سازمان دیانت ترکیه: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌وحدت
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۵۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
سازمان دیانت ترکیه عنوان مدخلی است برای شناسایی و معرفی مهمترین و بزرگترین نهاد دینی دولتی کشور اسلامی ترکیه و معرفی ساختار و فعالیتهای داخلی و خارجی آن.
'''سازمان دیانت ترکیه''' مهمترین و بزرگ‌ترین نهاد دینی دولتی کشور اسلامی [[ترکیه]] است.


=سازمان امور ديانت تركيه=
==تاریخچه تأسیس==
در دوران خلافت عثمانی امور دینی به سازمانی به نام "مشیخت" محول شده بود. ریاست سازمان مذکور به عهده شیخ الاسلام بود. در سال 1920 این گونه امور به وزارتخانه‌ای به نام "وزارت مشیخت، شریعت و اوقاف" واگذار گردید.


==تاريخچه تأسيس==
در 3 مارس 1924 با هدف تفکیک امور دینی از سیاست، وزارت مذکور منحل گردید و به جای آن سازمانی به نام "ریاست امور دینی" مطابق ماده واحده 429 ایجاد گردید. این سازمان وابسته به نخست‌وزیری می‌باشد. اولین رییس سازمان فردی به نام "محمد رفعت افندی بره چی زاده" بود و ریاست کنونی آن با آقای محمد نوری ییلماز است.


در دوران خلافت عثماني امور ديني به سازماني به نام "مشيخت" محول شده بود. رياست سازمان مذكور به عهده شيخ الاسلام بود. در سال 1920 اين گونه امور به وزارتخانه اي به نام "وزارت مشيخت، شريعت و اوقاف" واگذار گرديد.
در سال 1924 ریاست امور دینی عبارت بود از: "رییس، هیأت مشاوره و مأموران مرکز". در سال 1927 به تشکیلات مذکور بخش‌های دیگری اضافه گردید از جمله: ریاست هیأت بررسی مصاحیف (کتب)، مدیریت مؤسسات دینی و واحدهای مدیریت مأموران و سجل و مدیریت اوراق و تحریرات.


در 3 مارس 1924 با هدف تفكيك امور ديني از سياست، وزارت مذكور منحل گرديد و به جاي آن سازماني به نام "رياست امور ديني" مطابق ماده واحده 429 ايجاد گرديد. اين سازمان وابسته به نخست وزيري مي باشد. اولين رييس سازمان فردي به نام "محمد رفعت افندي بره چي زاده" بود و رياست كنوني آن با آقاي محمد نوري ييلماز است.
با تصویب قانون شماره 5634 در 20 نیسان 1950 ریاست امور دینی با توجه به شرایط روز تجدید ساختار شد. مطابق قانون اساسی بعضی از واحدهای تشکیلات مرکز تغییر یافت، معاونت ریاست سازمان ایجاد گردید، دو مدیریت به نام‌های مدیریت خادمان (امور) خیریه و مدیریت انتشارات به تشکیلات مذکور اضافه گردید. مضاف بر این، برای اولین بار نهاد واعظین سیار به وجود آمد و بدین ترتیب کلیه واعظین به عنوان کادر حقوق بگیر شناخته شدند. در سال 1951 نیز واحد حسابداری سرمایه گردان انتشارات دینی وابسته به مدیریت انتشارات سازمان ایجاد گردید.


در سال 1924 رياست امور ديني عبارت بود از: "رييس، هيأت مشاوره و مأموران مركز". در سال 1927 به تشكيلات مذكور بخش هاي ديگري اضافه گرديد از جمله: رياست هيأت بررسي مصاحيف (كتب)، مديريت مؤسسات ديني و واحدهاي مديريت مأموران و سجل و مديريت اوراق و تحريرات.
در تاریخ 1965 مطابق قانون شماره 633 (مربوط به تشکیلات و وظایف ریاست امور دینی) اصلاحات دیگری در امورسازمان داده شد. براساس قانون مذکور، مأموران سازمان با عنوان "مجریان امور مربوط به مسایل اعتقادی، عبادت و اخلاق، تنویر اجتماع در امور دینی و اداره مکان‌های عبادت (مساجد) شناخته شدند. در واقع تغییرات جدید در سازمان مذکور با تصویب قانون بالا ایجاد شد.


با تصويب قانون شماره 5634 در 20 نيسان 1950 رياست امور ديني با توجه به شرايط روز تجديد ساختار شد. مطابق قانون اساسي بعضي از واحدهاي تشكيلات مركز تغيير يافت، معاونت رياست سازمان ايجاد گرديد، دو مديريت به نام هاي مديريت خادمان (امور) خيريه و مديريت انتشارات به تشكيلات مذكور اضافه گرديد. مضاف بر اين، براي اولين بار نهاد واعظين سيار به وجود آمد و بدين ترتيب كليه واعظين به عنوان كادر حقوق بگير شناخته شدند. در سال 1951 نيز واحد حسابداري سرمايه گردان انتشارات ديني وابسته به مديريت انتشارات سازمان ايجاد گرديد.
سازمان دیانت از تاریخ تصویب قانون اساسی 1982، همان طور که در اصل مذکور ذکر گردیده، وظایف دینی خود را در داخل و خارج از کشور انجام می‌دهد. به عبارتی، با رعایت لاییسم و همسو با دولت و به دور از مسایل سیاسی انجام وظیفه می‌نماید.


در تاريخ 1965 مطابق قانون شماره 633 (مربوط به تشكيلات و وظايف رياست امور ديني ) اصلاحات ديگري در امورسازمان داده شد. براساس قانون مذكور، مأموران سازمان با عنوان "مجريان امور مربوط به مسايل اعتقادي، عبادت و اخلاق، تنوير اجتماع در امور ديني و اداره مكان هاي عبادت (مساجد) شناخته شدند. در واقع تغييرات جديد در سازمان مذكور با تصويب قانون بالا ايجاد شد.
==تشکیلات سازمان دیانت==
سازمان دیانت متشکل از تشکیلات مرکز، شهرستان‌ها و خارج از کشور می‌باشد.


سازمان ديانت از تاريخ تصويب قانون اساسي 1982، همان طور كه در اصل مذكور ذكر گرديده، وظايف ديني خود را در داخل و خارج از كشور انجام مي دهد. به عبارتي، با رعايت لاييسم و همسو با دولت و به دور از مسايل سياسي انجام وظيفه مي نمايد.
===تشکیلات مرکز===
تشکیلات مرکز عبارتند از: رییس، معاون و واحدهای ذیل الذکر:


==تشكيلات سازمان دیانت==
1. واحدهای اصلی:


سازمان ديانت متشكل از تشكيلات مركز، شهرستان ها و خارج از كشور مي باشد.
1ـ1. شورای عالی امور دینی


=== تشكيلات مركز===
این شورا عالی‌ترین مرجع تصمیم‌گیری و مشورتی سازمان است که از یک رییس و 15 عضو و به تعداد کافی کارشناس تشکیل می‌شود. خط مشی سازمان از طریق این نهاد مشخص می‌شود. پاسخ‌های دینی نیز به عهده این نهاد می‌باشد. در امور دینی تحقیق و بررسی می‌کند و انتشار آثار سازمان با تصویب آن صورت می‌پذیرد.


تشكيلات مركز عبارتند از: رييس، معاون و واحدهاي ذيل الذكر:
2ـ1. مؤسسه بررسی قرآن


1. واحدهاي اصلي:
این مؤسسه عهده‌دار بررسی امور مربوط به انتشار قرآن است. به عبارتی، چاپ هر نوع قرآن به مجوز آن نیازمند است و بدون تأیید مؤسسه مذکور انتشار قرآن اعم از این که از طرف سازمان یا انتشارات دیگر باشد ممکن نیست. این مؤسسه در مورد قرآن تحقیقات علمی نیز انجام می‌دهد.


1ـ1. شوراي عالي امور ديني
3ـ1. ریاست دایره خدمات دینی


اين شورا عالي ترين مرجع تصميم گيري و مشورتي سازمان است كه از يك رييس و 15 عضو و به تعداد كافي كارشناس تشكيل مي شود. خط مشي سازمان از طريق اين نهاد مشخص مي شود. پاسخ هاي ديني نيز به عهده اين نهاد مي باشد. در امور ديني تحقيق و بررسي مي كند و انتشار آثار سازمان با تصويب آن صورت مي پذيرد.
این دایره امور مربوط به توضیح مسایل دینی را عهده‌دار است. مسایلی از قبیل تعیین اوقات نماز، ایام دینی، هلال ماه و... به عهده اداره مذکور است.


2ـ1. مؤسسه بررسي قرآن
4ـ1. ریاست آموزش دینی


اين مؤسسه عهده دار بررسي امور مربوط به انتشار قرآن است. به عبارتي، چاپ هر نوع قرآن به مجوز آن نيازمند است و بدون تأييد مؤسسه مذكور انتشار قرآن اعم از اين كه از طرف سازمان يا انتشارات ديگر باشد ممكن نيست. اين مؤسسه در مورد قرآن تحقيقات علمي نيز انجام مي دهد.
این دایره امر آموزش دینی افراد شاغل در سازمان را به عهده دارد. این آموزش سالانه بوده و افراد آموزش دیده با هدف شغلی در کلاس‌ها حضور می‌یابند. امور مربوط به کلاس‌های قرآن نیز به عهده دایره مذکور است.


3ـ1. رياست دايره خدمات ديني
5ـ1. ریاست دایره حج


اين دايره امور مربوط به توضيح مسايل ديني را عهده دار است. مسايلي از قبيل تعيين اوقات نماز، ايام ديني، هلال ماه و... به عهده اداره مذكور است.
برنامه‌ریزی و اجرای کلیه امور مربوط به انجام حج و عمره حجاج بیت الله الحرام در داخل و خارج از کشور با دایره مذکورمی باشد. این اداره در اجرای هدف فوق با سایر ارگان‌ها و مؤسسات نیز همکاری می‌کند.


4ـ1. رياست آموزش ديني
6ـ1. ریاست بخش انتشارات دینی


اين دايره امر آموزش ديني افراد شاغل در سازمان را به عهده دارد. اين آموزش سالانه بوده و افراد آموزش ديده با هدف شغلي در كلاس ها حضور مي يابند. امور مربوط به كلاس هاي قرآن نيز به عهده دايره مذكور است.
انجام امور مربوط به انتشارات دینی (اعم از سمعی بصری، چاپ و...) به عهده بخش مذکور است. خدمات کتابخانه‌ای سازمان نیز با اداره فوق می‌باشد.


5ـ1. رياست دايره حج
7ـ1. ریاست دایره روابط خارجی


برنامه ريزي و اجراي كليه امور مربوط به انجام حج و عمره حجاج بيت الله الحرام در داخل و خارج از كشور با دايره مذكورمي باشد. اين اداره در اجراي هدف فوق با ساير ارگان ها و مؤسسات نيز همكاري مي كند.
ارائه خدمات دینی برای ترک‌ها (اعم از اتباع ترکیه و کشورهای ترک زبان) با دایره مذکور می‌باشد. اجرای امور مرتبط با خدمات مذکور، برگزاری سمینارها و تشکیل کلاس برای افراد اعزامی به خارج، راهنمایی هیأت‌ها، گروه‌ها و افرادی که ازخارج آمده‌اند و با سازمان مذکور ارتباط برقرار می‌کنند به عهده این بخش است.


6ـ1. رياست بخش انتشارات ديني
2. واحدهای مشورتی و بازرسی


انجام امور مربوط به انتشارات ديني (اعم از سمعي بصري، چاپ و...) به عهده بخش مذكور است. خدمات كتابخانه اي سازمان نيز با اداره فوق مي باشد.
1ـ2. دایره بازرسی


7ـ1. رياست دايره روابط خارجي
2ـ2. دایره مشاوره حقوقی


ارائه خدمات ديني براي ترك ها (اعم از اتباع تركيه و كشورهاي ترك زبان ) با دايره مذكور مي باشد. اجراي امور مرتبط با خدمات مذكور، برگزاري سمينارها و تشكيل كلاس براي افراد اعزامي به خارج، راهنمايي هيأت ها، گروه ها و افرادي كه ازخارج آمده اند و با سازمان مذكور ارتباط برقرار مي كنند به عهده اين بخش است.
3ـ2. ریاست دایره تحقیق، برنامه‌ریزی و هماهنگی


2. واحدهاي مشورتي و بازرسي
3. واحدهای پشتیبانی


1ـ2. دايره بازرسي
1ـ3. ریاست دایره پرسنلی (کارگزینی)


2ـ2. دايره مشاوره حقوقي
2ـ3. ریاست دایره اداری ـ مالی


3ـ2. رياست دايره تحقيق، برنامه ريزي و هماهنگي
3ـ3. مدیریت به کاراندازی سرمایه گردان


3. واحدهاي پشتيباني
4ـ3. کارشناسی دفاع اجتماعی


1ـ3. رياست دايره پرسنلي (كارگزيني)
5ـ3. مدیریت روابط عمومی و مطبوعاتی


2ـ3. رياست دايره اداري ـ مالي
6ـ3. مدیریت مرکز اطلاع رسانی


3ـ3. مديريت به كاراندازي سرمايه گردان
7ـ3. مدیریت خدمات فنی


4ـ3. كارشناسي دفاع اجتماعي
===تشکیلات شهرستان‌ها===
تشکیلات سازمان امور دیانت در شهرستان‌ها متشکل از: مفتی‌گری‌های استان‌ها و شهرها و مدیریت‌های مرکز آموزش می‌باشد.


5ـ3. مديريت روابط عمومي و مطبوعاتي
1. مفتی‌گری‌ها


6ـ3. مديريت مركز اطلاع رساني
مراکز مفتی‌گری در استان‌ها و شهرستان‌ها تشکیل می‌یابند.


7ـ3. مديريت خدمات فني
در مفتی‌گری‌های استان‌ها: مفتی استان، معاون مفتی، مدیر شعبه، واعظ، مدیر کلاس قرآن، بازرس، کارشناس، متصدی، معلم کلاس قرآن، امام خطیب، مؤذن، خادم مسجد و دیگر پرسنل لازم حضور دارند.


=== تشكيلات شهرستان ها===
در مراکز مفتی‌گری شهرستان‌ها: مفتی شهرستان، واعظ، متصدی، کارشناس، معلم قرآن، امام خطیب، مؤذن، خادم مسجد و... مشغول هستند.


تشكيلات سازمان امور ديانت در شهرستان ها متشكل از: مفتي گري هاي استان ها و شهرها و مديريت هاي مركز آموزش مي باشد.
2. مدیریت‌های مراکز آموزشی


1. مفتي گري ها
مراکز آموزشی سازمان دیانت در شهرهای آنتالیا، بولو (Bolu)، الازیق (Elazig§)، ارض روم، کاستامنو، قونیه، استانبول، مانیسا و ترابوزان مستقر هستند. در مراکز آموزشی افرادی چون مدیر مرکز، معلم، کارشناس، متصدی و... مشغول می‌شوند.


مراكز مفتي گري در استان ها و شهرستان ها تشكيل مي يابند.
===تشکیلات خارج از کشور===
سازمان دیانت در کشورهایی فعالیت دینی دارد که اتباع ترکیه در آنها زیادند یا ترک زبان هستند. تشکیلات سازمان درسفارتخانه‌های ترکیه با عنوان رایزنی به امور دینی و در کنسولگری‌های آن با عنوان وابسته امور دینی مستقرند.


در مفتي گري هاي استان ها: مفتي استان، معاون مفتي، مدير شعبه، واعظ، مدير كلاس قرآن، بازرس، كارشناس، متصدي، معلم كلاس قرآن، امام خطيب، مؤذن، خادم مسجد و ديگر پرسنل لازم حضور دارند.
==خدمات مهم سازمان دیانت==
===تشکیل نهاد عالی امور دینی ===
این نهاد به عنوان عالی‌ترین ارگان تصمیم‌گیری و مشورتی سازمان دیانت است. نهاد مذکور دارای کمیسیون‌های فتوا، انتشارات دینی و مطبوعات، خدمات دینی و ارشاد و موضوعات می‌باشد. سالانه به حدود 1000 سؤال دینی به طور مکتوب پاسخ می‌دهد. به طور شفاهی نیز به سؤالات دینی "استفتائات" جواب لازم می‌دهد.


در مراكز مفتي گري شهرستان ها: مفتي شهرستان، واعظ، متصدي، كارشناس، معلم قرآن، امام خطيب، مؤذن، خادم مسجد و... مشغول هستند.
===برگزاری اجلاس‌های مشورتی دینی===
سازمان دیانت از تاریخ تأسیس تاکنون دو بار در سال‌های 93 و 98 در آنکارا اجلاس‌های مشورتی دینی تشکیل داده است. در اجلاس اخیر از پاتریک‌های ارمنی، رومی، سوریانی و فنری (از مسیحیانی که در دوره عثمانی کار ترجمه را عهده‌دار بودند) و خاخام‌های ترکیه و تعدادی نیز از خارج جهت شرکت در آنها دعوت شده بود.


2. مديريت هاي مراكز آموزشي
هدف از برگزاری اجلاس‌های مذکور روشن ساختن اذهان عمومی در مورد مسایل دینی بود. در اجلاس 98 سه کمیسیون تشکیل شده بود. کمیسیون دیالوگ ادیان، کمیسیون حل مسایل ایجاد شده از تفسیرهای مختلف دینی و کمیسیون آموزش دینی. در اجلاس مذکور 39 تصمیم با ماهیت استشاری به تصویب اعضاء رسید.


مراكز آموزشي سازمان ديانت در شهرهاي آنتاليا، بولو (Bolu)، الازيق (Elazig§)، ارض روم، كاستامنو، قونيه، استانبول، مانيسا و ترابوزان مستقر هستند. در مراكز آموزشي افرادي چون مدير مركز، معلم، كارشناس، متصدي و... مشغول مي شوند.
===برگزاری اجلاس مشترک دینی===
با کشورهای ترک زبان، کشورهای بالکان ـ قفقاز و جمعیت‌های ترک و مسلمان با هدف یافتن راه حل‌های مشورتی در خصوص خدمات دینی.


=== تشكيلات خارج از كشور===
===ایجاد بنای مساجد براساس یک نقشه و طرح واحد===
براساس قانون شماره 3194 (در مورد عمران مساجد) و ماده ضمیمه آن (به شماره 4380) مصوب اول آگوست 1998 و همچنین ماده 23479 مصوب 30/9/98، مساجد باید با توجه به نیاز و شرایط محل ساخته شوند و پلان آنها نیز از لحاظ منظر با سایر مساجد همگونی داشته باشد. مساحت مساجد کوچک 2500 مترمربع، مساجد متوسط (مساجد سمت) 5000 مترمربع و مساجد بزرگ مرکزی 10000 متر مربع خواهد بود.


سازمان ديانت در كشورهايي فعاليت ديني دارد كه اتباع تركيه در آنها زيادند يا ترك زبان هستند. تشكيلات سازمان درسفارتخانه هاي تركيه با عنوان رايزني به امور ديني و در كنسولگري هاي آن با عنوان وابسته امور ديني مستقرند.
===اداره امور مساجد ===
مطابق ماده 35 قانون شماره 633 مصوب 1998، تأسیس مساجد با اجازه سازمان دیانت ممکن است. اداره امور آن نیز به عهده آن سازمان است. مساجدی که بدون اخذ اجازه از سازمان مذکور جهت برگزاری عبادت ایجاد شده‌اند، در ظرف سه ماه به آن سازمان تحویل داده خواهند شد.


== خدمات مهم سازمان ديانت ==
===اداره مرکز تحقیق، توسعه و اسناد (AR-GED)===
این مرکز وابسته به مؤسسه عالی امور دینی سازمان دیانت می‌باشد. در تاریخ 1996 تأسیس شد. به شبکه اینترنت متصل است. اطلاعات مربوط به سازمان، فعالیت‌های سازمان، اوقات نماز، انتشارات سازمان، مسایل مربوط به حج، استفتائات دینی و خبررسانی میان تشکیلات سازمان از طریق شبکه مذکور قابل دریافت است.


=== تشكيل نهاد عالي امور ديني===
===مدیریت مرکز تحقیق و دیالوگ بین‌المللی===
این مرکز پیرو مصوبه اجلاس "اسلام آور آسیا" توسط سازمان دیانت ایجاد شد. برقراری نشست‌های متوالی با صاحب‌نظران ادیان دیگر از وظایف مرکز مذکور است. ابراز تبریکات مربوط به میلاد حضرت عیسی (ع) نیز با آن مرکز می‌باشد. برگزاری کنگره سال 1999 این مرکز که در آن مقرر شد:


اين نهاد به عنوان عالي ترين ارگان تصميم گيري و مشورتي سازمان ديانت است. نهاد مذكور داراي كميسيون هاي فتوا، انتشارات ديني و مطبوعات، خدمات ديني و ارشاد و موضوعات مي باشد. سالانه به حدود 1000 سؤال ديني به طور مكتوب پاسخ مي دهد. به طور شفاهي نيز به سؤالات ديني "استفتائات" جواب لازم مي دهد.
1ـ فعالیت‌های اجرایی دنیای مسیحیت پیگیری و از طریق انتشارات لازم، اطلاعات مربوط به ترکیه به صورت سمعی و بصری برای میهمانان خارجی ترکیه فراهم گردد.


=== برگزاري اجلاس هاي مشورتي ديني===
2ـ از طریق مأموران سازمان امر آگاه سازی توریست‌های دنیای مسیحیت با تکیه بر مهمان پروری سنتی ترکیه و اصول خوشبینانه دین اسلام دنبال شود.


سازمان ديانت از تاريخ تأسيس تاكنون دو بار در سال هاي 93 و 98 در آنكارا اجلاس هاي مشورتي ديني تشكيل داده است. در اجلاس اخير از پاتريك هاي ارمني، رومي، سورياني و فنري (از مسيحياني كه در دوره عثماني كار ترجمه را عهده دار بودند) و خاخام هاي تركيه و تعدادي نيز از خارج جهت شركت در آنها دعوت شده بود.
===خدمات دینی===
سازمان دیانت با رعایت اصول قانون اساسی و به دور از هرگونه نگرش سیاسی، امر تبلیغ و انتشار اصول عالیه دینی از قبیل اتحاد، برابری، فداکاری، تعاون، برابری، محبت، احترام، خوشبینی، حمایت و... در میان انسان‌ها را عهده‌دار است. ارشاد و راهنمایی مردم از لحاظ معنوی و معادی و ایضاح آن در مورد


هدف از برگزاري اجلاس هاي مذكور روشن ساختن اذهان عمومي در مورد مسايل ديني بود. در اجلاس 98 سه كميسيون تشكيل شده بود. كميسيون ديالوگ اديان، كميسيون حل مسايل ايجاد شده از تفسيرهاي مختلف ديني و كميسيون آموزش ديني. در اجلاس مذكور 39 تصميم با ماهيت استشاري به تصويب اعضاء رسيد.
چیزهایی که موجب تضعیف نظم جامعه (شراب، قمار، موادمخدر، روابط غیراخلاقی و...) می‌شوند نیز از اقدامات سازمان می‌باشد. فعالیت‌های دینی علاوه بر مساجد در مدارس، بیمارستان‌ها، زندان‌ها، کارخانجات، کوی دانشجویی، خانه سالمندان، مهدهای کودک و... (در صورت درخواست آنها) انجام می‌پذیرد. مضاف بر آن برگزاری کنفرانس به ویژه در شرق و جنوب شرقی ترکیه از فعالیت‌های سازمان می‌باشد. حضور در رادیو و تلویزیون‌های محلی با هدف ارشاد مردم از دیگر اقدامات سازمان است. برقراری برنامه‌های ارشاد و وعظ در ماه مبارک رمضان، ایام مبارک و میلاد حضرت پیامبر و... نیز توسط مبلغان سازمان انجام نمی‌گیرد. خدمات سازمان منحصر به موارد بالا نیست بلکه در زمینه‌های مختلف دینی حضور سازمان ملموس است، حضور در دانشگاه‌ها و دانشکده‌های الهیات و مدارس امام خطیب، خطبه‌های نماز و... از جمله خدمات دیگر آن سازمان است.


=== برگزاري  اجلاس مشترك ديني===
===خدمات آموزشی===
1ـ فعالیت‌های آموزشی دینی متعدد


با كشورهاي ترك زبان، كشورهاي بالكان ـ قفقاز و جمعيت هاي ترك و مسلمان با هدف يافتن راه حل هاي مشورتي در خصوص خدمات ديني.
سازمان دیانت خدمات آموزشی دینی را در مناطق مختلف دنبال می‌کند. به طوری که حدود 3683 کلاس آموزش قرآن، حفظ سوره‌های نماز و دعا و اطلاعات مختصر دینی برقرار کرده است. فعالیت‌های آموزشی سازمان به صورت سمعی و بصری است. تهیه کاست‌های مربوط به قرآن، وعظ و... فیلم‌های کارتونی آموزش دینی برای کودکان، سریال‌ها و فیلم‌های مستند، برنامه‌های آماده برای پخش از رادیو و تلویزیون، برنامه‌های سمعی و بصری موسیقی مذهبی، پخش سمعی و بصری برنامه‌های دینی از کانال‌های تلویزیونی خصوصی و دولتی، به ویژه از کانال TRT4 در خلال ساعت‌های 23ـ21 شنبه‌ها از جمله فعالیت‌های آموزشی سازمان می‌باشد.


=== ايجاد بناي مساجد براساس يك نقشه و طرح واحد===
2ـ کلاس‌های ویژه آموزش پرسنل سازمان


براساس قانون شماره 3194 (در مورد عمران مساجد) و ماده ضميمه آن (به شماره 4380) مصوب اول آگوست 1998 و همچنين ماده 23479 مصوب 30/9/98، مساجد بايد با توجه به نياز و شرايط محل ساخته شوند و پلان آنها نيز از لحاظ منظر با ساير مساجد همگوني داشته باشد. مساحت مساجد كوچك 2500 مترمربع، مساجد متوسط (مساجد سمت) 5000 مترمربع و مساجد بزرگ مركزي 10000 متر مربع خواهد بود.
در 9 مرکز آموزش سازمان امر تعلیم پرسنل شاغل در مناطق مختلف انجام می‌پذیرد. در مدت 3 سال تعداد 4648 نفر در مراکز آموزشی مذکور آموزش دیده‌اند. علاوه بر این، دو مرکز آموزشی استانبول و قونیه به عنوان مراکز ویژه آموزشی تعیین شده‌اند. در مراکز مذکور از سال 1976 تاکنون تعداد 531 نفر آموزش دینی به عنوان شغل دیده‌اند. در کلاس‌های مذکور پرسنلی که از دانشکده‌های الهیات فارغ‌التحصیل شده‌اند مدت 5ـ2 سال به امر یادگیری تخصصی دین مشغول می‌شوند و افراد موفق با عنوان مفتی و واعظ منصوب می‌شوند.


===  اداره امور مساجد===
3ـ برقراری کلاس‌های مربوط به اذان و خطابه


مطابق ماده 35 قانون شماره 633 مصوب 1998، تأسيس مساجد با اجازه سازمان ديانت ممكن است. اداره امور آن نيز به عهده آن سازمان است. مساجدي كه بدون اخذ اجازه از سازمان مذكور جهت برگزاري عبادت ايجاد شده اند، در ظرف سه ماه به آن سازمان تحويل داده خواهند شد.
کلاس‌های مذکور با هدف آموزش اذان خوانی با صدای خوش و همچنین ایراد خطابه و سخنرانی به شیوه امام خطیب‌ها تشکیل می‌گردند. تاکنون حدود 1051 نفر مؤذن و 5678 نفر امام خطیب از کلاس‌های مذکور فارغ‌التحصیل شده‌اند.


=== اداره مركز تحقيق، توسعه و اسناد (AR-GED)===
===خدمات انتشاراتی===
سازمان در مورد مسایل دینی فعالیت‌های انتشاراتی، سمعی و بصری و… را به صورت مداوم انجام می‌دهد. به طوری که تاکنون 434 اثر در زمینه‌های علمی، ادبی، آموزشی، مرجع، عمومی، کودک، بزرگان ترک، اسلام، کتاب‌های جیبی و آثارهنری منتشر ساخته است.


اين مركز وابسته به مؤسسه عالي امور ديني سازمان ديانت مي باشد. در تاريخ 1996 تأسيس شد. به شبكه اينترنت متصل است. اطلاعات مربوط به سازمان، فعاليت هاي سازمان، اوقات نماز، انتشارات سازمان، مسايل مربوط به حج، استفتائات ديني و خبررساني ميان تشكيلات سازمان از طريق شبكه مذكور قابل دريافت است.
از طرف دیگر اداره انتشارات دینی سازمان، با هدف حراست از فرهنگ ترک حدود 3 میلیون اثر را به 14 زبان (ترکی، عربی، انگلیسی، آلمانی، فرانسوی، آذری، قزاقی، ازبکی، قرقیزی، تاتاری، ترکمنی، روسی، آلبانیایی و گرجی) منتشر ساخته و به کشورهای مختلف ارسال داشته است.


=== مدیریت مركز تحقيق و ديالوگ بين المللي===
در پایان سال 1999 چاپ و انتشار یک میلیون اثر دیگر نیز برنامه‌ریزی شد.


اين مركز پيرو مصوبه اجلاس "اسلام آور آسيا" توسط سازمان ديانت ايجاد شد. برقراري نشست هاي متوالي با صاحب نظران اديان ديگر از وظايف مركز مذكور است. ابراز تبريكات مربوط به ميلاد حضرت عيسي (ع) نيز با آن مركز مي باشد. برگزاري كنگره سال 1999 اين مركز كه در آن مقرر شد:
تقویم 12 برگی نیز در حدود 5/2 میلیون عدد در حال چاپ می‌باشد. تقویم‌های دیواری مذکور در کشورهای اروپایی و آمریکا و همچنین در داخل کشور توزیع می‌شود.


1ـ فعاليت هاي اجرايي دنياي مسيحيت پيگيري و از طريق انتشارات لازم، اطلاعات مربوط به تركيه به صورت سمعي و بصري براي ميهمانان خارجي تركيه فراهم گردد.
سازمان علاوه بر آثار مذکور، ماهنامه، مجله کودکان و فصلنامه نیز دارد. این آثار به طور مرتب منتشر و توزیع می‌گردند. بروشورهایی نیز از طرف سازمان با عناوین "اسلام راه سعادت" با تیراژ 600 هزار و "مساجد ما" با تیراژ 245 هزار نسخه منتشر می‌گردد. این بروشورها مجانی هستند.


از طريق مأموران سازمان امر آگاه سازي توريست هاي دنياي مسيحيت با تكيه بر مهمان پروري سنتي تركيه و اصول خوشبينانه دين اسلام دنبال شود.
===خدمات مربوط به حج و عمره ===
کلیه امور مربوط به حج از تاریخ 1979 به سازمان دیانت محول شده است. آژانس‌های سیاحتی نیز مطابق مصوبه هیأت وزیران (مورخ 1988) می‌توانند زیر نظر سازمان دیانت امر انتقال و انجام امور مربوط به اعزام حجاج به عربستان را عهده دارگردند. این سازمان در مورد حجاج کشورهای دیگر نیز به مقامات عربستان توصیه‌های لازم را می‌نماید. ارائه خدمات بهداشتی نیز از اقدامات سازمان برای حجاج بیت الله الحرام می‌باشد. به طوری که در شهرهای مکه، مدینه و عرفات و منی مراکز بهداشتی سازمان مستقر می‌شوند. این مراکز کلیه معالجات حتی اعمال جراحی را نیز انجام می‌دهند. حجاج کشورهای دیگر نیز می‌توانند از خدمات بهداشتی سازمان بهره‌مند شوند.


=== خدمات ديني===
انجام عمره تا سال 1984 به صورت آزاد بوده است. با تصویب هیأت وزیران در تاریخ مذکور امور مربوط به اعزام عمره به سازمان دیانت محول شد. امور مربوط به عمره مقید به زمان و مکان خاصی نیست.


سازمان ديانت با رعايت اصول قانون اساسي و به دور از هرگونه نگرش سياسي، امر تبليغ و انتشار اصول عاليه ديني از قبيل اتحاد، برابري، فداكاري، تعاون، برابري، محبت، احترام، خوشبيني، حمايت و... در ميان انسان ها را عهده دار است. ارشاد و راهنمايي مردم از لحاظ معنوي و معادي و ايضاح آن در مورد
===نشست‌های ناحیه‌ای===
سازمان دیانت با هدف ارزیابی عملکردهای خود و حل مسایل مشابهی که در جریان اجرای خدمات خود با آنها مواجه می‌شود، در نواحی مختلف ترکیه نشست‌هایی را با مشارکت مفتی‌ها، واعظان و مأموران دینی خود تشکیل داده است.


چيزهايي كه موجب تضعيف نظم جامعه (شراب، قمار، موادمخدر، روابط غيراخلاقي و...) مي شوند نيز از اقدامات سازمان مي باشد. فعاليت هاي ديني علاوه بر مساجد در مدارس، بيمارستان ها، زندان ها، كارخانجات، كوي دانشجويي، خانه سالمندان، مهدهاي كودك و... (در صورت درخواست آنها) انجام مي پذيرد. مضاف بر آن برگزاري كنفرانس به ويژه در شرق و جنوب شرقي تركيه از فعاليت هاي سازمان مي باشد. حضور در راديو و تلويزيون هاي محلي با هدف ارشاد مردم از ديگر اقدامات سازمان است. برقراري برنامه هاي ارشاد و وعظ در ماه مبارك رمضان، ايام مبارك و ميلاد حضرت پيامبر و... نيز توسط مبلغان سازمان انجام مي گيرد. خدمات سازمان منحصر به موارد بالا نيست بلكه در زمينه هاي مختلف ديني حضور سازمان ملموس است، حضور در دانشگاه ها و دانشكده هاي الهيات و مدارس امام خطيب، خطبه هاي نماز و... از جمله خدمات ديگر آن سازمان است.
===گردهمایی رؤسا و اعضای هیأت علمی دانشکده‌های الهیات===
سازمان به منظور تبادل نظر رؤسا و اعضای هیأت دانشکده‌های الهیات و مدیران مدارس عالی دینی سازمان در سال‌های 1996 و 1998 نشست‌های مشترکی را ترتیب داد. این نشست‌ها در آنکارا برگزار شدند.


=== خدمات آموزشي===
===خدمات رایانه‌ای===
تشکیلات مرکزی و شهرستانی سازمان دیانت با هدف تسریع در امور و ایجاد ارتباط هماهنگ با یکدیگر مجهز به امکانات رایانه‌ای می‌باشد. در حال حاضر در مفتی‌گری‌های هشتاد شهرستان و 635 بخش رایانه وجود دارد که از میان آنها رایانه 8 شهرستان و 69 بخش به رایانه مرکزی متصل هستند.


1ـ فعاليت هاي آموزشي ديني متعدد
=== تحقیقات ===
سازمان دیانت تحقیقات مختلفی را در زمینه بررسی تأثیرات خدمات دینی خود به جامعه و نیز برای متنوع ساختن فعالیت‌ها و خدماتش انجام داده و نتایج حاصله را مورد ارزیابی قرار می‌دهد.


سازمان ديانت خدمات آموزشي ديني را در مناطق مختلف دنبال مي كند. به طوري كه حدود 3683 كلاس آموزش قرآن، حفظ سوره هاي نماز و دعا و اطلاعات مختصر ديني برقرار كرده است. فعاليت هاي آموزشي سازمان به صورت سمعي و بصري است. تهيه كاست هاي مربوط به قرآن، وعظ و... فيلم هاي كارتوني آموزش ديني براي كودكان، سريال ها و فيلم هاي مستند، برنامه هاي آماده براي پخش از راديو و تلويزيون، برنامه هاي سمعي و بصري موسيقي مذهبي، پخش سمعي و بصري برنامه هاي ديني از كانال هاي تلويزيوني خصوصي و دولتي، به ويژه از كانال TRT4 در خلال ساعت هاي 23ـ21 شنبه ها از جمله فعاليت هاي آموزشي سازمان مي باشد.
===فعالیت‌های مربوط به تعیین اول ماه‌های قمری===
سازمان دیانت در سال 1978 کنفرانسی را در استانبول ترتیب داد که هدف آن مشخص ساختن اول ماه‌های قمری بود.


2ـ كلاس هاي ويژه آموزش پرسنل سازمان
در این رابطه همکاری‌هایی را با رصدخانه قندیلی (Kandili) به عمل آورد که نتیجه آن تعیین اول ماه‌های قمری تا سال 2000 بود. با مشخص شدن آن اوقات نماز نیز به صورت جدول تهیه شده و به کشورهای اسلامی ارسال می‌گردد.


در 9 مركز آموزش سازمان امر تعليم پرسنل شاغل در مناطق مختلف انجام مي پذيرد. در مدت 3 سال تعداد 4648 نفر در مراكز آموزشي مذكور آموزش ديده اند. علاوه بر اين، دو مركز آموزشي استانبول و قونيه به عنوان مراكز ويژه آموزشي تعيين شده اند. در مراكز مذكور از سال 1976 تاكنون تعداد 531 نفر آموزش ديني به عنوان شغل ديده اند. در كلاس هاي مذكور پرسنلي كه از دانشكده هاي الهيات فارغ التحصيل شده اند مدت 5ـ2 سال به امر يادگيري تخصصي دين مشغول مي شوند و افراد موفق با عنوان مفتي و واعظ منصوب مي شوند.
علاوه بر آن، فعالیت‌های مربوط به تهیه حساب (ماه‌ها) و نقشه‌ها در حال انجام است که بعد از اتمام به رصدخانه مذکور عرضه خواهد شد.


3ـ برقراري كلاس هاي مربوط به اذان و خطابه
تعیین ساعات افطار و امساک (ماه رمضان) نیز از فعالیت‌های سازمان است که بعد از تهیه شدن به کشورهای اسلامی و نواحی ترکیه ارسال گردید.


كلاس هاي مذكور با هدف آموزش اذان خواني با صداي خوش و همچنين ايراد خطابه و سخنراني به شيوه امام خطيب ها تشكيل مي گردند. تاكنون حدود 1051 نفر مؤذن و 5678 نفر امام خطيب از كلاس هاي مذكور فارغ التحصيل شده اند.
در شبکه اینترنت نیز پرونده‌ای با عنوان (Diyanet Web) تشکیل شده است. در پرونده مذکور اطلاعاتی از جمله اوقات نماز، تعیین قبله نماز، تعیین صد ساله آغاز اعیاد رمضان و قربان، ایام مبارک، اوایل سال‌های هجری، روزها و شب‌های دینی سال 1999ـ2000، ایام تعطیلات رسمی و دینی سال، مقررات مربوط به تقویم‌ها و… وجود دارد.


=== خدمات انتشاراتي===
===خدمات مربوط به مسجد===
سازمان در 120 مسجد کشورهای اروپایی با 795 نفر مبلغ دینی موقتی خدمات دینی را به اتباع ترک عرضه می‌نماید. در کنار امامت نماز و وعظ و نصیحت، در برگزاری کنفرانس نیز با ترک‌های مقیم اروپا همکاری لازم به عمل می‌آید.


سازمان در مورد مسايل ديني فعاليت هاي انتشاراتي، سمعي و بصري و… را به صورت مداوم انجام مي دهد. به طوري كه تاكنون 434 اثر در زمينه هاي علمي، ادبي، آموزشي، مرجع، عمومي، كودك، بزرگان ترك، اسلام، كتاب هاي جيبي و آثارهنري منتشر ساخته است.
===خدمات آموزشی و اجتماعی===
مبلغان سازمان در خصوص آموزش دینی و برگزاری قرآن نیز به حدود 55 هزار کودک ترک خدمات لازم را ارائه می‌نمایند. این کلاس‌ها در انجمن‌های ترک تشکیل می‌شوند. در انجمن مذکور در کنار آموزش‌های دینی، آموزش‌های خیاطی، گلدوزی، کامپیوتر، زبان خارجی و ترکی و… نیز به علاقمندان داده می‌شود. مبلغان دینی امر عیادت از بیماران و زندانیان و مراجعه به منازل را هم با هدف حمایت و رفع مشکلات آنان عهده‌دار هستند.


از طرف ديگر اداره انتشارات ديني سازمان، با هدف حراست از فرهنگ ترك حدود 3 ميليون اثر را به 14 زبان (تركي، عربي، انگليسي، آلماني، فرانسوي، آذري، قزاقي، ازبكي، قرقيزي، تاتاري، تركمني، روسي، آلبانيايي و گرجي) منتشر ساخته و به كشورهاي مختلف ارسال داشته است.
ترکانی که در خارج از کشور فوت می‌نمایند، دفن جنازه آنها با همکاری نمایندگان سازمان انجام نمی‌گیرد. مبلغان دینی در مراسم نکاح و ختنه و... هموطنان ترک در کشورهای خارجی شرکت کرده و احساسات دینی و ملی آنان را تقویت می‌نمایند.


در پايان سال 1999 چاپ و انتشار يك ميليون اثر ديگر نيز برنامه ريزي شد.
===خدماتی که سازمان به کشورهای بالکان ـ قفقاز و جوامع ترک و مسلمان===
1ـ خدمات دینی


تقويم 12 برگي نيز در حدود 5/2 ميليون عدد در حال چاپ مي باشد. تقويم هاي ديواري مذكور در كشورهاي اروپايي و آمريكا و همچنين در داخل كشور توزيع مي شود.
155 نماینده دینی، 39 معلم دینی، 2 رایزن دینی و 2 وابسته دینی خدمات دینی را به مسلمانان و ترک‌های سایر کشورها عرضه می‌کنند.


سازمان علاوه بر آثار مذكور، ماهنامه، مجله كودكان و فصلنامه نيز دارد. اين آثار به طور مرتب منتشر و توزيع مي گردند. بروشورهايي نيز از طرف سازمان با عناوين "اسلام راه سعادت" با تيراژ 600 هزار و "مساجد ما" با تيراژ 245 هزار نسخه منتشر مي گردد. اين بروشورها مجاني هستند.
2ـ خدمات آموزشی


=== خدمات مربوط به حج و عمره===
بعد از انحلال شوروی، فعالیت‌های دینی سازمان در میان جمهوری‌های بالکان ـ قفقاز و آسیای میانه آغاز گردید. از جمله اقدامات موارد ذیل هستند:


كليه امور مربوط به حج از تاريخ 1979 به سازمان ديانت محول شده است. آژانس هاي سياحتي نيز مطابق مصوبه هيأت وزيران (مورخ 1988) مي توانند زير نظر سازمان ديانت امر انتقال و انجام امور مربوط به اعزام حجاج به عربستان را عهده دارگردند. اين سازمان در مورد حجاج كشورهاي ديگر نيز به مقامات عربستان توصيه هاي لازم را مي نمايد. ارائه خدمات بهداشتي نيز از اقدامات سازمان براي حجاج بيت الله الحرام مي باشد. به طوري كه در شهرهاي مكه، مدينه و عرفات و مني مراكز بهداشتي سازمان مستقر مي شوند. اين مراكز كليه معالجات حتي اعمال جراحي را نيز انجام مي دهند. حجاج كشورهاي ديگر نيز مي توانند از خدمات بهداشتي سازمان بهره مند شوند.
الف ـ ایجاد دانشکده الهیات باکو در 93ـ1992


انجام عمره تا سال 1984 به صورت آزاد بوده است. با تصويب هيأت وزيران در تاريخ مذكور امور مربوط به اعزام عمره به سازمان ديانت محول شد. امور مربوط به عمره مقيد به زمان و مكان خاصي نيست.
تعداد دانشجویان دانشکده 280 نفر است و اولین فارغ‌التحصیلان آن مربوط به سال 7ـ1996 می‌باشد. در کنار دانشکده مذکور مدرسه ترک ـ باکو نیز با 177 نفر دانش آموز شروع به کار کرد.


=== نشست هاي ناحيه اي====
ب ـ افتتاح دانشکده الهیات در شهر OSH قرقیزستان با همکاری دانشگاه آنکارا در سال 94ـ1993


سازمان ديانت با هدف ارزيابي عملكردهاي خود و حل مسايل مشابهي كه در جريان اجراي خدمات خود با آنها مواجه مي شود، در نواحي مختلف تركيه نشست هايي را با مشاركت مفتي ها، واعظان و مأموران ديني خود تشكيل داده است.
کلاس‌های آمادگی و کلاس اول دانشکده در ترکیه و کلاس‌های 2 و 3 و 4 آن در دانشگاه OSH قرقیزستان برقرار است. تعداد دانشجویان آن 220 نفر است.


=== گردهمايي رؤسا و اعضاي هيأت علمي دانشكده هاي الهيات====
ج ـ افتتاح دانشکده الهیات در دانشگاه مختوم قلی ترکمنستان در سال 95ـ1994


سازمان به منظور تبادل نظر رؤسا و اعضاي هيأت دانشكده هاي الهيات و مديران مدارس عالي ديني سازمان در سال هاي 1996 و 1998 نشست هاي مشتركي را ترتيب داد. اين نشست ها در آنكارا برگزار شدند.
دانشکده مذکور توسط دانشگاه Uludag اداره می‌شود. کلاس‌های آمادگی و کلاس‌های اول آن در ترکیه و بقیه در عشق آباد برقرار است. تعداد دانشجویان آن 100 نفر است.


=== خدمات رايانه اي===
ساختمان دانشکده مدرسه الهیات و خوابگاه دانشجویی آن توسط بنیاد دیانت ترکیه ایجاد شده است.


تشكيلات مركزي و شهرستاني سازمان ديانت با هدف تسريع در امور و ايجاد ارتباط هماهنگ با يكديگر مجهز به امكانات رايانه اي مي باشد. در حال حاضر در مفتي گري هاي هشتاد شهرستان و 635 بخش رايانه وجود دارد كه از ميان آنها رايانه 8 شهرستان و 69 بخش به رايانه مركزي متصل هستند.
د ـ افتتاح یک مدرسه در نخجوان با برنامه‌های وسیع دینی توسط بنیاد دیانت ترکیه در سال 95ـ1994


=== تحقيقات===
هـ ـ افتتاح مدرسه دینی کمال آتاتورک در شهر Kostence رومانی در سال 1996


سازمان ديانت تحقيقات مختلفي را در زمينه بررسي تأثيرات خدمات ديني خود به جامعه و نيز براي متنوع ساختن فعاليت ها و خدماتش انجام داده و نتايج حاصله را مورد ارزيابي قرار مي دهد.
تأمین معلم و امکانات درسی آن به عهده سازمان دیانت می‌باشد. براساس توافق بین دو کشور ترکیه و رومانی، فارغ‌التحصیلان مدرسه مذکور نیازهای دینی اقلیت ترک ـ مسلمان آن کشور را برطرف خواهند کرد.


===فعاليت هاي مربوط به تعيين اول ماه هاي قمري===
و ـ افتتاح دانشکده‌های الهیات در افغانستان و داغستان در 97ـ1996


سازمان ديانت در سال 1978 كنفرانسي را در استانبول ترتيب داد كه هدف آن مشخص ساختن اول ماه هاي قمري بود.
دانشجویان دانشکده‌های مذکور کلاس‌های مربوط به دوره آمادگی را در دانشگاه سلیمان دمیرل و ارجیس می‌بینند.


در اين رابطه همكاري هايي را با رصدخانه قنديلي (Kandili) به عمل آورد كه نتيجه آن تعيين اول ماه هاي قمري تا سال 2000 بود. با مشخص شدن آن اوقات نماز نيز به صورت جدول تهيه شده و به كشورهاي اسلامي ارسال مي گردد.
ز ـ افتتاح دانشکده الهیات در قرقیزستان در سال تحصیلی 98ـ1997


علاوه بر آن، فعاليت هاي مربوط به تهيه حساب (ماه ها) و نقشه ها در حال انجام است كه بعد از اتمام به رصدخانه مذكور عرضه خواهد شد.
این دانشکده با همکاری دانشگاه قرقیرستان و دانشکده الهیات دانشگاه سلجوق ترکیه اداره می‌شود. تعداد دانشجویان آن در مرحله آمادگی و کلاس اول 56 نفر بود.


تعيين ساعات افطار و امساك (ماه رمضان) نيز از فعاليت هاي سازمان است كه بعد از تهيه شدن به كشورهاي اسلامي و نواحي تركيه ارسال گرديد.
ح ـ ایجاد سه مدرسه امام خطیب و انستیتوی عالی اسلام در صوفیه بلغارستان


در شبكه اينترنت نيز پرونده اي با عنوان (Diyanet Web) تشكيل شده است. در پرونده مذكور اطلاعاتي از جمله اوقات نماز، تعيين قبله نماز، تعيين صد ساله آغاز اعياد رمضان و قربان، ايام مبارك، اوايل سال هاي هجري، روزها و شب هاي ديني سال 1999ـ2000، ايام تعطيلات رسمي و ديني سال، مقررات مربوط به تقويم ها و… وجود دارد.
کلیه نیروها و امکانات مدارس مذکور از طرف بنیاد دیانت ترکیه تأمین شده است. کتاب‌های آنها نیز با همکاری نخست‌وزیر و بنیاد دیانت ترکیه منتشر شده است.


=== خدمات مربوط به مسجد===
3ـ ایجاد مسجد


سازمان در 120 مسجد كشورهاي اروپايي با 795 نفر مبلغ ديني موقتي خدمات ديني را به اتباع ترك عرضه مي نمايد. در كنار امامت نماز و وعظ و نصيحت، در برگزاري كنفرانس نيز با ترك هاي مقيم اروپا همكاري لازم به عمل مي آيد.
الف ـ مسجد قاضی ارطغرل در عشق آباد


=== خدمات آموزشي و اجتماعي===
بنای مسجد مذکور در جریان سفر سلیمان دمیرل به ترکمنستان در سال 1992 مطرح شد و امور آن به سازمان دیانت محول گردید. ساختمان مسجد یاد شده در زمینی به مساحت 27000 متر مربع در تاریخ 1993 آغاز گردید.


مبلغان سازمان در خصوص آموزش ديني و برگزاري قرآن نيز به حدود 55 هزار كودك ترك خدمات لازم را ارائه مي نمايند. اين كلاس ها در انجمن هاي ترك تشكيل مي شوند. در انجمن مذكور در كنار آموزش هاي ديني، آموزش هاي خياطي، گلدوزي، كامپيوتر، زبان خارجي و تركي و… نيز به علاقمندان داده مي شود. مبلغان ديني امر عيادت از بيماران و زندانيان و مراجعه به منازل را هم با هدف حمايت و رفع مشكلات آنان عهده دار هستند.
عمده هزینه مسجد فوق که دارای یک مرکز فرهنگی نیز می‌باشد توسط سازمان دیانت تأمین گردید. ظرفیت آن حدود5000 نفر است. افتتاح مسجد و مرکز یاد شده در سال 1998 با حضور رییس‌جمهور ترکیه و ترکمنستان انجام شد. آن مسجد دارای 3 نیم قبه، 4 مناره و صحن می‌باشد.


تركاني كه در خارج از كشور فوت مي نمايند، دفن جنازه آنها با همكاري نمايندگان سازمان انجام مي گيرد. مبلغان ديني در مراسم نكاح و ختنه و... هموطنان ترك در كشورهاي خارجي شركت كرده و احساسات ديني و ملي آنان را تقويت مي نمايند.
ب ـ مسجد نورالدین ارسین پاشا در قبرس


=== خدماتي كه سازمان به كشورهاي بالكان ـ قفقاز و جوامع ترك و مسلمان===
این مسجد در شهر گیرنه (Girne) قبرس شمالی با طرح معماری ترک ـ عثمانی و با دو مناره در 1999 افتتاح گردید. ظرفیت آن 600 نفر است.<ref>http://www.hajij.com/fa/islamic-countries-and-sects/islamic-countries/item/150-1390-02-25-18-51-10</ref>


1ـ خدمات ديني
==پانویس==
{{پانویس}}


155 نماينده ديني، 39 معلم ديني، 2 رايزن ديني و 2 وابسته ديني خدمات ديني را به مسلمانان و ترك هاي ساير كشورها عرضه مي كنند.
[[رده:سازمان‌های اسلامی]]
 
2ـ خدمات آموزشي
 
بعد از انحلال شوروي، فعاليت هاي ديني سازمان در ميان جمهوري هاي بالكان ـ قفقاز و آسياي ميانه آغاز گرديد. از جمله اقدامات موارد ذيل هستند:
 
الف ـ ايجاد دانشكده الهيات باكو در 93ـ1992
 
تعداد دانشجويان دانشكده 280 نفر است و اولين فارغ التحصيلان آن مربوط به سال 7ـ1996 مي باشد. در كنار دانشكده مذكور مدرسه ترك ـ باكو نيز با 177 نفر دانش آموز شروع به كار كرد.
 
ب ـ افتتاح دانشكده الهيات در شهر OSH قرقيزستان با همكاري دانشگاه آنكارا در سال 94ـ1993
 
كلاس هاي آمادگي و كلاس اول دانشكده در تركيه و كلاس هاي 2 و 3 و 4 آن در دانشگاه OSH قرقيزستان برقرار است. تعداد دانشجويان آن 220 نفر است.
 
ج ـ افتتاح دانشكده الهيات در دانشگاه مختوم قلي تركمنستان در سال 95ـ1994
 
دانشكده مذكور توسط دانشگاه Uludag اداره مي شود. كلاس هاي آمادگي و كلاس هاي اول آن در تركيه و بقيه در عشق آباد برقرار است. تعداد دانشجويان آن 100 نفر است.
 
ساختمان دانشكده مدرسه الهيات و خوابگاه دانشجويي آن توسط بنياد ديانت تركيه ايجاد شده است.
 
د ـ افتتاح يك مدرسه در نخجوان با برنامه هاي وسيع ديني توسط بنياد ديانت تركيه در سال 95ـ1994
 
هـ ـ افتتاح مدرسه ديني كمال آتاتورك در شهر Kostence روماني در سال 1996
 
تأمين معلم و امكانات درسي آن به عهده سازمان ديانت مي باشد. براساس توافق بين دو كشور تركيه و روماني، فارغ التحصيلان مدرسه مذكور نيازهاي ديني اقليت ترك ـ مسلمان آن كشور را برطرف خواهند كرد.
 
و ـ افتتاح دانشكده هاي الهيات در افغانستان و داغستان در 97ـ1996
 
دانشجويان دانشكده هاي مذكور كلاس هاي مربوط به دوره آمادگي را در دانشگاه سليمان دميرل و ارجيس مي بينند.
 
ز ـ افتتاح دانشكده الهيات در قرقيزستان در سال تحصيلي 98ـ1997
 
اين دانشكده با همكاري دانشگاه قرقيرستان و دانشكده الهيات دانشگاه سلجوق تركيه اداره مي شود. تعداد دانشجويان آن در مرحله آمادگي و كلاس اول 56 نفر بود.
 
ح ـ ايجاد سه مدرسه امام خطيب و انستيتوي عالي اسلام در صوفيه بلغارستان
 
كليه نيروها و امكانات مدارس مذكور از طرف بنياد ديانت تركيه تأمين شده است. كتاب هاي آنها نيز با همكاري نخست وزير و بنياد ديانت تركيه منتشر شده است.
 
3ـ ايجاد مسجد
 
الف ـ مسجد قاضي ارطغرل در عشق آباد
 
بناي مسجد مذكور در جريان سفر سليمان دميرل به تركمنستان در سال 1992 مطرح شد و امور آن به سازمان ديانت محول گرديد. ساختمان مسجد ياد شده در زميني به مساحت 27000 متر مربع در تاريخ 1993 آغاز گرديد.
 
عمده هزينه مسجد فوق كه داراي يك مركز فرهنگي نيز مي باشد توسط سازمان ديانت تأمين گرديد. ظرفيت آن حدود5000 نفر است. افتتاح مسجد و مركز ياد شده در سال 1998 با حضور رييس جمهور تركيه و تركمنستان انجام شد. آن مسجد داراي 3 نيم قبه، 4 مناره و صحن مي باشد.
 
ب ـ مسجد نورالدين ارسين پاشا در قبرس
 
اين مسجد در شهر گيرنه (Girne) قبرس شمالي با طرح معماري ترك ـ عثماني و با دو مناره در 1999 افتتاح گرديد. ظرفيت آن 600 نفر است.<ref>http://www.hajij.com/fa/islamic-countries-and-sects/islamic-countries/item/150-1390-02-25-18-51-10</ref>

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۰ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۱۸:۳۸

سازمان دیانت ترکیه مهمترین و بزرگ‌ترین نهاد دینی دولتی کشور اسلامی ترکیه است.

تاریخچه تأسیس

در دوران خلافت عثمانی امور دینی به سازمانی به نام "مشیخت" محول شده بود. ریاست سازمان مذکور به عهده شیخ الاسلام بود. در سال 1920 این گونه امور به وزارتخانه‌ای به نام "وزارت مشیخت، شریعت و اوقاف" واگذار گردید.

در 3 مارس 1924 با هدف تفکیک امور دینی از سیاست، وزارت مذکور منحل گردید و به جای آن سازمانی به نام "ریاست امور دینی" مطابق ماده واحده 429 ایجاد گردید. این سازمان وابسته به نخست‌وزیری می‌باشد. اولین رییس سازمان فردی به نام "محمد رفعت افندی بره چی زاده" بود و ریاست کنونی آن با آقای محمد نوری ییلماز است.

در سال 1924 ریاست امور دینی عبارت بود از: "رییس، هیأت مشاوره و مأموران مرکز". در سال 1927 به تشکیلات مذکور بخش‌های دیگری اضافه گردید از جمله: ریاست هیأت بررسی مصاحیف (کتب)، مدیریت مؤسسات دینی و واحدهای مدیریت مأموران و سجل و مدیریت اوراق و تحریرات.

با تصویب قانون شماره 5634 در 20 نیسان 1950 ریاست امور دینی با توجه به شرایط روز تجدید ساختار شد. مطابق قانون اساسی بعضی از واحدهای تشکیلات مرکز تغییر یافت، معاونت ریاست سازمان ایجاد گردید، دو مدیریت به نام‌های مدیریت خادمان (امور) خیریه و مدیریت انتشارات به تشکیلات مذکور اضافه گردید. مضاف بر این، برای اولین بار نهاد واعظین سیار به وجود آمد و بدین ترتیب کلیه واعظین به عنوان کادر حقوق بگیر شناخته شدند. در سال 1951 نیز واحد حسابداری سرمایه گردان انتشارات دینی وابسته به مدیریت انتشارات سازمان ایجاد گردید.

در تاریخ 1965 مطابق قانون شماره 633 (مربوط به تشکیلات و وظایف ریاست امور دینی) اصلاحات دیگری در امورسازمان داده شد. براساس قانون مذکور، مأموران سازمان با عنوان "مجریان امور مربوط به مسایل اعتقادی، عبادت و اخلاق، تنویر اجتماع در امور دینی و اداره مکان‌های عبادت (مساجد) شناخته شدند. در واقع تغییرات جدید در سازمان مذکور با تصویب قانون بالا ایجاد شد.

سازمان دیانت از تاریخ تصویب قانون اساسی 1982، همان طور که در اصل مذکور ذکر گردیده، وظایف دینی خود را در داخل و خارج از کشور انجام می‌دهد. به عبارتی، با رعایت لاییسم و همسو با دولت و به دور از مسایل سیاسی انجام وظیفه می‌نماید.

تشکیلات سازمان دیانت

سازمان دیانت متشکل از تشکیلات مرکز، شهرستان‌ها و خارج از کشور می‌باشد.

تشکیلات مرکز

تشکیلات مرکز عبارتند از: رییس، معاون و واحدهای ذیل الذکر:

1. واحدهای اصلی:

1ـ1. شورای عالی امور دینی

این شورا عالی‌ترین مرجع تصمیم‌گیری و مشورتی سازمان است که از یک رییس و 15 عضو و به تعداد کافی کارشناس تشکیل می‌شود. خط مشی سازمان از طریق این نهاد مشخص می‌شود. پاسخ‌های دینی نیز به عهده این نهاد می‌باشد. در امور دینی تحقیق و بررسی می‌کند و انتشار آثار سازمان با تصویب آن صورت می‌پذیرد.

2ـ1. مؤسسه بررسی قرآن

این مؤسسه عهده‌دار بررسی امور مربوط به انتشار قرآن است. به عبارتی، چاپ هر نوع قرآن به مجوز آن نیازمند است و بدون تأیید مؤسسه مذکور انتشار قرآن اعم از این که از طرف سازمان یا انتشارات دیگر باشد ممکن نیست. این مؤسسه در مورد قرآن تحقیقات علمی نیز انجام می‌دهد.

3ـ1. ریاست دایره خدمات دینی

این دایره امور مربوط به توضیح مسایل دینی را عهده‌دار است. مسایلی از قبیل تعیین اوقات نماز، ایام دینی، هلال ماه و... به عهده اداره مذکور است.

4ـ1. ریاست آموزش دینی

این دایره امر آموزش دینی افراد شاغل در سازمان را به عهده دارد. این آموزش سالانه بوده و افراد آموزش دیده با هدف شغلی در کلاس‌ها حضور می‌یابند. امور مربوط به کلاس‌های قرآن نیز به عهده دایره مذکور است.

5ـ1. ریاست دایره حج

برنامه‌ریزی و اجرای کلیه امور مربوط به انجام حج و عمره حجاج بیت الله الحرام در داخل و خارج از کشور با دایره مذکورمی باشد. این اداره در اجرای هدف فوق با سایر ارگان‌ها و مؤسسات نیز همکاری می‌کند.

6ـ1. ریاست بخش انتشارات دینی

انجام امور مربوط به انتشارات دینی (اعم از سمعی بصری، چاپ و...) به عهده بخش مذکور است. خدمات کتابخانه‌ای سازمان نیز با اداره فوق می‌باشد.

7ـ1. ریاست دایره روابط خارجی

ارائه خدمات دینی برای ترک‌ها (اعم از اتباع ترکیه و کشورهای ترک زبان) با دایره مذکور می‌باشد. اجرای امور مرتبط با خدمات مذکور، برگزاری سمینارها و تشکیل کلاس برای افراد اعزامی به خارج، راهنمایی هیأت‌ها، گروه‌ها و افرادی که ازخارج آمده‌اند و با سازمان مذکور ارتباط برقرار می‌کنند به عهده این بخش است.

2. واحدهای مشورتی و بازرسی

1ـ2. دایره بازرسی

2ـ2. دایره مشاوره حقوقی

3ـ2. ریاست دایره تحقیق، برنامه‌ریزی و هماهنگی

3. واحدهای پشتیبانی

1ـ3. ریاست دایره پرسنلی (کارگزینی)

2ـ3. ریاست دایره اداری ـ مالی

3ـ3. مدیریت به کاراندازی سرمایه گردان

4ـ3. کارشناسی دفاع اجتماعی

5ـ3. مدیریت روابط عمومی و مطبوعاتی

6ـ3. مدیریت مرکز اطلاع رسانی

7ـ3. مدیریت خدمات فنی

تشکیلات شهرستان‌ها

تشکیلات سازمان امور دیانت در شهرستان‌ها متشکل از: مفتی‌گری‌های استان‌ها و شهرها و مدیریت‌های مرکز آموزش می‌باشد.

1. مفتی‌گری‌ها

مراکز مفتی‌گری در استان‌ها و شهرستان‌ها تشکیل می‌یابند.

در مفتی‌گری‌های استان‌ها: مفتی استان، معاون مفتی، مدیر شعبه، واعظ، مدیر کلاس قرآن، بازرس، کارشناس، متصدی، معلم کلاس قرآن، امام خطیب، مؤذن، خادم مسجد و دیگر پرسنل لازم حضور دارند.

در مراکز مفتی‌گری شهرستان‌ها: مفتی شهرستان، واعظ، متصدی، کارشناس، معلم قرآن، امام خطیب، مؤذن، خادم مسجد و... مشغول هستند.

2. مدیریت‌های مراکز آموزشی

مراکز آموزشی سازمان دیانت در شهرهای آنتالیا، بولو (Bolu)، الازیق (Elazig§)، ارض روم، کاستامنو، قونیه، استانبول، مانیسا و ترابوزان مستقر هستند. در مراکز آموزشی افرادی چون مدیر مرکز، معلم، کارشناس، متصدی و... مشغول می‌شوند.

تشکیلات خارج از کشور

سازمان دیانت در کشورهایی فعالیت دینی دارد که اتباع ترکیه در آنها زیادند یا ترک زبان هستند. تشکیلات سازمان درسفارتخانه‌های ترکیه با عنوان رایزنی به امور دینی و در کنسولگری‌های آن با عنوان وابسته امور دینی مستقرند.

خدمات مهم سازمان دیانت

تشکیل نهاد عالی امور دینی

این نهاد به عنوان عالی‌ترین ارگان تصمیم‌گیری و مشورتی سازمان دیانت است. نهاد مذکور دارای کمیسیون‌های فتوا، انتشارات دینی و مطبوعات، خدمات دینی و ارشاد و موضوعات می‌باشد. سالانه به حدود 1000 سؤال دینی به طور مکتوب پاسخ می‌دهد. به طور شفاهی نیز به سؤالات دینی "استفتائات" جواب لازم می‌دهد.

برگزاری اجلاس‌های مشورتی دینی

سازمان دیانت از تاریخ تأسیس تاکنون دو بار در سال‌های 93 و 98 در آنکارا اجلاس‌های مشورتی دینی تشکیل داده است. در اجلاس اخیر از پاتریک‌های ارمنی، رومی، سوریانی و فنری (از مسیحیانی که در دوره عثمانی کار ترجمه را عهده‌دار بودند) و خاخام‌های ترکیه و تعدادی نیز از خارج جهت شرکت در آنها دعوت شده بود.

هدف از برگزاری اجلاس‌های مذکور روشن ساختن اذهان عمومی در مورد مسایل دینی بود. در اجلاس 98 سه کمیسیون تشکیل شده بود. کمیسیون دیالوگ ادیان، کمیسیون حل مسایل ایجاد شده از تفسیرهای مختلف دینی و کمیسیون آموزش دینی. در اجلاس مذکور 39 تصمیم با ماهیت استشاری به تصویب اعضاء رسید.

برگزاری اجلاس مشترک دینی

با کشورهای ترک زبان، کشورهای بالکان ـ قفقاز و جمعیت‌های ترک و مسلمان با هدف یافتن راه حل‌های مشورتی در خصوص خدمات دینی.

ایجاد بنای مساجد براساس یک نقشه و طرح واحد

براساس قانون شماره 3194 (در مورد عمران مساجد) و ماده ضمیمه آن (به شماره 4380) مصوب اول آگوست 1998 و همچنین ماده 23479 مصوب 30/9/98، مساجد باید با توجه به نیاز و شرایط محل ساخته شوند و پلان آنها نیز از لحاظ منظر با سایر مساجد همگونی داشته باشد. مساحت مساجد کوچک 2500 مترمربع، مساجد متوسط (مساجد سمت) 5000 مترمربع و مساجد بزرگ مرکزی 10000 متر مربع خواهد بود.

اداره امور مساجد

مطابق ماده 35 قانون شماره 633 مصوب 1998، تأسیس مساجد با اجازه سازمان دیانت ممکن است. اداره امور آن نیز به عهده آن سازمان است. مساجدی که بدون اخذ اجازه از سازمان مذکور جهت برگزاری عبادت ایجاد شده‌اند، در ظرف سه ماه به آن سازمان تحویل داده خواهند شد.

اداره مرکز تحقیق، توسعه و اسناد (AR-GED)

این مرکز وابسته به مؤسسه عالی امور دینی سازمان دیانت می‌باشد. در تاریخ 1996 تأسیس شد. به شبکه اینترنت متصل است. اطلاعات مربوط به سازمان، فعالیت‌های سازمان، اوقات نماز، انتشارات سازمان، مسایل مربوط به حج، استفتائات دینی و خبررسانی میان تشکیلات سازمان از طریق شبکه مذکور قابل دریافت است.

مدیریت مرکز تحقیق و دیالوگ بین‌المللی

این مرکز پیرو مصوبه اجلاس "اسلام آور آسیا" توسط سازمان دیانت ایجاد شد. برقراری نشست‌های متوالی با صاحب‌نظران ادیان دیگر از وظایف مرکز مذکور است. ابراز تبریکات مربوط به میلاد حضرت عیسی (ع) نیز با آن مرکز می‌باشد. برگزاری کنگره سال 1999 این مرکز که در آن مقرر شد:

1ـ فعالیت‌های اجرایی دنیای مسیحیت پیگیری و از طریق انتشارات لازم، اطلاعات مربوط به ترکیه به صورت سمعی و بصری برای میهمانان خارجی ترکیه فراهم گردد.

2ـ از طریق مأموران سازمان امر آگاه سازی توریست‌های دنیای مسیحیت با تکیه بر مهمان پروری سنتی ترکیه و اصول خوشبینانه دین اسلام دنبال شود.

خدمات دینی

سازمان دیانت با رعایت اصول قانون اساسی و به دور از هرگونه نگرش سیاسی، امر تبلیغ و انتشار اصول عالیه دینی از قبیل اتحاد، برابری، فداکاری، تعاون، برابری، محبت، احترام، خوشبینی، حمایت و... در میان انسان‌ها را عهده‌دار است. ارشاد و راهنمایی مردم از لحاظ معنوی و معادی و ایضاح آن در مورد

چیزهایی که موجب تضعیف نظم جامعه (شراب، قمار، موادمخدر، روابط غیراخلاقی و...) می‌شوند نیز از اقدامات سازمان می‌باشد. فعالیت‌های دینی علاوه بر مساجد در مدارس، بیمارستان‌ها، زندان‌ها، کارخانجات، کوی دانشجویی، خانه سالمندان، مهدهای کودک و... (در صورت درخواست آنها) انجام می‌پذیرد. مضاف بر آن برگزاری کنفرانس به ویژه در شرق و جنوب شرقی ترکیه از فعالیت‌های سازمان می‌باشد. حضور در رادیو و تلویزیون‌های محلی با هدف ارشاد مردم از دیگر اقدامات سازمان است. برقراری برنامه‌های ارشاد و وعظ در ماه مبارک رمضان، ایام مبارک و میلاد حضرت پیامبر و... نیز توسط مبلغان سازمان انجام نمی‌گیرد. خدمات سازمان منحصر به موارد بالا نیست بلکه در زمینه‌های مختلف دینی حضور سازمان ملموس است، حضور در دانشگاه‌ها و دانشکده‌های الهیات و مدارس امام خطیب، خطبه‌های نماز و... از جمله خدمات دیگر آن سازمان است.

خدمات آموزشی

1ـ فعالیت‌های آموزشی دینی متعدد

سازمان دیانت خدمات آموزشی دینی را در مناطق مختلف دنبال می‌کند. به طوری که حدود 3683 کلاس آموزش قرآن، حفظ سوره‌های نماز و دعا و اطلاعات مختصر دینی برقرار کرده است. فعالیت‌های آموزشی سازمان به صورت سمعی و بصری است. تهیه کاست‌های مربوط به قرآن، وعظ و... فیلم‌های کارتونی آموزش دینی برای کودکان، سریال‌ها و فیلم‌های مستند، برنامه‌های آماده برای پخش از رادیو و تلویزیون، برنامه‌های سمعی و بصری موسیقی مذهبی، پخش سمعی و بصری برنامه‌های دینی از کانال‌های تلویزیونی خصوصی و دولتی، به ویژه از کانال TRT4 در خلال ساعت‌های 23ـ21 شنبه‌ها از جمله فعالیت‌های آموزشی سازمان می‌باشد.

2ـ کلاس‌های ویژه آموزش پرسنل سازمان

در 9 مرکز آموزش سازمان امر تعلیم پرسنل شاغل در مناطق مختلف انجام می‌پذیرد. در مدت 3 سال تعداد 4648 نفر در مراکز آموزشی مذکور آموزش دیده‌اند. علاوه بر این، دو مرکز آموزشی استانبول و قونیه به عنوان مراکز ویژه آموزشی تعیین شده‌اند. در مراکز مذکور از سال 1976 تاکنون تعداد 531 نفر آموزش دینی به عنوان شغل دیده‌اند. در کلاس‌های مذکور پرسنلی که از دانشکده‌های الهیات فارغ‌التحصیل شده‌اند مدت 5ـ2 سال به امر یادگیری تخصصی دین مشغول می‌شوند و افراد موفق با عنوان مفتی و واعظ منصوب می‌شوند.

3ـ برقراری کلاس‌های مربوط به اذان و خطابه

کلاس‌های مذکور با هدف آموزش اذان خوانی با صدای خوش و همچنین ایراد خطابه و سخنرانی به شیوه امام خطیب‌ها تشکیل می‌گردند. تاکنون حدود 1051 نفر مؤذن و 5678 نفر امام خطیب از کلاس‌های مذکور فارغ‌التحصیل شده‌اند.

خدمات انتشاراتی

سازمان در مورد مسایل دینی فعالیت‌های انتشاراتی، سمعی و بصری و… را به صورت مداوم انجام می‌دهد. به طوری که تاکنون 434 اثر در زمینه‌های علمی، ادبی، آموزشی، مرجع، عمومی، کودک، بزرگان ترک، اسلام، کتاب‌های جیبی و آثارهنری منتشر ساخته است.

از طرف دیگر اداره انتشارات دینی سازمان، با هدف حراست از فرهنگ ترک حدود 3 میلیون اثر را به 14 زبان (ترکی، عربی، انگلیسی، آلمانی، فرانسوی، آذری، قزاقی، ازبکی، قرقیزی، تاتاری، ترکمنی، روسی، آلبانیایی و گرجی) منتشر ساخته و به کشورهای مختلف ارسال داشته است.

در پایان سال 1999 چاپ و انتشار یک میلیون اثر دیگر نیز برنامه‌ریزی شد.

تقویم 12 برگی نیز در حدود 5/2 میلیون عدد در حال چاپ می‌باشد. تقویم‌های دیواری مذکور در کشورهای اروپایی و آمریکا و همچنین در داخل کشور توزیع می‌شود.

سازمان علاوه بر آثار مذکور، ماهنامه، مجله کودکان و فصلنامه نیز دارد. این آثار به طور مرتب منتشر و توزیع می‌گردند. بروشورهایی نیز از طرف سازمان با عناوین "اسلام راه سعادت" با تیراژ 600 هزار و "مساجد ما" با تیراژ 245 هزار نسخه منتشر می‌گردد. این بروشورها مجانی هستند.

خدمات مربوط به حج و عمره

کلیه امور مربوط به حج از تاریخ 1979 به سازمان دیانت محول شده است. آژانس‌های سیاحتی نیز مطابق مصوبه هیأت وزیران (مورخ 1988) می‌توانند زیر نظر سازمان دیانت امر انتقال و انجام امور مربوط به اعزام حجاج به عربستان را عهده دارگردند. این سازمان در مورد حجاج کشورهای دیگر نیز به مقامات عربستان توصیه‌های لازم را می‌نماید. ارائه خدمات بهداشتی نیز از اقدامات سازمان برای حجاج بیت الله الحرام می‌باشد. به طوری که در شهرهای مکه، مدینه و عرفات و منی مراکز بهداشتی سازمان مستقر می‌شوند. این مراکز کلیه معالجات حتی اعمال جراحی را نیز انجام می‌دهند. حجاج کشورهای دیگر نیز می‌توانند از خدمات بهداشتی سازمان بهره‌مند شوند.

انجام عمره تا سال 1984 به صورت آزاد بوده است. با تصویب هیأت وزیران در تاریخ مذکور امور مربوط به اعزام عمره به سازمان دیانت محول شد. امور مربوط به عمره مقید به زمان و مکان خاصی نیست.

نشست‌های ناحیه‌ای

سازمان دیانت با هدف ارزیابی عملکردهای خود و حل مسایل مشابهی که در جریان اجرای خدمات خود با آنها مواجه می‌شود، در نواحی مختلف ترکیه نشست‌هایی را با مشارکت مفتی‌ها، واعظان و مأموران دینی خود تشکیل داده است.

گردهمایی رؤسا و اعضای هیأت علمی دانشکده‌های الهیات

سازمان به منظور تبادل نظر رؤسا و اعضای هیأت دانشکده‌های الهیات و مدیران مدارس عالی دینی سازمان در سال‌های 1996 و 1998 نشست‌های مشترکی را ترتیب داد. این نشست‌ها در آنکارا برگزار شدند.

خدمات رایانه‌ای

تشکیلات مرکزی و شهرستانی سازمان دیانت با هدف تسریع در امور و ایجاد ارتباط هماهنگ با یکدیگر مجهز به امکانات رایانه‌ای می‌باشد. در حال حاضر در مفتی‌گری‌های هشتاد شهرستان و 635 بخش رایانه وجود دارد که از میان آنها رایانه 8 شهرستان و 69 بخش به رایانه مرکزی متصل هستند.

تحقیقات

سازمان دیانت تحقیقات مختلفی را در زمینه بررسی تأثیرات خدمات دینی خود به جامعه و نیز برای متنوع ساختن فعالیت‌ها و خدماتش انجام داده و نتایج حاصله را مورد ارزیابی قرار می‌دهد.

فعالیت‌های مربوط به تعیین اول ماه‌های قمری

سازمان دیانت در سال 1978 کنفرانسی را در استانبول ترتیب داد که هدف آن مشخص ساختن اول ماه‌های قمری بود.

در این رابطه همکاری‌هایی را با رصدخانه قندیلی (Kandili) به عمل آورد که نتیجه آن تعیین اول ماه‌های قمری تا سال 2000 بود. با مشخص شدن آن اوقات نماز نیز به صورت جدول تهیه شده و به کشورهای اسلامی ارسال می‌گردد.

علاوه بر آن، فعالیت‌های مربوط به تهیه حساب (ماه‌ها) و نقشه‌ها در حال انجام است که بعد از اتمام به رصدخانه مذکور عرضه خواهد شد.

تعیین ساعات افطار و امساک (ماه رمضان) نیز از فعالیت‌های سازمان است که بعد از تهیه شدن به کشورهای اسلامی و نواحی ترکیه ارسال گردید.

در شبکه اینترنت نیز پرونده‌ای با عنوان (Diyanet Web) تشکیل شده است. در پرونده مذکور اطلاعاتی از جمله اوقات نماز، تعیین قبله نماز، تعیین صد ساله آغاز اعیاد رمضان و قربان، ایام مبارک، اوایل سال‌های هجری، روزها و شب‌های دینی سال 1999ـ2000، ایام تعطیلات رسمی و دینی سال، مقررات مربوط به تقویم‌ها و… وجود دارد.

خدمات مربوط به مسجد

سازمان در 120 مسجد کشورهای اروپایی با 795 نفر مبلغ دینی موقتی خدمات دینی را به اتباع ترک عرضه می‌نماید. در کنار امامت نماز و وعظ و نصیحت، در برگزاری کنفرانس نیز با ترک‌های مقیم اروپا همکاری لازم به عمل می‌آید.

خدمات آموزشی و اجتماعی

مبلغان سازمان در خصوص آموزش دینی و برگزاری قرآن نیز به حدود 55 هزار کودک ترک خدمات لازم را ارائه می‌نمایند. این کلاس‌ها در انجمن‌های ترک تشکیل می‌شوند. در انجمن مذکور در کنار آموزش‌های دینی، آموزش‌های خیاطی، گلدوزی، کامپیوتر، زبان خارجی و ترکی و… نیز به علاقمندان داده می‌شود. مبلغان دینی امر عیادت از بیماران و زندانیان و مراجعه به منازل را هم با هدف حمایت و رفع مشکلات آنان عهده‌دار هستند.

ترکانی که در خارج از کشور فوت می‌نمایند، دفن جنازه آنها با همکاری نمایندگان سازمان انجام نمی‌گیرد. مبلغان دینی در مراسم نکاح و ختنه و... هموطنان ترک در کشورهای خارجی شرکت کرده و احساسات دینی و ملی آنان را تقویت می‌نمایند.

خدماتی که سازمان به کشورهای بالکان ـ قفقاز و جوامع ترک و مسلمان

1ـ خدمات دینی

155 نماینده دینی، 39 معلم دینی، 2 رایزن دینی و 2 وابسته دینی خدمات دینی را به مسلمانان و ترک‌های سایر کشورها عرضه می‌کنند.

2ـ خدمات آموزشی

بعد از انحلال شوروی، فعالیت‌های دینی سازمان در میان جمهوری‌های بالکان ـ قفقاز و آسیای میانه آغاز گردید. از جمله اقدامات موارد ذیل هستند:

الف ـ ایجاد دانشکده الهیات باکو در 93ـ1992

تعداد دانشجویان دانشکده 280 نفر است و اولین فارغ‌التحصیلان آن مربوط به سال 7ـ1996 می‌باشد. در کنار دانشکده مذکور مدرسه ترک ـ باکو نیز با 177 نفر دانش آموز شروع به کار کرد.

ب ـ افتتاح دانشکده الهیات در شهر OSH قرقیزستان با همکاری دانشگاه آنکارا در سال 94ـ1993

کلاس‌های آمادگی و کلاس اول دانشکده در ترکیه و کلاس‌های 2 و 3 و 4 آن در دانشگاه OSH قرقیزستان برقرار است. تعداد دانشجویان آن 220 نفر است.

ج ـ افتتاح دانشکده الهیات در دانشگاه مختوم قلی ترکمنستان در سال 95ـ1994

دانشکده مذکور توسط دانشگاه Uludag اداره می‌شود. کلاس‌های آمادگی و کلاس‌های اول آن در ترکیه و بقیه در عشق آباد برقرار است. تعداد دانشجویان آن 100 نفر است.

ساختمان دانشکده مدرسه الهیات و خوابگاه دانشجویی آن توسط بنیاد دیانت ترکیه ایجاد شده است.

د ـ افتتاح یک مدرسه در نخجوان با برنامه‌های وسیع دینی توسط بنیاد دیانت ترکیه در سال 95ـ1994

هـ ـ افتتاح مدرسه دینی کمال آتاتورک در شهر Kostence رومانی در سال 1996

تأمین معلم و امکانات درسی آن به عهده سازمان دیانت می‌باشد. براساس توافق بین دو کشور ترکیه و رومانی، فارغ‌التحصیلان مدرسه مذکور نیازهای دینی اقلیت ترک ـ مسلمان آن کشور را برطرف خواهند کرد.

و ـ افتتاح دانشکده‌های الهیات در افغانستان و داغستان در 97ـ1996

دانشجویان دانشکده‌های مذکور کلاس‌های مربوط به دوره آمادگی را در دانشگاه سلیمان دمیرل و ارجیس می‌بینند.

ز ـ افتتاح دانشکده الهیات در قرقیزستان در سال تحصیلی 98ـ1997

این دانشکده با همکاری دانشگاه قرقیرستان و دانشکده الهیات دانشگاه سلجوق ترکیه اداره می‌شود. تعداد دانشجویان آن در مرحله آمادگی و کلاس اول 56 نفر بود.

ح ـ ایجاد سه مدرسه امام خطیب و انستیتوی عالی اسلام در صوفیه بلغارستان

کلیه نیروها و امکانات مدارس مذکور از طرف بنیاد دیانت ترکیه تأمین شده است. کتاب‌های آنها نیز با همکاری نخست‌وزیر و بنیاد دیانت ترکیه منتشر شده است.

3ـ ایجاد مسجد

الف ـ مسجد قاضی ارطغرل در عشق آباد

بنای مسجد مذکور در جریان سفر سلیمان دمیرل به ترکمنستان در سال 1992 مطرح شد و امور آن به سازمان دیانت محول گردید. ساختمان مسجد یاد شده در زمینی به مساحت 27000 متر مربع در تاریخ 1993 آغاز گردید.

عمده هزینه مسجد فوق که دارای یک مرکز فرهنگی نیز می‌باشد توسط سازمان دیانت تأمین گردید. ظرفیت آن حدود5000 نفر است. افتتاح مسجد و مرکز یاد شده در سال 1998 با حضور رییس‌جمهور ترکیه و ترکمنستان انجام شد. آن مسجد دارای 3 نیم قبه، 4 مناره و صحن می‌باشد.

ب ـ مسجد نورالدین ارسین پاشا در قبرس

این مسجد در شهر گیرنه (Girne) قبرس شمالی با طرح معماری ترک ـ عثمانی و با دو مناره در 1999 افتتاح گردید. ظرفیت آن 600 نفر است.[۱]

پانویس