ||
| خط ۱۶۷: | خط ۱۶۷: | ||
# مک لگان، پاتریشیا و نل، کریستو، عصر مشارکت، ترجمه على مردانى نسب، تهران، دفتر پژوهش‌ها‌ى فرهنگى، 1377ش. | # مک لگان، پاتریشیا و نل، کریستو، عصر مشارکت، ترجمه على مردانى نسب، تهران، دفتر پژوهش‌ها‌ى فرهنگى، 1377ش. | ||
# مندل، رابرت، چهره متغیر امنیت ملى، ترجمه فرزاد فرهمند، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردى، 1379ش. | # مندل، رابرت، چهره متغیر امنیت ملى، ترجمه فرزاد فرهمند، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردى، 1379ش. | ||
# | # www.persiangulffestiral.com. | ||
# | # www.persiangulfoline.org. | ||
# | # www.mihanam.com. | ||
# | # www.persian-gulf.info. | ||
# | # www.persiangulfonline.org. | ||
# | # www.bashgah.net. | ||
# | # www.iran-e-sabz.org. | ||
# | # www.iran-nabard.com. | ||
# | # www.iran-awa.com. | ||
# | # www.news.media.ac.ir. | ||
<div/> | <div/> | ||